عرضه خودروهای برقی داخلی تا ۴ سال آینده

سومین نشست تخصصی برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری در صنعت خودرو در حالی سه‌شنبه گذشته با موضوع «خودروهای برقی» برگزار شد که طی آن، خودروسازان داخلی از پروژه‌های خود در این حوزه رونمایی کردند.در این نشست که به میزبانی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران برگزار شد، جمعی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو و همچنین نمایندگان وزارت نیرو و تعدادی از پژوهشگران داخلی حضور داشتند تا در مورد آینده محصولات برقی در خودروسازی کشور بحث و بررسی کنند.
مهم‌ترین موضوعی که در نشست موردنظر مورد بررسی قرار گرفت، الزام یا عدم الزام پیوستن ایران به قافله خودروهای برقی بود. پرسش مهمی که در این مورد مطرح شد این بود که آیا اصلا ضرورتی بابت حرکت خودروسازان داخلی به سمت طراحی و تولید محصولات برقی و هیبریدی وجود دارد یا نه. پاسخ حاضران در نشست به این پرسش اما این جمله بود که «پیوستن به قافله خودروهای برقی، یک الزام به‌شمار می‌رود که راه گریزی از آن نیست.» به اعتقاد دست‌اندرکاران صنعت خودرو و کارشناسان حاضر در نشست موردنظر، ازآنجاکه کل خودروسازی دنیا حرکت به سمت طراحی و تولید محصولات برقی را آغاز و در حال حاضر نیز چندین و چند مدل از این محصولات راهی بازار شده است، خودروسازی ایران نیز راهی جز قرار گرفتن در این مسیر ندارد. به گفته آنها، در آینده‌ای نه چندان دور، دیگر نه خودروهای بنزینی و دیزلی چندانی برای واردات وجود دارد و نه بازاری برای عرضه آنها؛ بنابراین خودروسازان داخلی نیز از همین حالا باید به سمت طراحی و تولید چنین محصولاتی حرکت کنند تا توان ادامه حیات را داشته باشند.

حرکت جهانی به سمت خودروهای برقی

اما در مورد الزام پیوستن ایران به حرکت جهانی طراحی و تولید خودروهای برقی، ابتدا سعید سهامی (دانش آموخته دانشگاه UBC کانادا) به ارائه چرایی تولید خودروهای برقی در دنیا پرداخت تا مشخص شود اصلا چرا جهان خودروسازی به سمت تولید این مدل محصولات رفته است. وی گفت: بررسی فروش و برنامه فروش خودروسازان خارجی در بازه زمانی ۲۰۱۵ و ۲۰۳۰، نشان از تفاوت چشمگیر فروش و سود خودروهای برقی طی سال‌های پیش رو دارد. این کارشناس با بیان اینکه در حال حاضر تکنولوژی حرف اول را در فروش خودروسازان می‌زند، افزود: شرایط به شکلی است که سهم خودروسازان در چرخه فروش خودرو به تکنولوژی موجود در آنها بستگی دارد.سهامی با بیان اینکه هم‌اکنون اتحادیه اروپا و آمریکایی‌ها قوانین سختگیرانه‌ای مبنی بر برقی کردن خودروها و حذف مدل‌های بنزینی و دیزلی را در نظر گرفته‌اند، تاکید کرد: البته چین نیز پا به پای اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها پیش آمده است؛ به‌نحوی‌که برنامه‌های گسترده‌ای برای تولید و عرضه خودروهای برقی لحاظ کرده است. وی با بیان اینکه عواملی همچون قیمت باتری و تسهیل در تولید آن، نقش بسیار مهمی در گسترده‌تر شدن استفاده از خودروهای برقی دارد، گفت: در سال ۲۰۱۰ قیمت باتری خودروهای برقی رقمی حدود یک هزار دلار بود، حال آنکه طی سال گذشته میلادی قیمت آن به ۲۲۷ دلار کاهش یافته است؛ از همین رو طی امسال، بازار خودرو چین جهش بزرگی را از جنبه رشد مصرف محصولات برقی تجربه کرده است.

سهامی با تاکید بر اینکه شرایط سختگیرانه محیط زیست و آلایندگی خودروهای موجود در دنیا، سبب بالا رفتن اهمیت تولید مدل‌های برقی شده است، افزود: با همه اینها هنوز هم قیمت باتری به‌عنوان یک چالش در عرصه تولید خودروهای برقی به‌شمار می‌رود و در کنار آن می‌توان به مشکلات دیگری مانند کمبود نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری (در حوزه خودروهای برقی) اشاره کرد.

