اندر احوالات بازار خودرو

خودروهای داخلی و خارجی یکی از جذاب ترین بازارها برای تجارت هستند. خودرو برای برخی افراد بیش از وسیله ای برای حمل و نقل است و بخشی از سرمایه ی آن ها را در بر می گیرد. اما در چند ماه اخیر به دلیل نوسانات قیمت دلار و اختلاف قیمت زیاد بین بازار و کارخانه جو در بازار خودرو نیز متشنج شده است. قیمت محصولات ایران خودرو و قیمت محصولات سایپا نیز در جریان این طوفان کاهش و افزایش قیمت قرار گرفته و ثبات خود را از دست داد تا جایی کنترل آن بسیار مشکل شده است. سیاست های پیش فروش و تنظیم بازار که برای به تعادل رساندن قیمت محصولات سایپا و ایران خودرو به کار گرفته شد تا حدودی تأثیرگذار بود اما آنطور که شایسته بود، بازار را کنترل نکرد.

بازار امروز خودرو با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند. یکی از این مشکلات اختلاف قیمت بسیار زیاد بین بازار و کارخانه است. در جامعه ی امروز ما حجم زیادی از پول های سرگردان وجود دارد که مقدار قابل توجهی از آن ها وارد بازار خودرو می شود و دلالان سودجو نیز در کمین هستند. با ورود این حجم پول به بازار خودرو قیمت محصولات ایران خودرو افزایش می یابد و افرادی که قصد سرمایه گذاری در این زمینه را داشته اند، فریب می خورند. آن ها فکر می کنند با افزایش بیشتر قیمت سود خواهند کرد و سرمایه ی بیشتری را روانه ی بازار می کنند؛ غافل از این که دلالان تنها برنده ی این بازی هستند. سرنوشتی مشابه برای قیمت محصولات سایپا نیز به وجود می آید.

از طرفی عرضه ی خودرو در نیمه ی اول امسال کاهش یافته است و پاسخ گوی نیاز بازار نمی باشد. افراد باید مدت زیادی در صف بمانند تا خودروهای خود را تحویل بگیرند. این امر نیز به اختلاف قیمت بین بازار و کارخانه دامن می زند.

به دنبال اختلاف قیمت بازار و کارخانه، جو جامعه به سوی خرید بیشتر خودروها برای سرمایه گذاری پیش می رود. نتیجه ی آن به وجود آمدن حباب در قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا می باشد. این قیمت های کاذب به نفع دلالان و به ضرر جامعه است؛ چرا که آن ها در این آشوب نوسانات قیمت خودروهای خود را می فروشند و با از بین رفتن حباب قیمت محصولات سایپا و ایران خودرو اقدام به خرید دوباره می کنند.

با بالا رفتن قیمت دلار و کاهش کنترل آن، واردات قطعات خودرو کاهش پیدا کرد و عرضه ی خودرو به بازار نیز کم تر از پیش شد. همین امر باعث حریص تر شدن گروهی از افراد شد تا با خرید خودرو سودی عاید خود کنند؛ غافل از این که سرانجامی جز گیر افتادن در تله ی کاهش قیمت و ضررهای مالی در انتظارشان نبود.

اما این نوسانات از کجا شروع شد؟

اواسط فروردین امسال بود که نارضایتی مردم از سیاست ها و عملکرد اقتصادی دولت اوج گرفت. هرچه بیشتر می گذشت و به زمان اعلام نظر ترامپ درباره ی برجام نزدیک می شدیم این تب و تاب اوج میگرفت تا جایی که تصمیم به تک نرخی کردن ارز برای آسایش خاطر مردم اعلام شد. اما این تصمیم دوام چندانی نداشت.
زمانی که آشفتگی در بازار دلار و قیمت‌های ضد و نقیض آن برای مردم دیگر تعجبی در پی نداشت ناگهان قیمت طلا و سکه گوی سبقت را از دلار ربود و نوسانات قیمت‌ها در این سطح بیشتر از آن که برای مردم تعجب‌آور باشد شاید برای آنان خنده‌دار به نظر می‌رسید، اما این خنده‌های تلخ عمر زیادی نداشت و شوک بزرگ قیمت‌ها در بازار خودرو نگرانی‌ و ناآرامی‌ها‌ را این بار جدی‌تر از روزهای قبل به خانه‌های مردم روانه کرد.

