افشای پشت پرده بازار خودرو در مناظره داغ خودرویی

موضوع اختلاف بر سر قیمت‌گذاری خودرو تقریبا از شش ماه پیش در دولت دهم آغاز شد و آثار و تبعات آن به دولت یازدهم رسید، به‌طوری که برخی معتقدند پرونده قیمت‌گذاری خودرو به صورت استخوان لای زخم تحویل دولت یازدهم شد.

برای بررسی زوایای مختلف این موضوع، مناظره‌ای تنش‌زا و حاوی اطلاعات پشت‌پرده درباره آخرین وضعیت صنعت خودرو با حضور جمشید پژویان رئیس شورای رقابت و مسئول رسمی قیمت‌گذاری خودرو، حمیدرضا فولادگر رئیس کمیسیون حمایت از تولید ملی از سوی مجلس، محمدرضا نجفی‌‌منش به نمایندگی از قطعه‌سازان خودرو، داوود میرخانی‌رشتی مدیرعامل اسبق ایران خودرو به نمایندگی از شرکت‌های خودروساز و محمدحسین ادیب عضو سابق هیات علمی دانشگاه اصفهان برگزار شد. که ماحصل آن در تهران امروز منتشر شده که در ادامه می خوانید.

در این مناظره، محمدحسین ادیب، مدرس قبلی دانشگاه اصفهان درباره قیمت خودرو در داخل کشور گفت: قیمت خودرو در ایران 2 تا 3 برابر بازار جهانی است. 96 درصد تجارت دنیا بین کشورهای عضو سازمان جهانی انجام می‌شود که متوسط حقوق گمرکی‌شان 4 درصد است. در ایران فقط یک کالا هست که قاچاق‌پذیر نیست و آن خودرو است.

در حال حاضر خودرو در ایران، گران‌ترین قیمت کالا در سیاره زمین را دارد. وی افزود: در همه دنیا گفته می‌شود شورای رقابت باید در جاهایی که انحصار هست ایجاد شود و آن را مدیریت کند. شورای رقابت باید عوامل گرانی خودرو را شناسایی می‌کرد و برای آن راه‌حل ارائه می‌داد، اما در صحبت‌های جناب پژویان نه عوامل معرفی شد و نه راهکار. مهم‌ترین عامل خودرو در وضع فعلی به نظر من حجم تولید است.

مغایرت قیمت‌گذاری دولتی خودرو با برنامه پنجم

حمیدرضا فولادگر، رئیس کمیسیون حمایت از تولید ملی نیز گفت: اگر بپذیریم مرجع قیمت‌گذاری باید دولت باشد، این کار با قانون برنامه پنجم مغایرت دارد. چون در قانون پنجم قیمت‌گذاری به کالاها و خدمات عمومی و انحصاری و کالاهای یارانه‌ای محدود شده است. به نظر من شورای رقابت به موقع وارد این عرصه نشد و بعد از چند مرحله افزایش قیمت اقدام به قیمت‌گذاری کرد. داوود میرخانی‌رشتی نیز که از سوی شرکت‌های خودرو‌سازی در برنامه حاضر شده بود، درباره عملکرد شورای رقابت گفت: در 30 سال گذشته همواره رشد قیمت خودرو وجود داشته است. بعد از سال‌ها زد و خورد با سازمان حمایت به این نتیجه رسیدند که قیمت کارخانه و بازار با هم فرق دارد. تصمیم گرفتند که قیمت حاشیه بازار 5 درصد بیشتر باشد. در 10 سال گذشته قیمت خودرو 44 درصد رشد داشته، در حالی که شاخص قیمت‌ها 5 برابر شده است.