اظهارات این کارشناس اما در شرایطی است که اوضاع در خودروسازی و بازار ایران، متفاوت از دنیا بوده و در حالی که آنها توانسته‌اند زیرساخت‌های اولیه برای عرضه و گسترش خودروهای برقی را ایجاد کنند، هنوز اقدام خاصی در این مورد در کشور انجام نشده است. یکی از اصلی‌ترین این زیرساخت‌ها، ایستگاه‌های شارژ عمومی و خانگی است که خود به یک شبکه تامین برق قوی نیاز دارد؛ بنابراین اگر قرار است خودروسازی ایران نیز به قافله سازندگان خودروهای برقی بپیوندد، باید این زیرساخت اساسی را در گستره‌ای وسیع در سطح کشور ایجاد کند تا یکی از چالش‌های مهم در زمینه استفاده از این مدل خودروها برداشته شود.در این مورد هرچند کارشناسان معتقدند ابتدا باید یک شبکه برق قوی در کشور ایجاد کرد، با این حال گویا وزارت نیرو نگرانی چندانی در این مورد ندارد. این در شرایطی است که ورود خودروهای برقی به ایران و توسعه آنها، به معنای بالا رفتن مصرف برق در کشور است؛ بنابراین به توسعه شبکه برقی نیاز دارد. با این حال نمایندگان وزارت نیرو که در سومین نشست تخصصی برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری در صنعت خودرو حضور داشتند، اعلام کردند هیچ نگرانی بابت تامین انرژی موردنیاز خودروهای برقی در کشور وجود ندارد. به گفته آنها، حتی اگر طی سال‌های آینده چیزی حدود یک میلیون دستگاه خودرو برقی راهی کشور شود، توان تامین انرژی لازم برای آنها وجود دارد، هرچند البته به هر حال نیازمند سرمایه‌گذاری‌هایی جهت توسعه شبکه برقی کشور هستیم.

زمان عرضه خودروهای برقی داخلی

اما در نشست بعدازظهر سه‌شنبه، خودروسازان داخلی نیز از برنامه‌های خود در حوزه خودروهای برقی رونمایی کردند و در این بین، نمایندگان ایران خودرو خبر از عرضه محصول برقی این شرکت تا سال ۲۰۲۲ میلادی دادند. به گفته آنها، در دنیای امروز، به‌کارگیری خودروهای برقی در ایران، نه یک گزینه پیشنهادی بلکه یک ضرورت غیر‌قابل گریز به‌شمار می‌رود. آنها با اشاره به برنامه آتی ایران خودرو در تولید محصولات برقی، اعلام کردند که این شرکت با طراحی و تولید پلت‌فرم‌های جدید و همچنین به‌واسطه همکاری با مراکز دانشگاهی داخلی و خارجی، تولید یک خودرو تمام برقی را تا سال ۲۰۲۲ آغاز می‌کند.

نمایندگان ایران خودرو با اشاره به بحران آلودگی در کلانشهرهای ایران، تاکید کردند که در این شرایط، بررسی مدل‌های برقی قابل عرضه در بازار داخلی، وجود پتانسیل انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور و نزدیک شدن به پایان عمر خودروهای غیر‌برقی و لزوم ایجاد زیرساخت برای استفاده از این مدل محصولات، از جمله ضرورت‌های استفاده از خودروهای برقی به‌شمار می‌رود. به گفته آنها، برای رسیدن به تولید خودروهای برقی در ایران نیاز به حمایت‌های دولتی است، به‌خصوص اینکه طبق آمارهای موجود، سالانه هزار نفر در کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند؛ از همین رو نیاز است دولت برای تولید و توسعه خودروهای برقی در کشور، در کنار خودروسازان قرار گیرد.اما در ادامه نشست بعدازظهر سه‌شنبه، نمایندگان سایپا نیز به اعلام برنامه‌های خود در حوزه تولید خودروهای برقی پرداخته و تاکید کردند استراتژی این گروه خودروسازی، توسعه خودروهای برقی روی خودروهای کلاس C و B است. به گفته آنها، در حال حاضر آنچه در تولید خودروهای برقی جای نگرانی دارد، موضوع زیرساخت‌ها در این بخش است، چه آنکه ایجاد ایستگاه‌های شارژ در کنار توسعه برقی‌ها، بسیار موردنیاز است.

نمایندگان سایپا اما در ادامه با اشاره به تولید آلایندگی بسیار بالا به‌واسطه استفاده از خودروهای سوخت فسیلی، تاکید کردند که معضلاتی همچون تنفس و انواع سرطان و ناشی از ترافیک در کلان شهرها، خودروسازان دنیا را به تولید مدل‌های برقی ترغیب کرده است. به گفته آنها، البته در کنار خودروهای برقی می‌توان به استفاده از سوخت گاز نیز در خودروها توجه کرد. نمایندگان سایپا اما با مقایسه هزینه استفاده از خودروهای برقی و سوخت فسیلی با یکدیگر، تاکید کردند که به‌عنوان مثال در خودرویی مانند تیبا، به ازای پیمایش ۶۰۰ کیلومتری، حدود ۴۲ هزار تومان هزینه بنزین آن می‌شود، حال آنکه می‌توان همین مسیر را با یک خودرو برقی و با هزینه‌ای پنج هزار تومانی طی کرد.