با افزایش بی‌رویه قیمت روز خودرو در روزهای اخیر این سوال بیش از پیش مطرح می‌شود که مقصر اصلی این گرانی‌ها کیست و مردم باید یقه چه کسانی را بگیرند و انگشت اتهام را به سمت چه کسانی نشانه بگیرند؟

اگر خودروهای ما داخلی است پس دلیل گرانی آن چیست؟

گروهی معتقدند که افزایش قیمت خودرو علاوه بر نوسانات ارزی، به این علت است که ما در صنعت خودروسازی  بسیاری از قطعات را وارد می‌کنیم، به همین دلیل قیمت‌ها رو به افزایش است. اما در بسیاری از سخنرانی ها شنیده ایم خودروهای ما کاملاً داخلی هستند پس این افزایش قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا در چیست؟ آیا سران ایران خودرو و سایپا از آب گل آلود ماهی می گیرند و با این بهانه ها قیمت محصولات را افزایش می دهند؟

اما راهکار این مشکل چیست؟ سیاست‌ها و مدیریت‌های کلان می‌توانند مانع این آشفتگی بازار شوند و باید گفت که در حال حاضر تمام ضربه این آشفتگی به مصرف‌کننده و صنف واسطه های واقعی خرید و فروش خودرو وارد می‌شود.

در چند روز گذشته نیز شاهد آن بودیم که شورای رقابت نیز تصمیم گرفته که چند درصدی قیمت خودروهای داخلی را افزایش دهد. آیا این امر جایز است که ماشین‌ها را در بازار عرضه نکنند که قیمت‌ها بالا رود تا بتوانند به قیمت بالاتری خودرو را بفروشند؟

آشفتگی در بازار مردم را به سمت خرید سوق می‌دهد

در افزایش قیمت خودرو مردم بی‌تقصیرند و اینکه یک کالا زمانی که گران می‌شود مردم به سمت آن می‌روند امری طبیعی‌ است، زیرا این سیاست اقتصاد و بازی اقتصادی است، زمانی یک کالا در بازار کم شود قطعا مردم به سمت آن سوق پیدا می‌کنند. قطع به یقین در این امر مردم مقصر نخواهند بود، مقصر اصلی تولیدکننده‌ای بوده که کالا خود را انبوه کرده و عرضه نمی‌کند و سبب می‌شود که آن کالا به شدت گران شود. اما چرا خودروسازان ماشین‌های تولیدی خود را به صورت سبدی به نمایندگی‌ها یا عده‌ای خاص می‌دهند تا این افراد قیمت بازار را تعیین کنند؟ در حال حاضر به خودرو به دید سرمایه نگاه می‌شود تا مصرف.

مردم مصرف‌کننده‌اند، این سیاست‌گذاران‌ هستند که این خودرو و کالا را سرمایه‌ای کردند، زمانی که یک کالا از دید سرمایه‌ای خارج شود مردم نیز چشم امیدی به آن نخواهند داشت، اما زمانی که خلاف آن رخ دهد این آشفتگی‌ها نیز ادامه خواهد داشت.

در حال حاضر در بازار معاملات نیز رکود وجود دارد، در این شرایط نیز شاهد افزایش قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا خواهیم بود و بالا رفتن قیمت، ثمره عدم عرضه است.

افزایش قیمت‌های خودرو بهت‌آور است

یکی از دلایل افزایش قیمت خودرو یقینا نرخ ارز خواهد بود اما نه به این شدت که در حال حاضر در بازار شاهد آن هستیم.

لغو برجام نیز در نوسانات قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا بی تأثیر نبوده است اما از اواخر سال 94 قرار بر این بوده که داخلی سازی‌ها را تا سقف 40 درصد برای خودروهای خارجی ایجاد کنیم که فکر می‌کنم شرکت‌های تولیدی ما در راستای این برنامه عملکرد خوبی داشتند و با توجه به این موضوع، این حجم از گرانی ها قابل توجیح نیست.

بسیاری از قطعه‌سازان در دولت قبلی بیکار شدند

اما نمی‌توان باز هم همه چیز را به دولت نسبت بدهیم، اگر به دولت نهم و دهم یک نگاهی بیندازیم، اصل مشکل خودرو از دولت های قبلی آغاز شد زیرا بسیاری از قطعه‌سازان ما از کار بیکار شدند.

اما دکتر روحانی در دوره اول ریاست جهموری خود عملکرد خوبی را ارائه کردند و امید داریم در این دوره نیز بتوانند اقدامات خوبی برای برگرداندن آرامش به بازار انجام دهند.

تقاضا همچنان  برای خرید خودرو ادامه دارد

یکی از مهم ترین مسائلی که وجود دارد این است که مردم همچنان نسبت به خرید خودرو عجول عمل می‌کنند و برای ثبات بازار صبر نخواهند کرد. بازار ما ثبات ندارد و دولت در آن قیمت‌گذاری نمی‌کند بلکه خود مردم قیمت را لحاظ می‌کنند. از آن جایی که تقاضا همچنان برای خرید خودرو ادامه دارد و شاید بیشتر از گذشته احساس شود، لذا این فضا زمینه بسیار مناسبی را برای دلالی ایجاد کرده است.