سریعترین جت های جنگنده جهان 

به گزارش دنده 6 – جت‌های جنگنده از جمله پرطرفدارترین انواع هواپیماها هستند. این جنگنده‌ها در نگاه علاقه‌مندان جذاب به نظر می‌رسند، بسیار سریع هستند و تماشای پروازشان فوق‌العاده سرگرم‌کننده است. جت‌های جنگنده در بازی‌های ویدیویی مانند سری «Ace Combat» نیز حضور دارند و چندین جت جنگنده در «Top Gun» به نمایش درآمدند. آنها چابک و سریع هستند و انواع حرکات هیجان‌انگیز را در هوا انجام می‌دهند. علاوه‌براین، جت‌های جنگنده از گران‌ترین وسایل نقلیه در هر ارتشی به‌شمار می‌روند که اغلب میلیاردها دلار برای طراحی، توسعه و حمل آن‌ها خرج می‌شود.

از معیارهای مهم برای سنجش قدرت یک جت جنگنده می‌توان به چابکی، فناوری و سیستم‌های تسلیحاتی آن‌ اشاره کرد؛ البته مهمترین فاکتور از نظر برخی از متخصصان و علاقه‌مندان این سلاح‌های پرنده سرعت است.

تعداد پرنده‌هایی که می‌توان آن‌ها را در دسته‌ی هواپیماهای سریع طبقه‌بندی کرد بسیار زیاد است؛ از جمله SR-71 که می‌تواند با سرعت 3 ماخ در ارتفاعات فوق‌العاده بالا پرواز کند. طبق گزارش‌ها، هواپیماهای اولیه مانند لاکهید YF-12 نیز با سرعت 3 ماخ حرکت کرده‌اند.

درحال حاضر، جت‌های جنگنده مدرن نمی‌توانند به این سرعت پیش بروند، اما بسیاری از آن‌ها قادرند تا ۲ ماخ سرعت را تجربه کنند. متأسفانه، سرعت جت همیشه مقدار دقیقی نیست که بتوان آن را تشخیص داد. هواپیماها می‌توانند در ارتفاعات با سرعت بیشتری پرواز کنند و مقادیر ماخ بسته به اینکه چقدر از سطح دریا بالاتر هستند، دستخوش تغییر می‌شود.

سرعت ۱ ماخ در سطح دریا تقریباً ۷۶۰ مایل در ساعت است و در ۶۰ هزار فوت به ۶۵۹ مایل در ساعت کاهش می‌یابد. چگالی کمتر هوا در ارتفاعات به هواپیماها امکان می‌دهد سریعتر حرکت کنند، در حالی که هوای سردتر باعث کندی حرکت آن‌ها می‌گردد. بنابراین، غیرعادی نیست که سرعت‌های گزارش شده برای تعدادی از هواپیماها متعدد باشد.

با توجه به معیار سرعت هنگام قیاس هواپيماها، ما در این مقاله به معرفی و بررسی سریعترین جت های جنگنده جهان می‌پردازیم.

1. میکویان-گورویچ میگ-۲۵ فاکس‌بَت – Mikoyan-Gurevich MiG-25 Foxbat

میگ-25 با حداکثر سرعت 2.8 ماخ یا تقریباً 2150 مایل در ساعت، یکی از سریع‌ترین هواپیماهای نظامی دنیا و سریع‌ترین هواپیمای جنگنده ساخته شده در تاریخ است. سرعت خارق‌العاده این جت آن را به دومین جت سریع روی زمین پس از SR-71 تبدیل می‌کند.

این جت جنگنده از اولین پرواز خود در سال ۱۹۶۴ توسط چندین ارتش جهان به‌خدمت گرفته شده است‌، اما عمدتاً در کشور سازنده خود یعنی روسیه استفاده می‌شود. این روزها تنها دو فروند از این جت بی‌نظیر در خدمت هستند که هر دو در نیروی هوایی سوریه مستقر شده‌اند. میگ ۲۵ علاوه بر توانایی جنگیدن، معمولاً برای عملیات شناسایی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.

میگ-۲۵ در اصل برای رهگیری بمب‌افکن بی-۷۰ آمریکایی‌ها ساخته شد که قادر به پرواز با سرعت ۳ ماخ بود. با این وجود بی-۷۰ هیچگاه تکمیل نشد و در اختیار ارتش آمریکا قرار نگرفت، اما میگ-۲۵ به عنوان یک رهگیر دوربرد با سرعت فوق‌العاده به خدمت ارتش شوروی درآمد.

این هواپیما در درجه اول برای پرواز با حداکثر سرعت و بالاترین حد ممکن طراحی شده بود. سرعت آن واقعاً چشمگیر است، اما حداکثر ارتفاع ۶۷ هزار فوتی آن نیز نباید نادیده گرفته شود. سرعت خارق‌العاده در کنار این ویژگی به میگ ۲۵ برتری خاصی نسبت به سایر مبارزان می‌دهد.

