روند رو به رشد «چهار ستاره‌ها»
جدیدترین گزارش کیفی خودروهای داخلی در حالی اعلام شد که اگرچه طبق آن، دو خودروبه چهار ستاره‌ها اضافه شده، اما سطح کیفی کلی خودروها تغییر خاصی را به خود نمی‌بیند.در این گزارش که به اردیبهشت‌ماه مربوط می‌شود، 34 خودرو داخلی مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته و برحسب معیارهای موجود، ستاره‌بندی شده‌اند.طبق روند معمول ماه‌های قبل، 34 خودرو موردنظر در گروه‌های قیمتی بالای 100 میلیون تومان، 75 تا 100 میلیون تومان، 50 تا 75 میلیون تومان، 25 تا 50 میلیون تومان و زیر 25 میلیون تومان گروه‌بندی شده و معادل شرایط کیفی‌شان، «ستاره» کسب کرده‌اند.
در روشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران لحاظ کرده، خودروهای داخلی قابلیت دریافت یک تا پنج ستاره کیفی را دارند، این در حالی است که طی ارزیابی کیفی جدید، هیچ‌کدام از خودروها موفق به کسب بیش از چهار ستاره نشده‌اند. با این حال در مقایسه با گزارش فروردین ماه، دو خودرو دیگر به جمع چهار ستاره‌ها اضافه شده‌اند تا جمع آنها در اردیبهشت‌ماه به هشت خودرو برسد.
مطابق با آمار اعلامی، تندر-90 اتومات و پارس تندر، توانسته‌اند در ارزیابی کیفی دومین ماه امسال، تعداد ستاره هایشان را از سه به چهار افزایش داده و در کنار سوزوکی گرندویتارا، مزدا3، سراتو، هیوندایی i10، هیوندایی i20 و رنو ساندرو، هشت محصول چهار ستاره خودروسازی کشور را تشکیل دهند.البته در جمع این هشت خودرو، هیوندایی i10 و i20 جزو تازه‌واردها به‌شمار می‌روند که توانسته‌اند در بدو ورود به گزارش کیفیت خودروهای داخلی، چهار ستاره کیفی را به‌دست بیاورند. اما اعلام کیفیت خودروها برحسب «ستاره‌های دریافتی» در حالی است که پیش‌تر شرکت بازرسی با ارزیابی کیفی خودروها در 9 معیار مختلف، عددی را به‌عنوان «مجموع نمرات منفی» برای هر خودرو اعلام می‌کرد و این «عدد» نشان‌دهنده سطح کیفی بود.
با این حال، شرکت بازرسی برای چندمین ماه پیاپی از اعلام جزئیات کیفی خودروهای داخلی خودداری کرده و تنها ستاره‌بندی آنها را در اختیار عموم قرار داده است. این در شرایطی است که طبعا در صورت اعلام جزئیات کیفی، مشتریان می‌توانند به‌واسطه دسترسی به نقاط ضعف و قوت خودروهای داخلی، انتخاب بهتری در بازار خودرو داشته باشند. این «انتخاب بهتر» از آن جهت است که مشتریان می‌توانند با دسترسی به نمرات منفی خودروها، از نقاط ضعف و قوت آنها در معیارهای مختلف از جمله سیستم موتور، ترمز، بدنه، صداهای غیرعادی و… مطلع شده و طبعا با دید بازتری اقدام به خرید کنند.هرچه هست، مسوولان شرکت بازرسی در آمارهای اخیر خود، جزئیات نمرات منفی خودروها را منتشر نکرده و تنها به اعلام ستاره‌بندی آنها اکتفا می‌کنند. در این شرایط، مشخص نمی‌شود خودروهای داخلی چه افت و خیز کیفی را در معیارهای 9گانه تجربه کرده‌اند و مشتریان تنها به تغییرات ستاره‌بندی آنها دسترسی دارند. اتفاقا این تغییرات بسیار محدود بوده و معمولا ستاره‌بندی خودروها در سطح وسیعی دچار تغییر نمی‌شود.
طی چندین دوره‌ای که شرکت بازرسی اقدام به انتشار آمار کیفی خودروها براساس «ستاره‌بندی» کرده است، تاکنون هیچ خودرو داخلی نتوانسته با کسب امتیازات لازم، پنج‌ستاره کیفی را به‌دست بیاورد، با این حال معدود خودروهایی موفق به اخذ چهار ستاره کیفی شده‌اند. نگاهی به خودروهای دارای چهار و سه ستاره نشان می‌دهد بیشتر آنها محصولاتی مونتاژی بوده یا تحت نظارت مستقیم شرکت‌های مادر خارجی تولید می‌شوند و این نشان‌دهنده اهمیت نظارت‌ها و همچنین ضعف در داخلی‌سازی توام با کیفیت قطعات، در خودروسازی کشور است.به‌عنوان مثال، اعضای خانواده تندر-90 که معمولا سه یا چهار ستاره کیفی کسب می‌کنند، تحت‌نظارت مستقیم رنوی فرانسه در ایران‌خودرو و پارس خودرو به تولید می‌رسند و از همین رو همواره کیفیت‌شان کنترل می‌شود.
