راهنمای خرید زنجیر چرخ، انواع و آموزش استفاده در زمستان

به گزارش دنده6 : زنجیر چرخ یا زنجیر برف، به وسایلی می‌گویند که در زمستان روی تایرهای خودرو نصب می‌شوند تا حداکثر کشش را هنگام رانندگی در برف و یخ ایجاد کنند و در انواع مختلف در دسترس قرار می‌گیرند.

نصب زنجیر چرخ به‌هنگام بارش برف و نیز در جاده‌های یخی برای کنترل مناسب خودرو و داشتن تسلط بر آن ضروری و حائز اهمیت است. بستن زنجیر چرخ یکی از موارد ایمنی است که در چنین شرایط آب‌وهوایی باید رعایت شود. اگر در چنین شرایطی قصد رانندگی در جاده‌های شیب‌دار یا کمربندی را داشته باشیم، اهمیت استفاده از زنجیر چرخ دوچندان می‌شود. بستن زنجیر چرخ ماشین و جمع کردن آن ممکن است برای کسانی که آشنایی چندانی با روال انجام این کار نداشته باشند، دشوار و پیچیده به نظر برسد؛ اما در واقع، این کار ساده‌تر از چیزی است که احتمالا فکر می‌کنید.
در فصل زمستان، تغییرات آب و هوایی به اوج خود می‌رسد. رانندگی در چنین شرایط آب و هوایی به مهارت‌هایی نیاز دارد که باید پیش از شروع فصل سرما آن‌ها را فرا گرفت. یکی از این مهارت‌ها بستن زنجیر چرخ خودرو است که باید آن را پیش از گیر افتادن در برف و یخبندان یاد بگیرید، زیرا در جاده‌های برفی فرصتی برای سعی و خطا وجود ندارد.

زنجیر چرخ یکی از وسایلی است که برای رانندگی در فصل زمستان و مسیرهای برفی، باید در خودرو خود به همراه داشته باشید. رانندگی در جاده‌های یخ‌‌زده بسیار خطرناک‌ است، زیرا به دلیل اصطکاک پایین میان چرخ و جاده، هر لحظه امکان لغزش خودرو وجود دارد.

زنجیر چرخ را می‌توان به عنوان یکی از اصلی‌ترین و البته حیاتی‌ترین ملزومات جانبی برای خودروها دانست که می‌تواند در روزهای برفی بسیار کارآمد باشد. با این حال بسیاری از رانندگان با زنجیر چرخ خودرو و انواع آن آشنا نیستند. از سوی دیگر، تنوع زیادی در این حوزه وجود دارد. همین موضوع سبب می‌شود تا اغلب افراد در زمان خرید زنجیر چرخ با سردرگمی مواجه شوند.

ما در این مقاله قصد داریم تا زنجیر چرخ خودرو و انواع آن را توضیح دهیم. از سوی دیگر به جنبه‌های مثبت و منفی هر مدل می‌پردازیم تا بتوانید در زمان انتخاب، تصمیم‌گیری دقیق‌تری داشته باشید. بنابراین اگر شما هم به دنبال خرید زنجیر چرخ خودرو هستید، ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

تاریخچه زنجیر چرخ

زنجیر چرخ در سال ۱۹۰۴ توسط هری دی وید در کاناستوتای نیویورک اختراع شد. وید در ۲۳ اوت ۱۹۰۴ امتیاز ۰,۷۶۸,۴۹۵ ایالات متحده را برای آج چسبناک تایر بادی (Grip-Tread for Pneumatic Tires) دریافت کرد. جیمز وید، نوه وید، می‌گوید که هری وقتی می‌دید رانندگان طناب یا حتی تاک‌ها را به دور لاستیک‌هایشان می‌پیچند تا کشش را در جاده‌های گل‌آلود یا برفی (که در قرن ۲۰ بسیار رایج بود) افزایش دهند، ایده‌ی ایجاد زنجیر چرخ برای لاستیک‌های خودرو به ذهنش راه پیدا کرد.

در آن زمان، اکثر مردم مناطق روستایی شمالی به هیچ وجه در زمستان با خودرو رانندگی نمی‌کردند، زیرا جاده‌ها معمولاً به جای برف‌روبی برای استفاده از سورتمه‌های متصل به اسب آماده می‌شدند. به دلایل مختلف تا دهه ۱۹۳۰ یا ۱۹۴۰ در برخی مناطق، خودروها عموماً وسایل نقلیه زمستانی نبودند. فقط در مناطق شهری امکان پاک کردن برف از خیابان‌ها وجود داشت. هری دی وید به دنبال ساخت دستگاه کششی بود که دوام بیشتری داشته باشد و در برف و گل کار کند.

در جولای ۱۹۳۵، آگوست ترودو کانادایی حق ثبت اختراع را برای زنجیر ضد لغزش چرخ خود به دست آورد.

قانونی بودن استفاده

قوانین در رابطه با قانونی بودن استفاده از زنجیر چرخ بسیار متفاوت است. برخی کشورها در شرایط خاص برفی یا در ماه‌های خاصی از سال به آن‌‌ها نیاز دارند، درحالی‌که سایر کشورها استفاده از آن‌ها را به‌طور کلی برای حفظ سطح جاده ممنوع می‌کنند.

چرا باید بستن زنجیر چرخ خودرو را یاد بگیریم؟

با بارش برف و یخ بستن سطح جاده‌ها، اصطکاک میان چرخ‌ها با سطح زمین به‌شدت کاهش می‌یابد. به‌طوری‌که فاصله‌ی زمانی ترمزگیری تا توقف کامل خودرو بیش از ده برابر بیشتر می‌شود. طبیعی است که در چنین شرایطی، خودرو تعادل کافی نداشته باشد و دچار حرکت‌های عرضی شود. بنابراین، رانندگی در جاده‌های برفی و یخ‌زده بدون زنجیر چرخ تقریبا غیر ممکن است.

هنگامی که زنجیر چرخ روی تایرها بسته می‌شود، به دلیل فشار ناشی از وزن خودرو روی چرخ‌ها، سطح یخ‌ها را می‌شکافد و میزان اصطکاک لاستیک‌ها با زمین را افزایش می‌دهد. در نتیجه کنترل خودرو و ترمزگیری برای راننده راحت‌تر خواهد شد. اما کنترل خودرو مستلزم این است که شما بتوانید به تنهایی زنجیر چرخ خودروی خود را ببندید.

زنجیر چرخ چیست؟

زنجیر چرخ یکی از وسایلی است که برای رانندگی در فصل زمستان و مسیرهای برفی، باید در خودرو به همراه داشته باشید. رانندگی در جاده‌های یخ‌‌زده بسیار خطرناک‌ است، زیرا به دلیل اصطکاک پایین میان چرخ و جاده، هر لحظه امکان لغزش خودرو وجود دارد.

زنجیر چرخ وسیله‌ای است که برای پیشگیری از حوادث رانندگی روی چرخ بسته می‌شود تا اصطکاک را افزایش داده و امنیت بیشتری برای خودرو فراهم کند. البته استفاده از لاستیک‌‌های دارای یخ‌‌شکن نیز یکی از راه‌های رانندگی در جاده‌های لغزنده است، اما می‌تواند هزینه بالایی برای مالک خودرو به همراه داشته باشد.

زنجیر چرخ به دور چرخ‌های خودروها کشیده می‌شود تا از لیز خوردن آن‌ها روی برف و یخ جلوگیری کند. زنجیر چرخ در زمستان یکی از وسایل ضروری و حیاتی است که باید به هنگام بارش برف روی لاستیک‌های عقب یا جلو سوار کنند تا از لیز خوردن چرخ‌ها یا به اصطلاح رانندگان، بکسوات جلوگیری کنند. به هنگام یخ‌بندان، گاهی زنجیر چرخ هم به‌تنهایی مؤثر نیست و دقت راننده و رانندگی بسیار آهسته مورد نیاز است. در واقع، زنجیر چرخ برای خودرو همان کاری را می‌کند که یخ‌شکن‌ها برای افراد پیاده می‌کنند.

زنجیر چرخ به چرخ‌های محرک خودرو متصل می‌شود یا سیستم‌های خاصی، زنجیرهایی را مستقر می‌کنند که به‌طور خودکار زیر لاستیک‌ها تاب می‌خورند. زنجیر چرخ گرچه از روی نام زنجیر فولادی نام‌گذاری شده، اما ممکن است از مواد دیگر و در الگوها و با استحکام‌‌های مختلف ساخته شود. زنجیرها معمولاً به صورت جفت فروخته می‌شوند و اغلب باید برای مطابقت با اندازه‌ی لاستیک خاص (قطر تایر و عرض آج) خریداری شوند؛ اگرچه برخی از طرح‌ها را می‌توان برای تناسب با اندازه‌های مختلف تایر تنظیم کرد.