تنها نکته منفی در مورد جت فاکس‌بَت این است که مانورپذیری چندانی ندارد و برای موثر ماندن نیاز به تعمیر و نگهداری زیاد و هر 150 ساعت پرواز نیاز به تعویض موتور داشت. این جت با ظهور MiG-31 کنار گذاشته شد. میگ 31 با اینکه در مقایسه با میگ 25 کندتر به حساب می‌آمد، اما دارای فناوری پیشرفته‌تر و قابلیت مانور بهتری نسبت به نسل قبلی خود بود.

در طول جنگ ایران و عراق، دست کم ۹ فروند میگ-۲۵ به وسیله اف-۱۴های ایرانی و یک فروند هم توسط اف-۵ ایرانی سرنگون گردید. میگ-25 Foxbat در روزهای اولیه خود چندین رکورد سرعت و ارتفاع ثبت کرد و تأثیر قابل‌توجهی بر پیشرفت فناوری هوافضا داشت. ایالات متحده F-15 را برای مقابله با MiG-25 تولید کرد، اما در نهایت، هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری MiG-25 و تمرکز بر سرعت بیش از چابکی باعث شد این جت به جز سوریه و الجزایر در سایر کشورها بازنشسته شود.

2. میکویان میگ-۳۱ – Mikoyan MiG-31

میگ-۳۱ در واقع جت جنگنده‌ای است که رسماً جایگزین میگ-۲۵ شد. با اینکه درمقایسه با نسل قبلی خود کندتر است، اما حداکثر سرعت آن تقریباً به ۱۹۰۰ مایل در ساعت می‌رسد که آن را به یکی از سریعترین جت های جنگنده دنیا تبدیل می‌کند. جایگزینی آن با میگ-۲۵ خروجی پیشرفت‌های قابل توجهی داشت، به‌گونه‌ای که با این جت جدید پرواز در ارتفاعات پایین‌ آسان‌تر بود، چابکی بهتری داشت، می‌توانست در بردهای طولانی‌تر پرواز کند و موتورهای آن نیازی به تعویض مکرر نداشتند.

میگ-31 همچنین از مواد قوی‌تر و سبک‌تر همراه با فناوری کلی بهتر ساخته شده بود. تنها نقطه ضعف آن این بود که نمی‌توانست به سرعت نسخه قبلی خود پیش برود. MiG-31 هنوز در چندین کشور استفاده می‌شود و روسیه آن را به فنلاند، سوریه، قزاقستان و کشورهای دیگر فرستاد.

انواع مختلفی از این جت مانند MiG-31F، MiG-31B و MiG-31M نیز وجود دارد که میزبان طیف وسیعی از فناوری، پیشرفت‌هایی نسبت به سلاح‌های اصلی و دیگر سلاح‌ها برای انجام چندین نوع ماموریت بودند. حتی یک نسخه آزمایشی به نام MiG-31LL وجود دارد که روسیه از آن برای آزمایش هواپیما استفاده می‌کند.

برخلاف مدل قبلی خود، این مدل هنوز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد و روسیه قصد دارد حداقل تا سال ۲۰۳۰ با آنها پرواز کند. پس از روسیه که کاربر اصلی است، قزاقستان حدود ۳۰ فروند میگ ۳۱ دارد. در سال ۲۰۰۷ قراردادی به ارزش ۶۰ میلیون دلار برای ارتقای ده فروند از آن‌ها به میگ-۳۱بی‌ام به امضا رسید.

در سال ۲۰۲۰ اعلامیه‌ای مبنی بر افزایش طول عمر خدمتی این جنگنده از ۲۵۰۰ به ۳۵۰۰ ساعت در هواپیماهای موجود در روسیه اعلام شد. این روزها، نیروی هوایی روسیه عمدتاً از نوع MiG-31BM استفاده می‌کند که جدیدترین مدل تولیدی با چندین پیشرفت نسبت به نسخه اصلی است. روس‌ها در حال نوسازی جت‌های جنگنده خود هستند تا بتوانند تا جایی که ممکن است تسلیحات جنگی خود را برتری بخشند.

3. نورث امریکن ایکس‌بی-۷۰ والکیری – North American XB-70 Valkyrie

ایکس‌بی-۷۰ یک بمب افکن استراتژیک منحصر‌به‌فرد است که حداکثر سرعتی در حدود ۲۰۵۰ مایل در ساعت دارد که بسته به ارتفاع، به ۳ ماخ نیز می‌رسد. با اینکه این جت در تمام طول عمرش آزمایشی بود، اما داده‌های کافی برای ثبت سرعت خارق‌العاده آن وجود دارد.

