آزمون بزرگ قطعهسازان در پسابرجام
در شرایطی که پس از اجرایی شدن برجام تا به امروز تنها تولید یک خودرو جدید خارجی در کشور آغاز شده، برخی از قطعهسازان نسبت به پایین بودن داخلیسازی (در تولید خودروهای پسابرجامی) معترض بوده و خواستار افزایش سهم خود هستند.
بهنظر میرسد ریشه این ماجرا (سهم اندک قطعهسازان داخلی در تولید خودروهای جدید)، در ضعف کمی و کیفی شرکتهای قطعهساز داخلی نهفته و تا این ضعف برطرف نشود، نمیتوان به افزایش داخلیسازی پسابرجامیها امیدوار بود. هرچند قطعهسازی ایران به نوبه خود از پتانسیل بالایی برخوردار است، با این حال طی سالهای گذشته بهدلیل «ضعف در سرمایهگذاری و بهروزرسانی خطوط تولید و ماشینآلات»، توان کیفی در این صنعت افزایش چشمگیری نداشته است. بهعبارت بهتر، قطعهسازی ایران در این سالها سرگرم تولید قطعات مربوط به خودروهای قدیمی با تکنولوژی دو سه دهه قبل بوده و از همین رو با یک عقب ماندگی در حوزه فناوری و دانش فنی مواجه است.
اوضاع به شکلی است که خودروسازان خارجی برای تولید محصولات خود در ایران، چندان روی شرکتهای قطعهساز داخلی حساب نکرده و بهنوعی در این مورد احتیاط به خرج میدهند. دلیل این احتیاط اما اینجاست که خارجیها نمیخواهند به واسطه مشارکت دادن بیقاعده قطعهسازان داخلی در تولید محصولات جدیدشان در ایران، از خطوط قرمز کیفیت خود عبور کرده و خودروهایی ضعیف را تحویل مشتریان دهند. البته بدون شک صنعت قطعه کشور از پتانسیل مناسبی برای داخلیسازی قطعات خودروهای جدید برخوردار است، با این حال برای بارور کردن آن نیاز است قطعهسازان ضمن سرمایهگذاری بیشتر در عرصه جذب تکنولوژی و دانش فنی روز، سطح مشارکتهای بینالمللی خود را ارتقا دهند.
در واقع حضور متفاوت خودروسازان خارجی در ایران میتواند آزمونی بزرگ برای قطعهسازان داخلی بوده و نشان دهد آیا آنها واقعا توان داخلیسازی قطعات محصولات جدید و همچنین حضور در زنجیره جهانی را دارند یا حدشان تولید همان قطعات خودروهای قدیمی است. تردیدی نیست که اگر قطعهسازان ایرانی بتوانند از این آزمون، سربلند بیرون آمده و در پروژههای پسابرجامی فعلی صنعت خودرو، خود را نشان دهند، در آینده نیز میزبان خوبی برای سایر خودروسازان خارجی خواهند بود.