فولکس‌‌‌واگن پس از چهار دهه تلاش برای ساخت بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان و کسب سود از ظهور به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی، ناگهان خود را درحال مبارزه برای حفظ موقعیت در چین می‌‌‌بیند؛ در حالی‌که امروز این گروه خودروساز آلمانی کنترل تولید پورشه و آئودی را در اختیار دارد و سهم فروش آن از هر شرکت دیگری در چین بالاتر است، برند پرچم‌‌‌دار فولکس‌‌‌واگن اخیرا جایگاه پرفروش‌‌‌ترین خودروی چین را به بی‌‌‌وای‌‌‌دی، مجموعه مستقر در شنژن که تحت حمایت وارن بافت قرار دارد، واگذار کرده است.

 بر اساس گزارش تحلیلی از فایننشال تایمز، به نظر می‌رسد این خودروساز آلمانی درحال از دست دادن جایگاه ویژه‌‌‌اش در مهم‌ترین بازار خودرو است، چراکه رقبای داخلی سهم بازار خودروهای برقی را به دست آورده‌‌‌اند. فولکس واگن در بخش خودروهای برقی که به سرعت درحال رشد است عقب افتاده است، به طوری که در این بخش با سهم بازار تنها ۲‌درصد در جایگاه نهم قرار دارد. این درحالی است که بی‌‌‌وای‌‌‌دی در این بازار رتبه اول را با اختصاص سهمی نزدیک به ۴۰‌درصد در اختیار دارد و تسلای ایلان ماسک، با تصاحب بیش از ۱۰‌درصد از بازار در رتبه دوم قرار گرفته است. سازندگان چینی خودروهای برقی، که شامل خودروهای هیبریدی پلاگین و باتری‌‌‌دار هستند، بر بازار کشور خود تسلط یافته‌‌‌اند و به شدت درحال گسترش بازار در خارج از کشور هستند. چین در ۲۰۲۲ از آلمان در صادرات خودرو پیشی گرفت و انتظار می‌رود در سال‌جاری ژاپن را که عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو در جهان را یدک می‌‌‌کشد تحت‌‌‌الشعاع قرار دهد.

فولکس‌‌‌واگن، یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین شرکت‌های آلمان، حداقل نیمی از سود سالانه خود را که در سال گذشته به ۲۲ میلیارد یورو رسید، به چین مدیون است، بنابراین موقعیت این شرکت در رقابت بازار خودروهای برقی، امنیت درآمد آینده آن را به خطر می‌‌‌اندازد. فولکس واگن هفته گذشته فروش بالاتر از حد انتظار را برای سه ماه اول گزارش کرد، که به سبب رشد در اروپا و آمریکای شمالی بوده است و این درحالی‌‌‌ است که فروش در چین، کاهش ۱۵ درصدی داشته است. فولکس‌‌‌واگن اعلام کرد مطمئن است که تنوع مدل‌‌‌های جدید و «فناوری ویژه چین» به افزایش فروش در اواخر سال کمک خواهد کرد.

چالش‌‌‌های ژئوپلیتیک چشم‌‌‌انداز این شرکت را پیچیده‌‌‌تر کرده است. آلمان که پس از آغاز درگیری‌‌‌ها میان روسیه و اوکراین مجبور شد با مشکلات اتکا به گاز روسیه دست‌‌‌وپنجه نرم کند، اکنون نگران وابستگی اقتصادی به چین در دوره ریاست جمهوری شی جین پینگ است. اگرچه این امر باعث توقف فولکس‌‌‌واگن نشده است. این شرکت تنها در سال گذشته، سرمایه‌گذاری به ارزش حدود ۴ میلیارد یورو در چین را اعلام کرد. همچنین سال گذشته رالف برندستاتر، عضو هیات‌مدیره فولکس‌‌‌واگن، به پکن منتقل شد تا در یک سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های خودروسازی دولتی چینی فاو، سایک موتور و جک موتورز همکاری کند.