این هواپیمای ۶ موتوره با طراحی و ساخت شرکت هوانوردی نورث امریکن در اواخر دهه ۱۹۵۰ توسعه یافت و هدف از ساخت آن برآورده کردن نیازهای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا بود. این جت از متریال سبک‌تر و مقاوم‌تر در برابر حرارت ساخته شده بود و با این قابلیت‌ها توانست به چنین سرعتی دست یابد.

این هواپیما علاوه بر سرعت بالای خود، می‌تواند تا ارتفاع ۷۰ هزار پا نیز برود که ارتفاعی بسیار بالاتر از حد توان اکثر جت‌های جنگنده است و آن را از هدف قرار گرفتن توسط هر نوع پدافند زمینی و هر نوع جنگنده رهگیر موجود در آن زمان مصون می‌داشت.

این بمب افکن به عنوان جایگزینی برای بمب افکن نمادین B-52 در نظر گرفته شد که هرگز به‌طور رسمی وارد مرحله تولید نشد، اما نیروی هوایی ایالات متحده برای آزمایش آیرودینامیک هواپیماهای بزرگ مافوق صوت، دو مورد از آنها را به دست گرفت.

داده‌های تست‌های پرواز XB-70 و همچنین مواد و آلیاژهای هوافضای توسعه یافته این پروژه در برنامه بعدی بمب افکن بی-۱ لنسر، برنامه حمل و نقل زِبَرصوت آمریکا (SST) و از طریق جاسوسی اتحاد جماهیر شوروی در برنامه توپولف-۱۴۴ مورد استفاده قرار گرفت. این بمب‌افکن پس از مدتی به RS-70 تغییر نام داد و RS-70 نیز سرانجام به عنوان SR-71 افسانه‌ای وارد تولید شد. البته با اینکه SR-71 می‌تواند سریعتر از XB-70 حرکت کند، اما یک جت جنگنده نیست.

دو فروند از این هواپیما ساخته شد که یک فروند آن در ۸ ژوئن ۱۹۶۶ زمانی که ایکس‌بی-۷۰ شماره ۲ در کنار اف ۵، اف ۴، تی ۳۸ و اف-۱۰۴ پرواز می‌کرد، به دلیل جریان هوای بال بمب‌افکن، جنگنده اف-۱۰۴ به طرف آن کشیده شد و به سکان عمودی ایکس‌بی-۷۰ برخورد کرده و درنهایت هر دو هواپیما سقوط کردند.

4. مک‌دانل داگلاس اف-15 ایگل – McDonnell Douglas F-15 Eagle

مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ ایگل یکی از بهترین جت‌های جنگنده در ارتش ایالات متحده است که ترکیبی عالی از قابلیت مانور و سرعت را با هم ترکیب می‌کند و برخی از انواع آن می‌توانند به سرعت ۱۸۷۵ مایل در ساعت برسند. به طور کلی، مدل‌های پایه آنقدر سریع نیستند، اما هنوز هم می‌توانند حدود ۱۶۵۰ مایل در ساعت پیش روند.

استفاده از سامانه هوایی دیجیتال، نصب یک رادار با برد بلند حدود ۱۰۰ مایل (۱۶۰ کیلومتر)، به‌کارگیری آخرین نوع رادار برد متوسط، استفاده از موشک‌های هوا به هوای اسپارو و کوتاه برد حرارت یاب سایدوایندر و مجهز شدن این جنگنده به توپ سرعت بالا، از آن یک عقاب با سرعت بالا ساخته ‌است. این جت در دهه 1970 برای مقابله با MiG-25 و MiG-31 روسیه تولید شد و انواع مختلفی از آن در طول پرواز جت توسعه یافت. این جت جنگنده هنوز در چند کشور از جمله ایالات متحده، ژاپن و اسرائیل در خدمت است.

این مورد از سریعترین جت های جنگنده جهان انواع مختلفی از جمله F-15E Strike Eagle دارد که اکثر آن‌ها همان سرعت 1650 مایل در ساعت نسخه اصلی را ارائه می‌دهند. علاوه‌براین، F-15 دارای فناوری جالبی است و می‌تواند تنها در چهار ثانیه از حالت عادی به حداکثر قدرت برسد. این جت همچنین از یک نمایشگر هدآپ بهره می‌برد که با تصاویر ویدیویی خود در شب جلوه‌ای همانند روز را برای خلبان به نمایش می‌گذارد.

سری F-15 اولین هواپیمای ایالات متحده بود که نیروی رانشی بیش از وزن جت داشت و به آن اجازه می‌داد در حالی که 100٪ عمودی بود، شتاب بگیرد. جنگنده اف-۱۵ ایگل با ثبت رکورد نرخ شکست به موفقیت ۰–۹۵ در نبردهای برتری هوایی، یکی از موفق‌ترین جنگنده‌های توسعه‌یافته توسط بشر تا به امروز است.

