خودروهای مانده در گمرک ترخیص می‌شوند
اصل ماجرا اما از این قرار است که واردکنندگان پیش از بسته شدن سایت ثبت‌سفارش در تیرماه امسال، چند هزار دستگاه خودرو را وارد گمرک کرده بودند تا در ادامه با انجام مراحل قانونی از جمله ثبت‌سفارش و پرداخت حقوق ورودی و مالیات مربوطه، آنها را ترخیص کنند. با این حال، بنا به تصمیم ناگهانی دولت، سایت ثبت‌سفارش خودرو از اوایل تیرماه بسته شد و این ماجرا حدود ۶ ماه نیز ادامه یافت. در این شرایط، خودروهای وارد شده به گمرک، بلاتکلیف ماندند؛ زیرا عملا امکان ترخیص نداشتند و مرجوع کردن‌شان نیز ضرر و زیان خود را به دنبال داشت. در این اوضاع و احوال اما دولت پس از ۶ ماه، ضوابط جدید واردات خودرو را اعلام و سامانه ثبت‌سفارش را نیز باز کرد و این در حالی بود که خودروهای مانده در گمرک باز هم تعیین تکلیف نشدند.
خودروهای موردنظر اما به چهار دسته متفاوت تقسیم می‌شوند؛ «خودروهای با ارزش ۴۰ هزار دلار و کمتر»، «خودروهای با ارزش بالای ۴۰ هزار دلار»، «خودروهای با مدل ۲۰۱۵» و «خودروهای با مدل ۲۰۱۶». از آنجا که ضوابط جدید واردات خودرو، ممنوعیت و محدودیت‌هایی برای خودروهای بالای ۴۰ هزار دلار و دارای حجم موتور بالا و همچنین متعلق به سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ ایجاد کرده بود، در نهایت سازمان توسعه تجارت وارد عمل شد تا شرایط ترخیص آنها را از گمرک فراهم کند. بر این اساس، خسروتاج رئیس سازمان توسعه تجارت، در نامه‌ای به شریعتمداری وزیر صنعت پیشنهاد داد تا خودروهای مانده در گمرک به‌نوعی از قوانین جدید واردات مستثنی و اجازه ترخیص یابند. در این نامه، ابتدا به خودروهای موجود در گمرک با ارزش ۴۰ هزار دلار و کمتر اشاره و گفته شده که آنها در حال حاضر یا فاقد ثبت‌سفارش هستند یا ثبت‌سفارش‌شان منقضی شده است. سازمان توسعه تجارت البته تاکید کرده که خودروهای موردنظر در زمان ورود، دارای شرایط آیین‌نامه ضوابط فنی واردات بوده‌اند، اما ضوابط و شرایط فعلی را ندارند. رئیس سازمان توسعه تجارت اما در بخشی دیگر از نامه خود به وزیر صنعت، به خودروهای با ارزش بالای ۴۰ هزار دلار نیز اشاره و تاکید کرده که برخی از آنها، در زمان ورود دارای شرایط آیین‌نامه ضوابط فنی واردات بوده‌اند، با این حال هم‌اکنون امکان ترخیص ندارند.
در دلایل رخ دادن این اتفاق اما دو دلیل کلی ذکر شده است. دلیل اول این بوده که خودروهای موردنظر، یا ثبت‌سفارش انجام نداده‌اند یا ثبت‌سفارش‌شان منقضی شده است. در مورد دلیل دوم نیز این‌گونه مطرح شده که نمایندگی‌های واردکننده خودروهای موردنظر، در زمان ورود آنها به گمرک، اطلاعی از تصمیمات اخذ شده کنونی (ضوابط جدید واردات خودرو) نداشته‌اند. این بخش از نامه رئیس سازمان توسعه تجارت اما خالی از ابهام نیست، چه آنکه در ضوابط جدید واردات خودرو، ورود محصولات بالای ۴۰ هزار دلار، ممنوع و بنابراین تعرفه‌ای برای آنها لحاظ نشده است. در این شرایط، این پرسش پیش می‌آید که ترخیص خودروهای بالای ۴۰ دلار از گمرک، با چه تعرفه‌ای انجام خواهد شد؟ البته به‌نظر می‌رسد با توجه به لوکس بودن این خودروها (از نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت)، بالاترین حد تعرفه موجود (۱۳۰ درصد) برای ترخیص خودروهای موردنظر لحاظ شود. اما در بخش دیگری از نامه خسروتاج به شریعتمداری به خودروهای دارای مدل ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ نیز اشاره شده است. در این بین، رئیس سازمان توسعه تجارت عنوان کرده که خودروهای مدل ۲۰۱۵ در آخرین روزهای سال ۲۰۱۶ میلادی وارد گمرکات کشور شده و با توجه به محدودیت‌های رخ داده طی زمستان سال گذشته، امکان ثبت‌سفارش آنها طی روزهای بعد (اواخر ۲۰۱۶) فراهم نیامده است. همچنین در مورد خودروهای مدل ۲۰۱۶ نیز عنوان شده که با توجه به مصوبه جدید دولت در مورد واردات خودرو، تنها یک روز مهلت ثبت‌سفارش برای آنها وجود داشته و بنابراین برخی از این خودروها امکان ثبت نداشته‌اند.
در نهایت اما رئیس سازمان توسعه تجارت به وزیر صنعت پیشنهاد داده که «برای کلیه خودروهای موجود در گمرک (خودروهایی که شرح آنها رفت)، با امکان ثبت‌سفارش و رعایت حقوق ورودی جدید، مجوز ترخیص صادر شود.» البته در نامه خسروتاج به شریعتمداری، همچنین به چالش ایجاد شده برای برخی نمایندگی‌های واردکننده نیز اشاره و گفته شده که آنها پیش‌تر دارای نمایندگی بوده‌اند و در حال حاضر تقاضای تمدید ثبت‌سفارش محصولات خود (محصولاتی که در زمان ثبت‌سفارش، شرایط آیین‌نامه ضوابط فنی واردات را احراز می‌کرده‌اند) را دارند. در ادامه این موضوع آمده که نمایندگی‌های موردنظر، در آن زمان امکان ثبت‌سفارش خودروهای بالای ۴۰ هزار دلار را داشته و حسب قوانین وقت، اقدام به سفارش‌گذاری کرده‌اند، اما خودروهای موردنظر وارد کشور نشده‌اند. در این مورد نیز رئیس سازمان توسعه تجارت پیشنهاد داده که با توجه به ثبت‌سفارش قبلی و همچنین وجود تاییدیه‌های لازم، اجازه تمدید ثبت‌سفارش و واردات خودروهای موردنظر البته با رعایت حقوق ورودی جدید صادر شود. پیشنهادهای رئیس سازمان توسعه تجارت به وزیر صنعت اما در نهایت با موافقت شریعتمداری مواجه شده و وی طی نامه‌ای به وزارت امور اقتصادی و دارایی، مراتب را به اطلاع مسعود کرباسیان (وزیر اقتصاد) رسانده است. در واقع وزیر صنعت از همتای خود در وزارت اقتصاد خواسته تا پیشنهادهای رئیس سازمان توسعه تجارت مبنی‌بر ترخیص خودروهای مانده در گمرک و همچنین تمدید ثبت‌سفارش برای برخی نمایندگی‌ها را به اطلاع گمرکات کشور برساند. با این حساب، به احتمال فراوان تا چندی دیگر تمامی خودروهای مانده در گمرک ترخیص خواهند شد و باید منتظر ماند و دید این موضوع چه تاثیری در بازار و همچنین نمودار قیمت خودروهای وارداتی می‌گذارد.
