جزئیات جدید از جنگنده نسل ششم چین؛ همکاری انسان و روبات در جنگ‌های آینده
در روزهای اخیر، رویت دوباره جنگنده بی‌دم J-36 چین در آسمان این کشور، توجه بسیاری از کارشناسان نظامی و رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. این تصاویر که توسط شهروندان چینی ثبت شده‌اند، گمانه‌زنی‌ها در مورد توسعه این جنگنده نسل ششم چین را قوت بخشیده است. علت اصلی امکان فیلمبرداری از این پروازهای آزمایشی موقعیت مکانی شرکت سازنده این جنگنده، یعنی گروه صنعت هوانوردی چنگدو است.
این شرکت در شهر چنگدو، مرکز استان سیچوان در جنوب غربی چین واقع شده است. چنگدو با جمعیتی بالغ بر ۲۰ میلیون نفر، یکی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهرهای چین به شمار می‌رود. به همین دلیل، پروازهای آزمایشی این جنگنده گاهی اوقات از مناطق مسکونی قابل مشاهده بوده و برخی از شهروندان موفق به ثبت تصاویر و ویدئوهایی از آن شده‌اند.
انتشار این تصاویر، موجی از تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها را در میان رسانه‌ها و نشریات نظامی بین‌المللی به راه انداخت. کارشناسان به بررسی دقیق این تصاویر پرداخته و تلاش کردند تا اطلاعات بیشتری در مورد طراحی و ویژگی‌های این جنگنده به دست آورند. یکی از مهم‌ترین تحلیل‌ها، توسط پایگاه خبری-تحلیلی «دیفنس اکسپرس» (Defence Express) منتشر شد.
ویژگی‌های فاش شده از جنگنده نسل ششم چین
دیفنس اکسپرس در تحلیل خود، با تأکید بر اهمیت این تصاویر نوشت: «این عکس‌ها فقط دیدنی نیستند، بلکه به ما اجازه می‌دهند تا جزئیاتی درباره طراحی خارجی سلاح مخفی جدید چین را بررسی کنیم.» در ادامه، این پایگاه به بررسی برخی از جنبه‌های طراحی این جنگنده پرداخته است.
این رسانه نظامی، به نکات کلیدی در طراحی جی-۳۶ اشاره می‌کند که نشان‌دهنده نوآوری‌های فنی و رویکرد متفاوت چین در طراحی این جنگنده است. طبق گزارش دیفنس اکسپرس، یکی از ویژگی‌های برجسته جی-۳۶ استفاده از طرحی نسبتاً نادر با سه موتور است. این طراحی به احتمال زیاد همراه با نازل‌های صاف است. همچنین، وجود دو ورودی هوا در زیر بدنه و یک ورودی دیگر در بالای بدنه یک راه‌حل نسبتاً غیرمعمول در طراحی جنگنده‌ها محسوب می‌شود.
جی-۳۶ به یک شاسی بسیار قدرتمند مجهز شده است که شامل دو چرخ در پایه دماغه و دو چرخ ترولی بر روی تکیه‌گاه‌های اصلی می‌شود. این طراحی شاسی، نشان‌دهنده وزن بالای جنگنده در هنگام برخاست است که بر اساس برآوردهای دیفنس اکسپرس، وزن این جنگنده را در محدوده ۴۵ تا ۵۴ تن قرار می‌دهد. پیکربندی بال‌های جی-۳۶ به شکل الماس با یک دماغه بزرگ طراحی شده است. این طراحی، به نظر می‌رسد برای بهینه‌سازی پرواز کروز مافوق صوت انجام شده است.
همچنین، عدم وجود باله و سکان عمودی با استفاده از ماشینی کردن بال توسعه یافته و سطوح کنترلی متشکل از 11 عنصر جداگانه در بخش دم جبران می‌شود. جنگنده نسل ششم چین از نظر ابعاد، به طور قابل توجهی بزرگتر از جنگنده‌های قبلی چینی مانند J-20 و جنگنده J-35A است. طول تخمینی این جنگنده بین ۲۰ تا ۲۶ متر، طول بال‌ها تا ۲۰ متر و مساحت سطحی آن بیش از ۱۹۰ متر مربع برآورد شده است.
ابعاد بزرگ J-36 به آن اجازه می‌دهد تا انباری غنی از سلاح‌ها را در محفظه‌های داخلی خود حمل کند. همچنین، این جنگنده دارای سوخت کافی برای پروازهای طولانی است و فضای بیشتری برای نصب حسگرهای قدرتمندتر را در اختیار دارد. برخلاف اکثر جنگنده‌های دو نفره که خلبانان به صورت پشت سر هم قرار می‌گیرند، در جی-36 دو خدمه در کابین خلبان در کنار هم قرار می‌گیرند.
