روش اصولی محافظت از خودرو

مراحل انجام کار

1 – استفاده از دفترچه راهنما:

در دفترچه راهنمای خودروی شما نوشته شده است که چه زمانی باید مایعات خودرو را چک کنید، اما در دفترچه خودرو فقط به حداقل رسیدگی لازم برای باطل‌نشدن گارانتی اشاره شده است. بنابراین خودتان برنامه‌ریزی کنید یا مداوم مایعات را چک کنید.

خودرو را در یک زمین صاف و هموار پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.

کاپوت را باز کنید.

روغن موتور را چک کنید:

روغن موتور را باید هنگامی چک کنید که موتور خودرو تقریبا به مدت 1 ساعت خاموش مانده و خنک شده باشد تا روغن‌هایی که در مجاری روغن، سرسیلندر و دیگر اجزای موتور هستند به کارتر برگردند تا مقدار روغنی که روی گیج می‌خوانید اشتباه نباشد. با مراجعه به دفترچه راهنما محل گیج روغن را پیدا کنید. انگشت خود را داخل حلقه گیج روغن فرو کنید و گیج را کاملا بیرون بکشید و هر گیره‌ احتمالی که گیج را سر جایش نگه می‌دارد آزاد کنید. با استفاده از یک دستمال کاغذی یا یک تکه پارچه گیج روغن را پاک کنید تا بتوانید به وضوح آن را بخوانید. گیج روغن را دوباره سر جایش فرو کنید و آن را به سمت پایین فشار دهید تا به پایین‌ترین نقطه ممکن برسد. سپس گیج را دوباره بیرون بکشید و این بار سطح روغن را بررسی کنید. پس از انجام کار گیج روغن را دوباره سر جایش قرار دهید.

گیج روغن علامت‌هایی دارد که سطح قابل قبول روغن را نشان می‌دهند؛ معمولا به صورت شکاف، فرورفتگی یا نشانه‌گذاری هستند. سطح روغن را با توجه به علامت‌های روی گیج دو مرتبه با میزان روغن ذکرشده در دفترچه راهنما مطابقت دهید. اگر سطح روغن خیلی کم باشد قبل از استفاده از خودرو باید مقدار روغن مناسب به آن اضافه شود. اگر خودروی صفر کیلومتر دارید همراه با خودرو به بخش خدمات نمایندگی یا بخش قطعات و لوازم یدکی مراجعه کنید و از آنها درخواست کنید تا به شما نحوه اضافه‌کردن روغن را نشان دهند و روغن و قیفی که مکانیک‌های آنها استفاده می‌کنند، خریداری کنید. اگر خودروی شما قدیمی‌تر است به یک فروشگاه لوازم یدکی خودرو مراجعه کنید؛ آنها محل اضافه‌کردن روغن را به شما نشان می‌دهند و توصیه می‌کنند که چه نوع روغنی برای خودروی خود بخرید. از آنجایی‌که مصرف روغن بعضی از موتورها نسبت به موتورهای دیگر بیشتر است، باید به طور مداوم به آنها روغن اضافه کنید.

به رنگ روغن موتور نیز توجه کنید. روغن تمیز رنگ شفاف و طلایی دارد. روغن کثیف رنگ سیاه یا قهوه‌ای دارد و کثیفی در آن مشهود است. اگر رنگ روغن خودروی شما تیره است سوابق تعویض روغن خودروی خود را بررسی کنید تا دریابید آخرین بار چه زمانی روغن آن تعویض شده است. موتور خودرو با روغنی که رنگ آن تیره‌تر شده باشد نیز ‌می‌تواند به‌درستی کار کند، بنابراین جدول زمانی تعویض روغن را بیشتر از رنگ روغن ملاک قرار دهید.

