اف-111؛ هواپیمای جنگی که برای نابودی همه چیز در همه جا ساخته شد!

به گزارش دنده 6  – جنرال داینامیکس اف-111 آردوارک (General Dynamics F-111 Aardvark) ممکن است مشهورترین هواپیمایی نباشد که تاکنون در آسمان پرواز کرده است، اما با این وجود یک هواپیمای تهاجمی آمریکایی پیشگام بود.

ویژگی های طراحی خاصی به عنوان یک هواپیمای تهاجمی چند منظوره در اف-111 گنجانده شد. زمانی که بیش از پنج دهه پیش وارد خدمت در نیروی هوایی آمریکا شد، این هواپیما به عنوان یک تغییر دهنده بازی در میدان نبرد عمل می کرد.

اف-111 توانایی خوبی در پرواز در ارتفاعات پایین داشت. برخی از علاقمندان به دنیای هوانوردی از این هواپیمای جت چند منظوره به عنوان اف-35 زمان خود یاد می کنند.

داستان شکل گیری اف-111 آردوارک

در اوایل دهه 1960، نیروی هوایی آمریکا به یک جنگنده بمب افکن و نیروی دریایی آمریکا به یک جنگنده برتری هوایی نیاز داشتند. در می 1960، یک فروند هواپیمای شناسایی یو-2 سی آی ای توسط یک موشک سطح به هوای جدید بر فراز اتحاد جماهیر شوروی سرنگون شد. پس از این اتفاق، ارتش آمریکا تولید یک جنگنده بمب افکن با قابلیت حمله/بازدارندگی عمیق را مد نظر قرار داد.

در ابتدا، دو نوع هواپیما برای نیروی دریایی و نیروی هوایی آمریکا توسعه یافت، با این وجود، برنامه نیروی دریایی در نهایت متوقف شد، اما نیروی هوایی برنامه توسعه اف-111 را دنبال کرد.

شرکت جنرال داینامیکس توسعه هواپیمایی با پیکربندی بال تاشو را دنبال کرد که حین پرواز امکان تغییر شکل آن وجود داشته باشد.

اساسا، این نوع پیکربندی به هواپیما اجازه می دهد تا با توجه به ماموریت، در سرعت های پایین یا سرعت های فراصوت از مانورپذیری لازم برخوردار باشد.

اف-111 آردوارک دارای سامانه های اویونیک پیشرفته بود که به آن امکان پرواز نزدیک به سطح زمین هنگام شب و در شرایط آب هوایی مختلف را می داد. سامانه راداری آن حتی به هواپیما اجازه پرواز در ارتفاعات بسیار پایین با فاصله 60 متر از سطح زمین بی نیاز از مداخله خاصی از سوی خلبان را می داد.

مشخصات و قابلیت ها

اف-111 یک هواپیمای چند منظوره، با برد پروازی متوسط و سرعت فراصوت بود. آردوارک به عنوان یک هواپیمای تهاجمی، بمب افکن راهبردی، هواپیمای شناسایی و هواپیمای جنگ الکترونیک خدمت کرد.

این هواپیما دارای دو خدمه بود و از دو پیشرانه توربوفن دارای پس سوز ساخت شرکت پرت اند ویتنی نیرو می گرفت. اف-111 توانایی دستیابی به بیشینه سرعت 2656 کیلومتر در ارتفاعات بالا و 1472 کیلومتر بر ساعت در ارتفاعات نزدیک به سطح دریا را داشت. برد پروازی آن 5940 کیلومتر بود و می توانست تا 66000 پا (20000 متر) اوج بگیرد.

اف-111 نخستین پرواز خود را در 21 دسامبر 1964 انجام داد و به صورت رسمی در 18 ژوییه 1967 فعالیت خود را آغاز کرد.

از نظر مهمات، جنگنده چند منظوره آردوارک به انواع مختلف سلاح های هوا به سطح برای حمله دوربرد مسلح می شد. بخش داخلی سلاح اف-111 در برخی مدل ها امکان حمل یک توپ 20 میلیمتری ام61 ولکان را داشت. همچنین، در این بخش امکان حمل بمب های 340 کیلوگرمی ام‌کی 117 وجود داشت.

اف-111 توانایی حمل تسلیحات هسته ای مانند بمب های بی43، بی57 و بی61 را داشت.

همچنین، این هواپیمای چند منظوره امکان پرتاب موشک دورایستا ای ‌جی ‌ام-142، موشک ضد کشتی ای جی ام-84 هارپون، و موشک ضد تشعشع ای جی ام-88 هارم را داشت.

تاریخچه رزمی کوتاه اف-111

اف-111 در سال 1967 خدمت در نیروی هوایی آمریکا را آغاز کرد و خیلی زود در سال 1968 در موقعیت های جنگی فعال به کار گرفته شد. این هواپیما حضور پررنگی در نیمه دوم جنگ ویتنام برای انجام ماموریت های حمله به سطح در ارتفاع پایین داشت.

اف-111 طولانی ترین ماموریت رزمی جنگنده در تاریخ را نیز به نام خود ثبت کرده است. در 14 آوریل 1986، بمباران لیبی توسط آمریکا طی عملیات دره ال دورادو انجام شد. پرواز رفت و برگشت هواپیماهای اف-111 بین پایگاه نیروی هوایی سلطنتی لیکن هیث و پایگاه نیروی هوایی سلطنتی آپر هیفورد در انگلیس و لیبی به طول 10300 کیلومتر 13 ساعت طول کشید.

این هواپیما همچنین در جنگ خلیج فارس (عملیات توفان صحرا) در سال 1991 به کار گرفته شد.

با توجه به هزینه های نسبتا بالای تعمیر و نگهداری در بحبوحه کاهش بودجه پس از جنگ سرد، نیروی هوایی آمریکا تصمیم گرفت تا ناوگان هواپیماهای اف-111 خود را در دهه 1990 بازنشسته کند. آخرین اف-111اف در سال 1996 و آخرین ئی‌اف-111 در سال 1998 بازنشسته شدند.

هواپیمای اف-15ئی استرایک ایگل برای ماموریت های تهاجمی دقیق برد متوسط و بمب افکن بی-1بی لنسر در نقش بمب افکن فراصوت به عنوان جایگزین های اف-111 به کار گرفته شدند.