رانندگی با زنجیر چرخ راندمان سوخت را کاهش می‌دهد و می‌تواند سرعت مجاز خودرو را به حدود ۵۰ کیلومتر بر ساعت (۳۰ مایل بر ساعت) کاهش دهد، اما کشش و ترمز را در سطوح برفی یا یخی افزایش می‌دهد. بعضی مناطق نیاز به استفاده از زنجیر چرخ در برخی شرایط آب و هوایی دارند، اما در مناطق دیگر استفاده از زنجیر چرخ ممنوع است، زیرا می‌تواند سطح جاده‌ها را خراب کند.

وجود زنجیر چرخ در هنگام رانندگی می‌تواند مانع از بروز تصادفات جاده‌ای زیادی در فصل زمستان شود. به همین جهت پلیس راهنمایی و رانندگی آن را در فصل زمستان و شرایط خاص اجباری کرده است. البته باید بدانید که زنجیر چرخ تنها محصولاتی نیست که برای ایجاد اصطکاک از آن استفاده می‌شود.

هم‌اکنون محصولات دیگری نظیر پوشش‌ها یا کمربندهای پلیمری هم در بازار عرضه شده‌اند که جایگزینی برای زنجیر چرخ خودرو هستند. اگرچه این محصولات ساختار زنجیری ندارند، اما مردم آن‌‌ها را به عنوان زنجیر چرخ خودرو می‌شناسند؛ زیرا که هدف آن‌ها ایجاد اصطکاک است. همین مورد باعث شده است تا کارشناسان آن‌ها را در فهرست انواع زنجیر چرخ خودرو دسته‌بندی کنند.

زنجیر چرخ ممکن است یکی از مفیدترین اختراعات در هنگام رانندگی در جاده‌های یخی و برفی باشد. هر راننده می‌داند که ناگهان آب‌و‌هوا می‌تواند به بدترین حالت ممکن تغییر کند، به همین دلیل توصیه می‌شود همیشه وجود زنجیر چرخ را جدی بگیرید. زنجیر چرخ در بسیاری از کشورهای اروپایی، در مناطقی که به وضوح از نشانه‌های آب و هوایی مشخص شده‌اند، اجباری هستند.

مواد سازنده زنجیر چرخ

زنجیر چرخ در انواع مختلفی وجود دارد که دارای مزایای متفاوتی از قبیل هزینه، نرمی سواری، کشش، دوام، سهولت نصب و سرعت توصیه شده سفر است.

مواد شامل فولاد (به شکل زنجیر یا کابل)، پلی اورتان، لاستیک و پارچه است. زنجیرهای اتصال فولادی به سبک اصلی نیز در انواع فولاد کربنی و آلیاژهای فولادی و اشکال زنجیر موجود هستند. شکل‌های زنجیر شامل استاندارد، پیچ خورده، مربع و تقویت شده است. شکل زنجیرها انعطاف‌پذیری، چسبندگی و استحکام زنجیر را تغییر می‌دهد. زنجیرها همچنین می‌توانند دارای گل میخ یا میله‌های V شکل برای کشش بیشتر باشند. استفاده از فولاد آلیاژی و فولاد سخت شده، دوام زنجیر چرخ را افزایش می‌دهد. کابل‌های کششی (زنجیر کابلی، کابل برفی) مانند زنجیر متصل می‌شوند، اما به جای زنجیر از کابل ساخته شده‌اند.

الگوهای زنجیری شامل انواع نردبانی، مورب یا الگودار هستند. زنجیرهای نوع نردبانی دارای زنجیرهای متقاطع عمود بر جاده هستند و وقتی با دقت روی زمین قرار می‌گیرند، مانند یک نردبان به نظر می‌رسند. در زنجیر مورب، زنجیرهای متقاطع به صورت مورب نسبت به جاده قرار می‌گیرند. انواع الگودار شبکه‌ای مانند الگوی یک الماس یا چند الماس روی تایر تشکیل می‌دهند. برخی از انواع الگوهای صنعتی نیز شامل حلقه‌های فلزی گل‌میخ‌دار هستند که زنجیرها به آن‌ها متصل می‌شوند و بنابراین زنجیر حلقه‌ای نامیده می‌شوند.

بیشتر زنجیر چرخ‌ها به دور تایرها پیچیده می‌شوند و با زنجیر حلقه‌ای که ممکن است زنجیر یا کابل، کشسان یا کشنده قابل تنظیم باشند، در جای خود قرار می‌گیرند. زنجیرهای اتوماتیک دور تایر نمی‌پیچند، بلکه از طریق وسایلی که به‌طور دائم در زیر خودرو نصب شده‌اند و از طریق فعال شدن یک شیر برقی الکترونیکی موجود در کابین، در زیر لاستیک می‌چرخند. برخی از زنجیر چرخ‌ها تنها از یک طرف روی لاستیک‌ها نصب می‌‌شوند. برخی دیگر از سیستم تنظیم‌پذیر برای نصب راحت‌تر استفاده می‌کنند.

گزینه‌های جایگزین عبارت‌اند از لاستیک‌های گل‌میخ‌دار، که لاستیک‌های برفی با گل‌میخ‌های فلزی هستند که به‌طور جداگانه در سوراخ‌هایی در آج‌های لاستیک نصب می‌شوند. دستگاه‌های کشش اضطراری هم ممکن است شبیه زنجیر چرخ باشند، اما از طریق دهانه‌هایی در رینگ در اطراف تایر نصب می‌شوند. جوراب‌های برفی که به جای زنجیر یا کابل، پارچه‌ای هستند. این‌ها سرعت‌های عملیاتی بالاتری را امکان‌پذیر می‌کنند و نیازی به نصب آن‌ها از سوی اپراتور ندارند، اما زنجیرها معمولاً بهترین کشش را در شرایط سخت ارائه می‌دهند.

زنجیرهای گلی شبیه زنجیر برف هستند، اما برای کاربردهای خارج از جاده و خودروهای چهار چرخ محرک استفاده می‌شوند و به‌طور کلی بزرگتر از زنجیر چرخ هستند. آن‌ها اغلب در تجهیزات سنگین خارج از جاده مانند خودروهای سنگین چوب‌بری دیده می‌شوند که باید در زمین‌های بسیار ناهموار و گل‌آلود کار کنند.

ریل چرخ‌ها مجموعه‌های سنگینی شبیه زنجیر هستند اما با پیوندهای متقاطع سفت و سخت مانند مواردی که گاهی اوقات در تجهیزات چوب‌بری استفاده می‌شوند.

انواع زنجیر چرخ

زنجیر چرخ‌ها را می‌توان جزو معدود لوازم جانبی خودرو دانست که در قانون راهنمایی و رانندگی برای داشتن آن الزاماتی تعریف شده است. این موضوع سبب شده است تا تقاضای زیادی برای خرید زنجیر چرخ خودرو ایجاد شود. به دنبال تقاضای زیاد، تعدادی از تولیدکنندگان هم اقدام به ساخت مدل‌های متنوعی از این محصولات کرده‌اند.

زنجیر چرخ‌ها انواع و اشکال بسیار متنوعی دارند و شما می‌توانید با توجه به بودجه مورد نظر، ابعاد لاستیک و همچنین نوع محور محرک خودرو خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. ابتدا انواع زنجیر چرخ را نام برده سپس به صورت مفصل هر کدام را بررسی خواهیم کرد، با پدال همراه باشید .

• زنجیر چرخ تکی (فلزی)

• زنجیر چرخ زوجی (فلزی)

• زنجیر چرخ ابریشمی (پارچه‌ای)

• زنجیر چرخ پلیمری (ژله‌ای)

• زنجیر چرخ نانو پلیمری (ژله‌ای)

• زنجیر چرخ تسمه‌ای

• زنجیر چرخ مایع

 

زنجیر چرخ فلزی

زنجیر چرخ فلزی یا عادی یا کلاسیک جزو رایج‌ترین و البته پرطرفدارترین نوع زنجیر چرخ در بازار به شمار می‌آید. این دسته از تولیدات در واقع همان زنجیرهایی هستند که تقریبا همه ما آن‌ها را دیده‌ایم. در این محصولات چند رشته زنجیر وجود دارد که از طریق اتصالات مختلف با هم یک شبکه را می‌سازند. این شبکه فلزی روی لاستیک قرار می‌گیرد و می‌تواند موجب افزایش اصطکاک آن شود.

