نتیجه آزادسازی قیمت خودرو چه خواهد بود؟

یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۵ | 10 نظر

نتیجه آزادسازی قیمت خودرو چه خواهد بود؟

وزیر صنعت، معدن و تجارت در حالی به تازگی اعلام کرده با آزادسازی، قیمت برخی خودروهای داخلی کاهش خواهد یافت که تجربه سه سال پیش، این پیش‌بینی وزیر را با تردید روبه‌رو می‌کند.

در ماه‌های پایانی دولت قبل بود که ناگهان دستور آزادسازی قیمت خودرو صادر شد و خودروسازان نیز بلافاصله قیمت محصولات خود را در حدی خارج از عرف، بالا بردند. غول‌های جاده مخصوص که مدت‌ها در انتظار آزادسازی بودند، بلافاصله پس از صدور دستور مربوطه، چندین درصد به قیمت خودروهای خود اضافه کردند تا بازار و مشتریان را در شوکی ناگهانی فرو بروند. این شوک به حدی بود که بلافاصله پس از اعلام قیمت‌های جدید خودرو، موجی از انتقاد و اعتراض دامان خودروسازان و دولت را گرفت و آنها را بابت لغو آزادسازی و بازگشت قیمت خودروها به حالت قبل، تحت فشار گذاشت.

منتقدان بر این باور بودند که خودروسازها به نوعی از آزادسازی سوء‌استفاده کردند و قیمت محصولات خود را بیش از حد معمول بالا بردند. در نتیجه همین اعتراضات و انتقادات بود که دولت وقت، با عقب‌نشینی از موضع خود مبنی بر آزادسازی قیمت خودرو، دستور لغو آن را صادر کرد تا «آزادسازی» به لذتی گذرا برای خودروسازان و آزمونی ناموفق برای دولت تبدیل شود. با لغو آزادسازی اما شورای رقابت به کارگردان اصلی قیمت‌گذاری خودرو تبدیل شد، کارگردانی که علاوه‌بر خودروسازان و وزارت صنعت، کمتر کارشناس و اقتصاددانی، کارش را پسندیده است. هرچند شورای رقابت با استناد به اینکه بازار خودرو در انحصار قرار دارد، به ماجرای قیمت‌گذاری ورود کرد، با این حال، خودروسازان و مسوولان وزارت صنعت تا به امروز بارها خواستار کنار رفتن شورا و آزادسازی قیمت شده‌اند. این در شرایطی است که نه دولت و نه شورای رقابت، هیچکدام در عمل حاضر به لغو قیمت‌گذاری و آزادسازی نشده و به نظر می‌رسد ریشه این موضوع را باید در همان تجربه شکست خورده قبلی جست‌وجو کرد. به‌عبارت بهتر، به‌نظر می‌رسد ازآنجاکه خودروسازان در جریان آزادسازی قیمت در دولت قبل، قیمت محصولات خود را بسیار بالا بردند، این بیم در بین تصمیم‌سازان وجود دارد که تکرار این تجربه سبب افزایش قیمت دوباره شود. در واقع، تصوری که از آزادسازی (در بازار خودرو) وجود دارد، افزایش قیمت است و از همین رو دیدگاه‌ها در مورد این اتفاق مثبت نیست و خیلی‌ها مخالف تجویز این نسخه هستند. در مقابل اما برخی از جمله خودروسازان و وزارت صنعت معتقدند اولا «آزادسازی قیمت» حق بازار خودرو است و ثانیا این اتفاق سبب کاهش قیمت خواهد شد. از نظر آنها، قیمت خودرو نباید به‌صورت دستوری تعیین شود و بهترین تصمیم گیرنده در این مورد، بازار است و مردم. در واقع موافقان آزادسازی معتقدند اگر قیمت خودرو آزاد شود، مردم خود تشخیص خواهند داد که آیا خودروهای داخلی با کیفیت فعلی، ارزش خرید با قیمت‌های تعیین شده را دارند یا نه؛ با این شرایط، خودروسازان نیز نمی‌توانند قیمت محصولات خود را خیلی بالا ببرند، چون آن زمان مشتریان آنها را تحریم کرده و در نتیجه فروش و البته تولیدشان مورد تهدید قرار خواهد گرفت.

