بند انگشتی های فوق سنگین

بررسی ماکت های خودروهای تجاری

نیما مجتهد زاده

اکثر افراد با شنیدن نام “ماکت” به یاد خودروهای جذاب اسپرت، کلاسیک و خاص می افتد،اما دنیای ماکت بازی به این خودروها محدود نمی شود.ماکت های خودروهای سنگین بسیار جذاب و پر تنوع  هستند و طرفداران مخصوص به خود را دارند. خودروهایی که به دلیل المان های خاص طراحی و مهندسی, تفاوت های قابل توجهی با خودروهای سواری دارند و بنابراین ویژگی های ماکت های آن ها نیز در بسیاری موارد خاص خواهد بود. بد نیست تا نگاهی اجمالی به ماکت های خودروهای سنگین بیندازیم و با برندهای سازنده آن ها و خصوصیات کلی شان آشنا شویم.

تاریخچه

از اوایل پدید آمدن اسباب بازی به صورت مدرن در اوایل قرن بیستم, خودروهای سنگین هم بخشی از اسباب بازی های چرخ داری بودند که از روی نمونه های واقعی کپی می‌شدند. اما با پدید آمدن ماکت های حرفه ای در دهه شصت میلادی, کم کم نمونه های حرفه ای کامیون ها و اتوبوس ها و سایر خودروهای سنگین نیز ظاهر شدند. شاید مهمترین سازندگان ماکت های خودروهای سنگین در آن دوران را باید کورگی و مچباکس دانست. محصولات این دو شرکت در حقیقت اسباب بازی هایی بودند که به دلیل کیفیت و جزئیات نسبتاً خوبشان بسیاری آن ها را پدربزرگان ماکت های حرفه ای امروز می‌دانند. محصولات کمپانی های مرسدس, کنورث, لیلاند, بدفورد, ولوو و مان مهمترین خودروسازانی بودند که مورد توجه این ماکت سازان بودند. از نظر مقیاس و ابعاد, بیشتر این ماکت ها در محدوده مقیاس 1:50 تا 1:87 قرار می‌‎گرفتند و بعضاً دارای خصوصیات و جزئیات قابل توجهی همانند تا شدن اتاق کامیون و جدا شدن کشنده از تریلر برای کامیون ها و فضای داخلی مناسب برای اتوبوس ها بودند. محصولات اینچنینی امروزه نیز در خط تولید بسیاری از برندهای سازنده اسباب بازی و ماکت های نیمه حرفه ای حضور دارند.

در دهه های هفتاد و هشتاد میلادی کم کم ماکت های حرفه ای تری از خودروهای سنگین به صورت ماکت های کامل و کیت های ساختنی پدید آمدند. مهمترین سازندگان این دوران را باید تامیا و Revell کیت ساز و شوکو ماکت ساز دانست. به تدریج و در دهه های بعدی ماکت های خودروهای سنگین در مقیاس هایی بزرگتر ظهور کردند و تا حدود مقیاس 1:16 پیش رفتند.

بازار سنگین وزن ها

ماکت های خودروهای سنگین را می‌توان سایر ماکت ها به دو رده حرفه ای و نیمه حرفه ای تقسیم کرد. تفاوت اصلی ماکت های حرفه ای را باید در جزئیات و کیفیت آن ها دانست. البته ماکت سازان آماتور بیشتر در بازار مقیاس های کوچک و متوسط حضور دارند و سعی می‌کنند کمتر به عرصه ماکت های بزرگ مقیاس وارد شوند. در عوض ماکت سازان حرفه ای در تمامی مقیاس ها محصولات متنوعی را ارائه می‌دهند و سعی می‌کنند که در هر یک از این رده ها تمامی المان های مهم و جزئیات را رعایت کرده, حداکثر امانت داری را به خرج دهند.

شاید بزرگترین مقیاسی که در میان خودروهای سنگین رایج است, 1:6 باشد. با آن که در این مقیاس رسیدن به حداکثر جزئیات ممکن است, اما به دلیل ابعاد بزرگ،هزینه و وزن زیاد مواد به کار رفته در ماکت نگهداری و خرید آن ها مقرون به صرفه نیست. شاید بتوان اصلی ترین مقیاس بزرگ برای ماکت های سنگین را 1:18 دانست. مقیاسی که بیشتر به عنوان مقیاس اصلی ماکت های خودروهای سواری شناخته می‌شود, اما برخی از ماکت سازان حرفه ای در آن حضور پر رنگی دارند. شاید بتوان CMC را یکی از مهمترین این ماکت سازان دانست. در میان محصولات این ماکت ساز می‌توان به خودروبرهایی اشاره کرد که برای جابجایی خودروهای کلاسیک مسابقه ای دهه پنجاه و شصت میلادی مورد استفاده هستند. برای مثال Transporter کمپانی فیات که برای جابجایی خودروهای فرمول یک فراری استفاده می‌شود. در این ماکت های فلزی تمامی جزئیات به طور کامل رعایت شده اند و تمامی بخش ها قابل دسترسی هستند.