دقت کنید، اگر از روغنی استفاده می‌کنید که بعد از 1000 کیلومتر کارکرد هنوز تغییر رنگ نداده است، به این معناست که این روغن نمی‌تواند جرم‌‌ها، براده‌ها و دوده‌های داخل موتور را به خود جذب کند. در نتیجه روشن‌ماندن رنگ روغن نه به معنای کیفیت بالا، بلکه به معنای کیفیت بسیار پایین آن است. یک روغن موتور با کیفیت حداکثر پس از چندصد کیلومتر کارکرد باید کاملا تیره شود.

در تعویض روغن باید میزان کارکرد روغن و مدت زمان کارکرد روغن را در نظر بگیرید. برای آگاهی از فواصل تعویض روغن مناسب به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. حتی اگر به اندازه میزان کارکرد توصیه‌شده برای تعویض روغن با خودروی خود رانندگی نمی‌کنید، طوری برنامه‌ریزی کنید تا روغن موتور را هر 6 ماه یکبار عوض کنید. هنگامی که خودروی شما مدتی بدون استفاده در محل پارک باقی بماند، روغن موتور تجزیه شده و کارایی لازم را از دست می‌دهد. اگر در شرایط سخت از خودروی خود استفاده می‌کنید روغن آن را زودتر از برنامه زمانی توصیه‌شده عوض کنید.

اگر از خودرو فقط برای رانندگی در فواصل کوتاه (کمتر از 15 دقیقه) یا در ترافیک استفاده می‌کنید، روغن را باید با کارکردهای کمتر نسبت به کارکرد استاندارد، روغن تعویض کنید. مثلا اگر عدد 5000 کیلومتر در دفترچه ذکر شده، شما تعویض را در 4000 کیلومتر انجام دهید. در مقابل، در کارکردهای طولانی و بدون فشار در جاده، می‌توانید کمی تعویض روغن را به تاخیر بیاندازید. (مثلا هر 6000 کیلومتر).

کم‌شدن مداوم و آشکار روغن نشانه وجود نشتی در یکی از واشرها یا سوختن روغن در موتور است. محل پارک خودرو را به‌دقت تحت نظر داشته باشید. به علائم نشتی روغن در قسمت‌های بیرونی موتور نیز توجه داشته باشید و اگر روغنی مشاهده کردید یا پیوسته با کمبود روغن مواجه شدید، خودروی خود را نزد مکانیک ببرید و مشاهدات خود را برای او توضیح دهید.

اگر روغن شیری‌رنگ یا کف‌مانند به نظر برسد، احتمال دارد با مایع سیستم خنک‌کننده مخلوط شده باشد؛ در این صورت باید توسط مکانیک مورد بررسی قرار گیرد. این حالت می‌تواند نشانه سوختن واشر سرسیلندر و یا مشکلات جدی دیگر باشد. در این حالت روغن اصطلاحا «آب و روغن قاطی کرده» است.

2– روغن گیربکس اتوماتیک را چک کنید:

چک‌کردن روغن گیربکس معمولا هنگامی انجام می‌شود که موتور روشن و کاملا گرم باشد و گیربکس در حالت خلاص یا پارک باشد که بستگی به برند و مدل خودرو دارد. گیج روغن دوم از بین دو گیج، مربوط به گیربکس است. برای چک‌کردن روغن، گیج آن را پیدا کنید، آن را بیرون بکشید و اگر گیره‌ای دارد آزاد کنید؛ آن را پاک کنید و دوباره سر جایش فرو کنید تا به پایین‌ترین نقطه ممکن برسد. سپس دوباره گیج را بیرون بکشید و سطح روغن را بررسی کنید. مجددا سطح روغن میان دو علامت گیج را نگاه کنید.

