جنگنده اف ۱۶ فایتینگ فالکون و اف ۱۸ سوپر هورنت

به گزارش دنده 6 – جنگده اف ۱۶ فایتینگ فالکون را می‌توان محبوب‌ترین هواپیمای جنگی جهان دانست. تاکنون بیش از ۴۶۰۰ فروند اف ۱۶ تولید شده است و برخی از کشورهای جهان هنوز خواستار استفاده از این جنگنده آمریکایی هستند. در سمت مقابل جنگنده اف ۱۸ قرار دارد که در مقایسه با اف ۱۶ محبوبیت کمتری داشته است؛ اما این به‌معنی توانمندی‌های پایین‌تر نیست.مقایسه مشخصات، ماموریت‌های عملیاتی و توانمندی‌های جنگنده اف ۱۶ با اف ۱۸ (سوپر هورنت)

نیروهای نظامی استرالیا، کانادا، فنلاند، کویت، مالزی، اسپانیا، سوئیس و البته آمریکا روی هم رفته بیش از ۲۰۰۰ فروند جنگنده اف ۱۸ (یا اف ۱۸ هورنت) را در اختیار دارند. برخی از خود می‌پرسند که چرا آمریکا دو جنگنده نسبتا مشابه را توسعه داده است؟ آیا امکان نداشت که تنها یک جنگنده برای اهداف عملیاتی طراحی شود؟ مقایسه دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸ به این سوال‌ها پاسخ خواهد داد. هرچند خیلی خلاصه باید بگوییم که آنها بسیار متفاوت هستند.

مشخصات و ویژگی‌های جنگنده جنرال داینامیکس اف ۱۶
فایتینگ فالکون یک جنگنده تک موتوره چند منظوره محسوب می‌شود و توسط شرکت جنرال داینامیکس توسعه یافته هست. هرچند که پس از ادغام این شرکت، اکنون می‌توان لاکهید مارتین را به‌عنوان شرکت مادر اف ۱۶ دانست.در قرن بیستم کارشناسان نظامی اف 16 را به‌عنوان یک پرنده ارزان‌قیمت در کنار جنگنده قدرتمند F-15 می‌دیدند. شرکت جنرال داینامیکس نیز در ابتدا اف 16 را برای برتری هوایی طراحی کرده بود. هرچند که بعدها تغییراتی در این هواپیما ایجاد کرد تا مناسب ماموریت‌های مختلف باشد. نیروی هوایی ارتش آمریکا اولین فروند از جنگنده های F-16 خود را در سال ۱۹۷۸ دریافت کرد که یعنی به‌زودی آنها پنجاه‌ساله خواهند شد.

جنگنده F-16
با وجود سن نسبتا زیاد، این جنگنده هنوز عملیاتی است و حتی به‌زودی صحنه نبرد اوکراین را هم تجربه خواهد کرد. در اخبار نظامی نیز آمده بود که کشورهایی همچون ترکیه و فیلیپین در تلاش برای خرید نسل جدید این جنگنده با نام F-16 Block 70/72 Viper هستند. لاکهید مارتین وایپر را به تجهیزات مدرن مجهز کرده است تا بتواند در برابر تهدیدات جدید کارآمد باشد.طراحی جنگنده اف 16 آنقدر موفق و خوب بود که شرکت Mitsubishi Heavy Industries با همکاری لاکهید مارتین جنگنده میتسوبیشی F-2 را برای ارتش ژاپن توسعه داد.

مشخصات و ویژگی‌های جنگنده F/A-18 و F/A-18 Super Hornet
در مقایسه با اف ۱۶ جنگنده اف ۱۸ از همان ابتدا برای حضور در عملیات‌های گوناگون طراحی شده بود. این هواپیما می‌بایست در تمامی شرایط آب‌و‌هوایی توانایی انجام عملیات داشته باشد و بتواند در نقش جنگنده یا هواپیمای تهاجمی ظاهر شود.

نیروی هوایی کشورهای دیگر از جنگنده اف ۱۸ در پایگاه‌های زمینی خود استفاده می‌کنند. این در حالی است که جنگنده محبوب آمریکایی در ابتدا برای حضور در ناوهای هواپیمابر توسعه یافته بود. با وجود این، سپاه تفنگداران دریایی آمریکا اولین فروند از جنگنده اف ۱۸ را در سال ۱۹۸۳ تحویل گرفتند و سال بعد نیروی دریایی آمریکا به این جنگنده مجهز شد.