زنجیر چرخ تکی

این نوع زنجیر چرخ‌ها که آهنی هستند، از دو زنجیر به صورت موازی در طول و زنجیرهای کوتاه در عرض که دور تا دور چرخ به دو زنجیر موازی وصل شده‌اند، تشکیل شده است و در نهایت، ابتدا و انتهای زنجیر چرخ تکی در راستای رشته طولی به هم متصل می‌شوند. در این نوع، دو رشته زنجیر موازی طولی تشکیل شده که رشته زنجیرهای عرضی و کوتاه و به صورت شکلی با قلاب‌های مربوطه به فاصله‌های معین به آن‌ها وصل شده‌اند و چفت و بست زنجیر در انتهای دو رشته طولی قرار دارد.

مهم‌ترین تفاوتی که این مدل با مدل زوجی دارد؛ یک رشته زنجیر در وسط است. استفاده از این مدل زنجیر برای جاده‌هایی توصیه می‌شود که لغزنده‌تر هستند. بنابراین بهتر است از آن‌ها در محیط‌های عادی شهری استفاده نکنید.

زنجیر چرخ زوجی

زنجیر چرخ‌های زوجی طراحی و ساختمان شبیه زنجیرهای تکی دارند با این تفاوت که دارای سه رشته زنجیر طولی بوده و دو دست رشته زنجیرهای کوتاه و عرضی به این رشته‌های طولی متصل هستند. همچنین این نوع زنجیرها نیز مانند زنجیر چرخ تکی، فلزی بوده از آهن ساخته می‌شوند.

عموما زنجیر چرخ‌های فلزی دارای مقاومت بالا، اصطکاک عالی و البته طول عمری بیشتری هستند. از طرفی دیگر نسبت به سایر زنجیر چرخ‌ها، کمتر دچار خوردگی می‌شوند. همین عامل هم سبب می‌شود تا برای استفاده مداوم، مناسب باشند.

اما در کنار این موارد باید بدانید که شیوه‌ی نصب دشواری دارند و حمل آن‌ها نیز اندکی سخت است. افزون بر این موارد به دلیل ضخامتشان، ممکن است به سیستم جلوبندی خودرو آسیب‌های جدی وارد کنند. این مشکلات سبب شده تا برای آن‌ها جایگزین‌های دیگری ایجاد شود.

استفاده از این نوع زنجیر چرخ‌ها از گذشته‌های دور مرسوم بود؛ ولی با رشد شگفت‌انگیز علم و فناوری، انسان‌ها متوجه شدند که بهره‌برداری از این نوع زنجیر چرخ در اغلب مواقع موجب آسیب زدن به خودرو می‌شود. در نتیجه محققان راهی را آغاز کردند تا سرانجام زنجیر چرخ‌های جدیدی تولید شد که با عنوان زنجیر چرخ ژله‌ای معروف شده‌اند.

سؤال این است که چرا محققان استفاده از زنجیرهای فلزی را خطرناک می‌دانند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که به ۶ دلیل عمده و بسیار مهم، محققان معتقد بودند، نباید از این نوع زنجیر چرخ در خودرو استفاده کرد:

• جلوبندی خودرو را خراب کرده و از حالت بالانس خارج می‌کند.
• موجب لرزش بیش از حد خودرو می‌شود.
• در زمان کمی برف و روی سطح آسفالت، سیستم محرکه خودرو را مختل می‌کند.
• این زنجیرها عمر طولانی ندارند و پس از یک سال استفاده، زنگ می‌زنند.
• ممکن است به سیستم ترمز ABS خودرو آسیب بزنند و حالت بسیار خطرناکی را به وجود آورند.
• موجب از بین رفتن لاستیک و باعث شکل‌گیری ترک‌هایی در محل قرارگیری زنجیرها روی لاستیک می‌شود.

حال با توجه به این مشکلات بیان شده می‌خواهیم نوعی از زنجیر چرخ‌ها را معرفی کنیم که با فناوری روز اروپا و آمریکا شکل گرفته و تولید شده است که کاربرد بسیار آسانی دارند و به اسم زنجیر چرخ پلیمری و نانو پلیمری در بازار ارائه می‌شود.

پلیمر چیست ؟

پلیمر (Polymer) ماده‌ای شامل مولکول‌های بزرگ است که از به هم پیوستن واحدهای کوچک تکرار شونده (مونومر) ساخته می‌شود. پلیمر که ماده جدید در پتروشیمی است، از لحاظ قدرت و سختی (براساس نوع و درجه‌ی پلیمر) با آهن نیز برابری می‌کند و حتی برتری نیز دارد.

پلیمرها استحکام بیشتری نسبت به فلز دارند اما بسیار سبک و با کاربردی آسان و همگانی هستند. از جمله کاربرد این مواد، می‌توان به سرعت‌گیرهای خیابان و جاده‌ها، اسباب‌بازی‌های پارک‌ها، روکش چوب و انواع فوم‌های پلیمری و …. اشاره کرد. طی سال‌های اخیر به دلیل سختی پلیمرها و قدرت انعطاف‌پذیری آن‌ها، کشتی‌ها برای زنجیر لنگر و یدک‌کش از پلیمر استفاده می‌کنند.

زنجیر چرخ پلیمری یا ژله‌ای

پلیمر ماده‌ای است که تقریبا ارزشی برابر با آهن دارد. زنجیر چرخ پلیمری (ژله‌ای) طوری طراحی شده است که نسبت به نوع آهنی آن، بسیار راحت‌تر نصب شود. همچنین این نوع از زنجیر چرخ‌ها، اصطکاک بیشتری با جاده ایجاد می‌کنند و در برف عمیق، مانع از فرو‌ رفتن خودرو می‌شوند.

زنجیر چرخ‌‌ پلیمری از محبوبیت زیادی در بازار برخوردار است و در عین حال قیمت بالایی هم دارد. به همین دلیل آمار فروش آن نسبت به نوع آهنی کمتر بوده و رتبه دوم خرید در بازار را به خود اختصاص داده است. از این نوع از زنجیر چرخ‌ها به دلیل نصب آسان و ظاهری شیک، بیشتر در چرخ‌های دارای رینگ اسپرت استفاده می‌کنند.

نانو پلیمر چیست ؟

فناوری نانو توانایی ساخت، کنترل و استفاده‌ از ماده در ابعاد نانومتری است. پژوهشگران، نانوذرات مختلف را به مواد پلیمری اضافه کردند تا به مواد جدیدی با مقاومت گرمایی، پایداری، شفافیت و استحکام مکانیکی بالا دست یابند. ترکیب این دو محصول با یکدیگر، باعث شد سطح بالایی از کیفیت در پلیمر ایجاد شود.

نتایج این پروژه برای صنایع خودرو و حمل‌ونقل، ساخت وساز و نساجی بسیار با اهمیت تلقی می‌شود و تجاری‌ساز‌ی آن به این علت انجام شد که محصولی بسیار قوی تولید شده که از فلزها قوی‌تر و کارآمدتر است و صرفه اقتصادی و همچنین قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری دارد (انعطاف‌پذیری خاصیت مهمی است که در بعضی از محصولات مانند زنجیر چرخ اهمیت ویژه‌ای دارد).

زنجیر چرخ نانو پلیمری

زنجیر چرخ نانو پلیمری نسل جدیدی از زنجیر چرخ‌های پلیمری است که بیشتر در کشورهای بسیار سرد دنیا کاربرد دارند. از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این نوع زنجیر چرخ‌ها می‌توان به مواردی همچون جلوگیری از آسیب به جلوبندی و گلگیر خودرو، حفظ آج لاستیک برای مدت طولانی‌تر و عدم ایجاد اختلال در سیستم ABS اشاره کرد.

با هدف نصب راحت زنجیر چرخ و با توجه به میزان اصطکاک زیادی که با سطح لغزنده ایجاد می‌کند و باعث جلوگیری از لیز خوردن خودرو روی سطوح لغزنده و برفی می‌شود، جنس این نوع زنجیر چرخ‌ها را از مواد نانو پلیمری انتخاب می‌کنند. دقت داشته باشیم که این عملکرد، امتیاز خیلی بزرگی است چرا که سایر زنجیر چرخ‌ها در برف‌های با سطح بالا یا خیلی نرم موجب فرو رفتگی خودرو در دل برف می‌شوند؛ در صورتی که زنجیر چرخ ژله‌ای با اصطکاک بالا مانع از فرو رفتن خودرو در داخل برف خواهد شد.

زنجیر چرخ تسمه‌ای

این نوع از زنجیرها به صورت موازی و مانند تسمه دور تا دور چرخ را احاطه می‌کنند. زنجیر چرخ‌های تسمه‌ای، بازدهی کمتری نسبت به نوع پلیمری دارند و همچنین در بازار از محبوبیت کمتری نسبت به سایر زنجیر چرخ‌ها برخوردار هستند. این محصولات عموما حالت زنجیری ندارند، بلکه به صورت رشته‌های جدا از هم هستند که باید به صورت تکی روی لاستیک نصب شوند.

