خودرویی که بی‌سرو صدا آمد و رفت

بیش از ۵ سال از خروج آخرین پونتیاک از خط تولید جنرال‌موتورز می‌گذرد و روز به روز از تعداد مدل‌های این نشان(برند) در جاده‌ها کاسته می‌شود.

 

«کاتالینا»ها، «بونویل»ها، GTOها، «ترانس‌ام»ها و «آزتک»ها نام‌هایی هستند که رفته‌رفته در دنیای خودرو محو می‌شوند و شاید تنها تعداد کمی از آنها از موزه‌ها و پارکینگ مجموعه‌داران سر در بیاورند. اما بیشتر آنها برای ساختن میلگرد بازیافت می‌شوند. در ادامه مدل‌های ساخت پونتیاک، یکی از شاخه‌های فوق‌العاده جنرال‌موتورز را مرور می‌کنیم.

اوکلند ۱۹۰۹ در نمایشگاه اتومبیل شیکاگو
قبل از اینکه «پونتیاک» وجود خارجی داشته باشد، این «اوکلند» بود که نخستین وسیله نقلیه‌اش را در سال ۱۹۰۷م مونتاژ کرد تا در سال ۱۹۰۸م این خودروی ۲ سیلندر را در بازار بفروشد. اوکلند در فوریه ۱۹۰۹، در نمایشگاه اتومبیل شیکاگو، از یک مدل ۴سیلندر «فورتی» که به خط تولیدش اضافه کرده بود، رونمایی کرد. در ۹ آوریل همان سال، «اوکلند» در زیرمجموعه جنرال‌موتورز قرار گرفت.

اوکلند ۱۹۲۵
در میانه‌های دهه ۱۹۲۰ میلادی، برای سران جنرال‌موتورز مشخص بود که یک فضای خالی بین شورولت و اوکلند براساس قیمت‌گذاری محصولات کمپانی وجود دارد. بر این اساس، همزمان با ارائه مدل ۶ سیلندر اوکلند با عنوان ۶-۴۴، «پونتیاک» نیز توسعه داده شد تا این خودرو را همراهی کند. نخستین پونتیاک به صورت یک مدل ۱۹۲۶ ارائه شد و موفقیت بزرگی به‌دست آورد. در نخستین سال، ۷۶ هزار و ۷۴۲ دستگاه از این مدل ساخته شد. در سال ۱۹۳۲م، «پونتیاک» جایگزین «اوکلند» در جنرال‌موتورز شد.

پونتیاک ۶-۲۷ مدل ۱۹۲۶
پونتیاک ۶-۲۷ مدل ۱۹۲۶ با تمام وقار و فروتنی‌اش، نخستین پونتیاک به حساب می‌آمد و برای پیشرانه از یک موتور ۳ لیتری ۶ سیلندر استفاده کرد که تنها ۴۰اسب‌بخار قدرت داشت. از ویژگی‌های جدید این مدل در آن زمان، قطر کوچکتر چرخ‌ها همراه با فشار کمتر لاستیک‌ها برای سواری بهتر و تعادل مناسب‌تر خودرو بود.

پونتیاک بیگ سیکس مدل ۱۹۲۶
قیمت‌ها برای مدل‌های ۱۹۲۶ پونتیاک از ۷۴۵ دلار شروع می‌شد که در آن زمان، در رده‌ای پایین‌تر از ارزان‌ترین مدل‌های بیوک قرار می‌گرفت. ارزان‌ترین بیوک، مدل ۲۴ با قیمت ۱ هزار و ۱۵۰ دلار بود که آن هم از یک موتور ۶ سیلندر استفاده می‌کرد. نخستین ۸V پونتیاک در سال ۱۹۳۲م از راه رسید که در واقع، نسخه‌ای از موتور قدیمی ۱/۴ لیتری اوکلند با قدرت ۸۵ اسب‌بخار بود. ولی پس از سال ۱۹۳۱م که تولید محصولات اوکلند متوقف شد، پونتیاک دیگر از این موتور استفاده نکرد.
پونتیاک و کادیلاک، هر ۲ در مدل‌های ۱۹۳۸ دسته‌دنده‌های روی فرمان را معرفی کردند. استفاده از این آپشن روی پونتیاک تنها ۱۰ دلار هزینه داشت.