10 نکته در مورد نگهداری از گیربکس اتوماتیک

چگونه عملكرد گیربکس اتوماتيك را بهبود بخشيم؟

رنگ روغن گیربکس متمایل به قرمز است. روغن گیربکس برخلاف روغن موتور نیازی به تعویض مداوم ندارد ولی گهگاهی احتیاج به تعویض پیدا می‎کند. در خودروهای جدیدتر، فاصله میان تعویض روغن گیربکس ممکن است به 160 هزار کیلومتر برسد. برای اینکه از این موضوع مطمئن شوید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. اگر روغن گیربکس خودروی شما به رنگ قهوه‌ای، سیاه یا سوخته به‌نظر رسید و به نظرتان کهنه آمد، به فکر تعویض آن باشید. این روغن چرخ‌دنده‌های گیربکس را روغنکاری می‌کند.

3 – روغن ترمز را چک کنید:

برای پیدا‌کردن محل روغن ترمز، به دفترچه راهنما مراجعه کنید یا دنبال یک مخزن پلاستیکی کوچک که نوشته Brake Fluid روی آن حک شده باشد، بگردید. اگر مخزن روغن ترمز خودروی شما از نوع پلاستیکی و شفاف باشد می‌توانید بدون باز‌کردن درب مخزن، سطح روغن داخل مخزن را ببینید. اگر نیاز بود کثیفی و گردوخاک در قسمت بیرونی مخزن را پاک کنید. برای اینکه بهتر سطح روغن را ببینید می‌توانید با دست یا زانو خودرو را به آرامی تکان دهید، تا سطح روغن داخل مخزن اندکی بالا و پایین رود. اگر باز هم نتوانستید سطح روغن را ببینید، درب مخزن را باز کنید و داخل آن را نگاه کنید.

4 – روغن هیدرولیک فرمان را چک کنید:

روغن هیدرولیک فرمان نیز معمولا داخل یک مخزن پلاستیکی است. مانند آنچه در مورد روغن ترمز ذکر شد بدون باز‌کردن درپوش می‌توانید داخل مخزن را ببینید و اگر نیاز به اضافه‌کردن روغن بود درب مخزن را باز کنید و روغن مناسب به آن اضافه کنید. احتمال دارد دو مدار جداگانه یکی برای موتور داغ و دیگری برای موتور سرد وجود داشته باشد. دراین‌صورت میزان روغن مداری را بررسی کنید که با وضعیت فعلی دمای موتور سازگار باشد.

روغن هیدرولیک فرمان چند وقت یکبار باید تعویض شود؟

اکنون بعضی از خودروها مجهز به سیستم فرمان الکتریکی هستند و مخزن روغن ندارند.

5 – مایع سیستم خنک‌کننده را چک کنید:

اطمینان حاصل کنید که موتور حداقل به مدت چند ساعت خاموش بوده و خنک شده است، در غیراین‌صورت هنگام بازکردن درب مخزن سیستم خنک‌کننده، در اثر پاشیدن آب داغ به بیرون دچار سوختگی خواهید شد! به احتمال زیاد مایع سیستم خنک‌کننده داخل یک مخزن در جلوی خودرو نزدیک رادیاتور خواهد بود.

دلایل افزایش بیش از حد دمای موتور چیست

با روش صحیح اضافه کردنِ آب رادیاتور آشنا شوید

خودروها طوری طراحی شده‌اند که برخلاف آب از ضدیخ به عنوان مایع خنک‌کننده استفاده کنند. ضدیخ یک ترکیب شیمیایی است که نقطه انجماد پایین‌تری دارد و معمولا نقطه جوش بالاتری نسبت به آب دارد. اگر شرایط شما طوری هست که باید مایع سیستم خنک‌کننده را از نو پر کنید، نوع صحیح آن را خریداری کنید.

برچسب روی ضدیخ را بخوانید. برخی از فرمول‌های ضدیخ طوری است که باید به نسبت 50/50 با آب ترکیب شود و نوع دیگر آن نیازی به ترکیب ندارد و باید با همان غلظت داخل سیستم خنک‌کننده ریخته شود. با مراجعه به برچسب ضدیخ به نوع آن پی خواهید برد.

