بهترین خودروهای مونتاژ ایران
در این مطلب قصد داریم به معرفی بهترین که طی حدود دو تا سه دههٔ گذشته در کشورمان مونتاژ شدند بپردازیم.
به گزارش دنده 6 – چند سالی است که بازار و صنعت خودروسازی کشورمان به جولانگاه خودروهای چینی تبدیل شده است و انواع و اقسام این خودروها را از برندهای مختلف روی خطوط تولید خودروسازان داخلی می‌بینیم. بااین‌حال، در گذشته‌ای نه‌چندان دور، در همین خطوط تولید، خودروهای معتبرترین برندهای جهان مونتاژ می‌شدند؛ بنابراین، برای اینکه یادی از دوران نسبتاً خوش صنعت خودروسازی کشورمان کرده باشیم، قصد داریم در ادامه بهترین خودروهایی که در ایران مونتاژ شدند را معرفی کنیم. البته در اینجا صرفاً به خودروهایی خواهیم پرداخت که طی دو تا سه دههٔ اخیر در ایران مونتاژ شدند و این مطلب شامل خودروهای قدیمی‌تر نخواهد بود.
دوو سیلو سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۳
در دههٔ ۷۰ شمسی که بخش عمده‌ای بازار خودروی کشورمان بالاتر از پیکان در اختیار پراید و پژو ۴۰۵ بود، ناگهان مدعی دیگری از کرمان ظهور کرد. کرمان موتور که ابتدا واردات مدل‌های اسپرو و ریسر دوو را آغاز کرده بود، در سال ۱۳۷۵ مونتاژ سیلو را شروع کرد. این خودرو در اصل نسل دوم همان ریسر بود که بر اساس پلت‌فرم T جنرال موتورز ساخته شده و اشتراکات فراوانی با اوپل کادت داشت. سیلو از لحاظ هندلینگ و تعلیق چیزی از رقبای ژاپنی آن سال‌های خود کم نداشت و توانست به رقیبی جدی برای ۴۰۵ در بازار ایران تبدیل شود. این خودرو با یک پیشرانهٔ ۱.۵ لیتری در کشورمان مونتاژ شد که ۷۵ اسب بخار قدرت و ۱۲۴ نیوتن متر گشتاور داشت. کرمان موتور بعداً ماتیز را هم روی خط تولید برد و دوران موفقی را با دوو سپری کرد اما پس‌ازاینکه این شرکت کره‌ای به تملک جنرال موتورز درآمد، امکان ادامه همکاری با دوو وجود نداشت و کرمان موتور هیوندای ورنا و فولکس‌واگن گل را جایگزین خودروهای دوو کرد.
نیسان ماکسیما سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۱
پارس‌خودرو که در دههٔ ۷۰ شمسی با تولید رنو سپند هیچ نشانی از شکوه سابق خود نداشت، در ابتدای دههٔ ۸۰ شرایط را تغییر داد. این شرکت که در دههٔ ۶۰ با مونتاژ پاترول با نیسان همکاری کرده بود، در سال ۱۳۸۱ مونتاژ سدان بزرگ و لوکس ماکسیما را آغاز کرد. در دورانی که لوکس‌ترین و قوی‌ترین خودروی مونتاژی ایران سیتروئن زانتیا بود، ماکسیما خیلی زود به برترین خودروی مونتاژ ایران تبدیل شد و طرفداران زیادی پیدا کرد. به همین دلیل، هرچند تولید ماکسیما توسط نیسان در سال ۲۰۰۴ خاتمه یافت اما این خودرو تا سال ۱۳۹۱ همچنان در ایران مونتاژ شد و با وجود عرضهٔ رقبای وارداتی جدیدتر همچنان محبوب بود. ماکسیما با یک پیشرانهٔ ۳ لیتری V6 در ایران عرضه شد که ۲۲۷ اسب بخار قدرت و ۲۸۸ نیوتن متر گشتاور داشت و با گیربکس‌های دستی و اتوماتیک به تولید می‌رسید. پس از خاتمهٔ تولید ماکسیما، پارس‌خودرو نیسان تیانا را به‌عنوان جایگزین آن روی خط تولید برد که نتوانست محبوبیت و موفقیت ماکسیما را تکرار کند.