مقیاس بعدی مورد توجه ماکت سازان 1:32 است. در این مقیاس بیشتر ماکت سازان آماتور حضور دارند. یکی از فعالترین ماکت سازان این عرصه Welly است که محدوده نسبتاً وسیعی از خودروهای تجاری را در میان محصولات خود پوشش می‌دهد. برندهایی همانند ولوو, کنورث و مان در میان محصولات ویلی مورد توجه هستند. در این ماکت ها جزئیات خوبی رعایت شده است, اما خبری از کیفیت قابل توجه محصولات CMC نیست. برای مثال درها باز می‌شوند و با خم شدن اتاق, پیشرانه مشاهده می‌شود و کشنده از تریلر قابل جدا شدن است.

پس از مقیاس های نسبتاً بزرگ, به مقیاس 1:43 می‌رسیم که مرز ورود به عرصه ماکت های کوچک است. در این کلاس تنوع بسیار بالاتر از سایر مقیاس هاست و ماکت سازان متعددی به تولید ماکت های خودروهای سنگین در این مقیاس اشتغال دارند. برندهایی همانند Premium Classixx , نئواسکیلز, شوکو و مینیچمپس از مهمترین بازیگران این عرصه هستند. در این مقیاس اکثر ماکت سازان به جزئیات ظاهری بدنه و کروم کاری اهمیت می‌دهند و کمتر کسی به فکر ساخت پیشرانه و قطعات متحرک بدنه است. در عوض اکثر تولیدات این مقیاس بسیار با کیفیت و ارزشمندند.

مقیاس های بعدی که بیشتر در محدوده 1:50 گنجانده می‍‍شوند, پلی بین اسباب بازی و ماکت هستند. با این حال هستند ماکت سازانی که در این مقیاس ماکت هایی متفاوت و نسبتاً دقیق تولید می‌کنند. یکی از این سازندگان Siku است که قدمت نسبتاً زیادی دارد و تنوع محصولات آن به ماکت های خدماتی و شهری نیز گرایش دارد. پس از این مقیاس به 1:87 و 1:100 می‌رسیم. مقیاس اول که یکی از مهمترین رده های خودروهای سنگین را شامل می‌شود, به دلیل ابعاد کوچک و جنس پلاستیکی طرفداران خاص خود را دارد. ماکت سازانی همانند هرپا به ساخت ماکت های کامیون ها و اتوبوس ها در این مقیاس اشتغال دارند. برخلاف تصور اکثر افراد, در این مقیاس بعضاً جزئیاتی باورنکردنی همانند باز شدن اسب از تریلر و خم شدن اتاق و کابین بسیار دقیق مشاهده می‌شود. تنوع محصولات هرپا به عنوان ماکت سازی که بیشتر به ساخت خودروهای سنگین مشغول است, بیش از سایر محصولات و مقیاس های موجود است.

ماکت های تجاری در بازار ایران

حضور ماکت های سنگین در بازار کشورمان به طور محسوسی کم رنگ تر از خودروهای سواریست. این وضعیت به شکلی محسوس است که برای خرید این ماکت ها باید به سراغ فروشندگان خاصی بروید. البته یافتن نمونه های آماتور بسیار ساده تر است. محصولات Welly, Matchbox و هاتویلز را می‌توانید به طور گسترده ای در اسباب بازی فروشی ها با قیمت هایی بین 7 تا 50 هزار تومان بیابید. اما برای یافتن نمونه های حرفه ای باید هزینه و وقت بیشتری را صرف کنید. محصولات هرپا, نئواسکیلر, پریمیوم کلاسیکس, مینیچمپس و شوکو به طور نسبتاً محدود و به طور سفارشی به کشورمان وارد می‌شوند. محدوده قیمت این ماکت ها در بین 100 تا 500 هزار تومان است و می‌توانید از طریق اینترنت با فروشندگانی که این محصولات را ارائه می‌دهند آشنا شوید. اما گل سرسبد محصولاتی که در ایران ارائه می‌شوند را باید Transporter های شرکت CMC دانست که هر دو نوع مرسدس و فیات آن در کشورمان عرضه می‌شود. اما قیمت این محصولات در حدود 2 تا 3 میلیون تومان است که با توجه به قیمت ارز و کیفیت فوق العاده این ماکت ها چندان هم رقم گزافی نیست.

این مطلب با همکاری مجله صفر تا صد تهیه شده است