گاهی اوقات مایع خنک‌کننده داخل مخزن وجود دارد ولی داخل رادیاتور مایعی وجود ندارد. اگر موتور خودروی شما با دمای بالاتر از حالت عادی کار می‌کند و داخل مخزن آن مایع خنک‌کننده وجود دارد، باید شلنگ رادیاتور را جدا کنید تا وضعیت مایع خنک‌کننده داخل رادیاتور را بررسی کنید. بهتر است این کار را به یک کارشناس مکانیک بسپارید.

6 – آب مخزن شیشه‌شوی را چک کنید:

آب مخزن شیشه‌شوی تاثیری در عملکرد خودروی شما ندارد ولی کاربرد آن هنگامی است که از برف‌پاک‌کن برای تمیز‌کردن شیشه جلو، هنگام رانندگی استفاده می‌کنید.

مایع مخصوص شیشه‌شوی که برای پاک‌کردن حشرات کوچک و دیگر کثیفی‌های جاده تولید می‌شود، قیمت بالایی ندارد و ارزش دارد که نوع اصلی و باکیفیت آن را تهیه کنید. در صورت لزوم می‌توانید به جای آن با اندکی آب مخزن را پر کنید.

قاعدتا کم‌بودن مایع شیشه‌شوی ضرری برای خودرو ندارد. طبیعی است که هنگام رانندگی این مایع را مصرف می‌کنید تا با آن شیشه جلو را تمیز کنید. فقط قبل از اینکه مخزن کاملا خالی شود دوباره آن را پر کنید. استفاده از پمپ شیشه‌شوی با مخزن خالی ممکن است باعث آسیب به پمپ شود. قیمت این پمپ معمولا بیشتر از چیزی است که انتظار دارید!

اگر هوای خیلی سردی پیش رو دارید حتما از مایع شیشه‌شوی مخصوصی استفاده کنید که در دمای پایین یخ نزند. مایع شیشه‌شوی با نقطه انجماد پایین، با همین نام مشخص شده است.

7 – فشار باد تایرها را چک کنید:

این مورد به مایعات خودرو ارتباطی ندارد ولی در راندمان و امنیت خودروی شما نقش حیاتی دارد. باید فشار باد تایرها را حتی بیشتر از مایعات موتور چک کنید. هنگام چک‌کردن فشار باد تایرها، وضعیت آج لاستیک را نیز بررسی کنید.

نکات مهم:

گیربکس‌های دنده‌ای معمولی نیز با روغن کار می‌کنند که نیاز به چک‌کردن دارد؛ این کار از زیر خودرو انجام می‌شود. وضعیت نامناسب روغن (کم‌بودن یا کهنه‌بودن) در این گیربکس‌ها موجب سروصدا یا اصطلاحا «زوزه کشیدن» گیربکس می‌شود. البته حساسیت این گیربکس‌ها به روغن به اندازه گیربکس‌های اتوماتیک نیست.

اگر سطح یکی از مایعات خودرو پایین بود، به‌زودی دوباره آن را چک کنید و این کار را مکرر انجام دهید. با‌دقت زیر خودرو و محل پارک خودرو را از نظر نشتی بررسی کنید؛ اگر در قسمتی از خودرو نشتی پیدا کردید آن را برطرف کنید.

بررسی و به‌روزرسانی سوابق نگهداری خودرو کار مفیدی است. آخرین بار که روغن موتور را عوض کردید یا خودرو را برای سرویس به تعمیرگاه بردید، چه زمانی بود؟ برنامه رسیدگی بعدی چه زمانی است؟ آیا اخیرا تایرهای جلو و عقب خودرو را جابه‌جا کرده‌اید؟

منظور از موتور سرد این است که به مدت چند ساعت از خودرو استفاده نشده باشد. منظور از موتور گرم یا داغ این است که موتور خودرو حداقل 15 دقیقه کار کرده باشد.

در خودروهای دیفرانسیل عقب، روغن محفظه دیفرانسیل نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.