روی هر لاستیک بین دو تا ده عدد رشته نصب می‌شود. جنس این رشته‌ها عموما از ترکیبات نانو پلیمری یا ژله‌ای است. برای نصب آن‌ها باید رینگ خودرو دارای چشمه یا سوراخ‌هایی باشد تا شخص بتواند رشته‌ها را از آن عبور داده و با طرف دیگر آن اتصال دهد. به همین جهت بیشتر برای رینگ‌های اسپرت مناسب است. از آن جایی که این رشته‌ها کاملا چرخ‌ها را در بر می‌گیرند، به آن‌ها زنجیر چرخ کمربندی هم گفته می‌شود.

مدل تسمه‌ای شبیه مدل‌های قبلی از محبوبیت خوبی برخوردار نیست. از این‌ جهت فروش آن بسیار کم است. این نوع به شکل یک خط روی رینگ خودرو و لاستیک نصب می‌شود. دقت داشته باشید در تولید این مدل کارایی مدنظر نبوده و بنابراین کیفیت و کارایی آن از مدل پلیمری بسیار کمتر است.

زنجیر چرخ پارچه‌ای یا ابریشمی

مدل‌های پارچه‌ای یکی دیگر از انواع زنجیر چرخ موجود در بازار است. همان‌طور که می‌توان از اسم این نوع زنجیر چرخ حدس زد، جنس آن از یک نوع ابریشم خاص است که اصطکاک کمی را در جاده ایجاد می‌کند. این دسته از تولیدات مشابه یک پارچه عادی هستند. با این تفاوت که جنس آن‌ها از پلی الفین است. این پلیمر می‌تواند اصطکاک مناسبی را ایجاد کند و به همین دلیل به عنوان ماده اصلی زنجیر چرخ استفاده شده است.

جنس و همچنین نوع بافت پارچه مورد استفاده در این نوع زنجیر چرخ کاملاً خاص بوده و برای همین هدف ساخته شده است. این پارچه‌ها با استفاده از بندهای مختلفی روی تایر محکم می‌شوند و کشش مناسبی را هم ایجاد می‌کنند. این نوع پارچه به کمک اصطکاک زیادی که با سطح برف ایجاد می‌کند، باعث جلوگیری از سر خوردن خودرو روی سطوح برفی و یخی می‌شود.

در مقابل باید بدانید که این زنجیر چرخ‌ها نمی‌توانند قدرت و کشش زنجیر چرخ‌های فلزی معمولی را داشته باشند. از سوی دیگر احتمال پارگی آن‌ها بسیار زیاد است. لذا نمی‌توان برای مسیرهای طولانی از آن‌ها استفاده کرد. چنان‌چه سرعت خودرو بیش از ۳۰ کیلومتر بر ساعت باشد، احتمال پارگی این زنجیر چرخ‌ها بیشتر می‌شود. از سوی دیگر حمل‌ونقل آن‌ها راحت بوده و بی‌صدا هستند. علاوه بر این به دلیل نوع ساختارشان، هیچ‌گونه آسیبی به جاده‌ وارد نمی‌کنند. استقبال از این نوع رنجیر چرخ‌ها در بازار با توجه به قیمت آن‌ها و موجود نبودن در شهرهای مختلف بسیار کم است.

زنجیر چرخ‌های پارچه‌ای یا ابریشمی برای مسیرهای کوتاه مناسب هستند؛ زیرا جنس محکمی ندارند و بیشتر در ایجاد اصطکاک و لیز نخوردن در جاده‌های لغزنده استفاده ‌می‌شوند. در واقع این نوع از زنجیرها که قیمت بالایی هم دارند، از فرو رفتن خودرو در برف عمیق جلوگیری نمی‌کنند.

مزایای زنجیر چرخ ژله‌ای

مهم‌ترین مزایای زنجیر چرخ‌های ژله‌ای (پلیمری و نانو پلیمری) چیست ؟ از جمله مهم‌ترین مزایای این نوع زنجیر چرخ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نصب سریع و راحت آن بدون احتیاج به جک
• باعث صدمه و آسیب به رینگ، سیستم ترمز ضدقفل (ABS)، لاستیک، جلوبندی و آسفالت نمی‌شود.
• حرکت آرام و بدون هیچ‌گونه لرزش خودرو در مقایسه با زنجیر چرخ‌های فلزی
• تجهیز شدن به یخ‌شکن و جلوگیری از سر خوردن خودرو
• مقاومت در برابر سایش و پارگی
• در هنگام برف کم و روی آسفالت، اختلالی در سیستم انتقال قدرت خودرو ایجاد نمی‌کند.
• سرعت رانندگی نسبت به نوع فلزی آن به ۲۰ یا ۳۰ کیلومتر بر ساعت کاهش نمی‌یابد .
• گل‌گیر خودرو را خراب نمی‌کند زیرا در بسیاری از مواقع ممکن است زنجیر چرخ فلزی در حین حرکت باز شده و باعث ضربه زدن به گل‌گیر شود.
• این زنجیر چرخ‌ها عمر طولانی دارند و پس از یک‌سال دچار زنگ‌زدگی نمی‌شوند.

اغلب زنجیر چرخ‌های ژله‌ای نصب آسان و حمل‌ونقل ساده‌ای دارند. از سوی دیگر قیمت آن‌ها نیز اندک بوده و به‌سادگی در دسترس است. اما باید بدانید که عموما قدرت اصطکاک اندکی ایجاد می‌کنند. مازاد بر این کارایی آن‌ها بیشتر برای رینگ‌های اسپرت است. این زنجیرها برای افراد تازه‌کار مناسب هستند و البته بسیاری از تازه‌کارها هم به سراغ این نوع زنجیر می‌روند. به این دلیل که سختی در نصب برای مدل پلیمری معنی ندارد. اما در صورتی‌ که پول چندانی ندارید، نمی‌توانید نوع پلیمری را خریداری کنید. قیمت این مدل زنجیر چرخ بیشتر از سایر انواع است.

کابل تایرها

کابل تایرها را می‌توان جزو نخستین جایگزین‌هایی دانست که برای زنجیر چرخ عادی یا فلزی معرفی شدند. این محصولات عموما از رشته‌هایی از جنس کابل استیل ساخته شده‌اند. این رشته‌ها مانند توری روی تایر خودرو قرار می‌گیرند. همین مورد باعث می‌شود تا تمام سطح تایر را بپوشانند. این توری توسط حلقه‌های مختلفی که روی آن تعبیه شده، به خوبی محکم می‌شود. از سوی دیگر ساختار فلزی آن می‌تواند کشش مناسبی در چرخ ایجاد کند.

کابل تایرها در حالت کلی دارای وزن کمتر و حمل‌ونقل ساده‌تری نسبت به مدل‌های معمولی زنجیر چرخ هستند. از سوی دیگر، چنان‌چه یکی از رشته‌های آن پاره شود، احتمال آسیب به سیستم تعلیق خودرو جدی نخواهد بود. این در حالی است که در مدل‌های عادی یا فلزی، اگر یکی از زنجیرها پاره شود، به احتمال زیاد راننده کنترل خودرو را از دست خواهد داد.

البته با وجود مزیت‌های یادشده باید بگوییم که این محصولات نمی‌توانند کشش و اصطکاکی مشابه مدل‌های کلاسیک زنجیر چرخ داشته باشند. از سوی دیگر عمر آن‌ها کمتر بوده و سریع‌تر دچار خوردگی می‌شوند. افزون بر این موارد نمی‌توان برای استفاده طولانی‌مدت به آن‌ها تکیه کرد. این همان عاملی است که باعث شده تا همچنان مدل‌های کلاسیک در بازار حذف نشوند.

زنجیر چرخ مایع

زنجیر چرخ مایع (یا زنجیر برف مایع)، یک مایع پلیمری است که برای شبیه‌سازی زنجیر چرخ روی لاستیک‌های خودرو ریخته می‌شود. این مایع در تماس با آب سخت می‌شود و در شرایط یخی و برفی کشش بیشتری ایجاد می‌کند. با برخورد مجدد به آسفالت خشک، این ماده به‌سادگی از بین می‌رود. ظاهراً زنجیر چرخ مایع کاملاً زیست تخریب‌پذیر است، بنابراین به محیط زیست آسیب نمی‌رساند. این مایع در برخی موارد به اسپری زنجیر چرخ به بازار عرضه می‌شود.

