جایی که هوش مصنوعی در آن عاجز است

هوش مصنوعی اخیرا توجه زیادی به خود جلب کرده است و حوزه‌های مختلف را متحول می‌کند. ابزاری پیشرفته و هوشمند که بسیاری از امور را برای کاربران خود ساده خواهد کرد. اما واقعا زمینه‌ای می‌توان یافت که در آن هوش مصنوعی توان و عملکرد قدرتمند خود را از دست بدهد و به اهرمی بی‌اثر تبدیل شود؟ در محتوای این گزارش به این مسئله خواهیم پرداخت.

هوش مصنوعی: قدرتمند اما ناقص
به گزارش دنده6 ،هوش مصنوعی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته و در زمینه‌های مختلف از جمله پزشکی، امور مالی، و خدمات مشتری به کار گرفته می‌شود. با این حال، هوش مصنوعی هنوز به طور کامل توسعه نیافته و محدودیت‌هایی دارد. یکی از این محدودیت‌ها، عدم توانایی در پاسخگویی به برخی از سوالات است. پس پرسش اینجاست در واقع چه سوالی می‌توان از ابزار هوش مصنوعی پرسید که او ناتوان از پاسخ‌گویی به سوال مذکور باشد. یعنی زمینه‌هایی هستند که هوش مصنوعی در آن‌ها هنوز ناتوان است. این زمینه‌ها کدام‌اند؟

سوالات خلاقانه:
هوش مصنوعی در حال حاضر در تولید محتوای خلاقانه مانند شعر، داستان، و موسیقی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. با این حال، هنوز قادر به پاسخگویی به سوالات خلاقانه و نوآورانه نیست. به عنوان مثال، هوش مصنوعی نمی‌تواند به این سوال پاسخ دهد که “بهترین راه برای حل مشکل گرسنگی در جهان چیست؟”

این مثال ملموس، برتری موقت انسان بر هوش مصنوعی است. انسان است که توان شکست چرخه‌های مختلف و خلق موقعیت دیگر را دارد. البته این ویژگی الزاما ویژگی خوبی نیست اما انسانی است. محل تفاوت انسان و ربا‌ت‌هایی که شاید در آینده بر بسیاری از امور و فعالیت‌های ما مسلط شوند اما باز هم تهی از چنین خاصیتی خواهند بود.

سوالات اخلاقی:
هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف از جمله پزشکی و امور مالی کاربرد دارد. با این حال، هنوز قادر به درک و پاسخگویی به سوالات اخلاقی پیچیده نیست. به عنوان مثال، هوش مصنوعی نمی‌تواند به این سوال پاسخ دهد که “آیا استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص بیماری‌های لاعلاج اخلاقی است؟”

اخلاق یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین شاخه‌های علوم انسانی است. هوش مصنوعی توان تحلیل موقعیت‌های پیچیده انسانی را ندارد. قابلیت تعریف اصطلاحات و کلمات مهمی در زمینه اخلاق مانند ارزش و هنجار و دیگر موارد این چنینی را ندارد. در نتیجه در پاسخ‌گویی به این سوالات از ارائه جواب بازمی‌ماند.

سوالات فلسفی:
هوش مصنوعی توان حل معماهای ریاضی را دارد. زیرا زبان تعریف شده او از جنس منطق است. ریاضیات و منطق از دوران قدیم ارتباطی پیوسته و متقابل با یکدیگر داشته و دارند. ماشین متفکر بشر توان پاسخگویی به بحران‌ها و گره‌های پیچیده فلسفی را ندارد. فلسفه در لغت برخاسته از نوعی میل به دانستن است. در حالی که این ماشین هنوز برای خود میلی ندارد. این شما هستید که با پرسیدن سوالات مختلف یا تعریف کردن پروژه‌های مختلف به آن هویت می‌بخشید.

بنابراین ابزار هوش مصنوعی در این حوزه هم با دست خالی نزد شما بازمی‌گردد. از طرفی هم تمام پاسخ‌های با استناد به حافظه و بانک اطلاعاتی بشر بازمی‌گردد. در نتیجه خارج از این بانک نوعی از خلا وجود دارد که هوش مصنوعی در آن قادر به تنفس نخواهد بود. این هوش در حال حاضر نمی‌تواند از پیش خود برای زندگی تعریفی ارائه دهد.

سوالات مربوط به احساسات:
هوش مصنوعی در عرصه‌های مختلفی از جمله تشخیص چهره و پردازش زبان طبیعی به کار گرفته می‌شود و به کمک صنایع و بشر می‌آید. اما توان درک و پاسخگویی به سوالات مربوط به احساسات انسانی نیست. احساس یک مسئله انسانی است. و انسان شاید بتواند ماشینی بسازد که توان تفکر را داشته باشد اما نمی‌تواند احساس را به عنوان یک ویژگی در زبان کدها به او بیاموزد.

سوالات مربوط به آینده:
خود انسان هم توانایی قطعیت صادر کردن راجع به آینده را ندارد. او می‌تواند آب و هوا را پیش‌بینی کند و در پیش‌بینی هم نشانی از قطعیت نیست. هوش مصنوعی پیش‌گو نیست. او تنها می‌تواند یک تحلیل‌گر و تجزیه‌گر خبره در اطلاعات حوزه‌های مختلف انسانی باشد. هوش مصنوعی انسان را مجهز به دو دست دیگر می‌کند تا در کارهایش به آن کمک کند. موارد این کمک‌رسانی بسیار متعدد و پرشمار است.

چرا هوش مصنوعی نمی‌تواند به برخی از سوالات پاسخ دهد؟
هوش مصنوعی بر اساس داده‌ها آموزش می‌بیند. هوش مصنوعی برای پاسخگویی به سوالات، از داده‌های موجود در دنیای واقعی استفاده می‌کند. با این حال، داده‌های موجود همیشه کامل و دقیق نیستند. به همین دلیل، هوش مصنوعی ممکن است نتواند به سوالاتی که به اطلاعات ناقص یا غیردقیق نیاز دارند پاسخ دهد.

هوش مصنوعی درک کاملی از زبان انسان ندارد. هوش مصنوعی درک پیشرفته‌ای از ساختار زبانی بشر دارد. اما این شناخت باز هم کامل نیست. او ظرافت‌ها و جزئیات زیادی را درک نمی‌کند. با این حال، هنوز درک کاملی از زبان انسان و ظرافت‌های آن ندارد. به همین دلیل نمی‌تواند به برخی از سوالات پاسخ دهد.

هوش مصنوعی خلاقیت و نوآوری انسان را ندارد. همانطور که ذکر شد هوش مصنوعی در خود ابتکار عمل ندارد. اراده و اختیار هم یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که مختص به انسان است. حداقل امروز می‌توان گفت که هوش مصنوعی مختار هنوز ساخته نشده. گرچه ما امروزه در جهانی زیست می‌کنیم که شاید صدها سال پیش امکان ساخت آن دور از ذهن بود. بنابراین دور از ذهن امروزی هم شاید در آینده به چنگ بشر دربیاید. از آینده نمی‌توان با قطعیت صحبت کرد.

هوش مصنوعی از ابتدا به عنوان یک ایده تا به امروز که به جهانیان به عنوان ابزاری کارا و مفید معرفی شده است، نگرانی‌ها و مسائل جدیدی را با خود به‌وجود آورده است. ایلان ماسک در یکی از سخنرانی‌های خود از هوش مصنوعی به عنوان خطرناک‌ترین اختراع بشر یاد کرد.