مراحل و شرایط اسقاط خودرو فرسوده
خودروهای فرسوده به دلیل مصرف بالای سوخت و سیستم فنی قدیمی به عنوان یکی از عوامل افزایش آلودگی هوا، بالا رفتن میزان آلاینده‌ها و مصرف بی‌رویه سوخت به شمار می‌روند. به همین دلیل و بر اساس قوانین موجود، تمامی صاحبان وسایل نقلیه موظف هستند خودروی خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند.
به گزارش دنده 6 – تعداد خودروهای اسقاط شده تا کنون به دلایل مختلفی مانند ممنوعیت واردات خودرو از سال ۱۳۹۷ از تعداد تعریف شده در هر سال کمتر بوده است. اما با فرمان رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم در خصوص ساماندهی بازار خودرو، بار دیگر اسقاط خودروهای فرسوده جدی‌تر دنبال می‌شود.
اسقاط خودرو چیست؟
براساس ماده ۸ قانون هوای پاک که در ۲۵ تیر ۱۳۹۶ مصوب شد تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موظف‌اند وسیله نقلیه را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند که این سن برای خودروهای سواری، سنگین و نیمه سنگین و موتورسیکلت متفاوت است. بر اساس این طرح، مراکزی به نام مراکز اسقاط خودرو های فرسوده به وجود آمدند تا خودروهای فرسوده را از رده خارج کنند.
اهمیت اسقاط خودروهای فرسوده
اجرای طرح فرسودگی خودروها یا همان طرح اسقاط خودرو مهم است چراکه بسیاری از کلانشهر‌های ایران با آلودگی هوا رو‌به‌رو هستند و تردد خودروهای فرسوده و موتور‌سیکلت‌ها به این آلودگی‌ها دامن می‌زند و سبب افزایش آلایندگی‌ها می‌شود. خودروهای فرسوده بیش از ۲۰ برابر خودروهای معمولی تولید آلایندگی دارند و تنها با جریمه نمی‌توان تردد آنها را محدود کرد.
از طرفی تعلق نگرفتن سهمیه بنزین و کارت سوخت به خودروهای فرسوده سبب از رده خارج شدن خودروهای فرسوده نمی‌شود. خودروهای فرسوده همچنان مجاز به استفاده از بنزین آزاد و تردد در شهر هستند و افزایش قیمت بنزین هم نمی‌تواند دلیلی بر از رده خارج کردن خودروهای فرسوده باشد.
افزایش روز افزون خودروها در سطح شهر‌ها و از طرفی خارج نکردن خودروهای فرسوده سبب می‌شود که هر روزه بر آلودگی کلان‌‌شهر‌ها افزوده شود و این یک تهدید بسیار جدی برای محیط زیست است. همچنین مصرف سوخت خودروهای فرسوده بسیار بالا است و این سبب می‌شود که منابع نفتی موجود اتلاف شود. افزایش بی‌رویه خودروهای فرسوده ترافیک را نیز در شهرهای بزرگ افزیش می‌دهد. بنابراین اسقاط خودروهای فرسوده می‌تواند به ذخیره منابع سوختی و کاهش آلودگی هوا و همچنین تامین مواد اولیه برای فولاد کمک زیادی کند.
اهمیت فعالیت مراکز اسقاط خودرو
فعالیت مراکز اسقاط خودرو فرسوده اهمیت بسیاری دارد. از یک سو وظیفه خارج کردن خودروهای فرسوده بر عهده این مراکز است و از سوی دیگر افراد بسیاری از این طریق مشغول به کار هستند. اما با لغو طرح اسقاط خودروهای فرسوده در سال ۱۳۹۷، مراکز اسقاط کشور نیز تعطیل شدند. آمارها نشان می‌دهد که ۲۱۶ مرکز اسقاط در کشور فعالیت داشتند که با معافیت خودروسازان از اسقاط و ممنوعیت واردات خودرو این مراکز تعطیل شدند. تعطیلی این مراکز بر صنعت فولاد نیز تاثیر گذاشت چراکه فولادی‌ها برای تامین مواد اولیه به مشکل خوردند. تعطیلی این مراکز سبب شد بیش از ۶ هزار نیروی کار در سراسر کشور بیکار شوند. ۸۰ هزار گواهی اسقاط در مراکز اسقاط انباشته شده است که نوعی سرمایه راکد است.