اف 18 در مدل‌های مختلف عرضه شده است. مدل‌های A و C این جنگنده تک‌کابین و مدل‌های B و D دوکابین هستند. مدل بی بیشتر برای اهداف آموزشی توسعه یافته است؛ اما از سه‌مدل دیگر فقط برای ماموریت‌های تهاجمی و شناسایی استفاده می‌شود.در سال ۱۹۹۹ نیز آخرین مدل از این جنگنده با نام سوپر هورنت از راه رسید. عملکرد این جنگنده آنقدر در عملیات‌های مختلف موفقیت‌آمیز بود که نیروی دریایی آمریکا در سال ۲۰۲۴ درخواست دریافت تعداد بیشتری F/A-18 Super Hornet را به‌شرکت بوئینگ ارسال کرد. ناگفته نماند که یک نسخه خاص از این جنگنده به‌نام EA-18 Growler نیز برای ماموریت‌های جنگ الکترونیک توسعه یافته است.

تفاوت‌های بین دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸
در هنگام مقایسه دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸ اولین‌ تفاوتی که به‌چشم می‌آید به موتور مربوط می‌شود. اف ۱۶ از تنها یک موتور بهره می‌برد که می‌تواند نیروی رانش ۷۹ کیلونیوتن را به‌صورت خشک و حداکثر نیروی ۱۴۲ کیلونیوتن را با پس‌سوز ارائه دهد.

جنگنده F-16
در سمت مقابل جنگنده اف ۱۸ سوپر هورنت دارای دو موتور است که هرکدام می‌توانند در حالت خشک نیروی رانش معادل ۵۸ کیلونیوتن را تامین کنند. فعال‌ کردن پس‌سوز نیز سبب می‌شود که این میزان به ۹۸ کیلونیوتن افزایش یابد.

شرکت بوئینگ دو باله دم را برای اف ۱۸ سوپر هورنت در نظر گرفته است. روی ناوهای هواپیمابر همیشه مسئله کمبود فضای کافی مطرح می‌شود. به‌همین‌خاطر بوئینگ از دو باله در دم اف ۱۸ سوپر هورنت استفاده کرده است تا هواپیما فضای کمتری را اشغال کند. اینکار همچنین سبب کاهش وزن و پیچیدگی هواپیما می‌شود؛ زیرا دیگر نیازی به مکانیزمی تاشو برای باله‌های دم نیست. هیچکدام از این موارد هنگام طراحی اف ۱۶ مطرح نبوده‌اند.دیگر تفاوتی که هنگام مقایسه دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸ آشکار می‌شود، مربوط به تجهیزات فرود آنها است. ناوهای هواپیمابر به‌عنوان بزرگترین کشتی‌های جنگی جهان شناخته می‌شوند؛ اما آنها نیز از نظر ابعاد محدودیت‌های خاص خود را دارند.

جنگنده F-18 Super Hornet
یک جنگنده فعال در اقیانوس باید بتواند در باندی به‌طول  حداکثر ۳۰۰ متر فرود بیاید. همین نیز سبب شده که بوئینگ اف ۱۸ سوپر هورنت از تجهیزات فرود بسیار قوی‌تر و پیشرفته‌تری در مقایسه با جنگنده اف ۱۶ بهره ببرد.

حالا بیایید سایر مشخصات فنی دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸ سوپر هورنت را با همدیگر مقایسه کنیم. سوپر هورنت ۱۴۵۵۲ کیلوگرم وزن دارد و می‌تواند با حداکثر وزن ۲۱۳۲۰ کیلوگرم پرواز کند. در سمت مقابل وزن اف ۱۶ در حالت خالی به تنها ۸۵۷۳ کیلوگرم می‌رسد. این جنگنده حداکثر می‌تواند با وزن ۱۲۰۰۰ کیلوگرم از زمین بلند شود.ظرفیت سوخت داخلی F-16 تقریبا ۷۰۰۰ پوند عنوان شده، ولی این میزان برای F-18 Super Hornet حدود ۱۳۷۶۰ پوند است. دیگر تفاوت این دو جنگنده به سرعت آنها مربوط می‌شود. پرنده جنرال داینامیکس می‌تواند با حداکثر سرعت ۲۱۷۸ کیلومتر بر ساعت در آسمان حرکت کند که در مقایسه با سرعت ۱۹۱۵ کیلومتر بر ساعت سوپر هورنت کمی بیشتر است.