برخی از انواع F-15 به سمت بازنشستگی می‌روند، اما به‌نظر می‌رسد حداقل برای مدتی بیشتر توسط نیروی هوایی ایالات متحده مورد استفاده قرار گیرند. احتمالاً این جنگده در نیروی هوایی ایالات متحده تا سال 2030 به صورت عملیاتی حضور خواهد داشت و انتظار می‌رود سپس اف-22 رپتور جایگزین اف-15 شود.

5. میکویان-گورویچ ئی 152 – Mikoyan-Gurevich Ye-152

این مورد از سریعترین جت های جنگنده جهان بخشی از خانواده جت‌های جنگنده Mikoyan-Gurevich Ye-150 است که ابتدا برای نیروهای دفاع هوایی شوروی طراحی شد. در میان این خانواده که شامل بیش‌از دوجین نوع اصلی می‌شود، Ye-152 سریع‌ترین پرنده با حداکثر سرعت تقریباً 1880 مایل در ساعت در ارتفاع 50،525 فوتی است.

این جت از موتور توربوجت Tumansky R-15B-300 بهره می‌برد که مشابه میگ-25 فاکس‌بت است، با این تفاوت که میگ-25 دو عدد از آنها داشت و Ye-152 فقط یکی. Ye-152-1 به‌طور خاص توانسته چندین رکورد جهانی سرعت و ارتفاع به رسمیت شناخته شده توسط FAI را ثبت کند و این امر آن را برتر از سایر جت‌های جنگنده جلوه می‌دهد.

متأسفانه به دلیل عوامل مختلف، سری جت‌های جنگنده Ye-150 هرگز به تولید نرسیدند. گزارش‌ها بیان می‌کنند که مسائل الکترونیکی، مشکلات قابلیت اطمینان موتور و تاخیر در توسعه در نهایت منجر به رها شدن این پروژه در اوایل دهه 1960 شد. همین مشکلات MiG-25 Foxbat را نیز بازنشسته کرد.

تنها چهار مدل خانواده Ye-150 تا‌کنون تولید شده که امروزه فقط Ye-152M باقی مانده است و در موزه نیروی هوایی مرکزی در مونینو روسیه زندگی می‌کند. اما میراث آن به طرق دیگر ادامه دارد.

سری R-15 موتورهای توربوجت در نهایت برخی از ارتقاءهای مورد نیاز را دریافت خواهند کرد. یک نوع از موتور در Ye-266M قرار داده شد که مدلی آزمایشی از MiG-25 است. این جت در حال حاضر رکورد ارتفاع جهانی برای هواپیماهای زمینی با ارتفاع 123523 فوت را به نام خود ثبت کرده است.

6. گرومن اف-۱۴ تامکت – Grumman F-14 Tomcat

گرومن اف-۱۴ تامکت یکی دیگر از جت‌های جنگنده نمادین نیروی هوایی ایالات متحده است که حداکثر سرعت آن تقریباً به 1554 مایل در ساعت می‌رسد. این جت بیشتر به‌عنوان یکی از جت‌های جنگنده مورد استفاده در Top Gunشناخته می‌شود، اما جت حتی خارج از سینما هم عملکردی خارق‌العاده از خود نشان می‌دهد.

اف-۱۴ تامکت قادر است به عنوان یکی از سریعترین جت های جنگنده جهان شش موشک را علیه شش هدف مختلف هدایت کند و در عین حال ۱۸ هواپیمای دیگر دشمن را تا فاصله ۱۹۵ مایلی ردیابی کند. در واقع، در دهه ۱۹۷۰ چنین فناوری شگفت‌انگیزی بود که سبب شد روسیه به‌فکر شکار یکی از آن‌ها از اقیانوس بیفتد تا از نحوه کار این هواپیمای خارق‌العاده سر در بیاورد.

جت دو موتوره دارای گواهینامه جنگنده کلاس ۲ ماخ است و به چندین هواپیمای دیگر در سرعت ۱۵۰۰ مایل در ساعت می‌پیوندد. در حالی که چنین سرعتی آن را از دیگر جت‌ها متمایز نمی‌کرد، این واقعیت که می‌توانست کارهای زیادی انجام دهد باعث تمایز آن شد.

این هواپیما به عنوان جانشین F-4 Phantom II محبوب ساخته شد. برخی از ویژگی‌های آن شامل بال‌های متغیری بود که بر اساس سرعت و ارتفاع تنظیم می‌شد، به همراه یک توپ دوار برای مبارزه از نزدیک. F-14 در طول سال‌ها حتی پیشرفته‌تر شد. برای مثال، در طول مداخله ناتو در سال 1995 در بوسنی، این جت به بمب‌های هدایت‌شونده لیزری مجهز شد.

گرومن اف-۱۴ تامکت در نهایت در اوایل دهه 2000 بازنشسته شد و ایالات متحده بیشتر مدل‌های آن را نابود کرد تا طراحی خود را مخفی نگه دارد و این روزها نسخه‌های باقی مانده عمدتاً در موزه‌ها هستند. F/A-18 Super Hornet جایگزین آن شد و در حال حاضر ایران تنها به‌کار گیرنده این جنگنده در جهان است.