پونتیاک استریم‌لاینر ۱۹۴۱
مدل ۴ در پونتیاک استریم‌لاینر ۱۹۴۱ در نمایشگاه شیکاگو همان سال، توجه زیادی را به خود جلب کرد. در این زمان، پونتیاک به یک رویکرد متمایز در زمینه طراحی دست یافته بود. مدل ۱۹۴۱ از استریم‌لاینر، رکورد فروش ۳۳۰ هزار و ۳۶۱ دستگاه را برای پونتیاک به همراه داشت.

پونتیاک بونویل ۱۹۵۷
فروش پونتیاک در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم به دلیل یکنواختی و مصنوعی‌بودن بیش از حد طراحی مدل‌ها، رکود پیدا کرده بود. به همین دلیل، در اول جولای ۱۹۵۶، سیمون بانکی نودسن با ۴۳ سال سن به مدیریت شاخه پونتیاک در آمد و با همکاری جان زی دلوریان تغییرات در راه بود. در سال ۱۹۶۸م، «نودسن» به مجله تایم گفت که مهم‌ترین مشکل پونتیاک در هنگام ورودش به آن، «تصویر مادربزرگانه» محصولات آن بود. به همین دلیل، وی به طراحان دستور داد که طراحی مدل‌های ۱۹۵۷ را که تنها چند هفته با تولید فاصله داشتند، تغییر دهند. در طول سال ۱۹۵۷م، «نودسن» موفق شد که استار چیف کاستوم بونویل کانورتیبل را همراه با نسخه انژکتوری از موتور ۷/۵ لیتری V۸ پونتیاک به خط تولید ببرد. تنها ۶۳۰ نمونه از این خودرو تولید شد.

پونتیاک واید ترک
در سال ۱۹۵۹م، پونتیاک شروع به تبلیغات وسایل نقلیه خود با طراحی عریض (Wide-Track) کرد. درپی آن پونتیاک در سال ۱۹۶۰ میلادی توانست به موفقیت‌هایی در رقابت‌های نسکار و NHRA دست پیدا کند.

پونتیاک بونویل ۱۹۶۰
بین سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۷۱م، تبلیغات پونتیاک همواره دارای طراحی‌هایی هوشمندانه از آرت فیتزپاتریک و فان کوفمن بود. این طرح‌ها همیشه بر طراحی عریض خودروهای پونتیاک تأکید می‌کرد و آنها را در محیط‌هایی فریبنده مانند وسط شهر پاریس و نزدیک یک هواپیمای جت قرار می‌داد. همه اینها به پونتیاک کمک کرد تا در سال ۱۹۶۱م به عنوان سومین نشان(برند) پرفروش صنعت اتومبیل شناخته شود.

پونتیاک کاتالینا مدل ۱۹۶۲
جنرال‌موتورز به صورت رسمی در مسابقات ۱۹۶۲م حضور نداشت؛ ولی گلن فایربال رابرتز هم توانست دور مقدماتی را پیروز شود و هم در ماه فوریه به عنوان برنده از دیتونا ۵۰۰ بیرون آید. این در حالی بود که وی در یک کاتلینا که به‌وسیله «اسموکی یانیک» تیون شده بود، رانندگی می‌کرد.

پونتیاک GTO مدل ۱۹۶۴
در سال ۱۹۶۱م، وقتی «ندسن» به عنوان مدیر شورولت معرفی شد، پت استس به مدریت ارشد پونتیاک در آمد. در همین حال، «جان دلوریان» همچنان به عنوان سرپرست مهندسان به کار در کنار «استس» ادامه داد و در طراحی خودروهای با عملکرد بالا شرکت داشت. در دهه ۱۹۶۰ میلادی، جنرال‌موتورز به سرعت در جهت جلب نظر مشتریان جوان حرکت می‌کرد. زمانی که در سال ۱۹۶۳م، جنرال‌موتورز به صورت کامل از مسابقات خارج شد، مدل تمپست GTO یک راه مخفی برای دور زدن این محدودیت به‌وسیله «دلوریان» بود تا موتور ۴/۶ لیتری V۸ پونتیاک را درون یک خودروی سبک‌تر و کوچکتر قرار دهد.

پونتیاک گرند پریکس مدل ۱۹۶۹
«دلوریان» در سال ۱۹۶۵م مسئولیت پونتیاک را به عهده گرفت و با ادامه دادن خلاقیت‌هایش، پونتیاک را در مسیر دوره‌ای از خودروهای عضلانی قرار داد. وی همچنین مدل لوکس «گرند پریکس» فول‌سایز خود را به پلتفرم مشترک جنرال‌موتورز برای سال ۱۹۶۹م منتقل کرد. با این حال، پونتیاک در سال ۱۹۶۸م تنها ۳۱ هزار و۷۱۱ دستگاه از گرند پریکس با سقف سخت را به فروش رساند.