جنگنده F-18 Super Hornet
دو جنگنده از نظر برد عملیاتی نیز تفاوت زیادی با همدیگر دارند. سوپر هورنت می‌تواند به‌همراه مخازن سوخت خارجی شعاع عملیاتی ۸۲۲ کیلومتر را پوشش دهد؛ اما این میزان برای اف ۱۶ به ۵۴۶ کیلومتر می‌رسد. جالب اینجاست که به‌خاطر ماهیت متفاوت ماموریت‌های عملیاتی، نیروی دریایی آمریکا از برد عملیاتی اف ۱۸ سوپر هورنت راضی نبوده است. در واقع برد محدود باعث شده که این جنگنده در مواقعی عملیات را نیمه‌کاره رها کند.

ماموریت‌های جنگنده F-16
نیروی هوایی آمریکا اف ۱۶ را یک جنگنده کوچک و چندمنظوره به‌حساب می‌آورد. این هواپیما در درگیری‌های هوایی بسیاری موفق ظاهر شده است و توانسته به اهداف زمینی مهمی نیز حمله کند. کارشناسان نظامی بر این باور هستند که اف ۱۶ می‌تواند برای عملیات سرکوب پدافند هوایی دشمن، پشتیبانی نزدیک هوایی، عملیات‌های ضد هوایی و کنترل هوایی استفاده شود.همچنین جنگنده اف 16 قادر است بمب اتمی B-61 را با خود حمل کرده و به‌انجام حملات هسته‌ای تاکتیکی در خاک دشمن بپردازد.

ماموریت‌های جنگنده F-18 Super Hornet
همانند جنگنده اف ۱۶، بوئینگ اف ۱۸ سوپر هورنت نیز می‌تواند در نقش یک هواپیمای چند منظوره ظاهر شود. این جنگنده می‌تواند در حمله به اهداف زمینی، پشتیبانی نزدیک هوایی، سرکوپ پدافند هوایی و حمله به اهداف دریایی بسیار قدرتمند ظاهر شود.

آنها همچنین می‌توانند عملیات‌های برتری هوایی را بر عهده گیرند و هرگونه تهدید هوایی را علیه ناو هواپیمابر و به‌طورکلی ناوگروه ضربت از بین ببرند. علاوه بر اینها، جنگنده اف ۱۸ توانسته در انجام عملیات‌های شناسایی نیز بسیار موفق ظاهر شود.نمی‌توان از ماموریت‌های جنگنده اف 18 سوپر هورنت اسم برد؛ اما به EA-18 Growler ‌به‌عنوان نسخه جنگ الکترونیک اف 18 اشاره‌ای نکرد. گرولر می‌تواند در ماموریت‌های مختلف همراه جنگنده‌های دیگر باشد و در رادارهای دشمن اختلال ایجاد کند. اینکار باعث می‌شود که هواپیماهای مهاجم در رادار ظاهر نشوند و شانس بیشتری برای موفقیت داشته باشند.

جمع‌بندی مقایسه دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸ سوپر هورنت
هر دو جنگنده اف ۱۶ و اف ۱۸ تاکنون در عملیات‌های زیادی حضور داشته‌ و به‌خوبی توانایی‌های خود را نشان داده‌اند. هرچند می‌توان گفت که تفاوت‌های این دو بیشتر به‌خاطر نقش خاصی است که در میدان نبرد بر عهده می‌گیرند.

جنگنده F-18 Super Hornet
جنگنده اف ۱۶ برای نیروی هوایی آمریکا ساخته شده بود و توانست به‌عنوان یک جنگنده چند منظوره بدرخشد. هرچند جنگنده اف ۱۸ با هدف کمک به سپاه تنفگداران نیروی دریایی آمریکا و نیروی دریایی این کشور توسعه یافت. سپاه تنفگداران معمولا به‌عنوان یک نیروی پیشگام در قلمرو دشمن حضور می‌یابد. به‌همین‌خاطر جنگنده مناسب این نیرو باید توانایی فرود و برخاستن در مسافتی نسبتا کوتاه را داشته باشد.

همچنین نیروی دریایی آمریکا به‌لطف ناوهای هواپیمابر در اقیانوس‌های مختلف حضور دارد. این قدرت استراتژیک بدون وجود یک جنگنده مناسب ممکن نیست.

جنگنده F-16
با همه اینها، طراحی چند جنگنده برای نیروهای مختلف ارتش آمریکا هزینه بسیاری را روی دست این کشور گذاشته است. به‌همین‌خاطر جنگنده اف ۳۵ به‌عنوان جنگنده مشترک ارتش آمریکا توسعه یافت.. مدل‌های مختلف این جنگنده نیز تفاوت‌هایی با همدیگر دارند تا بتوانند مناسب نیاز نیروی هوایی، دریایی و یا سپاه تفنگداران آمریکا باشند.