استراتژی جدید فولکس‌‌‌واگن با شعار «در چین، برای چین»، طرحی است برای بومی‌‌‌سازی تولید در این کشور که به‌‌‌عنوان راهی برای محافظت در برابر شوک‌‌‌های زنجیره تامین و تشدید اختلافات بین غرب و چین، تبیین می‌شود. برندستاتر در سخنرانی ماه گذشته در نمایشگاه خودرو شانگهای، به وخامت شرایط فعلی ژئوپلیتیکی اشاره‌‌‌ای نداشت، در مقابل او محور صحبت‌‌‌های خود را به شرح عزم جزم شرکت و طرح برنامه‌‌‌ها برای جذب دوباره مشتریان اختصاص داد. برندستاتر در صحبت‌‌‌های خود به سرمایه‌گذاری مجدد یک میلیارد یورویی در مرکز نوآوری جدیدی با سرمایه ۴/ ۲ میلیارد یورویی اشاره کرد. این مرکز با همکاری هوریزون روباتیکس، شرکت چینی طراحی تراشه، ساخته خواهد شد که اواخر سال گذشته خبر آن اعلام شده بود. همچنین قرار است Cariad، بازوی نرم‌‌‌افزاری فولکس‌‌‌واگن، مهندسان خود را در چین دو برابر کند و به ۱۲۰۰ نفر برساند.

در میان مشاوران صنعت، تحلیلگران و کارکنان سابق فولکس واگن، نسبت به طرح جدید این خودروساز در چین تردیدهایی وجود دارد. تصمیم‌گیری در مورد مشکلات طراحی و مهندسی بین ولفسبورگ و دفاتر و کارخانه‌‌‌های متعدد چینی دائما پاسکاری می‌شود. معمولا خودروهای فولکس‌‌‌واگن در آلمان متناسب با نیازهای مشتریان اروپایی توسعه می‌‌‌یابند، قبل از اینکه مدل‌‌‌های آن برای مصرف‌کنندگان چینی سفارشی ساخته شود. برای سال‌ها چنین رویه‌‌‌ای مشکلات چندانی ایجاد نکرده بود. رقبای آمریکایی و ژاپنی نیز از همین رویه پیروی کردند و مصرف‌کنندگان چینی تا مدت‌‌‌ها برای اجناس وارداتی ماهیتی لاکچری قائل بودند. با این‌حال امروز شرکت‌ها احساس ضعف می‌کنند، چراکه رقبای چینی آنها از فناوری‌‌‌های پیشرفته‌‌‌ای همچون رانندگی هوشمند و مدل‌‌‌های جدید خودروهای برقی رونمایی می‌کنند.

به گفته مدیر اجرایی سابق فولکس‌‌‌واگن، در حالی که این شرکت تلاش می‌کند تا به سمت معرفی مدل‌‌‌های بیشتری از خودروهای برقی حرکت کند، همچنان بسیار وابسته به تامین‌‌‌کنندگان اصلی که قطعات موتورهای درون‌سوز را تولید می‌کنند، باقی مانده است. این به آن معناست که فولکس‌‌‌واگن نه‌‌‌تنها از رقبای چینی، بلکه از تسلای آمریکا نیز عقب افتاده است؛ که خود عمیقا درگیر زنجیره تامین آمریکایی خودروهای برقی شده بود. تعهدات سرمایه‌گذاری مشترک فولکس واگن در چین مساله دیگری را نیز زیر ذره‌‌‌بین بدبینی قرار می‌دهد. با تعهد تسلا به ساخت خودروهای برقی در شانگهای، پکن در ۲۰۱۸ محدودیت‌های مالکیت خارجی خودروسازان را لغو کرد. با این‌‌‌حال، تحلیلگران بازار اعتقاد داشتند که فولکس‌‌‌واگن و سایر گروه‌‌‌های خارجی می‌‌‌ترسیدند سرمایه‌گذاری مشترک و کسب‌و‌کار پرسودی که ایجاد کرده‌‌‌اند دچار مشکل شود.

ترس از خشم شرکا و مقامات چینی، آینده کارخانه این شرکت را در سین کیانگ، منطقه غربی که دولت چین در آن متهم به نقض حقوق بشر علیه اویغورها و سایر گروه‌‌‌های مسلمان شده، پیچیده‌‌‌تر نیز کرده است. فولکس‌‌‌واگن از خطر تعطیلی احتمالی کارخانه گذر کرده است. این شرکت فشار سیاستمداران، فعالان حقوق بشر و فعالان اتحادیه علیه خود را کاهش داده است و در نظر دارد که به قرارداد با شریک تجاری خود سیاک پایبند باقی بماند، کما اینکه طرح‌‌‌هایی برای استفاده از این کارخانه به جهت تولید مدل جدید در نظر گرفته بود. درست همزمان با شرایطی که برنامه‌‌‌های فولکس‌‌‌واگن در چین در محاصره چالش‌‌‌های متفاوتی قرار گرفته است، شرکت‌های چینی درحال رشد سریع مانند لی اتو، ایکس پنگ و نیو، خودروهای خود را در بازار هرچه بیشتر به استانداردهای عملکرد رانندگی خودران نزدیک می‌کنند.