زنجیر چرخ ماشین روی کدام چرخ بسته می‌شود؟

زنجیر چرخ‌ها روی محورهایی بسته می‌شوند که بار نیروی محرکه خودرو به آن انتقال پیدا می‌کند؛ به عبارتی در خودروهای دیفرانسیل جلو، زنجیر روی چرخ جلو و در خودروهای دیفرانسیل عقب، زنجیر چرخ روی محور عقب نصب می‌شود. همچنین در خودروهای دو دیفرانسیل که نیرو محرکه را به هر چهار چرخ منتقل می‌کنند، باید زنجیر چرخ روی هر چهار چرخ خودرو نصب شود. از روی چرخ‌هایی که بکسوات می‌‌کنند نیز می‌توان دیفرانسیل خودرو را تشخیص داد. خودروهای ایرانی مانند پژو و پراید دیفرانسیل جلو هستند.

چگونه دیفرانسیل ماشین را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص اینکه دیفرانسیل خودرو شما جلو است یا عقب، باید به نحوه قرار گرفتن پیشرانه خودرو دقت کنید. در صورتی که پیشرانه‌ی خودرو در حالت عرضی قرار گرفته باشد، دیفرانسیل خودرو جلو است. در صورتی که پیشرانه‌ی خودرو در حالت طولی باشد، خودروی شما دیفرانسیل عقب است و باید زنجیر چرخ را به لاستیک عقب خودرو وصل کنید.

خودروهای تک دیفرانسیل فقط به یک جفت زنجیر چرخ نیاز دارند. اما خودروهای دو دیفرانسیل برای هر چهار چرخ خودرو باید زنجیر چرخ را وصل کرد. اکثر خودروهایی که در داخل تولید می‌شوند، دیفرانسیل جلو هستند و زنجیر چرخ را باید به چرخ‌های جلوی خودرو بست.

سازندگان، خودروها را در سه نوع مختلف عرضه می‌کنند: دیفرانسیل عقب (با نیروی محرکه چرخ عقب)، دیفرانسیل جلو (با نیروی محرکه چرخ جلو)، دیفرانسیل وسط (با نیروی محرکه چهار چرخ). حال برای اینکه نوع دیفرانسیل یک خودرو را تشخیص دهیم، باید موارد زیر را مورد توجه قرار بدهیم :

۱. ببینید پیشرانه خودرو کجا قرار گرفته است. پیشرانه‌ی بیشتر خودروها در قسمت جلو قرار دارد. این خودروها هم می‌توانند دیفرانسیل عقب یا دیفرانسل جلو باشند. اما خودروهایی مانند فولکس‌واگن که پیشرانه‌ی آن‌ها در قسمت عقب قرار دارد، قطعا دیفرانسیل عقب هستند.

۲. ببینید نحوه‌ی قرارگیری پیشرانه چگونه است. اگر پیشرانه به شکل عرضی نصب شده باشد (یعنی از پهلو) و تسمه‌ها تنها به یک سمت خودرو باشند، خودروی شما به احتمال زیاد دیفرانسیل جلو است. اما اگر پیشرانه به شکل طولی نصب شده باشد ( یعنی جلو به عقب ) و تسمه‌ها به سمت شبکه‌ی جلو باشند، خودروی شما به احتمال زیاد، دیفرانسیل عقب است.

۳. دیفرانسیل را پیدا کنید. دیفرانسیل قطعه‌ای بزرگ و مدور است که نیرو را از میله محرک به چرخ‌ها منتقل می‌کند. اگر این ساختار روی محور عقب خودرو باشد، خودرو قطعا دیفرانسیل عقب است. در خودروهای دیفرانسیل جلو، دیفرانسیل با محور انتقال‌دهنده‌ی نیرو همراه است و چرخ‌ها با مفصل‌های شتاب ثابت (CV) به میله محرک متصل می‌شوند.

تعریف دیفرانسیل ماشین

دیفرانسیل قطعه‌ای است در زیر خودرو بین دو چرخ جلو یا عقب که قدرت پیشرانه را بین دو چرخ تقسیم می‌کند. بعضی خودروها دو دیفرانسیل هستند و برخی نیز تنها از یک دیفرانسیل بهره می‌برد. در خودرو یا دیگر وسایل نقلیه چرخ‌دار، دیفرانسیل‌ها قسمتی از سیستم انتقال قدرت هستند که باعث می‌شوند تا چرخ‌ها با سرعت‌های مختلف و با نیرویی مساوی بچرخند و وظیفه انتقال حرکت از جعبه‌دنده به چرخ‌ها را برعهده دارند.

چرا به دیفرانسیل نیاز داریم؟

چرخ‌های خودرو در بعضی شرایط به‌خصوص هنگام چرخش، با سرعت‌های متفاوتی می‌چرخند. هنگام چرخیدن در سر پیچ‌ها، هر چرخ مسیر متفاوتی دارد و چرخ‌های داخل پیچ مسافت کمتری از چرخ‌های خارج پیچ طی می‌کنند. ازآنجاکه سرعت برابر با مسافت طی‌شده تقسیم بر زمان است، چرخ‌های داخل پیچ باید سرعت کمتری داشته باشند و چرخ‌های خارج پیچ با سرعت بیشتری حرکت کنند. همچنین، باید توجه کنید که چرخ‌های جلو مسافت متفاوتی از چرخ‌های عقب می‌پیمایند.

برای چرخ‌های غیرمتحرک در خودرو – چرخ‌های جلو در خودرو محرک عقب و چرخ‌های عقب در خودرو محرک جلو – مشکل خاصی وجود ندارد؛ زیرا هیچ ارتباطی بین آن‌ها وجود ندارد و به‌طور مستقل می‌چرخند؛ اما چرخ‌های متحرک روی یک محور باهم مرتبط هستند؛ به‌طوری‌که پیشرانه و جعبه‌دنده واحدی هر دو چرخ را به‌حرکت درمی‌آورد.

اگر خودرو دیفرانسیل نداشته باشد، چرخ‌ها به همدیگر قفل می‌شوند و باید با سرعت یکسانی دوران کنند. با وجود لاستیک‌های مدرن و جاده‌های آسفالت، نیروی زیادی برای لغزش تایر روی جاده موردنیاز است. چنین نیرویی باید ازطریق محور خودرو (اکسل) و از یک چرخ به دیگری منتقل شود؛ درنتیجه فشار بسیار زیادی بر اجزای اکسل وارد خواهد شد و موجب سایش لاستیک‌ها نیز می‌شود.

مزایای استفاده از زنجیر چرخ

از جمله مزایای استفاده از زنجیر چرخ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قدرت بیشتر در هنگام رانندگی در برف: حرکت کردن در جاده برفی کار نسبتا دشواری است. با داشتن زنجیر چرخ هنگام رانندگی کنترل بیشتری روی خودرو دارید و احتمال سر خوردگی در خیابان یا جاده لغزنده به‌شدت کاهش میابد.
• سرعت بهتر در زمان رانندگی: زمانی که زنجیر چرخ نداشته باشید نمیتوانید در برف عمیق و یخبندان برانید. بستن زنجیر چرخ به شما این امکان را میدهد تا به‌راحتی و با سرعت مناسب حرکت کنید.
• اصطکاک مناسب چرخ ها: بستن زنجیر چرخ ژله ای باعث ایجاد اصطکاک مناسب لاستیک ماشین با سطح زمین می‌کند و همین امر مانع سر خوردن ماشین در خیابان یا جاده لغزنده می‌شود.

مواردی که به‌هنگام سفرهای زمستانی باید مدنظر داشته باشید

پیش از توضیح نحوه بستن زنجیر چرخ، ذکر دو نکتهٔ ایمنی برای کسانی که با روال این کار آشنایی ندارند، ضروری است:

پیش از آن‌که در شرایط آب‌وهوایی یخ‌بندان و برفی سفر کنید، لازم است با طریقه‌ی بستن زنجیر چرخ آشنا شده و از قبل تمرین کرده باشید. پیش از آن‌که به جاده‌های یخی برسید، از مکانی مسقف مثل گاراژ خودرو برای این منظور استفاده کنید. در نظر داشته باشید که شما زمانی به زنجیر چرخ احتیاج پیدا می‌کنید که وضعیت آب‌وهوایی برای رانندگی مناسب نیست. احتمالا برف می‌بارد، خودروهای در حال عبور آب و گل را به اطراف پخش می‌کنند، جاده‌ها لغزنده هستند و حتی ممکن است هوا تاریک باشد. چنین شرایطی برای نخستین بارِ آشنایی با نحوه بستن زنجیر چرخ اصلا مناسب نیست.

بستهٔ لوازم ساده‌ای برای سفرهای زمستانی تعبیه کنید و در این مواقع همراه خود داشته باشید. این بسته شامل لوازمی مثل دستکش گرم و ضدآب و مواردی نظیر آن می‌شود، که سفرتان را ایمن و همراه با آرامش‌خاطر خواهد کرد. زنجیر چرخ و سایر لوازم یدکی که برای نصب آن ضروری است، از جمله مواردی به شمار می‌روند که در سفرهای زمستانی باید همراه داشته باشید.