پونتیاک ترنس ام ۴۵۵SD مدل ۱۹۷۴
در حالی که مدل GTO در دهه ۷۰ میلادی به سمت پژمردگی پیش می‌رفت، پونتیاک تمرکز مدل «ترنس ام» را بر قدرت عضلانی گذاشته بود؛ آن هم در زمانی که بسیاری از خودروسازان دیترویت از این کار منصرف شده بودند. فایربرد «ترنس‌ام» مدل ۱۹۷۴ با یک موتور افسانه‌ای ۵/۷ لیتری ۴۵۵ سوپر دیوتی V۸ همراه بود که قدرت آن به شکلی خنده‌آور ۲۹۰ اسب‌بخار اعلام شده بود.

پونتیاک فایربرد ترنس ام مدل ۱۹۷۷
در سال ۱۹۷۶م، پونتیاک یک نسخه ویژه اسپیشیال ادیشن از «ترنس ام» با رنگ‌آمیزی مشکی و طرح‌های طلایی‌رنگ و یک پرنده بزرگ روی کاپوت ارائه کرد. قدرت موتور ۶/۶ لیتری V۸ تنها ۲۰۰ اسب‌بخار بود؛ ولی در همین حال تعداد ۴۶ هزار و ۷۰۱ دستگاه از «ترنس ام» در سال ۱۹۷۶م به فروش رفت. همچنین یک طرح «بت‌موبیل» جدید در جلو در سال ۱۹۷۷م، مشتریان بیشتری را به خود جلب کرد؛ ولی این تمام ماجرا نبود …

اسموکی و بندیت ۱۹۷۷
فیلم سینمایی «اسموکی و بندیت» اتفاق دیگری بود که برای پونتیاک در سال ۱۹۷۷م رخ داد و سود زیادی برای آن به همراه آورد. «اسموکی» شخصیتی کمدی و با شیطنت بود که یک «ترنس ام» اسپیشال ادیشن مدل ۱۹۷۷ می‌خرید. این فیلم نه‌تنها یک تاثیر ماندگار بر فرهنگ جامعه امریکا گذاشت، بلکه باعث شد تا پونتیاک تعداد ۶۸ هزار و ۷۴۵ دستگاه از ترنس ام را در سال ۱۹۷۷م بفروشد؛ یعنی حدود ۴۷ درصد رشد نسبت به سال قبل. این روند در سال‌های بعدی نیز ادامه یافت.

پونتیاک فایربرد ۱۹۸۰
نمایشگاه اتومبیل شیکاگو در سال ۱۹۸۰م شاهد نمایشی باشکوه از «فایربرد» بود. بحث‌ها در مورد افول پونتیاک از زمانی می‌تواند شروع شود که این کمپانی زوج «ندسن/دلوریان» را از دست داد. ولی شاید ارائه نخستین مدل دیفرانسیل جلوی پونتیاک، یعنی فونیکس ۱۹۸۰، نقطه مناسب‌تری برای گفت‌وگو در این‌باره باشد. فونیکس یک کابوس متحرک از کیفیت ساخت پایین، فراخوان‌های ممتد و تناسب‌های عجیب و غریب در طراحی بود. با این حال، پونتیاک قبل از اینکه شناخت بازار از این مدل بیشتر شود، توانست ۱۷۸ هزار و۲۹۱ دستگاه از این خودرو را بفروشد.

پونتیاک ۶۰۰۰STE مدل ۱۹۸۳
نقطه روشن پونتیاک در دهه ۱۹۸۰ میلادی، اسپرتی‌ترین نسخه خودروهای متوسط جنرال‌موتورز با دیفرانسیل جلو بود. مدل ۶۰۰۰STE در سال ۱۹۸۳م یکی از بهترین‌های صنعت اتومبیل محسوب می‌شد. لذت رانندگی، اقتصادی بودن، ظاهر متمایز، راحت و در عین حال درگیرکننده و طراحی کاملا مدرن، از جمله ویژگی‌های این خودرو بود.

پونتیاک فیرو مدل ۱۹۸۴
فیرو ۲M۴ یک خودروی فوق‌العاده بود که با فروتنی، تمام مرزها را درمی‌نوردید. فیرو دو سرنشینه بود، ترمزهای دیسکی داشت و موتورش در وسط قرار گرفته بود. این خودرو تقریبا زیباترین خودروی امریکایی ساخته شده تا آن زمان بود. اما چیزی که باعث شد فیرو از قافله عقب بماند، موتور کوچک ۵/۲ لیتری و همچنین یک سیستم تعلیق جلو بود که از شورولت قرض گرفته بود.