خودروسازان از نظر مالی سرکوب شدند

میرخانی افزود: بعد از دولت نهم و دهم متاسفانه هر 3وزیری که منصوب شدند، خودروسازان را سرکوب مالی کردند و قیمت‌ها را عمدا پایین نگه‌داشتند. در زمان آقای غضنفری عبارت در حاشیه بازار را به شورای رقابت ابلاغ نکردند. محمدرضا نجفی‌‌منش، نماینده قطعه‌سازان خودرو در ادامه مناظره توضیح داد: چهار سال پیش گفتند اگر کالایی حالت انحصاری دارد، وارد شود. در قانون جدید در اصل 101 آمده است که شورای‌عالی اقتصاد باید تشخیص بدهد که چه کالاهایی انحصار دارد. وی با رد انحصاری بودن صنعت خودرو تاکید کرد: در صنعت خودرو 16 خودروساز داریم که هیچ‌کس مانعشان نبوده است. بنابراین اطلاق انحصار به این مسئله غلط است و صورت مسئله غلط هم جواب ندارد. در قطعه‌سازی نزدیک به 100 هزار نفر از نیروهایمان بیکار شده‌اند. کجای دنیا و کدام دولت در قیمت‌گذاری ورود پیدا کرده که ما دومی‌اش باشیم؟ نجفی‌‌منش افزود: مشکل ما این است که فقط 5 درصد کسانی که خودرو می‌خرند، خودشان مصرف می‌کنند و 95 درصد خودرو را در بازار می‌فروشند. پژویان در پاسخ به این صحبت گفت: اولا چنین اطلاعات و آماری که 95 درصد خریداران مصرف‌کننده نیستند، نداریم. ثانیا قصد شورای رقابت این نیست که صنعت

خودرو زیان ببیند.

ماشین‌آلات و مدیریت ما موزه‌ای است

محمدحسین ادیب، استاد سابق دانشگاه اصفهان با بیان اینکه قیمت خودرو در ایران 3 برابر بازار جهانی است، گفت: راه‌حل معمول در دنیا کاهش حقوق گمرکی به 4 درصد است. سال گذشته برای سه ساعت واردات خودرو آزاد شد و این کار 300 میلیارد سود برای واردکنندگان ایجاد کرد. یعنی با یک امضای طلایی سود عظیمی نصیب عده‌ای شد. در این رابطه از دولت جدید انتظار می‌رود امضاهای طلایی را متوقف کند. وی با اشاره به این مطلب که ماشین‌آلات صنعتی در دهه 90 در دنیا نوسازی شد، اظهار داشت: صنایع فولاد ایران با تکنولوژی پیش دیجیتال کار می‌کند و 50 درصد بیشتر مواد مصرف می‌کند. صنایع ما 10 برابر صنایع دنیا نیروی انسانی دارند. راه‌حل این کار نوسازی است. غیر از این، راهکار دیگری وجود ندارد. من این ماشین‌آلات را در موزه لندن هم دیدم. فقط ماشین‌آلات موزه‌ای نیست؛ مدیریت هم موزه‌ای است.

ادیب افزود: خودروهای ما 700 هزار بشکه بنزین و گازوئیل مصرف می‌کنند. مصرف خودروهای ما 2 برابر استاندارد دنیاست و ما سالی 350 هزار بشکه ضرر می‌کنیم. میرخانی‌رشتی، با بیان اینکه ماشین‌آلات قدیمی به خاطر مضیقه‌های ارزی فعال هستند، اظهار کرد: ما ارز به اندازه کافی نداریم که ماشین‌آلات جدید واردکنیم. خودروساز باید سودی داشته باشد که بتواند خرج ماشین‌آلات کند. اگر سود داشت باید ارزی وجود داشته باشد که ماشین‌آلات را بخرد. در حالت بعد باید بتواند ارز را انتقال دهد.

جمشید پژویان در واکنش به پرسشی درباره عملکرد شورای رقابت، گفت: شورای رقابت با بودجه یک و نیم میلیارد تومانی و 5نفر کارشناس چه کار می‌تواند بکند؟ انتظار من از دولت دکتر روحانی این است که یک سری امکانات را در اختیار ما قرار دهند. وی با اشاره به عملکرد مالی شرکت‌های خودروسازی یادآور شد: صورت‌های مالی سایپا و ایران خودرو نشان می‌دهد که در سال‌های 89 و 90 شرکت ایران خودرو و سایپا مقدار زیادی سود داشته‌اند.

مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسان

نجفی‌‌منش عضو هیات رئیسه انجمن قطعه‌سازان خودرو با بیان اینکه دولت باید مقررات‌زدایی کند اظهار کرد: باید هر آنچه مانع تولید است برداشته شود. اما دولت یکی یکی موانع تولید را بیشتر کرد. باید به دولت بگوییم مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان. ما باید به سمت خصوصی‌سازی واقعی حرکت کنیم. وی با تاکید بر اینکه اگر رقابت باشد همه کار می‌توان کرد توضیح داد: قیمت آجر 170 تومان است، اما در بازار 100 تومان هم گیر می‌آید. چون فضای رقابتی شدید است. آمریکا و ترکیه در سال 2008 در صنعت خودرو دچار مشکل شدند. باید ببینیم آنها چه‌کار کردند. دولت باید بخواهد که واقعا این تولید راه بیفتد. الان صنعت خودرو ما مورد هدف مستقیم آقای اوباما قرار گرفته است. مسلما این صنعت مهم است که آنها روی‌اش انگشت گذاشته‌اند.

دخالت‌های دولت یکی، دو تا نیست

داوود میرخانی‌رشتی، نماینده شرکت‌های خودروساز در دفاع از صنعت خودرو در ایران گفت: صنعت خودرو با تمام گرفتاری‌هایش پیشتاز صنعت ایران است و 60 صنعت به آن وابسته است. وی افزود: در حال حاضر صنعت خودروسازی ایران، دولتی اداره می‌شود. مدیر قدیمی ایران خودرو می‌گفت من نتوانستم معاونم را خودم انتخاب کنم، یکی از مدیران 7 هزار کارمند تحمیلی دارد. وی با بیان دلایلش درباره دولتی اداره شدن صنعت خودرو توضیح داد: آقایان به شرکت قطعه‌ساز تحمیل می‌کنند، به مدیر می‌گویند این کار را انجام بده وگرنه وزیر را استیضاح می‌کنیم. تحمیل می‌کنند که در مازندران باید سایت بزنید، ما در ونزوئلا سایت زده‌ایم.

چند هزار کیلومتر سوار کشتی بشویم که می‌خواهیم 5 هزار خودرو تولید کنیم. دخالت‌های دولت یکی دو تا نیست. میرخانی‌رشتی افزود: سازمان حمایت 16درصد زیر قیمت تولید شده را تحمیل کرد و با این کارش تیراژ را کاهش داد. در سال 91 ما 4 هزار میلیارد تومان ضرر داشتیم.وی ادامه داد: اینکه می‌گویند عرضه خودرو را پایین آورده‌اند درست نیست. ما گرفتاری مالی داشته‌ایم، ما باید پول به قطعه‌سازان بدهیم. خودروساز 3شیفت کارگر دارد و نمی‌تواند کارگرش را اخراج کند.

دپوی خودرو به دلیل نداشتن آینه و قالپاق

پژویان در واکنش به این صحبت‌ها گفت: خودروساز، خودرو را پیش فروش و پول آن را دریافت می‌کند. یکی از خودروسازان خودش یک بانک دارد. سهام بانک را خریداری کرده است. خودروسازان سال گذشته خودروهایشان را در پارکینگ پارک کرده بودند و دیگر جا نداشتند. می‌گفتند خودرو ناقص است و آینه و قالپاق ندارد. اگر همه‌شان بدون گیربکس بودند ما قبول می‌کردیم، می‌شد آینه این یکی را روی آن یکی بگذارند. وی افزود: پنجاه سال است که ما صنعت خودرو داریم. کره آن زمان آمده بود از ما الگو بگیرد.

چه اتفاقی افتاده که صنعت خودرو در این نقطه وجود دارد و در ایران به این نقطه رسیده است. این اختلاف فاحش ناشی از چیست؟ شما که قطعات را از چین وارد می‌کنید، یک اقتصاددان چینی هم وارد می‌کردید. به نظر من دلیل این اشکالات عدم نظارت بوده است. پژویان در پاسخ به این مطلب که وزیر جدید می‌خواهد شورای رقابت را کنار بگذارد اظهار کرد: شورای رقابت بر اساس قانون بالا دستی تشکیل شده است. کنار گذاشتن شورای رقابت در حوزه اختیارات وزارت صنایع و معادن نیست و اگر وزیر صنعت گفته این شورا را کنار می‌گذارد، بی‌دقتی کرده است.