راه گریز از کلاه برداری های لیزینگ چیست؟

حتی اگر اتومبیل را از برخی شرکت‏ها تحویل بگیرید شاید پس از پرداخت اقساط موفق به دریافت سند مالکیت خودرو نشوید.

سید مهیار قریشی / «مجله ماشین» – وقتی روزنامه ‏ها یا مجلات را ورق می‏زنیم در صفحه حوادث آن همیشه مطالبی در مورد کلاه‏برداری وسرقت وجود دارد که از افراد مختلف به شیوه‏های گوناگون کلاه‏برداری کرده‏اند. طی سالیان اخیر موارد متعدد کلاه‏برداری در زمینه خرید و فروش اتومبیل افزایش چشمگیری یافته است و در اکثر موارد باب آشنایی از طریق آگهی روزنامه یا آگهی اینترنتی بوده و شناخت قبلی بین طرفین وجود نداشته است و متأسفانه در برخی از موارد انگیزه سرقت منجر به جنایت و حتی قتل شده است.

توصیه می‏کنیم حداکثر دقت و احتیاط را در این گونه خرید و فروش‏ها بکار گیرید ولی موضوع اصلی که انگیزه نگارش این متن شد و به آن می‏پردازیم کلاه‏برداری از طریق دفاتر فروش و شرکت‏های لیزینگ نوظهور است که روز به روز بر تعداد آنها در سطح شهر و کشور افزوده می‏شود. شرکت‏هایی که با انگیزه سودجویی تأسیس می‏شوند و معمولاً 2یا 3 سال بیشتر عمر نمی‏کنند.

این افراد مانند صیاد تورخود را پهن می‏کنند و در انتظارطعمه می‏نشینند تا شکار دام بیفتد نه اشتباه نکنید طعمه این افراد فقط افراد ساده لوح و کم دقت نیست بلکه در بسیاری از موارد افراد باهوش و زرنگ هم فریب این افراد را می‏خورند و به دام می‏افتند. معمولاً کلاه‏برداری در مشاغلی صورت می‏گیرد که میزان تقاضای آن و حجم معاملات بالا بوده و معاملات غالبا نقدی باشد مانند بازار خرید و فروش اتومبیل. ازآنجایی که نظارت دقیقی روی عملکرد این شرکت‏ها وجود ندارد و هنگام بروز مشکل هیچ کس جواب گو نیست و گاهی رسیدگی به شکایت‏ها مدت زیادی طول می‏کشد شاید بهتر باشد خودمان کمی بیشتر دقت کنیم و گول ظواهر را نخورده و طمع نکنیم تا گرفتار چرب زبانی و تبلیغات وسوسه‏انگیز این گونه افراد و شرکت‏ها نشویم.

همیشه مشکل از آنجایی آغاز می‏شود که می‏خواهیم ماشینی بخریم که از بودجه مان بالاتر است یعنی 100 میلیون تومان نقد داریم ولی دنبال خرید اتومبیل در رنج قیمتی 130 تا 150 میلیون تومانی هستیم. صفحه آگهی روزنامه را باز می‏کنیم به چند آگهی زنگ می‏زنیم هیچکس حاضر نیست خودروی خودرا شرایطی یا اقساطی بفروشد ویا در قبال 50 میلیون تومان کسری پول ماهیانه 4 تا 5 درصد بهره پول طلب می‏کنند، در بین آگهی‏ها یک کادر بزرگ و پر زرق و برق و چشمگیر نظر را جلب می‏کند فوراً تماس گرفته یک خانم جوابگوی تلفن است و در مورد نحوه کار شرکت توضیح می‏دهد و به گفته ایشان تمامی مدل‏های ماشین موجود در بازار را با شرایط 50 درصد نقد و الباقی اقساط 12 تا 24 ماهه باسود سالیانه 16 درصد می‏توانند ارائه دهند واصرار دارند به‏دلیل اینکه تعدادماشین‏ها محدود بوده باید برای توضیح بیشتر و ثبت نام، مراجعه حضوری داشته باشید.