مرسدس بنز E کلاس سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰
شاید باورش سخت باشد که کمتر از دو دهه پیش در ایران سدان به‌زور مرسدس بنز مونتاژ می‌شد. در سال ۱۳۸۳، ایران‌خودرو پس از مذاکرات موفق با مرسدس بنز، شرکت کوچکی بنام تاپ خودرو را با هدف مونتاژ محصولات این شرکت تأسیس کرد. این شرکت پرسنل خود را برای دوره‌های آموزشی به سایت‌های تولید مختلف مرسدس بنز فرستاد و نهایتاً در سال ۱۳۸۵ اولین بنز از خط تولید تاپ خودرو خارج شد. این یک E350 نقره‌ای‌رنگ نسل W211 بود. تاپ خودرو E کلاس را در سه مدل E200 با پیشرانهٔ ۱.۸ لیتری چهار سیلندر سوپرشارژ با ۱۸۴ اسب بخار قدرت، E280 با موتور ۳ لیتری V6 با ۲۳۱ اسب بخار قدرت و E350 با موتور ۳.۵ لیتری V6 با ۲۷۲ اسب بخار قدرت مونتاژ می‌کرد. سخت‌گیری و نظارت شدید مرسدس بر روند مونتاژ این خودروها در تاپ خودرو باعث شد E کلاس‌های مونتاژ ایران از لحاظ دقت تولید و کیفیت ساخت بسیار نزدیک به نمونه‌های تولید آلمان باشند. بااین‌حال، با وضع تحریم‌ها در ابتدای دههٔ ۹۰ همه‌چیز به‌هم خورد و مونتاژ E کلاس در سال ۱۳۹۰ خاتمه یافت.
مزدا ۳ سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸
گروه بهمن که در اوایل تا اواسط دههٔ ۸۰ شمسی با مونتاژ سدان باکیفیت مزدا ۳۲۳ نام خود را در بازار مطرح کرده بود، در سال ۱۳۸۶ جایگزین ۳۲۳ یعنی نسل اول مزدا ۳ را روی خط تولید برد. این سدان ژاپنی به لطف سواری اسپرت و پیشرانهٔ سرحال، از همان ابتدا موردتوجه قرار گرفت و به یکی از خودروهای محبوب بازار تبدیل شد. نسل اول مزدا ۳ در سه تیپ تا سال ۱۳۸۹ تولید شد و سپس جای خود را به نسل دوم داد. گروه بهمن در این نسل نسخهٔ هاچ‌بک مزدا ۳ را هم برای مدت محدودی مونتاژ کرد اما نسخهٔ سدان محبوبیت بسیار بیشتری داشت. هردو نسل مزدا ۳ در ایران با یک پیشرانهٔ ۲ لیتری چهار سیلندر مونتاژ شدند که ۱۴۷ اسب بخار قدرت و ۱۸۷ نیوتن متر گشتاور داشت هرچند که نسل دوم در تعداد محدودی با موتور ۱.۶ لیتری و گیربکس دستی هم تولید شد. نسل دوم مزدا ۳ تا سال ۱۳۹۸ روی خط تولید ماند و هرچند نسل سوم آن چند سال قبل راهی بازارهای جهانی شده بود اما نسل دوم در ایران با وجود رقبای وارداتی جدیدتر همچنان محبوبیت داشت.
هیوندای آوانته سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱
مدت کوتاهی پس‌ازآنکه کرمان موتور هیوندای ورنا را به‌عنوان جایگزین سیلو روی خط تولید برد، برادر بزرگ‌تر آن یعنی آوانته را هم به ایران آورد. این خودرو درواقع نسل سوم النترا بود که در سال ۲۰۰۰ معرفی شده و در برخی بازارها با نام آوانته عرضه می‌شد. این سدان کره‌ای هرچند مثل مزا ۳ طراحی جذابی نداشت و از آپشن‌های خاصی هم بهره نمی‌برد اما به لطف سواری عالی، استهلاک پایین و دوام بالا، موردتوجه قرار گرفت. آوانته که در نسخه‌های دستی و اتوماتیک در ایران به تولید رسید، به یک پیشرانهٔ ۲ لیتری چهار سیلندر مجهز بود که ۱۴۳ اسب بخار قدرت و ۱۸۲ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. هم‌زمان با تشدید تحریم‌ها در اوایل دههٔ ۹۰ شمسی، تولید آوانته در کرمان موتور خاتمه پیدا کرد و جای خود را به جک J5 داد.
رنو مگان سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۳
سایپا که با مونتاژ سیتروئن زانتیا از سال ۱۳۸۰ در بازار کشورمان موفق عمل کرد، در اواخر دههٔ ۸۰ به دنبال جایگزینی برای این سدان سالخوردهٔ فرانسوی بود و درنتیجه، در سال ۱۳۸۷ نسل دوم رنو مگان را روی خط تولید برد. این نسل که در اواسط سال ۲۰۰۲ معرفی شده بود، به‌عنوان خودروی سال ۲۰۰۳ اروپا انتخاب شد و به اولین خودروی کامپکتی تبدیل شد که توانست پنج ستارهٔ ایمنی کامل را از یورو انکپ بگیرد. مونتاژ مگان در ایران ابتدا با پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری آغاز شد. این همان موتور K4M تندر ۹۰ بود که در مگان ۱۱۵ اسب بخار قدرت و ۱۵۲ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. یک سال بعد اما سایپا مونتاژ نسخهٔ ۲ لیتری این سدان فرانسوی را هم با گیربکس چهار سرعتهٔ اتوماتیک آغاز کرد. این نسخه علاوه بر برخورداری از پیشرانهٔ قوی‌تر با ۱۳۶ اسب بخار قدرت و ۱۹۱ نیوتن متر گشتاور، از چند آپشن بیشتر هم بهره می‌برد.
