نگاهی به سرگذشت فرم کوپه

کوپه چیست؟
به گزارش دنده 6 – کوپه یک واژه فرانسوی است که به کژاوه‌ها اطلاق می‌شد. بعدها با آغاز صنعت خودرو، این اصطلاح به خودروهایی اختصاص پیدا کرد که بدنه مرتب و کوچک‌تری نسبت‌به نسخه‌های ۴ در داشتند. فرق اصلی خودروهای کوپه و سدان در طراحی دو در آن‌ها بود؛ درحالی‌که همچنان ظرفیت چهار سرنشین را داشتند. البته برخی مدل‌های کوپه قدیمی هم بیخیال صندلی‌های عقب شدند تا روی راننده و سرنشین کنارش تمرکز بیشتری داشته باشند.

کوپه یک شکل واحد نیست
هر چند با آمادن نام کوپه، همگی یک خودرو مجهز به ستون C خمیده و بدنه‌ای جمع‌وجور را تصور می‌کنیم اما حقیقت این است که فرم‌پردازی مدل‌های کوپه تنوع بیشتری دارد. برخی مدل‌ها به سقفی فلزی مجهز می‌شوند که نیازی به حمایت ستون B ندارد یا برخی دیگر به دو در کوچک در بخش عقب مجهز می‌شوند تا فرایند استفاده از فضای عقب راحت‌تر باشد. از دیگر نمونه‌های این فرم‌پردازی محبوب می‌توان به حالتی موسوم‌به ۲+۲، کوپه بیزینسی و فست‌بک اشاره کرد. فست‌بک‌ها شیشه عقب کشیده‌تری دارند که تا معمولا تا انتهای صندوق عقبشان ادامه پیدا می‌کند؛ مرسدس‌بنز CLS، نسل نخست فورد موستانگ و جگوار ای-تایپ از این دسته بودند.

کوپه روباز
نوع خاصی از خودروهای انگلیسی موسوم‌به کوپه روباز هستند که به‌صورت دو در طراحی می‌شوند و از فضای مناسب برای چهار سرنشین و یک سقف پارچه‌ای جمع‌شونده سود می‌برند.

آیا کوپه همیشه ۲ در دارد؟
از آنجا که جهان طراحی خودرو مدام درحال تغییر و آزمایش ایده‌های جدید است، تعجب برانگیز نیست که المان‌های مشخص مدل‌های مختلف مانند کوپه، سدان و شاسی‌بلند با هم ترکیب شوند. خلق فرم فست‌بک نتیجه همین آزمایش و خطا بود که منجر به خلق خودروهایی زیبا شد. برخلاف تصور عمومی، قدمت فست‌بک‌ها به دهه ۳۰ میلادی یعنی مدل‌های مختلف تاترا، پلایموث، هادسون و لینکلن باز می‌گردد. بعدها نسل نخست پاسات، سیتروئن CX با همین فرم تولید شدند. این خودروها مرز میان سدان‌های به‌شکل کوپه و هاچبک‌ها را شکستند.

تولید دوباره فست بک
با آغاز قرن ۲۱ میلادی، مرسدس‌‎بنز CLS با فرم فست‌بک تولید شد و جانی تازه به آن بخشید. مرسدس‌بنز همیشه فست‌بک‌ها را مدل‌هایی متفاوت از هاچبک‌ها قلمداد می‌کرد چون یکسان دانستن آن‌ها، سطح بازاریابی مدل CLS را کاهش می‌داد. به‌جای آن از اصطلاح «کوپه چهاردر» استفاده کرد. با ادامه این روند، برندهای دیگری چون بی‌ام‌و و آئودی هم مدل‌های گرن‌کوپه و اسپرت‌بک خود را روانه بازار کردند تا هاچبک‌های بزرگ‎‌شان را با نام‌های جذاب به فروش برسانند.

شاسی‌بلند کوپه
از نخستین شرکت‌هایی که به این فرمت روی آوردند می‌توان به لندروور و بی‌ام‌و اشاره کرد. درحالی‌که لندروور با معرفی شاسی‌بلند ایووک، از ۲ در و بدنه‌ای با فرم‌پردازی یک کوپه بلندقامت استفاده کرد، بی‌ام‌و X6 را روانه بازار کرد که به چهار در مجهز بود. آکورا ZDX هم جزو اولین شاسی‌بلندهای کوپه بود که کمتر شناخته شد. امروزه اما داستان تغییر کرده و علاقه مردم به این مدل‌ها افزایش پیدا کرده است؛ به همین دلیل شرکت‌هایی مانند پورشه هم نسخه کوپه شاسی‌بلند خود را روانه بازار کرده‌اند تا از قافله عقب نمانند.

المان‌های تولید یک کوپه موفق
سه اصل برای تولید یک کوپه وجود دارد که تمام مدل‌های موفق از آن‌ها بهره برده‌اند:

فرم‌پردازی جذاب و زیبا
لوکس بودن
عملکرد مناسب
چه خودروی کوپه دو در باشد یا چهار در، چه جای کافی برای دو نفر داشته باشد یا چهار نفر، باید این سه ویژگی را با خود به همراه داشته باشد تا بتواند در نگاه بینندگان به‌عنوان مدلی ارزشمند و قابل‌احترام شناخته شود؛ مرسدس‎‌بنز این مسئله را به‌‎خوبی درک می‌کرد. هر چند مدل‌های چهار در هم جذاب هستند اما هیچ‌چیز جای یک کوپه دو در اسپرت مانند دوج وایپر یا لامبورگینی آونتادور را نمی‌گیرد.

یک کوپه ارزان مانند سوبارو BRZ را در نظر بگیرید، آیا می‌توان آن را جذاب‌تر از رولزوریس ریس قلمداد کرد؟ گمان نمی‌کنم. پس المان لوکس بودن نه‌تنها باعث بهتر به چشم رسیدن خودرو می‌شود بلکه نشان می‌دهد مالک آن نیازی به حمل کودکان خود ندارد؛ آن‌ها با یک سدان دیگر به مقصد می‌رسند.

تصور امروزی ما از فرم کوپه مدل‌هایی چون فرود موستانگ و مرسدس‌بنز کلاس C کوپه را در ذهن یادآوری می‌کند؛ خودرویی اسپرت با عملکرد هیجان‌انگیز. کابینی که فقط برای راننده و سرنشین کنارش جا دارد و همه‌چیز روی او متمرکز شده است. کوپه‌های اسپرت به‌لطف قدرت بیشتر، وزن کمتر و عملکرد بالایی که دارند به‌عنوان جذاب‌ترین نوع کوپه‌ها شناخته می‌شوند.

و اما کوپه ارزان
هر وقت یک محصول لوکس و بالارده به محبوبیت کافی برسد، صنعت راهی پیدا خواهد کرد تا آن را با قیمت و کیفیت کمتری به دست عامه مردم برساند. داستان فرم کوپه هم از این قاعده مستثنی نیست. کوپه‌های ارزان امروزی که اکثرا با مدل‌های مختلف هاچبک مقایسه می‌شوند، می‌توانند راننده خود را با ظاهری بهتری و کمی هیجان ذهنی بیشتر از الف به ب برسانند. تولید فورد موستانگ در ابتدا با هدف عرضه یک کوپه ارزان آغاز شد اما بعدا شکلی دیگر به خود گرفت؛ هر چند نمونه‌های ارزان‌قیمت موستانگ هم با موتورهای ضعیف‌تر دردسترس خریداران علاقه‌مند است.