پس بلافاصله به دفتر شرکت مراجعه کرده همه چیز مرتب و منظم و همه مشغول به انجام کار هستند و ظاهرا وقت سرخاراندن هم ندارند.افراد دیگری هم برای خرید اتومبیل مثل شما مراجعه کرده‏اند کمی خیالتان راحت می‏شود که تنها نیستید (با خود می‏گویید که این شرکت با این دفتر و تشکیلات که برای 100 میلیون تومان من نقشه نکشیده است غافل از اینکه برای1000 نفر مثل شما تدارک دیده شده) به اتاق قرارداد راهنمایی می‏شوید و باید در آنجا منتظر بمانید تا آقای مهندس که سرشان هم خیلی شلوغ است تشریف بیاورند. جوان خوش تیپی وارد اتاق می‏شود و با اینکه خیلی گرفتار است و اصلاً وقت ندارد ولی با آرامش کامل وقت خود را در اختیار شما قرار می‏دهد، احساس رضایتتان بیشتر می‏شود، از شما در مورد بودجه و شرایط پرداختتان سوال می‏شود وچند برگه نمونه مانند برگه سبز گمرکی یا لیست ماشین‏هایی که شرکت خریداری کرده همراه بالیست آپشن به رویت شما می‏رسد. جهت جلب اعتماد بیشتر آقای مهندس به شما پیشنهاد می‏دهند که با توجه به اینکه بودجه تان کم است چرا به جای تحویل فوری پیش خرید نمی‏کنید اتومبیل مورد نظر خود را 20-25 روزه تحویل بگیرید که ارزان‏تر هم برایتان تمام شود با رنگ دلخواه و آپشنهای کامل ضمن اینکه 50 درصد نقد می‏دهید و مابقی اقساط بلند مدت با پایین‏ترین نرخ سود (در این لحظه کم مانده که پر در آورید و از خوشحالی پرواز کنید) آقای مهندس اشاره می‏کند که به‏دلیل عدم ثبات بازار و نوسان نرخ ارز بهتر است هرچه زودتر اقدام به خرید کنید. پس شما هم که اعتمادتان کاملاًجلب شده این شرایط را قبول کرده و پول را پرداخت می‏کنید سپس چند برگه به عنوان قرارداد در اختیارتان قرار می‏گیرد که ظاهرا بسیار دقیق و کامل هستند. از لحظه‏ای که پول را پرداخت می‏کنید همه چیز کم کم تغییر می‏کند:

– به یکباره آقای مهندس سرشان شلوغ شده و باید بروند 

– موعد تحویل در قرار داد چاپی کمی تغییر کرده و به 45 تا 65 روز کاری تغییر یافته ! تقریباً زمان تحویل 3 برابر شده است

– هیچ توضیحی در مورد آپشن‏های اتومبیل نیامده و فقط به کلمه فول اکتفا شده است.

– درقرار داد یک بند وجود دارد که در صورت انصراف خریدار باید 3 درصد از کل مبلغ را به عنوان ضرر و زیان پرداخت کند.

– نکته دیگر اینکه در بالای قرارداد نوشته شده تفاهم نامه یعنی شما با این شرکت تفاهم نامه امضاء کردید نه قرارداد (تفاهم نامه سندی در جهت پیشنهادات و توصیف نوع همکاری بدون ضمانت اجرا است و بیشتر در مواردی کارایی دارد که طرفین قصد ایجاد تعهدات حقوقی را ندشته باشند) که این هم در نوع خود جالب است.

پس از پیگیری‏های تلفنی وسپری شدن زمان بالاخره بعد از 3 ماه به شرکت مراجعه کرده افراد دیگری نیز برای تحویل خودروی شان آمده‏اند ولی همه جلوی در تجمع کرده‏اند کسی داخل نمی‏رود چون کسی در شرکت نیست ساختمان راخالی کرده و متواری شده‏اند وعملا 100 میلیون تومان به همین راحتی پر. . . حتی در مواردی دیده شده افرادی که در ابتدای فعالیت شرکت اقدام به خرید اتومبیل کرده‏اند و حتی اتومبیل مورد نظر را دریافت کرده‏اند پس از پرداخت اقساط و سپری شدن زمان موفق به دریافت سند مالکیت خودرو نمی‏شوند و ماشینشان بدون سند می‏ماند.

شاید جالب باشد بدانید که هیچ کدام از این شرکت‏های لیزینگ که اسم آنها بواسطه تبلیغات گسترده برای شما آشنا است مورد تأیید بانک مرکزی نیستند و مجوز بانک مرکزی را ندارند وبه گفته خودشان چون فروش اقساطی دارند نیازی به مجوز نیست. 