در این میان اما وزیر صنعت نیز به تازگی اعلام کرده، شورای رقابت باید قیمت‌گذاری تکلیفی را بردارد؛ زیرا اگر قیمت آزاد شود، برخی خودروها ارزان خواهند شد. به گفته محمدرضا نعمت‌زاده، اگر قیمت‌گذاری را به حال خودش بگذاریم و رقابت، تعیین‌کننده باشد، کیفیت خودرو بالا می‌رود. این اظهارات نعمت‌زاده را اما خیلی‌ها از جمله شورای رقابت نپذیرفته و معتقدند در حال حاضر شرایط برای آزاد کردن قیمت خودروهای داخلی مهیا نیست. به اعتقاد آنها، اگر آزادسازی رخ بدهد، قیمت خودروها نه تنها کاهش نمی‌یابد، بلکه افزایش نیز خواهد یافت. اما چرا چنین دیدگاهی در مورد آزادسازی قیمت خودرو وجود دارد؟ کارشناسان در پاسخ به این پرسش، به دو مورد اشاره می‌کنند؛ یکی تجربه قبلی آزادسازی و دیگر ناچاری خودروسازان برای جبران هزینه‌های تولید. بر این اساس، با توجه به اینکه آزادسازی در گذشته به افزایش شدید قیمت خودرو انجامید، پیش‌بینی‌ها بر این است که تکرار دوباره این اتفاق، باز هم سبب افزایش قیمت شود. از این مهم تر اینکه خودروسازان هر سال با افزایش هزینه‌های تولید روبه‌رو بوده و مجبورند این هزینه‌ها را به هر شکل ممکن جبران کنند و برای آنها چه راهی بهتر از بالا بردن قیمت؟

صنعت خودرو کشور هر سال با افزایش هزینه‌های تولید مواجه می‌شود و ازآنجاکه نه صادرات مناسبی دارد و نه از بهره‌وری لازم برخوردار است، افزایش قیمت تنها راه علاج در این صنعت (برای جبران هزینه ها) به حساب می‌آید. طبعا اگر خودروسازان داخلی آمار مناسب و قابل‌قبولی در صادرات داشتند، بخشی از هزینه‌های تولیدشان به واسطه ارزآوری قابل جبران بود. از طرفی، در صورتی که بهره‌وری لازم در خودروسازی کشور وجود داشت، می‌شد به این واسطه هزینه‌های تولید را کنترل و به تبع آن، افزایش قیمت کمتری را اعمال کرد.

اما مساله دیگری که مخالفان آزادسازی مطرح می‌کنند، عدم امکان ایجاد رقابت در برخی محدوده‌های قیمتی بازار خودرو است. به‌عنوان مثال، در بازه قیمتی زیر 30 میلیون تومان، تقریبا هیچ رقابتی به چشم نمی‌آید و ازآنجاکه این محدوده از بیشترین تراکم مشتری برخوردار است، آزادسازی قیمت نسخه مناسبی برای آن نیست. نه اینکه آزادسازی قیمت خودرو در کل اتفاقی نادرست و خطا باشد، منتها در حال حاضر زمینه برای پیاده کردن این پروژه در بازار خودرو فراهم نیست.

آزادسازی قیمت به‌عنوان یکی از اصول اقتصادی، زمانی در بازار خودرو جواب می‌دهد که زمینه رقابت در آن به‌وجود آمده و واردات نیز بدون قیدوبندی خاص انجام شود. این در شرایطی است که هم‌اکنون کیفیت نامناسب خودروها در کنار قیمت بالا، به‌خوبی نشان‌دهنده نبود رقابت در بازار خودرو است و از طرفی، واردات با تعرفه و قید و بندهای خاص خود انجام می‌شود و این یعنی چنین بازاری فعلا شایسته آزادسازی ناگهانی قیمت نیست.

دنیای اقتصاد


10 دیدگاه

  1. احمد | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    خیلی سادست!
    واردات رو ازاد کنین و تعرفه های سنگین رو بردارین قیمت خودرو رو هم ازاد کنین
    اصلا پرایدو بدین 100 میلیون هر جور دوس دارین ولی تعرفه ها باید برداشته بشه!

  2. پیمان | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    “مردم خود تشخیص خواهند داد که آیا خودروهای داخلی با کیفیت فعلی، ارزش خرید با قیمت‌های تعیین شده را دارند یا نه؛ با این شرایط، خودروسازان نیز نمی‌توانند قیمت محصولات خود را خیلی بالا ببرند، چون آن زمان مشتریان آنها را تحریم کرده و در نتیجه فروش و البته تولیدشان مورد تهدید قرار خواهد گرفت..”
    وقتی یه عده احمق واسه این ماشینا صف وایمیستن یعنی آشغالاشون ارزش خرید داره (برای یه عده) پس قیمت ها مسلما با ازاد سازی بالاتر میره

  3. Mehdi | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    آزاد شه قیمت ها بره بالا بهتره تا مردم نخرن و فرغون مونتاژ کنان ورشکست شن.

  4. گرفتار | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    ما که گوشامون درازه !!!!!!!!!!!!

  5. حسین | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    این کار قبلا شده و ربطی به عملکرد دولت ها نداره، الانم ازاد شه گرون می‌کنند!
    بازم خوبه این شورای رقابت هست وگرنه الان دنا ۴۲ رو باید 50 بخریم در حاای که ۳۵ هم گرونه!

  6. ali | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    غلط کرده…آزاد نشده هر روز داره میره بالا آزاد بشه چی میشه

  7. ش | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    یا پیغمبر……خدا بخیر کنه میخوان قیمتهارو ازاد کنن!

