تغییر ریل ناترازی‌ها به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر با ۳۰۰ روز آفتابی در کشور
ایران با وجود دارا بودن بزرگترین مخازن هیدروکربوری در پیک سرما و گرمای سال با ناترازی انرژی مواجه است، در حالی که آمارها حکایت از وجود ۳۰۰ روز آفتابی است و استان‌های خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و گلستان از بهترین مناطق برای توسعه انرژی بادی هستند که با حضور بیش از ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان در این حوزه می‌توان با توسعه فناوری‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر به داستان ناترازی‌ها نقطه پایان گذاشت.
به گزارش دنده6 : تابستان‌های بی برق و زمستان‌های بی گاز حکایت از ناترازی انرژی در کشور دارد و این در حالی است که ایران به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان منابع هیدروکربوری، دچار ناترازی‌های گوناگون در حامل‌های مختلف انرژی از جمله گاز و بنزین شده است.
استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی می‌تواند به کاهش قابل توجهی در انتشار CO۲ و دیگر گازهای گلخانه‌ای کمک کند. این کاهش به ویژه در مقایسه با سوخت‌های فسیلی بسیار چشمگیر است. از این رو بسیاری از کشورها برنامه‌هایی برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی خود دارند که به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و به تبع آن، کاهش آلودگی کمک می‌کند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که اگر کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کنند، می‌توانند به اهداف توافق‌نامه پاریس دست یابند و دمای زمین را به زیر ۲ درجه سانتی‌گراد نگه دارند.
به اعتقاد محققان برخی از پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر می‌توانند به تنوع زیستی آسیب برسانند. به همین دلیل، باید توجه ویژه‌ای در مکان‌یابی و طراحی پروژه‌ها صورت گیرد. اجرای درست طرح‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر نه تنها به کاهش تغییرات اقلیمی کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند فرصت‌های شغلی جدیدی را نیز ایجاد کرده و به توسعه پایدار جوامع کمک کنند.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و برخورداری از حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل بالایی در تولید انرژی خورشیدی دارد. تا سال ۱۴۰۲، ظرفیت کل نصب شده از انرژی خورشیدی به حدود ۱۰۰۰ مگاوات رسیده است. با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، هدف افزایش این ظرفیت به ۵۰۰۰۰ مگاوات در سال‌های آتی وجود دارد.
چند آمار مهم در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و تأثیر آنها بر تغییرات اقلیمی در ایران و جهان عبارتند از:
جهانی
سهم انرژی‌های تجدیدپذیر: در سال ۲۰۲۱، حدود ۲۹ درصد از تولید برق جهانی از منابع تجدیدپذیر بود که این رقم در سال‌های اخیر به طور مداوم در حال افزایش است.
کاهش گازهای گلخانه‌ای: طبق گزارش‌ها، پیش‌بینی می‌شود که با افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر، بتوان تا سال ۲۰۳۰ حدود ۴۵ درصد از کاهش گازهای گلخانه‌ای را تحقق بخشید.
سرمایه‌گذاری: در سال ۲۰۲۰، سرمایه‌گذاری جهانی در پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر به حدود ۲۷۰ میلیارد دلار رسید.
پیشرفت در انرژی خورشیدی: از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، ظرفیت نصب شده انرژی خورشیدی جهانی به بیش از ۷۰۰ گیگاوات رسید که نشان‌دهنده رشد تقریبی ۲۲ درصدی در سال است.
کاهش هزینه‌ها: هزینه تولید برق از انرژی خورشیدی بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ به‌طور متوسط ۸۲ درصد کاهش یافته است.
ایران
سهم انرژی‌های تجدیدپذیر: تا سال ۱۴۰۰، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی ایران کمتر از ۱۰ درصد بود، با این حال دولت برنامه‌هایی را برای افزایش این سهم تا ۳۰ درصد تا سال ۱۴۰۴ دارد.