نحوه بستن زنجیر چرخ

شیوه نصب صحیح زنجیر چرخ را جدی بگیرید، زیرا با نصب اشتباه آن ممکن است امنیت خودرو شما در مناطق برفی و سردسیر به خطر بیفتد. باید دقت داشته باشید که نحوه بستن زنجیر چرخ برای انواع مختلف خودرو می‌تواند متفاوت باشد. در این بخش تلاش کرده‌ایم تا تمامی اطلاعات لازم جهت نصب زنجیر چرخ را به صورت مرحله‌ای در اختیار خوانندگان قرار دهیم.

• پیچ و تاب زنجیر چرخ را باز کنید و مطمئن شوید که در بهترین وضعیت خود قرار گرفته است.
• زنجیر چرخ‌ را در حالتی که قسمت صاف آن در جهت سطح لاستیک و خارهای آن روی زمین باشد، در راستای چرخ‌ها، روی سطح زمین قرار دهید.
• فرمان خودرو را در جهت مخالف تایری بچرخانید که قصد نصب زنجیر را روی آن دارید. به عبارت دیگر، در صورتی که می‌خواهید برای لاستیک سمت چپ خودرو، زنجیر چرخ نصب کنید، فرمان را در جهت مخالف یعنی سمت راست بچرخانید و بالعکس.
• خودرو را به گونه‌ای هدایت کنید که لاستیک،‌ در وسط زنجیر چرخ پهن شده قرار گیرد.
• حلقه فلزی باز در انتهای دو طرف زنجیر را از پشت چرخ به یکدیگر متصل کنید.
• در انتهای زنجیر، یک گیره‌ی خمیده و بسیار محکم قرار دارد؛ آن را از حلقه‌ای که در سر دیگر زنجیر قرار دارد، عبور دهید تا به عنوان یک بست نگهدارنده عمل کند.
• با استفاده از آچار مخصوص، بست‌های چرخشی که روی زنجیر قرار دارد را بچرخانید تا زمانی که زنجیر چرخ روی لاستیک محکم شود. زمانی که می‌خواهید زنجیر چرخ را از لاستیک جدا کنید، حتما بست‌ها را باز و به حالت قبلی برگردانید.
• پس از نصب آن و اتمام کار، کمی رانندگی و به سمت جلو حرکت کنید. سپس تمامی زنجیر چرخ‌ها را دوباره کنترل کنید تا کوچک‌ترین تغییری در آن‌ها ایجاد نشده باشد.

پس از بستن زنجیر چرخ، خودرو را روشن کنید و حدود ۵۰ متر با آن رانندگی کنید. دوباره پیاده شوید و زنجیر را بررسی کنید. اگر سفت باشد، شما زنجیر چرخ خودرو را به درستی بسته‌اید. خودروهای تک دیفرانسیل به یک جفت زنجیر چرخ برای چرخ‌های جلو یا عقب نیاز دارند، اما در خودرو‌های دو دیفرانسل هر چهار چرخ باید با زنجیر بسته شوند.
مبنای اینکه زنجیر چرخ را به کدام چرخ ببندیم، این است که نوع دیفرانسیل خودروی شما چیست. زنجیر روی چرخی بسته می‌شود که نیروی محرک خودرو به آن منتقل می‌شود. اکثر خودرو‌های تولید داخل، دیفرانسیل جلو هستند. زنجیر چرخ در خودرو‌های پراید، پژو ۲۰۶، تندر ۹۰ (L90) و سمند که دیفرانسیل جلو هستند، روی چرخ جلو بسته می‌شود؛ اما در پیکان، آر دی و مزدا ۲۰۰۰ زنجیر روی چرخ عقب بسته می‌شود.

نکته مهم: دقت کنید که کل عرض تایر توسط زنجیر چرخ پوشیده شود و تمامی اتصالات آن به یک اندازه محکم شده باشند. هر زنجیر دو قلاب دارد که یکی در داخل به سمت بدنه و یکی دیگر در خارج به سمت شما قرار دارد. ابتدا قلاب داخلی را ببندید و سپس قلاب خارجی را بسته و با آچار مخصوص زنجیر چرخ آن را سفت کنید. این آچار در جعبه زنجیر چرخ قرار داد. قلاب‌ها باید به صورت هم‌تراز و به یک اندازه سفت شوند، در غیر این صورت ممکن است باز شده یا دور دیسک چرخ پیچیده شوند.

در آخر توصیه می‌شود که با شروع فصل سرما یا سفر به مناطق سردسیر، همیشه آمادگی لازم را داشته باشید و زنجیر چرخ را در صندوق عقب خودرو و در بسته‌بندی مخصوص خود حمل کنید. هنگام نیاز، قبل از رسیدن به مسیر برفی زنجیرها را روی لاستیک نصب کنید؛ زیرا که نصب آن در برف کمی سخت می‌شود.

همچنین در نظر داشته باشید، استفاده از زنجیر چرخ به این معنا نیست که شرایط رانندگی با سرعت بالا در جاده‌های برفی برای شما فراهم می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود حتی در صورت بستن زنجیر چرخ از سرعت مجاز فراتر نروید.

نحوه باز کردن زنجیر چرخ

آن‌چه تا این قسمت از مطلب توضیح داده شد، نحوه بستن زنجیر چرخ روی تایرها بود. در ادامه طی چهار مرحله جزئیات بازکردن زنجیر چرخ را بررسی خواهیم کرد.

۱. بازکردن زنجیر چرخ به‌محض رسیدن به جادهٔ خشک یا معمولی

اگر از جاده‌های لغزنده بیرون آمدید یا با علائمی مواجه شدید که حاکی از بی‌نیازی به زنجیر چرخ بودند، جهت بازکردن آن‌ها اقدام کنید. رانندگی با زنجیر چرخ در شرایط آب‌وهوایی مساعد و معمولی نه‌ تنها به تایرهای خودروی شما، که به سطح آسفالت جاده هم آسیب می‌رساند.

۲. بازکردن بست‌ها یا حلقه‌ها از قسمت داخلی تایر

برای دسترسی به محل اتصال بست‌ها، نیاز است روی زمین قرار بگیرید. برگرداندن چرخ‌های خودرو به سمت داخل هم ممکن است باعث آسان‌تر شدن این دسترسی شود. اگر تایر روی محل اتصالات قرار گرفته بود، کمی خودرو را به‌سمت جلو حرکت دهید تا محل موردنظر در دسترس قرار بگیرد. اگر هم از تسمه‌های نایلونی مخصوص جهت محکم‌تر کردن زنجیر دور چرخ‌ها استفاده کردید، لازم است پیش از بازکردن زنجیر چرخ، آن تسمه‌ها را باز کنید.

۳. تخت قراردادن زنجیر چرخ روی زمین پس از بازکردن آن

زنجیر چرخ را که باز می‌کنید، زیر تایر قرار خواهد گرفت و فعلا امکان بیرون‌کشیدن آن وجود نخواهد داشت. زنجیر را کاملا تخت و صاف روی زمین پهن کنید تا به‌هنگام حرکت دادن خودرو از وارد شدن آسیب به تایر جلوگیری شود. زنجیر به هیچ عنوان نباید اطراف محور چرخ‌ها یا تایرها پیچ‌وتاب خورده باشد.

۴. حرکت‌ دادن آهسته خودرو روبه‌جلو

خودرو را تنها به‌اندازه‌ای حرکت دهید که امکان برداشتن زنجیر چرخ‌ها وجود داشته باشد. برای جلوگیری از زنگ‌زدگی زنجیر چرخ‌ها پیش از قرار دادن در بسته‌بندی، آن‌ها را خوب خشک‌ کنید؛ به‌علاوه تا جای ممکن از پیچ‌وتاب خوردن آن‌ها جلوگیری کنید تا در موارد استفاده بعدی، به دردسر اضافی دچار نشوید.

نکات مهم در هنگام استفاده از زنجیر چرخ

• بهتر است از زنجیر چرخ در در خیابان و جاده برفی و یخی استفاده کنید.
• زنجیر چرخ برای رانندگی در جاده گل‌آلود نیز مناسب است. اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید، برای جلوگیری از آسیب رسیدن به خودرو از زنجیر چرخ استفاده کنید.
• هنگام استفاده از زنجیر چرخ با سرعتی کمتر از ۳۰ کیلومتر بر ساعت رانندگی کنید.
• قبل از رفتن به مسیرهای برفی زنجیر چرخ را نصب کرده و کمی خودرو را حرکت دهید، تا از سالم بودن زنجیر چرخ اطمینان پیدا کنید.