نیروی دریایی آمریکا ۴۷۸ فروند از این جنگنده را دریافت کرد و ۷۹ فروند از این جنگنده به ایران تحویل داده شد که هشتادمین نسخه ساخته شده به دلیل قطع روابط ایران و آمریکا و تحریم تسلیحاتی ایران در آمریکا ماندگار شد.

 

7. سوخو سو27 – Sukhoi Su-27

سوخو Su-27 یک جت جنگنده افسانه‌ای است که اغلب با F-15 Eagle مقایسه می‌شود. حداکثر سرعت Su-27 حدود 1550 مایل در ساعت است که مساویست با 2.35 ماخ در ارتفاع. دلیل مقایسه سو-27 با اف-15 این است که اتحاد جماهیر شوروی به‌طور خاص این جت جنگنده را در پاسخ به F-15 طراحی کرد.

با اینکه این هواپیمای جنگی خیلی سریع نیست، اما با F-15 در قابلیت‌های دیگر مطابقت دارد. این جت قادر است تا ارتفاع 59 هزار فوتی پرواز کند و می‌تواند قبل از نیاز به سوخت‌گیری بیش از 1800 مایل پیش برود.

سوخو Su-27 رسماً در سال 1982 وارد خدمت شد و بلافاصله در روسیه، اوکراین، بلاروس، قزاقستان، اندونزی و چند کشور دیگر به کار گرفته شد. هند نیز در سال 2002 به کاربران Su-27 ملحق شد و چین در سال 2004 برخی از آنها را سفارش داد، در حالی که مکزیک تعدادی را در سال 2006 به ارتش خود اضافه کرد.

در سوخوی۲۷، به تقلید از جنگنده اف-۱۴دی از سیستم جستجو و ردیابی مادون قرمز یا IRST استفاده شده‌ است که می‌تواند در خدمت رادار قرار بگیرد یا مستقلاً برای حملات مخفیانه به کار گرفته شود. این سیستم همچنین به کنترل مسلسل هواپیما کمک می‌کند و دقت بیشتری را نسبت به زمانی که از حالت نشانه‌روی رادار استفاده می‌شود، فراهم می‌آورد. سو-27 اخیراً پس از حمله نیروهای روسی به اوکراین در سال 2022 شاهد نبرد بوده است. نسخه‌های مدرن این جت دارای موتورهای بهینه‌سازی شده برای افزایش عملکرد هستند.

نیروی هوایی روسیه هم‌اکنون ۳۵۵ فروند سوخو ۲۷ در اختیار دارد. اگر سو-27 نیز به این قرارداد پایبند باشد که هواپیماهای نظامی حدود 50 سال در خدمت می‌مانند، این احتمال وجود دارد که این هواپیماها برای چندین دهه در خدمت باقی بمانند. با این حال، Su-35 و Su-57، جانشینان Su-27 با حداکثر سرعت مشابه، در حال حاضر تولید شده‌اند، بنابراین ممکن است روزهای کمی برای Su-27 باقی مانده باشد.

8. شنیانگ جی15 – Shenyang J-15

شنیانگ جی-۱۵ معروف به کوسه پرنده، یک جنگنده ناونشین چندمنظوره نسل چهارم ساخت شرکت شنیانگ چین است. سرعت پایه این جت جنگی ۲.۴ ماخ یا حدود ۱۵۵۰ مایل در ساعت بسته به ارتفاع است که یکی از جدیدترین جت‌های جنگنده در این لیست محسوب می‌شود. جی-۱۵ که در سال ۲۰۱۳ به جهان معرفی شد، منحصراً توسط نیروی دریایی ارتش چین استفاده می‌شود. به این ترتیب، بررسی مشخصات کامل این جت جنگنده کمی دشوار است.

این یک جت بر پایه Shenyang J-11 است که در سال 1998 عرضه شد. در راستای ارتقای پروژه جی-۱۱، پروژه جی-۱۵ در سال ۲۰۰۶ میلادی آغاز شد و نخستین پیش‌نمونه در سال ۲۰۰۹ با موتور روسی ساترن ای‌ال-۳۱-اف آزمایش را بر روی باند انجام داد.

با این حال، J-15 از نظر فنی شبیه J-11 نیست. در عوض، جی-11 و جی-15 نسخه‌های چینی سوخو سو-27 و سو-33 هستند. بنابراین، منطقی است که این جت‌های جنگنده تقریباً به اندازه همتایان سوخوی خود سریع و مجهز باشند. مدل‌های اولیه حتی قبل از تغییر به WS-10 ساخت چین در سال 2022، از همان نیروگاه AL-31 استفاده می‌کردند که همتایان آن‌ها داشتند.

