از اتوبوس ماگیروس تا ژیان

شنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۳ | 6 نظر

از اتوبوس ماگیروس تا ژیان

تاریخچه پیدایش صنعت خودروسازی در  ایران

تاریخچه ساخت خودرو در ایران تا انقلاب

History of Cars in Iran till Revolution

مهندس فرهاد کاشانی – این مقاله با روش کراود سورسینگ (جمع سپاري)  با کمک هشت نفر از خوانندگان خوب این سایت تهیه شده است. از اسمهايي كه تا اين لحظه پيشنهاد شده يكي ” برونسپاري جمعي” است. معني كلمه اي آن درست است ولي كلمه دل نشيني نيست. ديگري “منبع يابي همگاني” است ولي “جمع سپاري” بنظرم بهترين آمد.

بنظر می رسد که می توان تاریخ صنعت اتومبیل ایران را به سه دوره مشخص تقسیم کرد. دهه سی شمسی که در آن اولین اتوبوس، اولین کامیون، اولین SUV و اولین اتومبیل سواری در ایران مونتاژ شد و در آن برادران تهرانی صنعت اتوبوس را به راه انداختند، جعفر اخوان جیپ را در ایران مونتاژ کرد، فریدون (صمد) سودآور کامیون را مونتاژ کرد و برادران کاشانچی اولین اتومبیل سواری را مونتاژ كردند. در قسمت دوم که دهه چهل و پنجاه شمسی می باشد ماشین های بیشتری در ایران تولید شد و جانشینی قطعات خارجی نیز صورت گرفت که ایران ناسیونال و آمریکن موتورز پیشتازان آن بودند و مدل های بیشتری از کامیون و اتوبوس و ماشین سواری در ایران مونتاژ شد و کارخانه های جانبی برای ساخت رادیاتور موتور، گیربکس، آکسل و فنر در ایران تأسیس شد. و دوره سوم که بعد از انقلاب و ملی شدن اکثر كارخانجات بود بعد جنگ هشت ساله و بعد یک جهش در تولید و رسیدن به درصدهای بالای قطعات ساخت ایران و عبور از مرز یک میلیون خودرو در سال بود.

هنوز نتوانسته ام نام بنیانگذار مزدا در ایران و شرکت مرتب سازنده لندرور را پیدا کنیم و از دوستانی که در این مورد ممکنست اطلاعاتی داشته باشند کمک می طلبیم.

همچنین تاریخ توقف ساخت فیات 1100 را نتوانستیم پیدا کنیم. اگر می دانید به ما اطلاع دهید. این جدول را هم به فارسی می گذاریم و هم انگلیسی که اگر کسی به انگلیسی هم جستجو کرد بتواند سر از کار صنعت خودروی ایران دربیاورد. مطمئناً در یکهزار سال آینده خیلی ها می خواهند راجع به تاریخ صنعت خودرو ایران بنویسیند و اگر ما حداقل سال شروع و پایان و اسامی این مؤسسین را نداشته باشیم احتمال پیدا کردن آن با گذشت زمان کمتر و کمتر خواهد شد.

نقش برادران در صنعت خودروی ایران بسیار پررنگ بوده و برادران تهرانی، کاشانچی، خیامی و رستگار بهترین نمونه های آن هستند که البته این در خارج از ایران هم معمول بوده و مازراتی را پنج برادر شروع و اداره کردند و دوج را دو برادر دوج بنا نهادند.  بنظر می رسد که اثرگذارترین این افراد جعفر اخوان و برادران خیامی بوده اند.

البته سئوال اصلی در اینجا اینستکه آیا داشتن صنایع خودروسازی به نفع ایران بوده یا به ضرر. این که بعد از گذشت 5 دهه هنوز نمی توانیم ماشینی بسازیم که طراحی خودمان باشد با موتور و شاسی خودمان چیز جالبی نیست. این که کار زیادی برای چند صد هزار نفر ایجاد شده مسلماً چیز خوبی است. اینکه مردم ما در پنجاه سال گذشته از سوار شدن به خودروی خوب و ارزان محروم بوده اند چیز خوبی نیست ولی اینکه صدها هزار نفر آچار بدست و کارگر صنعتی تربیت کرده ایم چیز خوبی است.

امیدوارم که در آینده کسانی رساله فوق لیسانس یا دکترای خود را در این مورد بنویسند و با آمار و ارقام نتیجه بگیرند که آیا این دوستانی که در دهه سی شمسی پایه ماشین سازی در ایران را بنا نهادند و اکنون هيچيك با ما نیستند آیا مستحق دسته گلی بر روی سنگ قبرشان هستند یا خیر؟

تاریخچه ساخت خودرو در ایران تا قبل از انقلاب

سال تولید

نام شرکت

مدل های تولیدشده

نام کنونی شرکت

نام مؤسس

از 1337 تا امروز

پارس لوکس

اتوبوس ماگیروس دویتز

رانیران

رضا تهرانی و اصغر تهرانی

از 1338 تا 1364

جیپ

شهباز (ویلیز)، سیمرغ (گلادیاتور)، آهو (واگونیر)

پارس خودرو

جعفر اخوان

از 1338 تا امروز

بنز خاور

کامیون های 911، 1921، 2426، اتوبوس ها و مینی بوس های O302، O303

ایران خودرو دیزل

فریدون سودآور

از 1339 تا ؟

شرکت صنعتی سایکا

فیات 1100

N/A

حسن کاشانچی و علی کاشانچی

از 1341 تا 1360

مرتب خودرو

لندرور

مرتب خودرو

؟

از 1346 تا امروز

ایران ناسیونال

پیکان (هیلمن)، هیلمن، وانت

ایران خودرو

احمد خیامی، محمود خیامی

از 1346 تا 1353

آمریکن موتورز

آریا، شاهین ، (رامبلر)