چگونه با زنجیر چرخ رانندگی کنیم؟

گذشته از نحوه بستن زنجیر چرخ و جزئیاتی که دربارهٔ روند کار ذکر شد، نکتهٔ دیگری هم حائز اهمیت و نیازمند توجه است: اینکه به هنگام رانندگی با زنجیر چرخ متصل‌شده به تایر چه مسائلی را باید مدنظر داشته باشیم. رانندگی در هنگامی که زنجیر چرخ به خودرو متصل کرده‌اید، کمی متفاوت از حالت عادی است. اگر مراقب نباشید و درست رانندگی نکنید، ممکن است هم به خودرو و هم به زنجیر چرخ آسیب برسانید. برای اینکه در هنگام رانندگی با زنجیر چرخ آسیبی به خودرو وارد نشود، باید با سرعتی کمتر از ۳۰ کیلومتر بر ساعت رانندگی کنید.

بهتر است از رانندگی در آسفالت پرهیز کنید. رانندگی در آسفالت علاوه بر اینکه به خودرو آسیب می‌رساند، باعث خراب شدن آسفالت نیز می‌شود. اگر وارد خیابانی شدید که برف و یخبندان نبود و آسفالت یا سنگ فرش خیابان مشخص بود، ابتدا زنجیر چرخ را باز کرده و سپس به مسیر خود ادامه دهید.

به‌هنگام رانندگی با زنجیر چرخ، خوب به صداهایی که به گوش می‌رسند، دقت کنید. اگر صدایی شبیه به برخورد دو قطعهٔ فلزی با یکدیگر به گوش‌تان خورد، سریعا خودرو را متوقف کنید. اگر زنجیر چرخ شل باشد یا در حین رانندگی قسمتی از آن باز شود، احتمال دارد دور برخی قطعات خودرو بپیچد و به آن‌ها آسیب جدی برساند. برای جلوگیری از آسیب دیدن خودرو به هنگام رانندگی با زنجیر چرخ، این چند توصیه را در ذهن داشته باشید:

• از سرعت تقریبی ۳۰ کیلومتر بر ساعت تجاوز نکنید؛ در غیر این صورت، ممکن است به زنجیر چرخ یا خودرو آسیب وارد شود.
• به‌هیچ‌عنوان روی جاده‌های خشک و معمولی رانندگی نکنید.
• از گاز دادن‌ها و ترمز زدن‌های آنی و ناگهانی پرهیز کنید. قفل‌شدن ناگهانی تایرها یا چرخیدن سریع آن‌ها ممکن است موجب آسیب رسیدن به خودرو شود.

آیا بستن زنجیر چرخ در هنگام رانندگی تفاوتی ایجاد می‌کند؟

بستن زنجیر چرخ مانع از فرو رفتن خودرو به داخل برف می‌شود. همچنین در هنگام رانندگی در سطح لغزنده، مانع از سر خوردن خودرو می‌شود. در صورتی که دقیقا بدانید زنجیر چرخ چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد، قطعا در زمستان همواره همراه خود خواهید داشت.

برخی سؤال می‌پرسند که آیا می‌توان از یک زنجیر چرخ برای هر نوع خودرو استفاده کرد؟ در جواب باید گفت که معمولا زنجیر چرخ‌ها برای هر نوع خودرو متفاوت هستند. ابعاد و وزن زنجیر چرخ‌ها متناسب با سایز رینگ لاستیک، متفاوت است و شما باید با توجه به سایز رینگ خودروی خود اقدام به خرید زنجیر چرخ کنید.

اگر زنجیر چرخ نداشتیم، چه کنیم؟

در زمان‌هایی که مسیر یخ‌زده و لغزنده است و زنجیر چرخ نداریم، می‌توان با کم کردن فشار باد لاستیک‌ها تا حد زیادی تماس آن‌ها را با زمین بیشتر کنیم. در این مواقع باید فشار باد تایر محور محرک را در حدود ۱۵ تا ۲۰ پی‌اس‌آی باشد و در اولین فرصت فشار هوای تایر را دوباره تنظیم کنیم.

روش کم کردن باد تایر برای مسیرهای ماسه‌ای و گلی نیز جوابگو است. همچنین بستن طناب به شکل ضربدری روی تایر مثل زنجیر چرخ نیز تا حدی کمک خواهد کرد.

دلایل رایج خرابی زنجیر چرخ

گاهی اوقات زنجیر چرخ بر اثر استفاده نامناسب، معیوب می‌شود. در این قسمت، به برخی از دلایل مهم خرابی زنجیر چرخ می‌پردازیم:

• رانندگی خیلی سریع با زنجیر چرخ. حداکثر سرعت توصیه شده در کتابچه راهنمای مالک زنجیر معمولاً حداکثر ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر بر ساعت (۲۰ تا ۳۰ مایل بر ساعت) است.
• رانندگی در جاده‌های خشک با زنجیر چرخ برای مدت طولانی.
• رانندگی در جاده‌های خشک با زنجیر چرخ می‌تواند باعث سر خوردن وسیله نقلیه هنگام ترمزگیری شود.
• رانندگی در جاده‌های خشک با زنجیر چرخ به سرعت زنجیر چرخ را مستهلک می‌ِکند.
• زنجیرها را به اندازه کافی محکم نبندید. در کتابچه راهنمای مالک زنجیر توصیه می‌شود پس از رانندگی در مسافت کوتاه، بار دوم سفت شده و هر از چند گاهی سفتی را بررسی کنید. اگر زنجیر شل شد، قبل از اینکه به دور محور محرک خودرو بپیچد، باید دوباره بسته یا جدا شود.
• ممکن است به کشنده یا تنظیم‌کننده نیاز باشد. (برخی زنجیر چرخ‌ها دارای کشش اتوماتیک هستند و در صورت استفاده از کشنده ممکن است، آسیب ببینند.)
• نصب زنجیر روی چرخ‌های غیر محرک.
• شتاب بیش از حد سریع باعث چرخش لاستیک و فشار بر زنجیر می‌شود
• اگر یک زنجیر چرخ پاره شود، می‌تواند با ضربه زدن به داخل تغاری چرخ، احتمالاً پیچیدن دور محور و قطع کردن لوله‌های سیستم ترمز باعث آسیب خودرو شود.

کدام زنجیر چرخ بهتر است؟

توجه داشته باشید که در هنگام بستن زنجیر‌ها آن‌ها را روی چرخ‌هایی ببندید که توان محرکه خودرو به آن‌ها وارد می‌شود تا این که بتوانید خودرو را در وضعیت نامساعد شرایط آب‌و‌هوایی به حرکت درآورید.
با توجه به مواردی که قبلا گفته شد، بهتر است از زنجیر چرخ‌های فلزی استفاده نکنید. آن‌ها دارای ایرادهایی هستند که در زیر به برخی اشاره می‌کنیم:

1. جلوبندی خودرو را از حالت عادی خود یعنی بالانس خارج می‌کند. همین باعث تخریب جلوبندی خودرو می‌شود.
2. درون اتاقک خودرو لرزش زیادی احساس می‌شود.
3. زمانی که برف کم باشد خوب عمل نمی‌کنند. در این حالت سیستم انتقال نیرو خودرو را خراب می‌کنند.
4. سرعت رانندگی را به ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر بر ساعت می‌رساند که بسیار کم است.
5. نصب آن برعکس مدل پلیمری بسیار سخت است.
6. احتمال تخریب گل‌گیر خودرو با استفاده از این زنجیرها بسیار بیشتر می‌شود. به این دلیل که ممکن است زمان حرکت زنجیر چرخ باز شده به گل‌گیر ضربه بزند.
7. بعد از مدتی دچار زنگ‌زدگی می‌شوند.
8. ممکن است باعث تخریب لاستیک خودرو شوند. این مدل زنجیر چرخ می‌تواند باعث شود ترک‌هایی در اطراف لاستیک مشاهده شود.

در صورتی‌ که از خودروهای لیفان، پراید، سمند، پژو یا انواع خودروهای خارجی و داخلی دیگر استفاده می‌کنید، باید بگوییم بهترین انتخاب برای شما زنجیر چرخ پلیمری است.

1. نصب این مدل زنجیر بسیار آسان است و نیاز به جک ندارد.
2. به بخش‌های مختلف خودرو همچون لاستیک‌ها آسیب نمی‌رساند.
3. درون اتاقک خودروهایی که از این مدل استفاده می‌کنند، دیگر لرزش احساس نمی‌شود.
4. این مدل به یخ‌شکن مجهز است. درنتیجه لیز خوردن در حرکت و شروع حرکت معنی نخواهد داشت.
5. این مدل در برابر سایش و پارگی بسیار مقاوم است.