چینی‌ها گزارش داده‌اند که سرعت این مورد از سریعترین جت های جنگنده جهان در سال 2017 حدود 2.4 ماخ بوده است. این آمار قبل از شروع به کار موتورهای WS-10 است، بنابراین مستندات زیادی درباره سرعت موتور جدیدتر با J-15 وجود ندارد. با توجه به تاریخ‌ها، سرعت جت مذکور به احتمال زیاد براساس موتور قدیمی AL-31 است، بنابراین J-15 های جدیدتر ممکن است حتی سریعتر باشند. در حال حاضر تقریباً 50 جت در حال کار است و این جت هنوز در چین به تولید می‌رسد.

جی-۱۵ می‌تواند از نظر حمل مهمات و برد عملیاتی رقیب سوپر هورنت باشد، ولی هنوز به اصلاحات زیادی در زمینه الکترونیک و سامانه‌های جنگی نیاز دارد. از بزرگ‌ترین مشکلات این جنگنده می‌توان به وزن بسیار زیاد آن اشاره کرد که ۱۷٬۵۰۰ کیلوگرم است و در مقایسه با سوپر هورنت که وزنی برابر با ۱۴٬۶۰۰ دارد، یک ضعف اساسی محسوب می‌شود.

9. کانویر اف-۱۰۶ دلتا دارت – Convair F-106 Delta Dart

اف-۱۰۶ اغازکننده توسعه‌ی یک سری از جت‌های جنگنده است که سرعت‌های بسیار مشابهی دارند. این جت حداکثر سرعت تقریباً 1587 مایل در ساعت دارد و از موتور اف-105 Thunderchief استفاده می‌کند که بسته به ارتفاع هر دو مدل می‌توانند تقریباً سرعت یکسانی داشته باشند.

اف-۱۰۵ یک بمب افکن بود، در حالی که اف-۱۰۶ یک رهگیر محسوب می‌شد. این هواپیما در سال ۱۹۵۶ تولید شد و در سال ۱۹۵۹ درست در زمان جنگ ویتنام برای نیروی هوایی ایالات متحده به طور کامل عملیاتی گشت. سرانجام در اواخر دهه ۱۹۸۰ پس از اینکه جت‌های جنگنده قدرتمندتر جای آن را گرفتند، از خدمت بازنشسته شد.

اف-106 محصول شرکت Convair به‌عنوان یک جنگنده تک موتوره، در زمان خود بسیار سریع بود و نوع F-106A آن در سال 1959 رکوردهای سرعت جهانی را شکست. اما این جت در سال 1971 توسط مک دانل داگلاس F-4 فانتوم که دارای طراحی دو موتوره بود شکست خورد.

در سال 1970، یک خلبان درحالی که در مونتانا پرواز می‌کرد، کنترل خود را از دست داد و از جت خارج شد. به دلایلی، این باعث شد که جت چرخش خود را متوقف کند و F-106 بدون خلبان در یک میدان پوشیده از برف فرود آمد. پس از تعمیرات جزئی، F-106 دوباره وارد خدمت شد و 16 سال دیگر را قبل از بازنشستگی در موزه سپری کرد.

این جنگنده به‌تدریج در دهه ۱۹۸۰ بازنشسته شد و با هواپیماهای بدون سرنشین QF-106 جایگزین گشت که تا سال ۱۹۹۸ تحت برنامه Pacer Six مورد استفاده قرار گرفتند. امروزه هنوز تعدادی F-106 در اطراف وجود دارد، اما بیشتر آنها در موزه‌ها هستند.

10. لاکهید مارتین اف-22 رپتور – Lockheed Martin F-22 Raptor

لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور که در سال ۲۰۰۵ وارد خدمت شد، حداکثر سرعتی در حدود ۱۵۵۰ مایل در ساعت دارد و یکی از گران‌ترین، پیشرفته‌ترین و توانمندترین جنگنده‌هایی به‌شمار می‌رود که تا به امروز تولید شده‌ است.

این جت جنگی علاوه‌بر سرعت عالی خود، از سخت‌افزار و فناوری پیشرفته نیز برخوردار است، از جمله توانایی کروز با سرعت 1.5 ماخ بدون استفاده از پس‌سوز. علاوه‌براین، اف‌-22 می‌تواند بیش‌از 2000 پوند مهمات حمل کرده و دشمنان را از فاصله 200 مایلی شناسایی کند. در حالی که امروز F-22 هنوز در خدمت نیروی هوایی ایالات متحده است، اما به دلیل وجود همتایان قدرتمند تلاش‌هایی برای بازنشستگی زودهنگام برخی از مدل‌های آن وجود دارد.

با توجه به برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته نیروی هوایی آمریکا، اف-۲۲ در درجه اول به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد، اما این جنگنده از قابلیت‌های هواگرد تهاجمی، جنگ الکترونیک و شنود الکترونیک نیز بهره می‌برد.

