محبوب‌ترین هاچبکها در تاریخ خودروسازی ایران
در این مطلب با مرور تاریخچه خودروسازی ایران، با محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین هاچبکها در بازار کشورمان آشنا خواهیم شد.
به گزارش دنده 6 – هاچبکها در اکثر نقاط جهان خودروهای بسیار محبوبی هستند. این خودروها به دلیل ابعاد جمع‌وجور، کارایی مناسب خانوادگی و مصرف سوخت پایین، در بازارهایی مثل اروپا فروش بالایی دارند و حتی با وجود محبوبیت کراس‌اوورها، پرفروش‌ترین خودروهای اروپا هنوز هم هاچ‌بک‌هایی مثل داچیا ساندرو و فولکس‌واگن گلف هستند. در کشورمان نیز این خودروها خصوصاً در بین جوان‌ها و بانوان محبوبیت بالایی دارند. بااین‌حال، تنوع هاچبکها در بازار خودروی کشورمان همیشه بسیار محدود بوده و خریداران حق انتخاب زیادی نداشته‌اند. به همین دلیل، اگر تاریخ خودروسازی ایران را مرور کنیم، تنها چند هاچ‌بک پرفروش را خواهیم دید که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
رنو ۵ سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۸۶
رنو در اواخر سال ۱۹۷۱ هاچ‌بک جدیدی بنام رنو ۵ را معرفی کرد که به موفقیت فوق‌العاده دست یافت. در کشورمان نیز سایپا در سال ۱۳۵۲ مونتاژ رنو ۵ را در دو نسخهٔ سه‌در و پنج‌در با پیشرانهٔ ۹۵۰ سی‌سی آغاز کرد تا جایگزینی برای ژیان باشد. این خودرو در ایران هم محبوب شد و فروش بالایی را تجربه کرد اما درحالی‌که نسل دوم رنو ۵ از اکتبر ۱۹۸۴ برابر با مهر ۱۳۶۳ راهی بازار اروپا شده بود، سایپا بجای مونتاژ این مدل جدید، همان نسل قبلی را صرفاً با داشبورد و سپر جلوی جدید مورد به‌روزرسانی جزئی قرار داد. در سال ۱۳۷۲ در شرایطی که رنو ۵ به لطف قیمت و مشخصات فنی مناسب همچنان در بازار کشورمان جایگاه خود را داشت، سایپا به تولید آن پایان داد اما چندی بعد پارس‌خودرو خط تولید این هاچ‌بک محبوب را از سایپا خرید و تولید رنو ۵ ایرانیزه با نام سپند در سال ۱۳۷۶ آغاز شد. این خودرو اما به دلیل کیفیت بسیار پایین، نتوانست راه موفق رنو ۵ را ادامه دهد اما پارس‌خودرو که نمی‌خواست از خیر این خودرو بگذرد، در سال ۱۳۸۰ مدل جدیدی با نام پی‌کی را به بازار فرستاد که به قوای محرکهٔ پراید مجهز شده بود. پی‌کی که ارزان‌ترین خودروی بازار کشورمان بود، موفق‌تر از سپند عمل کرد و در سال ۱۳۸۵ نیز مدل جدید نیو پی‌کی با تغییراتی در بدنه ارائه شد. نهایتاً در سال ۱۳۸۶ تولید پی‌کی هم خاتمه یافت تا پروندهٔ رنو ۵ محبوب پس از ۳۴ سال در ایران بسته شود.