آن طور که نمایندگان سایپا اعلام کردند، رویکرد این شرکت در تولید مدل‌های برقی، به مواردی مانند تولید خودروهای ارزان قیمت و به اصطلاح اقتصادی، تاکسی برقی، تاکسی دربست و خودروهای لوکس برقی مربوط می‌شود. به گفته آنها، یکی از مهم‌ترین موارد در تولید خودروهای برقی، حمایت‌های دولتی مانند بسیاری از کشورها است؛ به‌نحوی‌که نیاز است لایحه پیش‌نویس حمایت دولت درخصوص خودروهای برقی، به کلیه مبادی اجرایی و وزارتخانه‌ها ابلاغ شود. نمایندگان سایپا تاکید کردند دولت برای توسعه خودروهای برقی بهتر است به خودروسازان، قطعه‌سازان و حتی مصرف‌کنندگان، وام‌های بلاعوض پرداخت کنند تا توان و انگیزه آنها برای تولید و استفاده از مدل‌های برقی افزایش یابد.

آن طور که سایپایی‌ها اعلام کردند، در حال حاضر این شرکت تولید دو محصول برقی روی پلت فرم‌های X۲۰۰ و SP۱۰۰ را در نظر گرفته و طی سال ۲۰۱۹ میلادی، حدود پنج هزار دستگاه خودرو برقی را روانه بازار خواهد کرد.اظهارات سایپایی‌ها در شرایطی است که دولت طی چند سال گذشته اقداماتی را در راستای حضور و توسعه خودروهای برقی در کشور انجام داده و در حال حاضر تعرفه و حتی سود بازرگانی ورود این خودروها نیز به صفر رسیده است. به‌نظر می‌رسد طبعا اگر خودروسازان و قطعه‌سازان حرکتی جدی و ملموس را در حوزه خودروهای برقی آغاز کنند، دولت نیز حمایت‌های نسبی خود را از آنها خواهد داشت. این حمایت‌ها از آن جهت خواهد بود که دولت نیز متوجه ضرورت تولید و عرضه خودروهای برقی شده و قصد دارد از این مسیر ضمن حل مشکل آلودگی هوا (به‌صورت نسبی)، تکنولوژی‌های جدید و روز دنیا را نیز در عرصه خودروسازی به‌خصوص مدل‌های برقی، وارد کشور کند.

خودروسازان داخلی تقسیم کار کنند

اما در انتهای سومین نشست تخصصی برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری در صنعت خودرو، مدیرعامل سازمان گسترش نیز با اشاره به اقدامات خودروسازان داخلی در حوزه تولید محصولات برقی، گفت: ایران‌خودرو و سایپا برنامه‌های خود در عرصه محصولات برقی را به ایدرو ارائه کرده‌اند و بر این اساس، محصولات آنها طی چهار سال آینده راهی بازار خواهد شد.منصور معظمی با بیان اینکه خودروسازان در تولید مدل‌های برقی نیاز به حمایت دولت دارند، افزود: گسترش خودروهای برقی در بازار کشور بدون حمایت‌های دولتی و پرداخت یارانه به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، امکان‌پذیر نخواهد بود. به گفته وی، باید نظام رگولاتوری در زمینه تولید و عرضه خودروهای برقی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه آنها، در اولویت قرار گیرد و از طرفی، در بازار فعلی خودرو نیاز به انسجام بیشتری در حوزه مدل‌های برقی است. معظمی این را هم گفت که سرمایه‌گذاری در بخش خودروهای برقی، موضوعی فراتر از دولت و اقدامات دولتی نیز به‌شمار می‌رود، زیرا در حال حاضر آلودگی هوا به یک بحران تبدیل شده است. مدیرعامل سازمان گسترش در ادامه تاکید کرد که اقدامات در حوزه تولید خودروهای برقی باید بسیار هدفمند و به‌صورت یک پکیج صورت گیرد؛ به‌نحوی‌که بخشی از این سرمایه‌گذاری به حاکمیت مربوط است نه شرکت‌های خودروساز.

اما پس از مدیرعامل سازمان گسترش، منوچهر منطقی، رئیس شورای راهبردی برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری در صنعت خودرو نیز با تاکید بر لزوم توجه به تولید زنجیره ارزش خودروهای برقی در کشور، گفت: بین ۵ تا ۱۰ سال زمان داریم تا به به سمتی برویم که از سی‌کی‌دی کاری در حوزه خودروهای برقی دور شویم و اگر از این فرصت استفاده نکنیم، همچنان به‌عنوان یک مونتاژکار باقی خواهیم ماند. وی با بیان اینکه بهتر است خودروسازان داخلی در حوزه محصولات برقی تقسیم کار انجام دهند، افزود: باید ضمن لحاظ کردن راهکارهای مختلف در مسیر حل بحران آلودگی هوا، به سمت ایجاد ارزش افزوده در حوزه خودروهای برقی برویم، چه آنکه در غیر‌این صورت از قافله جهانی عقب خواهیم ماند.