سوزوکی گرند ویتارا سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۸
در اواسط دههٔ ۸۰ که هنوز تب شاسی‌بلند سواری دنیا و کشورمان را فرا نگرفته بود، ایران‌خودرو مونتاژ سوزوکی گرند ویتارا را آغاز کرد که به یکی از محبوب‌ترین شاسی‌بلندهای بازار ایران تبدیل شد. این شاسی‌بلند ژاپنی با یک پیشرانهٔ ۲ لیتری چهار سیلندر به ایران آمد که ۱۴۰ اسب بخار قدرت و ۱۸۳ نیوتن متر گشتاور داشت و در نسخه‌های دستی و اتوماتیک مونتاژ شد. گرند ویتارا هرچند از امکاناتی کمتر از رقبا و سواری خشکی داشت اما به لطف ویژگی‌هایی مثل حالات سبک و سنگین گیربکس، از توانایی‌های آفرود بالایی نسبت به کراس‌اوورهای رقیب بهره می‌برد. در سال ۱۳۸۹ نیز ایران‌خودرو پیشرانهٔ قوی‌تر ۲.۴ لیتری با ۱۶۹ اسب بخار قدرت و ۲۲۷ نیوتن متر گشتاور را جایگزین نمونهٔ ۲ لیتری قبلی کرد. این خودرو دورهٔ مونتاژ طولانی‌ای در کشورمان داشت و ایران‌خودرو پس از یک دهه تولید، در سال ۱۳۹۵ نسخهٔ فیس‌لیفت گرند ویتارا را روی خط تولید برد. این نسخه با تغییرات ظاهری جزئی و چند آپشن بیشتر مثل سانروف، فقط با گیربکس اتوماتیک تولید شد.
کیا سراتو سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸
سایپا که با مونتاژ پراید و ریو سابقهٔ همکاری طولانی با کیا داشت، در سال ۱۳۹۳ مونتاژ سراتو را آغاز کرد تا جایگزینی برای مگان باشد. البته درحالی‌که در همان سال‌ها نسل سوم سراتو به‌صورت وارداتی به ایران آمده بود، سراتوی سایپا از نسل دوم بود که پیشینهٔ آن به سال ۲۰۰۸ بازمی‌گشت. علاوه بر این، سایپا بسیاری از آپشن‌های مهم این خودرو مثل ESP و ایربگ‌های جانبی و پرده‌ای را حذف کرده بود. بااین‌حال، سراتوی مونتاژی سایپا به لطف کیفیت مناسب و قیمت ارزان‌تر از نمونهٔ وارداتی، با استقبال خریداران مواجه شد. این سدان کره‌ای ابتدا با پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری و گیربکس دستی عرضه شد که ۱۲۴ اسب بخار قدرت و ۱۵۶ نیوتن متر گشتاور داشت اما یک سال بعد سایپا نسخهٔ ۲ لیتری را با ۱۵۴ اسب بخار قدرت و ۱۹۳ نیوتن متر گشتاور و گیربکس شش سرعته اتوماتیک به خط تولید اضافه کرد. بعداً نیز نسخهٔ آپشنال سراتو با امکانات بیشتر به بازار عرضه شد.
هیوندای النترا سال ۱۳۹۷
با به نتیجه رسیدن برجام و باز شدن حلقهٔ تحریم‌ها، کرمان موتور دوباره سراغ هیوندای رفت در گام نخست مونتاژ هاچ‌بک‌های i10 و i20 را آغاز کرد. مدت کوتاهی بعد هم نوبت به سدان کامپکت هیوندای رسید تا دوباره به خط تولید کرمان موتور بازگردد. البته این بار نسل ششم این خودرو و با همان نام اصلی النترا به ایران آمد. کرمان موتور برای مونتاژ، نسخهٔ فول النترا را انتخاب کرده بود که از تجهیزات کاملی بهره می‌برد و از این لحاظ نسبت به رقبای اصلی خود در بازار ایران یعنی مزدا ۳ و کیا سراتو سایپا برتری داشت. همچنین برخلاف سایپا، کرمان موتور جدیدترین نسل این سدان کره‌ای را روی خط تولید برد. این خودرو به یک پیشرانهٔ ۲ لیتری با ۱۵۳ اسب بخار قدرت و ۱۹۵ نیوتن متر گشتاور مجهز بود که نیروی خود را به یک گیربکس شش سرعته اتوماتیک تحویل می‌داد. متأسفانه به دلیل برهم خوردن برجام و بازگشت تحریم‌ها، نسل ششم النترا فقط حدود یک سال در ایران مونتاژ شد.