پراید نسیم / ۱۱۱ سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۹۹
سایپا پس از خاتمهٔ تولید رنو ۵، کیا پراید را به‌عنوان جایگزین آن انتخاب کرد. این خودرو توسط مزدا برای فورد طراحی شده بود و سپس خط تولید آن به کیا داده شد. پراید ابتدا به‌صورت وارداتی به ایران آمد و مدت کوتاهی بعد سایپا مونتاژ آن را در دو نسخهٔ هاچ‌بک و سدان آغاز کرد. پراید در بازارهای جهانی با پیشرانه‌های ۱.۱ لیتری و ۱.۳ لیتری مزدا عرضه می‌شد که سایپا برای بازار ایران موتور قوی‌تر را با ۶۳ اسب بخار قدرت انتخاب کرد. به دلیل محدودیت بازار خودروی کشورمان، پراید با استقبال بالایی مواجه شد و نسخهٔ هاچ‌بک آن که در ایران نسیم نام گرفته بود، به گزینهٔ محبوب جوان‌ها تبدیل شد. پراید هاچ‌بک اما همیشه تولید پایین‌تری نسبت به نسخهٔ سدان داشت و با قیمت بیشتری عرضه می‌شد. سپس در سال ۱۳۸۸ درحالی‌که ۱۶ سال از حضور پراید در بازار ایران می‌گذشت، سایپا نسخهٔ فیس‌لیفت پراید هاچ‌بک را معرفی کرد. برای این خودرو ابتدا نام مروارید در نظر گرفته شده بود اما نهایتاً با نام ۱۱۱ به بازار آمد. پراید ۱۱۱ به لطف طراحی بروزتر و البته فقدان هاچ‌بک ارزان‌قیمت دیگری در بازار، فروش بالایی را تجربه کرد تا اینکه نهایتاً سایپا در سال ۱۳۹۹ به تولید تمام انواع پراید به‌جز وانت ۱۵۱ پایان داد.
پژو ۲۰۶ سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۱
پژو ۲۰۶ یکی از موفق‌ترین هاچ‌بک‌های تاریخ در ایران و جهان محسوب می‌شود. این خودرو که در سال ۱۹۹۸ به‌عنوان جایگزین ۲۰۵ معرفی شد، با فروش بیش از ۸.۳ میلیون دستگاه، به پرفروش‌ترین خودروی تاریخ پژو تبدیل شد. در ایران، درحالی‌که پژو ۲۰۵ نتوانسته بود موفق عمل کند، ایران‌خودرو در سال ۱۳۸۰ مونتاژ ۲۰۶ را آغاز کرد و به دلیل فقدان یک هاچ‌بک بروز و جوان‌پسند در بازار، به فروش فوق‌العاده دست پیدا کرد. سری اولیهٔ ۲۰۶ مونتاژ ایران با نام تیپ یک شناخته می‌شد اما مدت کوتاهی بعد تیپ‌های ۲ و ۵ با پیشرانه‌های ۱.۴ لیتری TU3 و ۱.۶ لیتری TU5 ارائه شدند و در سال ۱۳۸۳ نیز نسخه اتوماتیک با نام تیپ ۶ ارائه شد. به دلیل محبوبیت ۲۰۶ در بازار کشورمان، ایران‌خودرو که جای خالی سدانی کوچک‌تر از سمند و ۴۰۵ را در سبد محصولات خود احساس می‌کرد، با همکاری پژو توسعهٔ نسخهٔ صندوقدار ۲۰۶ را هم آغاز کرد که با نام SD در سال ۱۳۸۶ در تیپ‌های مختلفی راهی بازار شد. در سال ۱۳۹۱ به دلیل وضع تحریم‌های سنگین علیه ایران، پژو ارتباط خود را با ایران‌خودرو قطع کرد که این اتفاق تولید ۲۰۶ را به توقف کشاند اما ایران‌خودرو که نمی‌خواست به این سادگی قید یکی از پرفروش‌ترین محصولات خود را بزند، اقدام به داخلی‌سازی ۲۰۶ با قطعات عمدتاً چینی کرد. نهایتاً در اسفند سال ۱۴۰۱، به دلیل آنچه که ایران‌خودرو طرح تحول کیفیت محصولات خود اعلام کرد، تولید ۲۰۶ خاتمه یافت.