پارس خودرو

جعفر اخوان

از 1347 تا 1359

سایپاک

ژیان (سیتروئن)، ماهاری

سایپا

آلفرد آیسه

از 1348 تا 1369

زامیاد

زامیاد (نیسان 2000)

سایپا دیزل

مرتضی رستگار جواهری و رضا رستگار جواهری

از 1348 تا امروز

زامیاد

کامیون های ولوو

سایپا دیزل

مرتضی رستگار جواهری و رضا رستگار جواهری

از 1348 تا 1376

ایران کاوه

ماک

سایپا دیزل

اصغر قندچی میرداماد

از 1348 تا ؟؟؟؟

لیلاند موتور ایران

کامیون های لیلاند، اتوبوس های دوطبقه

شهاب خودرو

علی نقی اسدی و ابوالقاسم روح الامین

از 1350 تا 1366

شرکت اتومبیل مزدا

مزدا 1000

گروه بهمن

؟

از 1353 تا 1355

جنرال موتور ایران

شورلت 2500، 2800، رویال (اوپل کومودور)

پارس خودرو

جعفر اخوان

از 1355 تا 1372

سایپاک

رنو 5

سایپا

آلفرد آیسه

از 1355 تا 1367

جنرال موتور ایران

شورلت نووا، بیوک اسکایلارک، کادیلاک سویل

پارس خودرو

جعفر اخوان

History of Car Manufacturing in pre-revolution Iran

PROD.YEAR

COMPANY

MODELS PRODUCED

TODAY’S NAME

FOUNDER

since 1958 untill Now

Pars Lux Magirus Deutz bus Runiran Reza TehraniAsghar Tehrani

since 1959 untill 1965

JEEP Shahbaz (Willys), Simorgh (Gladiator),  Ahoo (Wagoneer) Pars Khodro Jafar Akhavan

since 1959 untill Now

Benz Khavar 911, 1921 ,2426 Trucks, O302. O303 Buses,mini-buses Iran Khodro Diesel Fereydoon Soodavar

since 1960 untill ?

SAIKA Industrial Company Fiat 1100 N/A Hasan KashanchiAli Kashanchi

since 1962 until 1981

Morattab Khodro Landrover Morattab Khodro ?

since 1967 until Now

Iran National Peykan (Hillman), Hillman, Vanet Iran Khodro Ahmad  KhayamiMahmoud Khayami

since 1967 until 1974

American Motors Arya, Shahin,(Rambler) Pars Khodro Jafar Akhavan

since 1968 until 1980

SAIPAC Zhiane (Citroen), Mahari SAIPA Alfred Ayse

since 1969 until 1990

ZAMYAD ZAMYAD (NISSAN 2000 ) SAIPA Diesel Morteza Rastegar JavaheriReza Rastegar Esfahani

since 1969 until Now

ZAMYAD Volvo Trucks SAIPA Diesel Morteza Rastegar JavaheriReza Rastegar Esfahani

since 1969 until 1997

Iran Kaveh Mack SAIPA Diesel Asghar Ghandchi Mirdamad

since 1969 until Now

Leyland Motor Iran Leyland Trucks, double deck buses Shahab Khodro Ali Naghi AsadiAbolghasem Rouholamin

since 1971 until 1987

Mazda Automobile Co Mazda 1000 Bahman Group ???

since 1974 until 1976

Genaral Motors Iran Chevrolet 2500, 2800, Royale (Opel Commodore) Pars Khodro Jafar Akhavan

since 1976 until 1993

SAIPAC Renault 5 SAIPA Alfred Ayse

since 1976 until 1988

General Motors Iran Chevy Nova, Buick Skylark, Cadillac Seville Pars Khodro Jafar Akhavan

 منبع : farhadkashani.com


6 دیدگاه

  1. حسن لله زاده | آبان 28, 1396 | لینک نظر

    باسلام خدمت دوستان عزیز لطفا جهت اطلاعات بیشتر با اقای حسن قندچی بنیان گذار ایران کاوه که در قید حیات هستن رجوع کنید

  2. محمد | اسفند 16, 1395 | لینک نظر

    یا سلام من چند وقت بود دنبال اسم اصلی اتوبوس ماگیروس بودم ( که به اشتباه به ما گفته بودن ماکروس)
    خیلی ممنون

  3. رامین | اسفند 12, 1395 | لینک نظر

    با سلام و تشکر از مقاله آموزنده شما ٬ موسس شرکت ایران وانت (بهمن فعلی ) آقای فریدون سرباز بودند .

  4. محمد رضا | آذر 18, 1393 | لینک نظر

    واقعا برای صنعت خودرو بعد از انقلاب باید تاسف خوردو بهترین گزینه از نظر انتومی ایرانیان به این معنا که ادم چاق لاغر قدکوتاه بلند قد در ان راحت بودنند پیکان بود ولی متاسفانه همین پیکان هم با ندانم کاریها خراب کردنند

  5. یه پسر | آذر 16, 1393 | لینک نظر

    واسه کسی که کل سال اول ابتدایی رو صبح با ژیان مدرسه رفته
    و کلی خاطره با اون وانت مزدا های قدیمی مخصوصا گوجه ایش داره

    خیلی پست بی نظیری بود

    دم گرد آورده هاش گرم مخصوصا بابت اطلاعات

  6. مهرداد | آذر 16, 1393 | لینک نظر

    چی بودیم و چی شدیم””’حیف!