  8. Amin021t | اردیبهشت 12, 1395 | لینک نظر

    واسه ما ديگه اين فيلمارو بازي نكنين.ما خودمون ميدونيم اونا همه از يه آخور ميخورن.همين روزا هم پرايد ميشه ٧٠٠ مليون و بقيه ماشينا هم كه بماند.فقط وارداته يه خودرو با قيمت عرضه زير ١٠ مليون ميتونه كمر اينارو بشكنه.وگرنه ملت هر روز بيشتر از قبل زجر ميكشن.اونايي هم كه مثل من ماشين ندارن و ميخوان بخرن بهتره قبر بخرن كه يا بايد برن توش يا اينكه حقوق و پس اندازشونو با هم بدن به راننده تاكسي.والله صرف نميكنه كار كنيم!!!

    • در پاسخ به: Amin021t

      آرش | اردیبهشت 13, 1395 | لینک نظر

      آقای امین مشکل اصلی ما طبقه متوسط به پائین ضعیف بودن توان مالی هست که اونم ناشی از پائین بودن حقوق و دستمزده که بر عهده تیم اقتصادی دولت هست.ظاهرا دولت بدش نمیاد ناتوانی در خرید خودرو توسط طبقه ما را بندازه گردن خودروسازها و وارد کننده ها والا همه میدونیم که بخشی از قیمت ماشین وارداتی بخاطر عوارض گمرکی بالا و عوارض پنهانیست که ما خبر نداریم و بخشی از قیمت خودروهای داخلی هم بخاطر سهمهائی است که بازهم به بخشهای مختلف دولت پرداخت میشود.بنابراین تا وضعیت مالی و کاری ما نسبتا درست نشه هرچند هم ماشین رو ارزون کنند (چون از یه حدی که پائینتر نمیشه بیاد)بازهم ما توان خریدن یه ماشین معمولی را نداریم.فرض کن کمر پراید رو بشکنن و قیمتشو بکنن 15میلیون (البته اگر راه بره و از هم وا نره)و امثال ما که تازه یه کاری داریم (اون 20درصدی که اصلا درآمد ندارند مگر خدا به دادشون برسه هر چند خود ما هم اگر خدا به دادمون نرسه همون 15ام برج گشنگی باید بکشیم)و فرض محال ماهی 200هزار تومان پس انداز کنیم و با این پس انداز به جز ماشین به هیچ جیز دیگه ای فکر نکنیم و پراید هم 15میلیون پس از 7سال کارکردن میشه یه پراید 15 میلیونی خرید که تا 7سال دیگه خدا میدونه با تورم موجود قیمتها به کجا خواهند رسید.
      دور از جون شما مثل اینکه خبر از قیمت قبر نداری چند برابر قیمت ماشینه مخصوصا فول آپشنهاش.اصلا به اون فکر نکن امیدوارم 200سال زنده باشی البته همه 200 سال زنده باشند تا شهرداری و زیر مجموعه هاش بهشت زهرا و…از رو برن یه جائی بهمون بدن.

      • در پاسخ به: آرش

        Amin021t | اردیبهشت 14, 1395 | لینک نظر

        دوست عزيز ممنون از وقتي كه گزاشتين ولي اينم بگم كه نه تنها مردم،بلكه خود دولت هم نميدونه داره به كجا ميره.هركسي كه مياد فقط به فكر اينه كه توي دوره كوتاهي كه هست براي آينده ش هم جمع آوري كنه.اونوقت امثاله من با بدبختي يه كار پيدا ميكنن،تفريح كه هيچ،حتي كانون خونواده كه بيكار ها ازش بهره ميبرن هم از دست ميديم به اميد اينكه يه روز به جايي برسيم و پيشرفت كاري و مالي و رفاه داشته باشيم ولي بعد از چند سال فهميديم كه به همون هدف كوچيك اوليه كه نرسيديم هيچ،كلي قسط و بدهي هم به زندگيمون اضافه شده…ديگه فكر تشكيل خونواده و تفريح هم كه برامون
        مرگ آوره!!!
        ما اگه ماشين ماشين ميكنيم براي اينه كه سلامتي و حقوقمونو از دست نديم.اينهمه كرايه ماشين و پياده روي،آخرشم كه نصف شب ميخوايم از سره كار بريم خونه تاكسي نيست مجبوريم با پيك موتوري بيايم كلّيه هامون از بين رفت…
        خونه هامونم كه از مركز شهر كم كم به حاشيه شهر و الان هم به خارج شهر منتقل شده…ماشالله اجاره ها!!!
        شخصا با احتساب دانشكاه و محل كار روزي ١١٠ كيلومتر مسافت طي ميكنم و ٢٢٦٠٠ تومان كرايه تاكسي و ون و موتور ميدم…
        ما به زندگي عادي و ساده بدون استرس و بدهي هم قناعت ميكنيم ولي به همونم نميرسيم…