پژو ۲۰۷ سال‌های ۱۳۸۹ تاکنون
پژو در سال ۲۰۰۶ مدل جدید ۲۰۷ را به‌عنوان جایگزین ۲۰۶ معرفی کرد اما به دلیل محبوبیت ۲۰۶، تولید آن همچنان در کنار فرزند جدید خود ادامه داشت. در سال ۲۰۰۸ نیز شعبهٔ برزیلی پژو بجای عرضهٔ ۲۰۷ اصلی در این کشور، اقدام به فیس‌لیفت ۲۰۶ با عناصری مشابه ۲۰۷ کرد. این خودرو از اواسط سال ۲۰۰۸ با نام ۲۰۷ در برزیل عرضه شد و از اوایل سال ۲۰۰۹ نیز با نام ۲۰۶ پلاس راهی بازار اروپا شد. در کشورمان نیز ایران‌خودرو که نمی‌خواست برای راه‌اندازی خط تولید ۲۰۷ اصلی هزینه کند، در سال ۱۳۸۹ تولید ۲۰۶ پلاس را با نام ۲۰۷ آغاز کرد. این خودرو فقط با پیشرانهٔ TU5 در نسخه‌های دستی و اتوماتیک راهی بازار شد. در پایان سال ۱۳۹۱، تولید ۲۰۷ به دلیل تحریم‌ها در ایران متوقف شد تا اینکه پس از چند سال وقفه، ایران‌خودرو در اواخر سال ۱۳۹۴ نسخهٔ ایرانیزهٔ آن را با تغییراتی در گرافیک چراغ‌ها و داشبورد معرفی کرد. در سال ۱۳۹۹ نیز عرضهٔ نسخهٔ سقف شیشه‌ای ۲۰۷ آغاز شد و پس از خاتمهٔ تولید ۲۰۶، ایران‌خودرو با عرضهٔ تیپ‌های جدید ۲۰۷ با موتور TU3 و داشبورد ۲۰۶، این خودرو را جایگزین ۲۰۶ کرد. ۲۰۷ به دلیل بازار انحصاری، هنوز هم یکی از پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین محصولات ایران‌خودرو محسوب می‌شود.
تیبا ۲ سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱
سایپا در سال ۱۳۸۷ تیبا را به‌عنوان اولین خودروی ملی خود معرفی کرد و سپس حدود پنج سال بعد، نسخهٔ هاچ‌بک آن با نام تیبا ۲ معرفی شد تا بالاخره پس از دو دهه، سایپا هاچ‌بکی مدرن‌تر از پراید در سبد محصولات خود داشته باشد. این خودرو با اینکه قیمت بیشتری نسبت به تیبا سدان داشت و از کیفیت بسیار پایینی رنج می‌برد اما به دلیل عطش بازار برای هاچ‌بک‌های ارزان‌قیمت و همین‌طور طراحی مدرن‌تر و پیشرانهٔ قوی‌تر نسبت به پراید ۱۱۱، این هاچ‌بک جدید سایپا فروش بالایی را تجربه کرد. پس از خاتمهٔ تولید پراید نیز تیبا جای آن را به‌عنوان ارزان‌ترین خودروی بازار گرفت اما این شرایط خیلی دوام نیاورد زیرا سایپا در سال ۱۴۰۱ به تولید هردو نسخهٔ تیبا پایان داد تا همان خودروها را با تغییراتی جزئی در قالب ساینا و کوییک با قیمتی به‌مراتب بالاتر عرضه کند.
سایپا کوییک سال‌های ۱۳۹۶ تاکنون
سایپا در اسفند ۱۳۹۵، فیس‌لیفت تیبا ۲ را با طراحی دماغهٔ مشابهٔ ساینا و ویژگی‌های کراس مانند با نام کوییک معرفی کرد. کوییک به لطف قیمت نسبتاً مناسب، طراحی قابل‌قبول و البته فقدان رقیب مستقیم، خیلی زود با استقبال بازار مواجه شد و سایپا تیپ‌های فراوانی از آن مثل R (دورنگ)، S (فیس‌لیفت جزئی در جلو)، اتوماتیک و GX (ارتقاءیافته) را ارائه کرد. با خاتمهٔ تولید تیبا ۲ در سال ۱۴۰۱ نیز کوییک جایگزین آن شده و به ارزان‌ترین هاچ‌بک بازار کشورمان تبدیل شد. ازاین‌رو، کوییک با وجود تمام کاستی‌ها و مشکلات کیفی، فروش بسیار بالایی را تجربه می‌کند و سال گذشته با تولید بیش از ۱۹۳ هزار دستگاه، پرفروش‌ترین خودروی ایران بوده است. سایپا در سال ۱۴۰۱ فیس‌لیفت دیگری روی کوییک را هم با نام اطلس معرفی کرد که به‌تازگی به بازار آمده و با توجه به شرایط بازار کشورمان اطلس هم می‌تواند در آینده به هاچ‌بک پرفروشی تبدیل شود.
