آشنایی با موتورهای DOHC ، تسمه تایمینگ و میل سوپاپ

ممکن است بسیاری از شما ، بارها در نوشته ها یا نمایشگاه های مختلف به واژه DOHC برخورده باشید که یک نوع تکنولوژی مورد استفاده در موتورهای خودروست. این واژه ، مخفف عبارت Double Over Head Camshaft به معنای دو میل سوپاپ روی موتور است . در ادامه نگاهی به وظایف سوپاپ ، میل سوپاپ و تسمه تایم در این سیستم و سایر سیستم ها خواهیم پرداخت.

 

سوپاپ

سوپاپ یا Soupape به معنای دریچه که کلمه ای فرانسوی است ، یکی از قطعات موتور می باشد که روی سیلندر قرار دارد و وظیفه آن کنترل ورود و خروج هوا و دود است. همانطور که احتمالا در کتاب های فیزیک دبیرستان دیده اید ، سوپاپ ها باید طبق نظم خاصی عمل کنند و در غیر اینصورت موتور به صورت تنظیم عمل نمی کند. سوپاپ ها یکی از مهم ترین اجزای موتورهای احتراق داخلی هستند که مهم ترین برنامه موتور یعنی سوزاندن مخلوط سوخت و هوا و سپس خارج کردن دود آن به عملکرد این قطعات بستگی دارد.

 

 

میل سوپاپ

در بالا گفتیم که باید سوپاپ ها به طور منظم عمل کنند. این وظیفه عمده بر عهده میل سوپاپ است که در کنار میل بادامک ایفای وظیفه می کند. اگر یک میل بادامک را از نزدیک ببینید ، برجستگی هایی را روی آن مشاهده خواهید کرد که موسوم به بادامک هستند و به واسطه عملکرد این دو قطعه ، سوپاپ ها در زمان های از پیش تعیین شده باز و بسته شده و به ایفای نقش خویش می پردازند.

 

 

تسمه تایم یا زنجیر تایم

میل سوپاپ توسط دنده ای به تسمه فلزی یا تسمه پلاستیکی متصل است که همین تسمه از سوی دیگر به میل لنگ اتصال دارد و حرکت این قطعات موجب ایجاد حرکت دورانی و چرخشی در موتورهای چهارزمانه می شود. معمولا به ازای هر دو دور چرخش میل لنگ ، یک دور چرخش میل سوپاپ را داریم. در اکثر موتورهای چهارزمانه امروز ، معمولا میل سوپاپ روی سر سیلندر قرار دارد و از همین سو به آن میل سوپاپ بالا یا همان   Over Head Camshaft گفته می شود و موتورهای دارای دو میل سوپاپ در بالا ، Double Over Head Camshaft نامیده می شوند.

 

 

زمان بندی ، وظیفه مهم تسمه تایم

همانطور که متوجه شدید ، وظیفه زمان بندی برای باز شدن یا بسته شدن سوپاپ ها بر عهده تسمه تایم است که می تواند پلاستیکی ، فلزی یا حتی چرخ دنده ( به جای تسمه ) باشد. در موتورهای چهار زمانه احتراق داخلی ، تسمه تایم قطعه ای واسط میان میل لنگ و میل سوپاپ است . این تسمه معمولا دنده هایی دارد که وظیفه برخورد پیستون با سوپاپ ها را برعهده دارند و به میزانی تولید صدا می کند که به خصوص در نمونه های قدیمی بسیار محسوس تر است و تلاش های بسیاری در جهت حذف این صدا به خصوص از سوی شرکت پورشه صورت گرفته است.

در بسیاری از خودروهای اقتصادی مانند پراید مکانیزمی تدارک دیده شده که با پاره شدن تسمه تایم ، موتور خاموش شود چرا که با پاره شدن تسمه تایم ،  عملکرد صحیح سوپاپ ها دچار اختلال می شود.بدترین اتفاقی که در این لحظه می تواند بیافتد ، ضربه خوردن و کج شدن سر سوپاپ در اثر پاره شدن تسمه تایم است.

 

 

موتورهای DOHC

در این گونه موتورها ، برای هر سیلندر چهار سوپاپ برنامه ریزی شده که دو سوپاپ وظیفه ورود مخلوط هوا و سوخت و دو سوپاپ نیز وظیفه خروج گازهای حاصل از احتراق را برعهده دارند. سیستم DOHC ، یک سیستم رایج در بین موتورهای احتراق داخلی مدرن است چرا که ورود هوا در این سیستم بسیار بهتر صورت می گیرد و به همین دلیل ، موتورهای DOHC نسبت به موتورهای قدیمی تر که فاقد میل بادامک هستند ، قدرت بیشتری تولید می کنند.