بررسی ماکت خودروهای ایرانی

مینیاتوری های وطنی

 

نیما مجتهد زاده

جمع آوری ماکت های کلکسیونی به عنوان یکی سرگرمی در میان تعداد قابل توجهی از هم وطنان ما جا افتاده است. اکثر ما به دنبال خرید ماکت خودروهای خاص همانند سوپراسپرت ها و خودروهای کلاسیک و برخی نیز به دنبال جمع آوری برندهایی از ملیت ها و انواعی خاص هستیم. اما در این میان برخی هم به دنبال خرید ماکت خودروهایی هستند که هر روز در خیابان های کشورمان می‌بیندد و حتی زمانی خودروهای واقعی را داشته اند و حالا به یادگار ماکتی از آن خودرو می خواهند! به همین بهانه به سراغ ماکت های خودروهای ایرانی می‌رویم. باید در نظر داشت که در این مطلب ماکت های خودروهایی که به صورت وارداتی در بازار کشورمان حضور دارند، مطرح نیستند و فقط خودروهای مونتاژ داخل و تولید داخلی حضور دارند.

این مطلب با همکاری مجله صفر تا صد تهیه شده است

پیکان

به عنوان قدیمی ترین خودرویی که ادعای ایرانی بودن را یدک می‌کشد، پیکان مورد توجه بسیاری از ایرانیان است. همین سبب شده است تا همواره اشخاصی که اطلاعات زیادی در مورد ماکت و ماکت بازی ندارند، به دنبال ماکتی از پیکان باشند. با آن که تنها نمونه موجود از پیکان در بازار داخلی (که آن هم قدمتی کمتر از یک سال دارد) اسباب بازی عقب کشی است که کمتر شباهتی به پیکان دارد (کیفیت و جزئیات آن در پایین ترین حد ممکن است و شباهت اندکی میان آن و پیکان های مدل بالا دیده می‌شود!) اما باید بدانید که ماکت هایی از برادران انگلیسی پیکان ساخته شده اند.مهمترین شرکت هایی که به تولید ماکت های هیلمن هانتر و سینگرVogue پرداخته اند،به ترتیب Corgi و Silas هستند. نمونه اول یعنی هیلمن هانتر گونه رالی هیلمن است که در رنگ آبی و در مقیاس 1:43 توسط شرکت باسابقه کورگی تولید شده است. در بسته بندی این ماکت قدیمی (تولید آن به دهه هفتاد میلادی باز می‌گردد) یک فیگور کانگورو نیز قرار داده شده که نشان از شرکت خودرو در رالی مشهور لندن-سیدنی دارد. علاوه بر این باید به جزئیات خوب ماکت (علی الخصوص جعبه ابزاری که روی سقف قرار گرفته است) اشاره کرد. این ماکت به دلیل قدیمی بودن و طرفداران بیشماری که در انگلستان و استرالیا دارد، امروزه بسیار نایاب بوده، قیمت نمونه سالم آن ممکن است به ارقامی در حدود 300 پوند برسد!

نمونه دوم از سری خودروهای Arrow (خانواده پیکان) ساخت شرکت انگلیسی-استرالیایی Silas و  در مقیاس 1:43 و از جنس رزین است. این خودرو از نوع سنگر Vogue در رنگ های متنوعی همانند زرشکی، استخوانی، آبی و ذغالی و تقریباً در حدود 3 سال پیش تولید شده است. اما به دلیل تیراژ اندک آن (50 نمونه از هر رنگ) و قیمت نسبتاً بالا (در حدود 80 پوند) پای آن ها به ایران باز نشد. جزئیات و کیفیت در این ماکت در حد بسیار بالایی رعایت شده است.

خودروهای مردمی ایرانی

در میان محصولات خودروسازان ایرانی اما،باید به اسباب بازی های پژو پارس، سمند و پژو 206 اشاره کرد که با کیفیت و جزئیاتی در حد و اندازه هایی به دور از یک ماکت در بازار کشور وجود دارند.اما در این میان حضور پر رنگ پراید (سایپا صبا یا 131) که تقریباً سه سال از ورودش به بازار داخلی می‌گذرد، قابل توجه است. در حدود سه سال پیش یکی از تجار ایرانی وارد کننده ماکت های این کمپانی با شرکت Welly برای ساخت نمونه 1:24 پراید قراردادی امضا کرد که به دلیل خودداری نمودن شرکت سایپا از همکاری با این مجموعه، متخصصان شرکت با سلاخی جزئی و بررسی کامل پراید، نمونه ای نسبتاً دقیق و کامل از آن را ساختند و به طور ویژه برای بازار داخلی ایران تولید کردند. اما به دلیل عدم همکاری سایپا، هیچ نام و نشانی از پراید و سایپا بر روی خود ماکت و بسته بندی آن درج نشده و تنها به نوشته شدن عبارت “Khodroye Irani Motmaen” بر روی بسته بندی ماکت اکتفا شده است! در این نمونه باز شدن کاپوت و درهای جلو جزئیات قابل قبولی را از خودرو به نمایش می‌گذارند. اما شاید بارزترین نکته این ماکت که از چشمان ریزبین بسیاری دور مانده، ساخت رینگ های استیل مشکی رنگ پراید در زیر قالپاق هاست. فروش نسبتاً مناسب پراید در مقیاس 1:24 و افزایش بی رویه قیمت ماکت ها سبب شده تا نمونه اسباب بازی عقب کش آن در مقیاس حدودی 1:38 تولید شود. نمونه ای که به زودی شاهد حضور آن در بازار داخلی خواهیم بود. قیمت پراید 1:24 چیزی در حدود 30 تا 50 هزار تومان است.

