سایپا در آستانه واگذاری به بخش خصوصی
با توجه به نگاه حاکمیت در بحث واگذاری صنعت خودرو و همچنین فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، تا به اینجای کار واگذاری سایپا به یک مالک خارجی در حد مذاکرات اولیه باقی مانده است. در مورد مشتریان داخلی نیز اهلیت سه گزینه بیش از سایرین برای دولت محرز شده است و طبق اخبار رسیده از آخرین مذاکرات صورت گرفته، کرمان موتور، هلدینگ زر و کروز شانس بیشتری برای مالکیت سایپا دارند. در ادامه جزئیات بیشتری از وضعیت مالکان احتمالی سایپا می‌خوانید:
کرمان موتور شانس اول تصاحب کرسی مدیریت سایپا
از چند سال قبل شرکت کرمان موتور با تغییر کلان نگاه مدیران خود اقدام به سرمایه گذاری‌های انبوه و جدیدی در عرصه خودروسازی کرد به نحوی که اکنون پس از چندین سال مونتاژکاری محدود به سمت خودروسازی در تیراژ بزرگ قدم برداشته است.
این هلدینگ اقتصادی جدای از توسعه‌ای که در درون کارخانه خود تجربه کرده از مدتی قبل به صورت پلکانی و چراغ خاموش اقدام به خرید سهام سایپا نمود و اکنون به عنوان یکی از سهامداران بزرگ این شرکت شناخته می‌شود.
علاوه بر این، از دو سال قبل به این طرف، همکاری‌های فنی قابل توجهی میان کرمان موتور و سایپا صورت گرفته و در حال حاضر تأمین بخش قابل توجهی از مجموعه قوای محرکه شاهین اتوماتیک برعهده کرمانی‌ها قرار دارد و از سمت دیگر نیز فرآیند داخلی سازی جک جی فور و تولید سدان بومی ایگل در کرمان موتور با کمک سایپایی‌ها امکان پذیر شده است.
با اینکه کرمان موتور مدت‌ها پیگیر خرید سایپا بوده چند روز قبل در خبری عجیب اعلام شد که کرمان موتور قصد واگذاری سهام خود در سایپا را دارد و آگهی فروش آن را نیز منتشر کرد. در ادامه ماجرا مجددا نظر کرمانی‌ها عوض شد و سامان فیروزی در نامهای به رئیس جمهور به صورت رسمی اعلام کرد که این شرکت تمایل دارد سایپا را مالک شود.
به نظر می‌رسد همانطور که کروز در خرید ایران خودرو با موانع و چالش‌های عجیبی روبرو شد، کرمان موتور نیز تحت برخی فشارها از خود رفتارهای متفاوت بروز داده است. با تمامی این اوصاف اکنون کرمان موتور بر روی کاغذ بیشترین شانس را برای مالکیت سایپا در اختیار دارد.
زر ماکارون در آرزوی ورود به عرصه خودروسازی با کمک مدیران با تجربه صنعت خودرو
در یکی از سناریوهای مدنظر حاکمیت برای واگذاری ایران خودرو و سایپا، تصمیم گیری شد تا برای جلوگیری از ایجاد انحصار بدست قطعه سازان، این دو خودروساز به سایر فعالین اقتصادی که خارج از فضای خودرو فعالیت داشتند واگذار شود. به همین منظور گلرنگ، میهن و زر ماکارون به عنوان کاندیدای این شیوه واگذاری انتخاب شدند.
در بین این سه شرکت، هلدینگ زر از دو سال قبل با تأسیس زر خودرو جدیت بیشتری را نسبت به دو رقیب دیگر نشان داد و اکنون با برنامه ریزی متفاوت از طریق بکارگیری مدیران با سابقه صنعت خودرو و در رأس آن‌ها هاشم یکه زارع (مدیر عامل اسبق ایران خودرو، پارس خودرو، سایپا دیزل و ایران خودرو دیزل) به دنبال ورود به صنعت خودروی کشور است. بنابر شنیده‌ها بزودی نامه رسمی تقاضای خرید سایپا توسط زر ماکارون به مقامات عالی رتبه ارسال می‌شود. البته که مدیران زر گفته‌اند در صورتی که نتوانند سایپا را بخرند باز هم به صنعت خودرو ورود خواهند کرد.