پونتیاک گرند ام مدل ۱۹۸۶
همراه با ضعف مدلی مانند «فیرو»، پونتیاک به سمت مدل‌های خسته‌کننده‌ای مانند گرندام‌کامپکت در سال ۱۹۸۵م عقب‌نشینی کرد. طراحی عجیب و غریب، ظاهر زشت و زننده بدنه به جای مهندسی فوق‌العاده و عملکرد برجسته قبلی، نشانه‌ای کامل از رفتن «بانکی ندسن» بود.

پونتیاک آزتک مدل ۲۰۰۱
وقتی پونتیاک در نمایشگاه دیترویت ۲۰۰۰ جمعی از افراد را استخدام کرد تا برای آمدن آزتک ۲۰۰۱ که چیزی شبیه به یک کراس‌اور بود، هیجان‌زده نشان باشند، واقعا شرمندگی زیادی به همراه داشت. البته ایده بدی به نظر نمی‌آمد؛ ولی آزتک خودروی زشتی بود و هیچ حسی در رانندگی نداشت. این خودرو، هنوز هم یکی از بدترین‌های صنعت خودرو به حساب می‌آید.

پونتیاک فایربرد ترنس ام مدل ۲۰۰۲
فایربرد و ترنس ام برای مدل ۲۰۰۲ دوباره از طرف پونتیاک فراخوانده شدند. ولی سرمایه‌گذاری اندک در آنها باعث شد تا شرایط آنها چندان برای قرن بیست‌ویکم مناسب نباشد. وقتی مدل برادر آن، یعنی شورولت کامارو، در سال ۲۰۱۰م دوباره به صحنه بازگشت، دیگر خبری از پونتیاک نبود.

پونتیاک GTO مدل ۲۰۰۴
نام GTO زمانی دوباره در سال ۲۰۰۴م احیا شد که برای یک نسخه خاص از مونارو ۲ در کوپه (محصول هولدن، شاخه جنرال‌موتورز در استرالیا) استفاده شد. قدرت ۳۵۰ اسب‌بخاری از یک موتور ۷/۵لیتری LS۱ V۸ می‌توانست جذابیت زیادی برای آن به همراه داشته باشد، ولی چنین چیزی حاصل نشد و این مدل تنها ۳سال دوام آورد.

پونتیاک سولستیک رودستر مدل ۲۰۰۶
آخرین تلاش شجاعانه پونتیاک برای ارائه یک محصول منحصر به فرد، مدل سولستیک ۲ سرنشینه رودستر بود. اما این یک خودروی اسپرت بود که قطعات را از جاهای مختلف در کنار یکدیگر قرار داده بود و همچنین مخزن بنزین بسیار کوچکی داشت و سقف کانورتیبل آن نیز ناامیدکننده بود. عمر این مدل همزمان با عمر پونتیاک در سال ۲۰۰۹م به سر آمد.

پونتیاک GXP G۸ مدل ۲۰۰۹
در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹م، پونتیاک مدل G۸ سدان را از استرالیا وارد بازار امریکا می‌کرد که شاید بهترین محصولی بود که با نام «پونتیاک» عرضه می‌شد. بهترین G۸ نیز مدل GXP با موتور ۲/۶ لیتری LS۳V۸- با قدرت ۴۱۵ اسب‌بخار بود. ولی با از هم پاشیدگی شبکه نمایندگی‌ها، قیمت این خودرو برای یک «پونتیاک» بسیار گران تمام می‌شد و به دلیل ضعف بازاریابی، G۸ نتوانست به موفقیت برسد.

پونتیاک GT G۶ کانورتیبل مدل ۲۰۰۹
آخرین پونتیاک در ۲۵ نوامبر ۲۰۰۹ ساخته شد که یک G۶ سدان سفیدرنگ خسته‌کننده بود. این خودرو، حتی به صورت یک G۶ کانورتیبل نیز حرف زیادی برای گفتن نداشت. G۶ GT یک نسخه یادبود نبود. برت رینولدز، هنرپیشه سینما نیز قرار نبود سوار بر آن از خط تولید خارج شود؛ این فقط یک خودروی سفیدرنگ دیگر از «پونتیاک» بود.

منبع: صمت