با وجود سرعت خارق‌العاده و ویژگی‌های برجسته، نگهداری این جت‌های جنگی پرهزینه است و برخی از قدیمی‌های ناوگان به ارتقای پرهزینه‌ای نیاز دارند تا دوباره آماده نبرد شوند. به همین دلیل به نظر می‌رسد که نیروی هوایی هر سال تلاش می‌کند تا کارهای بازنشستگی این هواپیما را انجام دهد.

نیروی هوایی ایالات متحده تنها دارنده اف-۲۲ است که تا ژوئیه ۲۰۱۸، ۱۸۶ فروند اف-۲۲ را در تملک خود داشت. شرکت لاکهید مارتین به‌منظور جلوگیری از ضرر دادن و همچنین تأمین بودجه برای پروژه‌های آینده خود، درنظر دارد نسخه صادراتی اف-۲۲ را تولید کند. اف-22های آسیب‌دیده که نیازمند تعمیر جدی هستند تنها حدود 20٪ از تعداد کل مجموعه را تشکیل می‌دهند، بنابراین ایالات متحده پس از بازنشستگی برخی از آنها، همچنان F-22ها را به پرواز خواهد درآورد.

به غیر از بازنشستگی مدل‌های قدیمی، F-22 مشکلات دیگری را در محافل نظامی ایجاد کرده است. آنها بسیار گران هستند و 125 میلیون دلار برای هر جت باید پرداخت شود. علاوه‌براین، ایالات متحده در حال حاضر روی نسل بعدی جت‌های جنگنده برای زرادخانه خود کار می‌کند.

11. داسو میراژ ۲۰۰۰ – Dassault Mirage 2000

میراژ ۲۰۰۰ جت جنگنده چندمنظوره تک‌موتوره بال‌مثلثی ساخت شرکت هوایی داسو فرانسه است. این جت حداکثر سرعت ۲.۲ ماخ دارد که معادل تقریباً ۱۴۵۰ مایل در ساعت است. میراژ ۲۰۰۰ در اواخر دهه ۱۹۷۰ بر اساس جنگنده موفق داسو میراژ ۳ برای نیروی هوایی فرانسه طراحی شد و اولین پیش‌نمونه آن در سال ۱۹۷۸ پرواز کرد و از سال ۱۹۸۲ در نیروی هوایی فرانسه به خدمت گرفته شد.

این مورد از سریعترین جت های جنگنده جهان هنوز در بسیاری از کشورها از جمله ابوظبی، مصر، فرانسه، یونان، هند و تایوان در خدمت است. جدیدترین مدل آن در اواسط دهه ۲۰۱۰ منتشر شد، بنابراین این یک جت مدرن محسوب می‌شود. به این ترتیب، دارای بسیاری از امکانات رفاهی مدرن است و می‌تواند تا ۹ سلاح را متصل کند و شامل دو مسلسل نصب شده در داخل است.

همچنین سلاح‌های دیجیتال و سیستم‌های ناوبری در این جت جنگی تعبیه شده است، قابلیت‌هایی که جنگنده‌های قدیمی ندارند. نسخه اصلی برای نیروی هوایی فرانسه ساخته شد که امروزه از مدل‌های ارتقا یافته استفاده می‌کند.

داسو در میراژ ۲۰۰۰ موفق شد با اصلاح آئرودینامیکی هواپیما ثبات و کنترل آن را افزایش دهد و به سطح بالاتری از چالاکی بالاتری نسبت به میراژ ۳ و ۵ دست یابد، به طوری‌که این جنگنده به خوش دستی معروف شده‌ است. داسو میراژ ۲۰۰۰ به قدری محبوب است که بیش‌از ۵۰۰ فروند از آن هنوز درحال کار هستند. همچنین نسخه‌های تک‌نفره و دو سرنشینه این جت به همراه نوع دیگری که به‌طور خاص برای حمل سلاح‌های هسته‌ای طراحی شده است، وجود دارد.

پیش‌بینی اینکه داسو میراژ ۲۰۰۰ چه مدت در خدمت خواهد بود سخت است، اما به نظر می‌رسد این جت محبوب تا چند سال آینده بازنشسته نخواهد شد؛ زیرا آنها هنوز به‌طور فعال در حال تولید هستند و نیروهای هوایی در چندین قاره از این سلاح‌های جنگی برای اهداف مختلف استفاده می‌کنند. این مورد از جت‌های این لیست هرگز هیچ رکورد سرعت یا ارتفاعی را مانند دیگر جت‌ها نشکست، اما عدم ثبت رکورد چیزی از فوق‌العاده بودن سرعت آن کم نمی‌کند.

12. چنگدو جی20 – Chengdu J-20

چنگدو J-20 جدیدترین جت جنگنده در این فهرست محسوب می‌شود که توسط چین توسعه یافته است. این جت 2 ماخ سرعت دارد که بسته به ارتفاع تقریباً معادل 1320 مایل در ساعت است.