چه زنجیر چرخی بخریم؟

لاستیک‌ها با اطلاعات استاندارد شده اندازه تایر ارائه می‌شوند که در دیواره‌های جانبی لاستیک‌ها یافت می‌شود. اولین حرف (ها)، نوع وسیله نقلیه را نشان می‌دهد (P برای مسافر، LT برای وانت سبک). سه رقم بعدی عرض لاستیک را بر حسب میلی‌متر نشان می‌دهد. عدد دو رقمی وسط نسبت ارتفاع به عرض لاستیک را نشان می‌دهد. کاراکتر بعدی یک حرف «R» است که نشان‌دهنده لاستیک‌های شعاعی یا رادیال (به جای radius) است. به دنبال آن یک عدد دو رقمی پایانی نشان‌دهنده اندازه رینگ برای چرخ‌های خودرو است.

زنجیر چرخ باید براساس سایز لاستیک‌های خودرو خریداری شود. به عنوان مثال، در چرخ‌های بزرگ از زنجیرهای رینگ ۱۶ یا ۱۸ استفاده می‌کنند. برای چرخ‌های معمولی نیز زنجیر چرخ رینگ ۱۴ مناسب است.

باید این نکته را به یاد داشته باشید که اگر زنجیر چرخی بزرگ‌تر از سایر تایرها خریداری کنید، ممکن است روی چرخ‌ها سفت نشود و در هنگام رانندگی در رود و حتی دور دیسک چرخ‌ها نیز بپیچد و حسابی شما را در یک هوای سرد و برفی به دردسر بیاندازد.

پیش از خرید زنجیر چرخ باید اطلاعات مربوط به لاستیک خود که در لبه بیرونی آن درج شده را به فروشنده بدهید. برای مثال شماره P400/65R18 89H ممکن است روی تایر خودروی شما حک شده باشد. در این کد، سه رقمی که پس از حرف P نوشته می‌شود، به معنای عرض لاستیک خودروی شما در واحد میلی‌متر است. شماره ۶۵ نیز عرض دیواره جانبی لاستیک را به صورت درصدی از عرض تایر نشان می‌دهد. یعنی ۶۵ درصد عرض لاستیک این خودرو دیواره جانبی است. رقم بعد از R نیز سایز رینگ را در واحد اینچ نشان می‌دهد.

علاوه بر این، کلاس صحیح زنجیر چرخ توسط انجمن مهندسین خودرو (SAE) براساس فاصله‌ی چرخ خودرو (تا تغاری گل‌گیر) مشخص می‌شود. کلاس‌ها به صورت زیر تعریف می‌شوند:

• SAE Class S: دستگاه‌های کشش لاستیک مسافری معمولی (غیر تقویت شده) برای وسایل نقلیه با فاصله تغاری گل‌گیر محدود.
• SAE کلاس U: دستگاه‌های کشش لاستیک‌های مسافری معمولی (غیر تقویت‌شده) و تقویت‌شده با گیره برای وسایل نقلیه با فاصله تغاری گل‌گیر منظم (غیر محدود).
• SAE Class W: دستگاه‌های کشش لاستیک‌های مسافری که از اجزای کامیون سبک و همچنین برخی از وسایل کشش کامیون‌های سبک استفاده می‌کنند.

قیمت زنجیر چرخ

در این بخش انواع زنجیر چرخ موجود و قابل‌استفاده در ایران را معرفی می‌کنیم. به‌فراخور محدودهٔ قیمت، سایز و کارکردی که مدنظر دارید، می‌توانید از میان آن‌ها مدل مناسب را انتخاب کنید. دقت داشته باشید که قیمت‌های درج شده، مربوط به تاریخ انتشار مقاله هستند و با توجه به نوسان قیمتی بازار، با گذشت زمان تغییر می‌کنند.

نوع زنجیر چرخ	قیمت تقریبی
زنجیر چرخ کمربندی (تسمهٔ یخ‌شکن)	حدود ۵۳۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ پلیمری (ژله‌ای)	حدود ۱,۱۰۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ پلیمری (مخصوص رنو ساندرو)	حدود ۱,۱۵۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ تسمه‌ای	حدود ۸۵۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ ضربدری یا زنبوری	حدود ۸۵۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ پارچه‌ای (نانو)	حدود ۱,۸۰۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ پلاستیکی (ژله‌ای)	حدود ۱۵۰,۰۰۰ تومان
زنجیر چرخ یخ شکن دار پراید	حدود ۳۸۰,۰۰۰ تومان

هرکدام از این زنجیر چرخ‌ها مزایا و معایب خاصی دارند که دانستن آن‌ها در کنار بررسی قیمت‌ها می‌تواند در انتخابی هوشمندانه‌تر مؤثر باشد. به‌عنوان مثال می‌توان به این نکته اشاره کرد که استفاده از تسمه، پلیمر و ترکیبات دیگری نظیر این‌ها در مقایسه با فلز به‌کارگرفته‌شده در زنجیرهای قدیمی‌تر، امکان آسیب‌دیدن جلوبندی خودرو را کمتر می‌کند.

چند نکته مهم در خرید زنجیر چرخ

• بست‌ها و اتصالات زنجیر چرخ را بررسی کرده و از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
• بعضی از زنجیر چرخ‌ها دارای آچار مخصوص هستند؛ دقت داشته باشید که هنگام خرید، آن را از فروشنده دریافت کنید.
• در انتخاب زنجیر چرخ به نوع لاستیک دقت کنید؛ به‌طور معمول در بروشور مربوط به زنجیر چرخ‌ها، فهرستی از لاستیک‌های پشتیبانی شده ارائه می‌شود.
• در انتخاب زنجیر چرخ علاوه بر نوع، به سایز لاستیک هم دقت کنید و زنجیری متناسب با سایز تایر خود خریداری کنید.

خرید اینترنتی زنجیر چرخ

توجه داشته باشید که در این خصوص انواع و اقسام سایت‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌ها در حال فعالیت و عرضه‌ی محصول هستند و گاهی پیش می‌آید که بعضی از افراد از اعتماد شهروندان سوء استفاده کرده و اقدام به کلاهبرداری می‌کنند. دقت کنید که به‌راحتی به هر سایتی برای خرید اینترنتی زنجیر چرخ (یا سایر محصولات) اطمینان نکنید. از داشتن نماد اعتماد الکترونیکی (ای نماد) توسط سایت یا اپلیکیشن مطمئن شوید و سپس اقدام به پرداخت کنید. قبل از خرید، از موجود بودن محصول در انبار فروشگاه اطمینان حاصل کنید تا برای تحویل سریع با مشکل مواجه نشوید.

 

توصیه‌های عمومی درباره نحوه بستن زنجیر چرخ و استفاده از آن

در این بخش از مطلب، توصیه‌هایی کلی درباره نحوه بستن زنجیر چرخ و به‌طور کلی استفاده از آن مطرح می‌کنیم:

• تنها زمانی اقدام به بستن زنجیر چرخ کنید که ضخامت برف نشسته روی زمین حداقل معادل ۲٫۵ سانتی‌متر باشد. بهترین زمان برای بستن زنجیر چرخ در حین بارش شدید برف یا پس از آن است.
• استفاده از زنجیر چرخ در جاده‌های گلی هم رایج است؛ اما به‌محض واردشدن به جاده‌های معمولی آن را باز کنید (به‌منظور جلوگیری از آسیب‌رساندن به تایر و سطح جاده).
• حتما زنجیر چرخ را در تناسب با ابعاد تایر خودرو تهیه کنید. جانیفتادن مناسب زنجیر چرخ دور تایر می‌تواند منجر به تصادف شود. زنجیر چرخ مناسب در مقایسه با تایرهای زمستانی و یخ‌شکن کارکرد بهتری دارد، چراکه ضخیم‌تر است و تأثیر بیشتر و بهتری بر جلوگیری از لغزش و انحراف خودرو دارد.
• سعی کنید همیشه زنجیر چرخ اضافی یا یدک همراه داشته باشید، به‌ویژه اگر در مناطق سردسیر و برف‌خیز زندگی می‌کنید. در این صورت اگر زنجیر مورد استفاده آسیب ببیند، مشکلی بابت تعویض آن نخواهید داشت.
• فراموش نکنید که ابعاد درج‌ شده روی بسته‌بندی‌های زنجیر چرخ‌ها تقریبی هستند. پس از متصل‌ کردن آن‌ها کمی با خودرو برانید و از جا افتادن مناسب آن‌ها کسب اطمینان کنید. ممکن است پس از مدتی رانندگی، شیوهٔ قرارگیری زنجیر دور تایر تغییر کند و مثل قبل محکم باقی نماند.