پتانسیل: ایران دارای پتانسیل بالایی برای تولید انرژی خورشیدی و بادی است. تخمین‌ها نشان می‌دهند که ظرفیت کل تولید برق از منابع تجدیدپذیر در ایران به بیش از ۱۰۰ هزار مگاوات می‌رسد.
کاهش آلودگی: استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به کاهش سالانه حدود ۴۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن در ایران کمک کند.
میزان تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر: تا سال ۱۴۰۱، ایران حدود ۱.۵ درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌کرد و هدف افزایش این میزان به ۱۰ درصد تا سال ۱۴۰۴ وجود دارد.
تعداد پروژه‌ها: تا سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۰۰۰ مگاوات ظرفیت تولید برق از منابع تجدیدپذیر در ایران فعال بوده است که شامل انرژی خورشیدی و بادی می‌شود.
انرژی خورشیدی
ظرفیت نصب شده: ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و برخورداری از حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل بالایی در تولید انرژی خورشیدی دارد. تا سال ۱۴۰۲، ظرفیت کل نصب شده از انرژی خورشیدی به حدود ۱۰۰۰ مگاوات رسیده است. با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، هدف افزایش این ظرفیت به ۵۰۰۰۰ مگاوات در سال‌های آتی وجود دارد.
ایران با داشتن حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل تولید برق خورشیدی بالغ بر ۵۰۰۰۰ مگاوات را داراست.
بیش از ۲۰۰ پروژه خورشیدی در حال حاضر در کشور فعال هستند که نشان‌دهنده عزم و اراده برای توسعه این منبع انرژی پاک است.
انرژی بادی
تا سال ۱۴۰۲، ظرفیت کل تولید برق از انرژی بادی در ایران به حدود ۱۱۰۰ مگاوات رسیده است. استان‌های خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و گلستان از بهترین مناطق برای توسعه انرژی بادی در ایران هستند.
هدف ایران افزایش ظرفیت تولید برق بادی به ۵۰۰۰ مگاوات تا سال ۱۴۰۴ است.
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به کاهش سالانه حدود ۴۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن در ایران کمک کند. علاوه بر این، این منابع انرژی فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد کرده و به توسعه پایدار اقتصادی کمک می‌کنند.
پیشرفت‌های اخیر در زمینه انرژی‌های خورشیدی و بادی در ایران نشان‌دهنده پتانسیل بالای این کشور در استفاده از منابع تجدیدپذیر است. با ادامه حمایت‌های دولتی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر، ایران می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید انرژی‌های پاک در منطقه تبدیل شود.
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به کاهش سالانه حدود ۴۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن در ایران کمک کند. علاوه بر این، این منابع انرژی فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد کرده و به توسعه پایدار اقتصادی کمک می‌کنند.
فعالیت دانش‌بنیان‌ها
در حال حاضر بیش از ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه توسعه فناوری‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر فعال هستند که برخی از دستاوردهای آنها به این شرح است:
* توسعه سامانه نیروگاه خورشیدی (فتوولتائیک) با ظرفیت تولید بالای MW۲
* دستگاه تست پنل خورشیدی
* نیروگاه خورشیدی متصل به شبکه
* شبیه‌ساز نیروگاه خورشیدی و بادی
* سیستم متمرکز فتوولتائیک تولید الکتریسیته ۵۰ کیلو واتی (دستگاه سیستم متمرکز خورشیدی ۵ کیلووات برقی، حرارتی و نوری)
* گیرنده خورشیدی تولیدکننده برق و حرارت
* اینورتر خورشیدی تک فاز ۵ کیلووات
* طراحی و ساخت انواع سلول‌های خورشیدی نسل جدید.
پیشرفت‌های اخیر در زمینه انرژی‌های خورشیدی و بادی در ایران نشان‌دهنده پتانسیل بالای این کشور در استفاده از منابع تجدیدپذیر است. با ادامه حمایت‌های دولتی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر، ایران می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید انرژی‌های پاک در منطقه تبدیل شود، ضمن آنکه به داستان ناترازی انرژی در فصول سرد و گرم سال نقطه پایان بگذارد.