یا مثلا خودروهایی مانند مزدا3، ویتارا و سراتو و هیوندایی نیز با حداقل داخلی‌سازی و تحت‌لیسانس شرکت‌های مادر در ایران مونتاژ می‌شوند و از همین رو کیفیت قابل‌قبولی را به خود می‌بینند.اما طبق آمار اعلامی از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، در گروه خودروهای بالای 100 میلیون تومان، مزدا3 صدرنشین شده و در صدر گروه خودروهای 75 تا 100 میلیونی‌ها نیز هیوندایی i20 جا خوش کرده است. همچنین صدرنشینی دسته 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها نیز در حالی به هیوندایی i10 رسیده که این عنوان پیش‌تر در اختیار یک مونتاژی چینی بود.همچنین در گروه 25 تا 50 میلیون تومانی‌ها رنو ساندرو به صدرنشینی‌اش ادامه داده و پراید 131 هم در صدر گروه خودروهای زیر 25 میلیون تومانی یا همان دسته ارزان‌ها جا خوش کرده است.
جزئیات کیفی خودروها
به سراغ جزئیات آمار ارائه شده از سطح کیفی خودروهای داخلی برویم و ببینیم در اردیبهشت امسال چه بر آنها گذشته است. ابتدا از گروه خودروهای بالای 100 میلیون تومان شروع کنیم، گروهی که همچنان فقط دو عضو دارد، یکی مزدا3 و دیگری سوزوکی گرند ویتارا. هر دو خودرو که اتفاقا مونتاژی به‌شمار می‌روند، در ارزیابی کیفی اردیبهشت‌ماه چهار ستاره به‌دست آورده‌اند و این یعنی در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری از جنبه ستاره‌بندی حاصل نکرده‌اند. مزدا3 در گروه بهمن مونتاژ می‌شود و سوزوکی گرندویتارا نیز چند سالی است که میهمان ایران خودرو خراسان شده است. هر دو محصول جزو گرانترین خودروهای مونتاژی کشور به‌شمار می‌روند و دلیل این موضوع، داخلی‌سازی بسیار پایین آنها است.اما در گروه خودروهای 75 تا 100 میلیون تومان، در حالی با هیوندایی i20 مواجه می‌شویم که این محصول به‌تازگی وارد ارزیابی کیفی خودروهای داخلی شده و چهار ستاره نیز به‌دست آورده است.این محصول که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود، پیش‌تر در قالب واردات در بازار خودرو کشور حضور پیدا کرده بود و در حال حاضر چند ماهی است در بخش خصوصی به مونتاژ می‌رسد.
از هیوندایی که بگذریم، هموطنش کیاسراتو نیز چهار ستاره به‌دست آورده و این یعنی در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری به لحاظ ستاره‌بندی، نداشته است. سراتو در سایپا و تنها در مدل اتومات به مونتاژ می‌رسد.اما دیگر اعضای این گروه را تیگو 5 و جک S5 تشکیل می‌دهند و این در حالی است که اولی سه ستاره کیفی به‌دست آورده و دومی نیز دو ستاره را به خود می‌بیند. هیچ یک از این دو محصول مونتاژی در مقایسه با گزارش فروردین ماه با کم و زیاد شدن ستاره کیفی مواجه نشده‌اند.تیگو 5 در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود و جک نیز جزو محصولات کرمان موتور به‌شمار می‌رود؛ بنابراین هر دو در زمره محصولات بخش خصوصی خودروسازی کشور قرار می‌گیرند. در این گروه پیشتر‌هایمای مونتاژی ایران خودرو نیز به چشم می‌آمد، اما چند ماهی می‌شود که شرکت بازرسی نام آن را در لیست خودروهای تحت ارزیابی قرار نمی‌دهد.سری هم اما به گروه خودروهای 50 تا 75 میلیون تومان بزنیم، گروهی که به جز یک تازه‌وارد کره‌ای، سایر اعضای آن را چینی‌ها تشکیل می‌دهند. عضو تازه این گروه اما هیوندایی i10 نام دارد که توانسته در اولین حضورش صاحب چهار ستاره کیفی شود. البته در این گروه، برلیانس H330 پارس خودرو نیز یک تازه وارد به‌شمار می‌رود که صاحب سه ستاره کیفی شده است.
