سرو پاتاگونیایی پیرترین درخت جهان
در دل جنگل‌های شیلی، درختی است که تاریخ آن به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. «پدربزرگ کبیر» (Gran Abuelo) که نوعی سرو پاتاگونیایی است، پیرترین درخت جهان به شمار می رود. این درخت در پارک ملی Alerce Costero شیلی واقع شده و به دلیل سن زیادش، توجه محققان را به خود جلب کرده است.
به گزارش دنده6 : پدربزرگ کبیر با ارتفاع ۶۰ متری و قطر تنه‌ای به پهنای ۴ متر، در دامنه دره‌ای در کوه‌های «آندز» کشور شیلی سر به فلک کشیده است. دانشمندان با استفاده از یک مدل ریاضیاتی که رشد آن را ده هزار بار شبیه‌سازی کرده، تخمین زده‌اند که سن این درخت بین ۴,۱۰۰ تا ۵,۴۰۰ سال باشد. پیرترین درخت جهان اکنون به دلیل تغییرات آب‌وهوایی و ورود بی‌رویه گردشگران، در معرض خطر قرار گرفته است.
در صورتی که بتوان سن این درخت را از طریق مطالعه حلقه‌های آن به‌طور دقیق تأیید کرد، رکورد پیرترین درخت جهان شکسته خواهد شد. مطالعه روی حلقه‌های درخت که به عنوان علم «دندروکرونولوژی» شناخته می‌شود، دقیق‌ترین روش برای تعیین سن درختان است. با این حال، داده‌های مربوط به حلقه‌های داخلی پدربزرگ کبیر هنوز به‌طور کامل در دسترس نیست.
جاناتان باریچیویچ، محقق برجسته اقلیم و اکوسیستم در آزمایشگاه علوم محیط زیست و اقلیم در پاریس که روی پیرترین درخت جهان تحقیق می‌کند، اعلام کرده که «این درخت به‌دلیل سن زیاد و فشار ناشی از گردشگری در وضعیتی بحرانی قرار داشته و نیاز به حفاظت ویژه دارد».
پیرترین درخت جهان چند سال دارد؟
در ابتدا تصور می‌شد پدربزرگ کبیر که در جنگلی مه‌آلود در شیلی قرار دارد، ۳,۵۰۰ سال قدمت داشته باشد. اما در سال ۲۰۲۰، باریچیویچ و سایر همکارانش که از اساتید منابع طبیعی و جنگل‌داری در دانشگاه شیلی هستند، از یک روش غیرمخرب برای سوراخ کردن تنه پدربزرگ کبیر استفاده کردند تا حلقه‌های آن را مورد بررسی قرار دهند.
این روش به دلیل ضخامت حدود ۴ متری تنه پیرترین درخت جهان، قادر نبود تا عمق مرکز آن نفوذ کند؛ بنابراین محققان نمی‌توانند سن دقیق درخت را مشخص کنند و هنوز به حلقه‌های داخلی دسترسی کامل نیافته‌اند.
آن‌ها برای پر کردن این خلأ، از یک مدل ریاضیاتی استفاده کردند که با بررسی سرعت رشد گونه‌های مشابه، سن احتمالی این درخت را تخمین زدند. در این شبیه‌سازی، تغییرات اقلیمی و زیست‌محیطی نیز در نظر گرفته شده است. این شبیه‌سازی‌ها نشان داد که قدیمی ترین درخت جهان احتمالاً ۵,۴۰۰ سال سن دارد.
کمترین سنی که در این بازه برای آن به دست آمد، ۴,۱۰۰ سال بود. پدربزرگ کبیر حتی اگر خیلی سریع هم رشد کرده باشد، نمی‌تواند کمتر از ۱,۱۰۰ ساله داشته باشد. احتمال آنکه سن این درخت بیشتر از ۵ هزار سال باشد، حدوداً ۸۰% است.
در حالی که Gran Abuelo به عنوان قدیمی ترین درخت جهان شناخته می‌شود، اما درختان دیگری نیز وجود دارند که قدمت زیادی دارند. یکی از معروف‌ترین این درختان، درخت متوشلخ (Methuselah) است که در کوه‌های سفید ایالت کالیفرنیا قرار دارد. این درخت از گونه کاج Bristlecone Pine است و سن آن حدود ۴,۸۵۰ سال تخمین زده می‌شود. با این حال، پدربزرگ کبیر با قدمت باورنکردنی‌اش از متوشلخ پیشی گرفته و اکنون به‌عنوان پیرترین درخت جهان شناخته می‌شود.