یاران گذشته و حال بازار ایران

اما هستند خودروهایی که در بسیاری کشورهای دیگر جهان هم تولید شده، برای مدتی هم میهمان بازار ایران بوده اند و شاید هنوز هم به حیات خود ادامه می‌دهند. از میان قدیمی تر ها باید به کدیلاک ایران (سویل) اشاره کنیم که در مقیاس 1:43 و توسط شرکت NeoScales ساخته شده است. این ماکت کیفیت و جزئیات بسیار بالایی دارد و از جنس رزین ساخته شده است. برای مدتی این ماکت به بازار ایران راه یافت و قیمت آن امروزه چیزی در حدود 300 هزار تومان است. نمونه دیگری که از این خودرو در همین مقیاس و از جنس فلز ساخته شده، توسط شرکت Del Prado تولید شده است که کیفیت و جزئیاتی معمولی دارد و در بازارهای خارج از ایران در حدود 20 دلار قیمت می‌خورد. ماکت برخی دیگر از خودروهای تولید شده در ایران پیش از انقلاب همانند شورولت بلیزر و انواع جیپ (همانند آهو و ویلیز) هم وجود دارند.

 

در میان خودروهای جدیدتر اما باید یاران فرانسوی بازار ایران همانند پژو 405، پژو 206 و سیتروئن زانتیا را نام ببریم. ماکت 405 در مقیاس 1:43 توسط شرکت توسط شرکت Norev به طور حرفه ای ساخته و پرداخته شده است. همچنین ماکت نمونه رالی این خودرو توسط شرکت های متعددی همانند بوراگو تولید شده است. اما اخیراً شرکت OTTOmobile در مقیاس 1:18 نمونه رزین این خودرو را تولید کرده که قرار است به زودی به بازارهای جهانی عرضه شود. وضعیت نسبتاً مشابهی برای زانتیا وجود دارد. به طوری که نمونه 1:43 آن توسط Norev و چند شرکت متفرقه فرانسوی تولید شده است و OTTOmobile چند وقت پیش نمونه 1:18 رزین آن را تولید کرد. شرکت قدیمی Paul’s Model Art که امروزه مینیچمپس نامیده می‌شود نیز در ابتدای دهه نود نمونه 1:18 این خودرو را از جنس فلز ساخت.

پژو 206 محبوب ماکت سازان

وضعیت برای 206 اما بسیار متفاوت است. ماکت نمونه CC (کوپه کابریو با سقف فلزی) و رالی آن توسط شرکت های متعددی (از ویلی و مایستو گرفته تا اتوآرت و Norev) تولید شده است و نمونه 4 در آن نیز در مقیاس 1:18 توسط شرکت پائودی و در مقیاس 1:87 توسط شرکت شوکو تولید شده است. بنابراین باید 206 را محبوب ترین خودرو مرتبط با صنعت خودرو ایران در میان سازندگان ماکت دانست. البته برادر مدرن تر این خودرو یعنی 207i (یا به قولی 206 پلاس) توسط شرکت پائودی در مقیاس 1:18 تولید شده است. در این میان با کیفیت ترین و دقیق ترین 206 ها از آن پائودی هستند. اما متاسفانه یافتن این ماکت ها در ایران تقریباً ناممکن بوده، باید به خرید نمونه 1:24 و 1:18 ویلی و مایستو بسنده کنید، آن هم از نوع کوپه کابریو.

چینی ها

پس از مشکلاتی که در صنعت خودرو ایران پیش آمد، چینی ها حضوری فعال را در بازار ایران تجربه کردند و بسیاری از انتخاب خودروسازان برای محصولاتشان به سمت خودروهای چینی رفت. اما جالب است بدانید چین به عنوان مهد ساخت اسباب بازی و ماکت، سرچشمه ای غنی از ماکت خودروهای چینی نیز محسوب می‌شود! ماکت تقریباً تمامی خودروهای چینی بازار ایران را می‌توان در میان محصولات 1:18 شرکت چینی پائودی یافت. شایان ذکر است این ماکت ها از کیفیت و جزئیات بالایی برخوردارند و در بسیاری از مواقع با بسته بندی شرکت سازنده خودرو و به سفارش آن تولید شده اند. محصولات نام آشنایی همانند کاپرا، انواع لیفان و MVM (همان چری) و حتی خودرو تازه وارد برلیانس V5 توسط این شرکت مبتکر چینی تولید شده اند. اما برخلاف نمونه واقعی، فعلاً خبری از حضور ماکت آن ها در بازار داخلی ایران نیست!