غاز عصر جنگنده‌های مدرن؛ رقابت اف-۴۷ آمریکا و جی-۳۶ چین
حوزه هوانوردی و به‌ویژه توسعه جنگنده‌های نسل ششم، به کانون توجه و رقابت فشرده‌ای بین قدرت‌های بزرگ جهان، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا و جمهوری خلق چین، تبدیل شده است. انتشار تصاویر اخیر از یک جنگنده ناشناس چینی، همزمان با اعلام برنامه‌های پنتاگون برای ساخت جنگنده نسل ششم آمریکا، تحت عنوان «جنگنده اف-۴۷»، این رقابت را وارد فاز جدیدی کرده است.
انتشار تصاویر این جنگنده ناشناس چینی در کنار بیانیه وزارت دفاع آمریکا مبنی بر توسعه اف-۴۷، به طور قابل توجهی بر شدت رقابت در حوزه صنایع هوایی دو کشور افزوده است. کارشناسان نیز بر این باورند که این دو پروژه، نمایانگر عزم راسخ دو کشور برای حفظ برتری هوایی و تقویت توان بازدارندگی خود در برابر رقبای احتمالی است.
پیش از رونمایی رسمی از هر دو جنگنده، برخی رسانه‌های بین‌المللی از جمله «نیوزویک»، به مقایسه و ارزیابی توانایی‌های احتمالی این دو جنگنده نسل ششم و همچنین مقایسه آن‌ها با نسل‌های قبلی جنگنده‌ها پرداختند. در این راستا، جنگنده‌های برجسته‌ای همچون اف-۲۲ رپتور آمریکا، سوخو-۵۷ روسیه، و جی-۲۰ چین، به عنوان معیارهایی برای مقایسه و ارزیابی توانایی‌های این نسل جدید از جنگنده‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
یکی از نکات جالب توجه در این مقایسه‌ها، شباهت‌های موجود در طراحی و ویژگی‌های کلی این دو جنگنده نسل ششم است. به عنوان مثال نیروی هوایی آمریکا اعلام کرده است که اف-۴۷ مشابه جی-۳۶، در مقایسه با نسل‌های پیشین خود از «برد عملیاتی بسیار بیشتری» برخوردار خواهد بود. این ویژگی به این معنی است که این جنگنده‌ها قادر خواهند بود مسافت‌های طولانی‌تری را طی کرده و مدت زمان بیشتری در آسمان باقی بمانند.
«جیکوب پاراکیلاس»، رئیس تحقیقات در دفاع، امنیت و عدالت در شاخه اروپایی اندیشکده «رند»، در گفتگویی با «نیوزویک»، به بررسی جنبه‌های مختلف جی-۳۶ پرداخته است. به گفته پاراکیلاس، اندازه بزرگ جی-۳۶، مزایایی همچون افزایش ظرفیت سوخت و برد عملیاتی، حمل سلاح‌های بزرگتر و قدرتمندتر و همچنین امکان حمل خدمه بیشتر را به همراه دارد.
پاراکیلاس همچنین به برخی از چالش‌های احتمالی ناشی از اندازه بزرگ جی-۳۶ اشاره می‌کند. به گفته وی، این ابعاد بزرگ می‌تواند به کاهش قدرت مانورپذیری جنگنده و همچنین افزایش احتمال شناسایی و هدف قرار گرفتن آن توسط دشمن منجر شود. وی بر این باور است که چین احتمالاً قصد دارد از جی-۳۶ در مأموریت‌های خاص و حملات به اهداف استراتژیک استفاده کند، نه در نبردهای هوایی نزدیک.
همکاری انسان و روبات در عرصه هوانوردی نظامی
جیکوب پاراکیلاس، در ادامه اظهارات خویش به مقایسه و بررسی بیشتر جنگنده‌های نسل ششم چین و آمریکا پرداخته است. او با اشاره به تفاوت‌های احتمالی در طراحی و رویکرد این دو جنگنده، به این نکته اشاره کرد که «اف-۴۷» برخلاف جی-۳۶، به نظر می‌رسد تنها یک خلبان دارد. این طراحی، نشان‌دهنده تأکید ایالات متحده بر خودکارسازی هرچه بیشتر عملکردهای هواپیما و کاهش بار مسئولیت بر دوش خلبان است.
پاراکیلاس با اشاره به دشواری در تخمین دقیق توانمندی‌های جنگنده‌های نسل ششم، بر این نکته تأکید کرد که اف-۴۷ از همتای چینی خود (جی-۳۶) کوچکتر است و احتمالاً قابلیت مانور بیشتری در برد عملیاتی کوتاه‌تر خواهد داشت. پاراکیلاس همچنین بر تفاوت در اهداف عملیاتی این دو جنگنده تأکید کرد.
در ادامه، پاراکیلاس به تحولات اخیر در صنعت هوافضای چین اشاره کرد و با تأکید بر پیشرفت‌های چشمگیر این کشور در این حوزه، تصریح کرد: «در دهه گذشته، بخش هوافضای چین به رقیب اصلی ایالات متحده تبدیل شد و روسیه را کنار زده است.» این اظهارات، نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه رو به رشد چین در عرصه هوانوردی نظامی و همچنین، چالش‌های پیش روی ایالات متحده در حفظ برتری خود در این حوزه است.