لیزینگ (LEASING) در فارسی با کلمه اجاره دهی یا اجاره داری مترادف است و شاید با اجاره اعتباری همخوانی بیشتری داشته باشد. لیزینگ از لحاظ اجرایی عبارتست از یک رشته فعالیت اعتباری کاملاً تخصصی مبتنی بر روش اجاره که در آن نوعی قرارداد با توافق میان طرفین از اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور بهره‏برداری از عین یا منفعت کالای سرمایه‏ای یا مصرفی با دوام که از قابلیت اجاره برخوردارباشد منعقد می‏گردد که به غلط در فرهنگ اقتصادی عموم مردم با فروش اقساطی اشتباه گرفته می‏شود. شرکت‏های لیزینگ و واسپاری معتبر و مورد تأیید بانک مرکزی اغلب مربوط به بانک‏ها و صندوق‏ها هستند مانند لیزینگ صنعت و معدن و سپه و ملت و. . . نه این شرکت‏هایی که تبلیغات آن تمام جراید را پر کرده و حتی تبلیغات آنها به شبکه نمایش خانگی وحاشیه زمین‏های ورزشی نیز رسیده است و با تبلیغات گسترده سعی دارند برای خود اعتبار کسب کنند که متأسفانه اکثراً موفق هم می‏شوند برخلاف تصور مردم این شرکت‏ها (شرکت‏های اسماً لیزینگ مورد نظر) بیشتر به هدف جذب سرمایه تشکیل می‏شوند وخیلی خود را درگیر امور بازرگانی و واردات اتومبیل نمی‏کنند و حتی گاهی نمونه اتومبیل که برای نمایش به خریداران در پارکینگ شرکت وجود دارد به صورت امانی تهیه شده است ولی آنچنان حجم تبلیغاتشان گسترده است و طبق گفته شان در اکثر شهرها شعبه دارند که تصور می‏شود نه تنها وارد کننده اتومبیل بلکه شاید تولید کننده نیز خودشان هستند.

یکی از شرکت‏های لیزینگ که متأسفانه چندی پیش اقدام به کلاه‏برداری از هموطنان کرده بود در حال حاضربیش از 1400 نفر شاکی دارد و رقم آن در حدود 20 میلیارد تومان است. مدیران این شرکت در سایت اینترنتی شان ذکر کرده بودند که این شرکت با نیت خدمت به محرومان و اقشار کم در آمد جامعه فعالیت خود را آغاز کرده آیا بهتر نبود این افراد با توجه به هدف خود به جای اینکه مردم را به دردسر بیاندازند مؤسسه خیریه احداث می‏کردند؟! این شرکت در سال 89 در غرب تهران فعالیت داشته و پس از پلمپ شدن فعالیت خود را در شرق تهران ادامه داده تا سرانجام کار به اینجا کشیده است و امیدواریم با پیگیری مسئولین وقوه قضاییه این افراد پول مالباختگان را پرداخت کنند و مجدداً فعالیت خود را از شمال یا جنوب تهران یا شهرستان‏های دیگر از نو آغاز نکنند.

کلام آخر

در این‏گونه کلاه‏برداری‏ها بعضاً به‏دلیل تعدد شاکیان روند رسیدگی پرونده‏ها بسیار زمان‏بر و طولانی بوده و مالباختگان با مشکلات متعددی روبه‏رو می‏شوند و گاهی بعد از گذشت ماه‏ها به پول خود نمی‏رسند و صدمه می‏خورند. شاید بهترین راه پیش‏گیری باشد و باید هنگام خرید تحقیقات بیشتری انجام دهیم و کمتر ریسک کنیم هیچ‏گاه صرفاً قیمت پایین را ملاک خرید قرار ندهیم و هنگام خرید برای 500 هزار تومان یا یک میلیون تومان پایین‏تر یکصد میلیون تومان اصل پول را به خطر نیندازیم. خرید از نمایندگی‏های فروش مجاز یا نمایشگاه‏های اتومبیل که جواز کسب دارند و معتبر هستند از گزینه‏های مناسب برای خرید و فروش به شمار می‏رود میزان ریسک کمتر شده و اکثر نگرانی‏ها و دغدغه‏ها برای تقلبی نبودن چک بانکی و دریافت کامل پول و سلامت بدنه اتومبیل و رنگ نشدگی آن و کارکرد واقعی اتومبیل و صحت آن و انتقال قطعی سند و غیره به حداقل می‏رسد و به اعتبار سابقه‏ای که دارند کار خرید و فروش آسان انجام می‏گیرد و اغلب هنگام بروز مشکلات احتمالی جوابگو هستند ومحلشان کارشان را یک شبه ترک نمی‏کنند و در نهایت اگر قیمت آنها نسبت به آگهی‏ها متفاوت باشد باز هم ارزش ریسک کردن ندارد چون حداقل اصل پول شما و در برخی موارد جانتان در امان است ضمن اینکه ممکن است تفاوت قیمت بین آگهی فروش متفرقه در روزنامه با قیمت فروش در نمایندگی یا نمایشگاه اتومبیل به‏دلیل تفاوت آپشن یا مغایرت توضیحات فروشنده با واقعیت یا مواردی از این قبیل باشد.