از زمان اختراع و توسعه هواپیماهای رادارگریز، سامانه های زیادی به عنوان از بین برنده این هواپیماها معرفی شده اند. یکی از مهمترین آنها، سامانه رادار روسی Struna-1/Barrier-E bistatic است که توسط NNIIRT ساخته شده است. NNIIRT یکی از بخشهای Almaz_Anty می باشد که مهمترین کارخانه ساخت رادار و سامانه دفاع هوایی در روسیه است.
این کارخانه سازنده سامانه های دفاعی ضد هواپپیمای Tor، Buk، و S-400 و همچنین انواع رادار می باشد. نمونه اولیه Struna-1 در سال 1999 ساخته شد و سپس در سال 2017 نمونه تکامل یافته آن با نام سامانه Barrier-E برای صادرات تولید شد. در حالیکه این سامانه در کاتالوگ آنلاین کمپانی Almaz-Antey قرار نداشت، به همراه رادارهای دیگر در MAKS 2017 به نمایش گذاشته شد. بنا بر شایعات این سامانه در اطراف مسکو مستقر شده است.
سامانه Struna-1 که از نوع بایو استاتیک است با دیگر رادارها متفاوت است. در رادارهای بایواستاتیک، فرستنده و گیرنده در مکانهای متفاوتی قرار دارند، در حالیکه در رادارهای معمولی گیرنده و فرستنده در یک مکان مستقر هستند و با محدودیت قانون توان چهارم معکوس مواجه هستند. بنا بر این قانون، هنگامیکه هدف از منبع ارسال کننده امواج دور می شود توان سیگنال رادار با قانون مربع معکوس کاهش می یابد. اما شناسایی هدف توسط دریافت بازتاب امواج ارسال شده توسط فرستنده رادار انجام می شود. در رادارهای معمولی امواج دریافت شده توسط گیرنده 4 برابر ضعیفتر از امواج ارسال شده توسط فرستنده رادار هستند.
هواپیماهای رادارگریز در بردهای زیاد امواج برگشتی رادار را با استفاده از پراکندن و جذب امواج بوسیله مواد ویژهُ کاهش می دهند. در نتیجه هواپیما در صفحه رادار بسیار کوچکتر به نظر می رسد که موجب می شود رادارهای معمولی در شناسایی و ردیابی این گونه هواپیماها ناکارآمد باشند و قادر به ارایه اطلاعات ارزشمند در مورد هواپیما نخواهند بود.
رادار Struna-1 با قرار دادن فرستنده و گیرنده در دو مکان متفاوت این مشکل را برطرف می کند. ارتباط مابین فرستنده و گیرنده توان امواج را در مقایسه با رادارهای معمولی افزایش می دهد و کاهش توان به جای قانون توان چهار معکوس از قانون مربع معکوس پیروی خواهد کرد و در نتیجه حساسیت و کارآیی رادار افزایش می یابد.
بنا به گزارش منابع روسی این ویژگی باعث می شود که سطح مقطع راداری سه برابر افزایش یابد و پوشش سطح بدنه هواپیما برای پراکنده ساختن امواج رادار را ناکارامد سازد. همچنین افزایش سطح مقطع راداری این قابلیت را به رادار می دهد تا به جز هواپیماهای پنهان از دید رادار، بتواند اهدافی با سطح مقطع کوچک مانند گلایدرها و موشکهای کروز را هم شناسایی کند. از آنجایی که زوجهای ده تایی برج فرستنده/گیرنده می تواند در مکانهای متفاوتی قرار گیرد، اما فاصله بیشینه دو دکل فرستنده/گیرنده نمی تواند بیشتر از 50 کیلومتر باشد، از نظر نظری می توانند فضایی به محیط 500 کیلومتر را پوشش دهند.
دکلهای مستقل گیرنده و فرستنده انرژی الکتریکی کمتری مصرف می کنند و خیلی کمتر از راداهای قدیمی تشعشع ارسال می کنند که آسیب پذیری آنها را در برابر تسلیحات ضد رادار کاهش می دهد. این دکلها قابلیت جابجایی دارند و در زمان درگیری می توانند به جلو منتقل شوند. برای ارتباط با یکدیگر از امواج مایکروویو استفاده می کنند و یک ایستگاه نظارتی مرکزی دارند که می تواند در فاصله بسیار دوری نسبت به دکلها ایجاد شود. قابلیت توزیع پذیری این سامانه موجب می شود که در صورت از کار افتادن یکی از رادارها، رادارهای دیگر با دقت کمتری به کار خود ادامه دهند. ارتفاع کم دکلهای Struna-1 این توانایی را به رادار می دهد تا بتواند هدفهایی را که در ارتفاع پایین پرواز می کنند، شناسایی کند، مشکلی که رادارهای سنتی با آن روبرو هستند.
یکی از ضعفهای رادار Struna-1 ارتفاع شناسایی کم این سامانه است. طراحی این سامانه به گونه ای است که محدوده شناسایی آن یک فضای شلجمی مابین فرستنده و گیرنده است. در نتیجه ارتفاع شناسایی آن در بالاترین نقطه، حدود 7 کیلومتر است و بیشینه برد شناسایی آن با نزدیک شدن هدف به رادار کاهش می یابد. سایز عرضی منطقه شناسایی نیز به همین ترتیب محدود می شود. نزدیک دکلها حدود 1.5 کیلومتر و در بهترین نقطه میان فرستنده و گیرنده 12 کیلومتر است.
اندازه کوچک منطقه شناسایی موجب می شود که این رادار به عنوان یک زنگ خطر استفاده شود و در حال حاضر نمی تواند به تنهایی جایگزین رادارهای قدیمی گردد. اما با توجه به توانایی ردیابی هواپیماهای پنهان از دید رادار، مکمل بسیار مناسبی برای رادارهای قدمی مانند Sunflower است که دقت پایینی در شناسایی هواپیماها دارند. از آنجایی که رادار Struna-1 دارای امواج مداوم نیست و نمی تواند هدف را به صورت مداوم ردیابی کند، نمی تواند به عنوان رادار هدایتگر موشکهای زمین به هوا استفاده شود.
یک رادار مفید:
با وجود اینکه رادار Struna-1 راه حل نهایی مقابله با هواپیماهای پنهان از دید رادار نیست، اما می تواند در نبردهای آینده تهدید جدی برای این گونه هواپیماها باشد. جنگنده های تهاجمی پنهان از دید رادار آسیب پذیر هستند. زیرا به دلیل نقش تهاجمی آنها، ناگزیر می بایستی وارد قلمرو شناسایی رادارهای Struna-1 شوند که می تواند موجب شناسایی و ردیابی آنها شود. در هماهنگی با سامانه های راداری پیشرفته دیگر، این رادار می تواند اطلاعات مفیدی برای مقابله با هواپیماهای پنهان از دید رادار فراهم سازد.