خودروهایی که گیربکس دنده‌ای دارند نیز ممکن است مخزن سیلندر اصلی کلاچ داشته باشند که احتمال دارد مانند سیلندر اصلی ترمز نشتی پیدا کند و نیاز به پرکردن دوباره داشته باشد.
اگر متوجه هر موردی به‌خصوص یک مورد غیرعادی در خودرو شدید، آن را در دفترچه سرویس و نگهداری خودرو یادداشت کنید. زمان تعویض مایعات و فعالیت‌های دیگر مربوط به نگهداری خودرو را نیز یادداشت کنید.

بازدید مکرر از فیلتر هوا نیز کار مفیدی است. فیلتر هوا شکل و اندازه‌های گوناگونی دارد و داخل محفظه‌های مختلفی قرار می‌گیرد. باد‌گرفتن فیلتر هوا با کمپرسور باد توصیه نمی‌شود زیرا این کار به فیلتر آسیب می‌رساند. هزینه تعویض فیلتر هوا باعث صرفه‌جویی در هزینه سوخت خواهد شد.

هشدارها:

روغن ترمز باید کاملا تمیز و فاقد رطوبت باشد. بسیار مهم است که قبل از بازکردن در مخزن روغن ترمز، تمام قسمت‌های اطراف آن را کاملا تمیز کنید. کوچکترین آلودگی در روغن ترمز، می‌تواند عملکرد ترمز را مختل کند. از روغن ترمزی که بیش یک یا دو ماه در آن باز بوده است، استفاده نکنید.

اگر بطری روغن ترمز کاملا بسته و آب‌بندی نباشد رطوبت محیط به داخل آن نفوذ می‌کند. رطوبت بیش‌از‌حد در سیستم ترمز خودرو باعث از ‌کارافتادن آن می‌شود. اگر از عمر بطری روغن ترمز مطمئن نیستید، از یک بطری روغن ترمز نو که کاملا آب‌بندی باشد استفاده کنید. بهتر است کل روغن سیستم ترمز در مناطق مرطوب هر سال یک مرتبه و در مناطق معمولی هر دو الی سه سال یک مرتبه تعویض گردد.

وقتی مایعات خودرو را پر می‌کنید حتما از نوع مناسب مایع موردنظر استفاده کنید درغیراین‌صورت به خودروی شما آسیب می‌رساند. استفاده از روغن نامناسب، خصوصا در موتور و گیربکس موجب خسارت‌های سنگینی خواهد شد.

هرگز مایعات خودرو را روی زمین، در جوی آب، در ناودان‌ها یا چاه دستشویی نریزید. آنها را داخل یک بطری بریزید و از فروشگاه لوازم یدکی خودرو در محل زندگی خود یا از تعمیرگاه خودرو راجع به نحوه صحیح بازیافت و یا ازبین‌بردن آنها، سوال کنید. ضدیخ حیوانات خانگی را به خود جذب می‌کند و بسیار سمی و کشنده است.

مایعاتی مثل روغن موتور را بلافاصله پس از خاموش‌کردن موتور چک نکنید. اجازه دهید مدتی بگذرد تا روغنی که داخل موتور گردش کرده است به کارتر برگردد. درغیراین‌صورت ممکن است گیج روغن را بیرون بکشید و به اشتباه فکر کنید سطح روغن پایین است و روغن اضافی داخل موتور بریزید، درصورتی‌که واقعا اینطور نیست و با این کار فقط روغن بیش‌ازاندازه به موتور اضافه کرده‌اید. روغن اضافی در موتور موجب نشتی روغن به سر شمع‌ها و روغن‌سوزی می‌شود.

از ریختن مایعات روی رنگ خودرو خودداری کنید زیرا بعضی از آنها ممکن است به رنگ آسیب برسانند. اگر هر یک از مایعات روی رنگ خودرو ریخت، باقیمانده آن را بلافاصله به طور کامل پاک کنید. علی‌الخصوص روغن ترمز بسیار خورنده است./جام جم