رقابت تمام چینی در بازار داخلی

راهیابی خودروسازان چینی به بازار ایران نرم و آهسته بود به‌طوری‌که گام‌های محکم اما آهسته آنها با لبخند برخی خودروسازان و حتی مسوولان دولتی روبه‌رو شد. هرچند همزمان با ورود چینی‌ها برخی مدیران شرکت‌های خودروساز دم از دامپینگ و خطر موریانه وار شرکت‌های چینی می‌زدند اما ظاهرا شکایت آنها از واردات خودروهای چینی به صورت CBU بود چراکه در نهان مونتاژ خودروهای یاد شده را به‌خصوص برای شرکت‌های زیرمجموعه خود می‌پسندیدند. از سوی دیگر برخی مسوولان دولتی نیز به‌دلیل جو حاکم بر اقتصاد کشور که تحت‌تاثیر تحریم کشورهای غربی به‌وجود آمده بود برای جلوگیری از اخلال در تولید خودرو با لبخند به استقبال خودروسازان چینی رفتند.
در این بین شاید تنها مشتریان ایرانی آن هم به‌دلیل ذهنیتی که از کالای چینی داشتند خیلی به خودروهای تولیدی این کشور روی خوش نشان ندادند. با این حال در شرایطی که خودروسازان داخلی به‌دلیل تحریم و وضعیت دشوار اقتصادی با افت قابل توجه تولید مواجه شدند و همچنین برای جبران کمبود نقدینگی کیفیت و آپشن خودروها را قربانی کردند چینی‌ها از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را بردند و به تولید یا واردات خودروهای مشتری‌پسند ایرانی پرداختند. بنابراین می‌توان این‌گونه بیان کرد که خودروسازان چینی با صبر و تحمل فراوان پابه‌پای خواسته مشتریان ایرانی پیش آمدند تا به نوعی دل آنها را با محصولات مونتاژی و وارداتی به‌دست آورند. در هر حال اگرچه برخی دست‌اندرکاران صنعت و بازار خودرو نسبت به ارزان‌فروشی چینی‌ها و همچنین ترفندی که در دیگر بازارهای جهانی به‌کار بردند هشدار می‌دادند اما شرایط به‌وجود آمده در اقتصاد و مشكل در مراودات با دیگر کشورها به‌خصوص خودروسازان شریک خارجی، راه همواری را پیش روی چینی‌ها قرار داد. در این بین اگرچه خودروسازان این کشور طی سه سال گذشته نهایت استفاده را از شرایط موجود بردند و مسیر دیگر خودروسازان چینی را نیز هموار کردند اما ظاهرا هنوز مسوولان و خودروسازان کشورمان از خوابی که برای بازار خودروی کشورمان توسط تولیدکنندکان این کشور دیده شده آگاه نشده‌اند. تا جایی‌که یکی از خودروسازان چینی چندی پیش حتی از کسب سهم 15درصدی بازار خودروی کشورمان سخن گفته بود. براین اساس اگر چه به قول برخی کارشناسان خودرویی کشور بازار خودروی ایران چندی است که به نردبان ترقی تولیدکنندگان چینی تبدیل شده اما ظاهرا مسوولان صنعتی و خودروسازان کشورمان انقدر که نگران واردات محصولات ژاپنی، کره‌ای و آلمانی هستند دلواپسی از سوی چینی‌ها ندارند و چشم خود را بعضا بر برخی محصولات كم‌کیفیت این کشورکه به راحتی در بازار خودرو ایران عرضه می‌شود بسته‌اند. با نگاهی به آمار کیفیت که هرماه از سوی شرکت بازرسی ارائه می‌شود به وضوح می‌توان دریافت که چینی‌های عرضه شده به بازار ایران از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند هر چند که این آمار از سوی بسیاری از مسوولان صنعتی و سازمان ملی استاندارد نیز ماهانه رصد می‌شود.
در هر صورت آنچه این روزها بر نگرانی دست‌اندرکاران صنعت خودروی کشور افزوده تمایل مشتریان داخلی به خودروهای چینی است که از لحاظ تزیینات و آپشن‌ها نسبت به خودروهای داخلی برتری دارند. از سوی دیگر خودروسازان این کشور به راحتی طی مدت زمانی کوتاه توانسته‌اند خلأ عدم تنوع در محصولات خودروسازان داخلی را پر کنند و بازار را از خودروهایی با تنوع مختلف پر کنند. به‌عنوان نمونه هم‌اکنون شاسی‌بلندهای چینی در بازار ایران با اقبال زیادی روبه‌رو شده و علاقه‌مندان زیادی را به خود جلب کرده است. بر این اساس به اعتقاد برخی کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو، خودروسازان کشورمان اگر چه در دوره رکود و افت تولید زمینه حضور موثری را برای چینی‌ها فراهم کردند اما هم‌اکنون راه سخت و دشواری پیش‌رو دارند. به اعتقاد این کارشناسان رقابتی که همواره مورد انتظار مسوولان صنعتی کشورمان در صنعت خودرو بوده طی سال‌های آتی قرار است با خودروسازان چینی محقق شود. حال اینکه این رقابت منجر به رشد کیفیت شود یا تنها تیراژ را نشانه خواهد گرفت سوالی است که طی سال‌های آتی پاسخ آن داده خواهد شد.در هر حال آنچه این روزها ذهن فعالان بازار را به خود مشغول کرده رکودبازار خودرو است که به اعتقاد آنها بخشی از این رکود به حضور بی حساب و کتاب خودروسازان چینی برمی‌گردد. بر این اساس هر چند رکود شکل گرفته در بازار بخشی به افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید مشتریان بازمی‌گردد و برخی دیگر نیز انتظار برای کاهش قیمت را در این زمینه دخیل می‌دانند اما آنچه این روزها دلیلی بر رکود بازار خوانده می‌شود، تنوع، شرایط فروش و همچنین تزیینات و آپشن خودروهای چینی است که هووی خودروهای داخلی شده است. در حال حاضر خودروهایی چینی تا حدودی هم کلاس و در برخی مواقع هم قیمت خودروهای داخلی است که این مساله اگرچه به مشتریان داخلی حق انتخاب بیشتری می‌دهد اما تا حدودی به ضرر خودروسازان داخلی نیز است. هم‌اکنون حدود 12 تا 14 نوع خودروی چینی در کشور عرضه می‌شود این در شرایطی است که به همین تعداد نيز خودروهای داخلی عرضه می‌شود.
حال آنکه خودروهای چینی شاید در بسیاری موارد از آپشن و تزیینات بهتری نیز برخوردار باشد که این امر منجر به جذب مخاطبان داخلی شده است. از سوی دیگر بیشتر خودروهای داخلی با توجه به افزایش قیمت تیرماه گذشته بین 30 تا 45 میلیون تومان قیمت دارند این در حالی است که بسیاری از خودروهای چینی مونتاژی نیز هم‌اکنون در این سطح قیمتی قرار دارند. بنابراین به نظر می‌رسد که چالش اصلی این روزهای بازار خودروی کشور که با رکود همراه شده است بخشی به حضور پرشور خودروسازان چینی بازمی‌گردد حضوری که هنوز از سوی مسوولان صنعتی کشور جدی گرفته نشده است.