در این گروه، آریزو5 که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود، دارای سه‌ستاره کیفی بوده و در مقایسه با گزارش قبلی تفاوتی نکرده است. در گروه 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها اما در حالی با جک J5 روبه‌رو می‌شویم که این محصول دو ستاره‌دارد و تغییری نسبت به گزارش قبلی به خود نمی‌بیند.این در شرایطی است که دو عضو آخر گروه تحت بررسی یعنی ام‌وی‌ام 550 و لیفان X60، هر دو یک ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند و آنها نیز نسبت به گزارش قبلی تفاوتی در ستاره‌بندی شان حاصل نشده است. در این گروه پیش‌تر محصولاتی به نام چانگان و آریو که هر دو جزو مونتاژی‌های سایپا به‌شمار می‌روند، حضور داشتند، با این حال در گروه 50 تا 75 میلیونی‌ها اثری از آنها نیست. البته آریو به‌دلیل افت قیمتی که داشته، طی گزارش کیفی اردیبهشت‌ماه وارد گروه 25 تا 50 میلیون تومانی‌ها شده است.
خانواده تندر، ستاره‌دار‌تر شد
سری اما به بزرگ‌ترین گروه قیمتی بازار خودرو کشور بزنیم و ببینیم اوضاع کیفی در آن به چه شکل است. در این گروه که بخش بزرگی از مشتریان داخلی مشتری اعضای آن هستند، در مجموع 18 خودرو تولید داخل به چشم می‌آید و صدر آن را تندر-90ها گرفته‌اند و قعرش را ام‌وی‌ام و تیبا.صدرنشینی این گروه در حالی به خانواده تندر-90 رسیده که طی گزارش کیفی اردیبهشت، دو عضو دیگر آن صاحب لقب چهار ستاره شده‌اند. بر این اساس، به جز رنو ساندرو که در گزارش قبلی نیز چهار ستاره کیفی داشت، تندر اتومات و پارس تندر نیز توانسته یک ستاره به خود اضافه کنند.در این بین، رنو ساندرو که در پارس خودرو به تولید می‌رسد، مدل هاچ‌بک تندر-90 به‌شمار می‌رود و تندر اتومات نیز در ایران خودرو تولید می‌شود. پارس تندر هم محصول پارس خودرو به‌شمار می‌رود و تنها ظاهرش با تندرهای معمولی متفاوت بوده و به لحاظ فنی، توفیری با آنها ندارد.سایر تندرهای این گروه شامل تندر E2 پارس خودرو و تندر E2 ایران خودرو، بدون تغییر نسبت به گزارش کیفی فروردین ماه، همچنان سه ستاره باقی مانده‌اند.
در لیست اعضای گروه 25 تا 50 میلیونی‌ها اما رانا، پژو 206 در هر دو مدل هاچ بک و صندوقدار و همچنین آریو، کماکان سه ستاره کیفی به خود می‌بینند و تغییری در مقایسه با گزارش قبلی نداشته‌اند. در بین دیگر اعضای گروه اما ام‌وی‌ام در مدل 315 و همچنین دنا، تنها محصولات دو ستاره به‌شمار می‌روند و در مقایسه با گزارش کیفی فروردین ماه تغییری را به لحاظ ستاره‌بندی به خود نمی‌بینند. گروه تحت بررسی اما چندین عضو تک ستاره نیز شامل پژو پارس، 405، سمند،ام‌وی‌ام 110 و تیبا2 نیز دارد و آنها هم نسبت به گزارش قبلی دچار کم و زیاد شدن ستاره نشده‌اند. اما در گروه خودروهای زیر 25 میلیون تومان که به دسته ارزان قیمت‌ها مشهور هستند، تنها با چهار خودرو مواجه می‌شویم که اتفاقا همه آنها تک ستاره به‌شمار می‌روند.اگرچه در این گروه پیش‌تر تیبای معمولی (هاچ بک) صدرنشین بود، با این حال در گزارش اردیبهشت‌ماه نامی از این محصول نیست و پراید 131 سایپا جایگزین آن شده است. دیگر اعضای این گروه را هم پرایدها تشکیل می‌دهند؛ به‌نحوی‌که مدل‌های 132 و 111 و 131 پارس خودرو در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.پیش‌تر که جزئیات کیفی خودروها اعلام می‌شد، تفاوت‌هایی در معیارهای 9گانه میان پرایدهای تولیدی به چشم می‌آمد و این موضوع نشان می‌داد سطح کیفی مدل‌های مختلف این خودرو با یکدیگر یکسان نیست.