جی-20 سریع‌ترین جت جنگنده‌ای است که چین در حال حاضر دارد، اما به نظر نمی‌رسد این هواپیما بتواند برای مدت طولانی با این سرعت پرواز کند. این جت با موتور WS-10 ساخت چین توسعه یافت، اما انواع بعدی آن موتورهای جدید WS-15 را در سال جاری دریافت خواهند کرد. موتورهای جدید حداکثر سرعت این جت را مشابه F-22 رپتور به 1550 مایل در ساعت می‌رسانند. این بدان معناست که سه سرعت بالقوه برای این جت وجود دارد.

اکثر جت‌های جنگنده، تقریباً تاریخچه کاملی از جمله انواع، نسخه‌های آزمایشی و نمونه‌های اولیه دارند، اما چنگدو J-20 درست در ابتدای مسیر است و احتمالاً چندین دهه در ارتش چین در خدمت خواهد ماند، بنابراین هنوز نمی‌توان تاریخچه کاملی از آن ارائه داد.

در حال حاضر چند نوع از این جت وجود دارد، از جمله J-20B که مدل مجهز به موتورهای جدید است. اما همانطور که گفته شد، مدل‌های مختلف این هواپیما به نسخه‌های کنونی محدود نخواهد بود و تعداد بیشتری در آینده وجود خواهد داشت، بنابراین ممکن است در زمان بازنشستگی حتی سریعتر شود.

بحث‌برانگیزترین ویژگی جی-۲۰ به سامانه‌های هدف‌گیری موشکی و ارتباطات آن مربوط می‌شود. بسیاری از ویژگی‌های به‌کار رفته در زمینه دیتالینک، آگاهی موقعیتی، ترکیب حسگرها و الکترواپتیک مشابه فناوری به‌کاررفته در اف-۳۵ هستند. قیمت این جنگنده سریع از ۳۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار متغیر است. نسخه‌ای که تنها قابلیت پرواز داشته باشد، بدون تجهیزات جنگی و کابین جنگی به مبلغ ۳۰ میلیون دلار قیمت‌گذاری شده و نسخه فول آپشن آن به قیمت ۱۲۰ میلیون دلار فروخته می‌شود.

جنگنده جی-۲۰ و شنیانگ جی-۳۱ تنها هواپیماهای توربوفن نسل پنجم چین هستند. چنگدو J-20 هم‌اکنون در حال تولید و سرویس است و به نظر می‌رسد چین 200 فروند از آنها را در خدمت دارد که درصد قابل توجهی از جت‌های جنگنده چین را تشکیل می‌دهند.

13. لاکهید اف-۱۰۴ استارفایتر – Lockheed F-104 Starfighter

لاکهید اف-۱۰۴ استارفایتر یک هواپیمای جنگنده رهگیر تک‌موتوره مافوق صوت است که توسط شرکت لاکهید برای انجام مأموریت در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا طراحی و توسعه یافت.

این جت اولین هواپیمای جنگی محسوب می‌شود که قادر به پرواز با سرعت ۲ ماخ بود و سرعت و عملکرد صعودی آن بیش‌از سی سال پس از اولین پروازش قابل توجه باقی ماند. این مورد از سریعترین جت های جنگنده جهان مجهز به بال‌های مافوق صوت با تیغه نازک لبه که از کابین خلبان فقط در آینه‌ها قابل مشاهده است، برای عملکرد بهینه بالاتر از ۱.۲ ماخ طراحی شده بود.

این جت جنگنده در اوایل دهه 1960 به یک هواپیمای چندمنظوره برای همه شرایط آب و هوایی توسعه یافت و توسط چندین کشور دیگر تولید شد. در حالی که زمان حضورش در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا کوتاه بود، Starfighter موفقیت بسیار پایدارتری با ناتو و کشورهای متحد پیدا کرد. در اکتبر 1958، آلمان غربی F-104 را به عنوان هواپیمای جنگنده اصلی خود انتخاب کرد و چیزی نگذشت تا کانادا، هلند، بلژیک، ژاپن و ایتالیا نیز این جت را به خدمت درآوردند.

در صورت استفاده مناسب، این جنگنده با حملات غافلگیرکننده با سرعت بالا و بهره‌مندی از نسبت رانش به وزن استثنایی، می‌تواند حریف قدرتمندی در آسمان باشد. این هواپیما در سرعت بالا، یعنی بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر در ساعت در سطح بسیار پایین پایدار بود و به یک جنگنده اتمی تاکتیکی قوی تبدیل شد.

با این حال، در یک مسابقه با سرعت کم و در مقابل حریفان معمولی، این جنگنده عملکردی ضعیف از خود نشان داد و آسیب پذیر بود. تا تاریخ ۲۰۱۹ چندین فروند از این جنگنده همچنان در تیم‌های نمایش هوایی یا به‌طور شخصی، در اختیار افراد قرار داشته‌ است.