پیش بینی می‌شود با توجه به سابقه درخشان یکه زارع در مدیریت پارس خودرو و تجربه وی در این برند قدیمی باعث شود پارس خودرو به عنوان زیر مجموعه گروه سایپا به هلدینگ زر برسد و خود سایپا نیز به مجموعه دیگری واگذار شود.
شرکت کروز، سیری ناپذیر در تصاحب خودروسازی‌ها
شرکت کروز به عنوان بزرگترین قطعه ساز کشور و مالک گروه بهمن و شرکت ایران خودرو نیز آمادگی خود را برای خرید سومین خودروسازی اعلام کرده و به دنبال تصاحب سایپا است. کروزی‌ها معتقدند کنسرسیوم قطعه سازان می‌تواند با راهبرد پلتفرم مشترک و کاهش تنوع تولیدات، خودروهای با کیفیت و اقتصادی تولید کند.
در سال‌های اخیر علاوه بر بهمن و ایران خودرو، قطعات ساخت کروز نفوذ گسترده‌ای در شبکه زنجیره تأمین قطعات خودروهای تولیدی سایپا پیدا کردند و این ارتباطات وسیع مالی سبب شده تا در جریان انتخاب مدیرعامل جدید سایپا نیز شاهد نقش آفرینی کروز در روند انتخاب مدیرعامل جدید سایپا باشیم.
نا گفته نماند کماکان موانع سیاسی بسیاری بر سر مالکیت کروز بر سایپا وجود دارد و این گزینه از شانس کمتری نسبت به کرمان موتور و زر ماکارون برخوردار است.
بعد از خصوصی شدن ایران خودرو و سایپا نباید منتظر تغییرات جدی باشیم
با اینکه خصوصی سازی صنعت خودرو بر روی کاغذ اتفاق مثبتی تلقی می‌شود اما بایستی توجه داشت که موفقیت صنعت خودرو در گرو فضای مثبت اقتصادی در سطح کلان است. مادامی که اقتصاد کشور تحت تحریم‌های شدید اقتصادی باشد امکان ایجاد شبکه زنجیره تأمین برای تولید یک محصول بروز و با کیفیت وجود نخواهد داشت؛ چرا که بکارگیری فناوری در خودرو آن هم در ابعاد مقرون بصرفه نیازمند تعاملات بین المللی است.
از طرف دیگر بنابر برخی آمار ارائه شده، مجموع بدهی دو خودروساز دولتی روی هم نزدیک به ۵ میلیارد دلار است و این میزان بدهی می‌بایست توسط مالکان جدید ایران خودرو و سایپا پرداخت شود؛ این عدد معادل ارزش برخی برندهای مطرح خودروسازی دنیا با تمام تجهیزات، محصولات و زیرساخت‌های آنان است.همین دو دلیل کافی است که به نیت خیر خریداران ایران خودرو و سایپا شک کنیم چرا که کالایی با این ویژگی‌ها از دید هیچ خریداری ارزنده به‌نظر نمی‌رسد!به اذعان همه کارشناسان اگر قرار است ایران در وضعیت امروز جهان خودروساز باقی بماند، تنها از مسیر خصوصی شدن صنعت ممکن خواهد بود. ادامه دادن به مسیر فعلی با توجه به شرایط اقتصادی کشور هیچ چشم انداز روشنی در پی ندارد و با تمامی مشکلاتی که گفته شد به نظر می‌رسد خصوصی سازی شانس آخر ادامه حیات کارخانجات خودروسازی در کشورمان باشد. البته باید توجه داشت اصلاح وضع موجود نیازمند زمان بوده و نباید انتظار تغییرات جدی در کوتاه مدت را داشته باشیم.