مراکز اسقاط خودروهای فرسوده تهران
اتوبان تهران – قم، شهرک صنعتی شمس‌آباد، بخش خودروهای فرسوده
اتوبان تهران – قم، ۴ کیلومتر بعد از فرودگاه امام خمینی، خروجی اول سمت راست، روبه‌روی پمپ بنزین مرادی، شهرک خودروهای فرسوده
اتوبان تهران – قم، ۴ کیلومتر بعد از فرودگاه امام خمینی، شهرک بازیافت خودروهای فرسوده، شرکت گسترش پیمان
اتوبان تهران – قم، ۵ کیلومتر بعد از پل فرودگاه بین‌المللی امام خمینی، شهرک خودروهای فرسوده
شهرک خودروهای فرسوده تهران، شهرک ایثار خودرو پایتخت
شهریار، میدان نماز، بلوار پلیس انتهای خیابان دامداری جنب تعویض پلاک شهریار
شهریار، جاده رباط کریم بعد از شهرک وحیدیه، روبه‌روی مجموعه تالارهای موج آبی، پارکینگ ۱۷۲۱
جاده قزل حصار، روبروی پادگان شهید چمران
ورامین، بلوار یاسمن، میدان مخابرات، خیابان نسترن شرقی
کیلومتر ۵۸ جاده امام رضا، شهرک صنعتی جنب‌آباد، بلوار شقایق، خیابان سرو، نبش نرگس ۱
دفاتر پذیرش گواهی اسقاط خودروها
میرداماد، میدان مادر، خیابان وزیری پور، مجتمع اداری کاووسی، طبقه سوم، واحد ۹
خیابان آرژانتین، خیابان ساعی، کوچه ۸ متری زمانی، کوچه دل افروز، پلاک ۲۳، طبقه سوم، واحد ۶
ستارخان، خیابان کوکب، کوچه مهتاب کوچه ماه، پلاک ۳
ابتدای خیبر، ساختمان قدیم ایران خودرو، طبقه دوم
اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل همت، کوچه امام حسین، پلاک ۴۳، واحد ۶
جمهوری جنب متروی نواب، ساختمان شهاب ۱، طبقه ۴، واحد ۱۴۳
خیابان ۱۷ شهریور، جنب داروخانه پرچم، کوچه بختیاری، پلاک ۴، واحد ۲
میدان آرژانتین، خیابان احمد قصیر، خیابان شانزدهم، پلاک ۱
شهرآرا، خیابان ستارخان، خیابان شهید اسماعیل اکبریان آذر، پلاک ۴۸، طبقه اول، واحد غربی
میرداماد، میدان مادر، خیابان وزیری پور، مجتمع اداری کاووسی، طبقه سوم، واحد ۹
شرایط و مدارک لازم برای اسقاط خودرو فرسوده
آغاز روند اسقاط خودرویی که از سن مرز فرسودگی گذشته است، از ثبت‌نام اینترنتی آغاز می‌شود و تا تحویل آن به مراکز اسقاط خودرو ادامه دارد. هر کدام از این مراحل نیازمند ارائه اطلاعات و مدارک خاصی مانند برگ سبز خودرو، مدارک احراز هویتی مالک خودرو، کارت خودرو، رسید پرداخت مالیات و… است.
سن فرسودگی خودرو چیست؟
سال ۱۳۹۶ طبق ماده ۸ قانون هوای پاک اسقاط خودروهای فرسوده در دستور کار قرار گرفت. عمر مفید خودرو بر اساس اعلام مسئولان اعلام شده است و خودروهایی که عمری بیش از عدد تعیین‌شده داشته باشند باید از رده خارج شوند.
سال ۱۴۰۰ بار دیگر هیات وزیران وقت، آیین‌نامه‌ای را درباره تعیین سن فرسودگی خودروها به تصویب رساند و مرز سن فرسودگی را جایگزین سن فرسودگی کرد و خودروهای فرسوده بنابر آن باید دفعات بیشتری در سال به مراکز معاینه فنی مراجعه و معاینه فنی را کنند.
| نوع خودرو | مرز سن فرسودگی | معاینه فنی مورد نیاز در سال |
| خودروی شخصی | ۱۵ | ۴ |
| خودروی عمومی بنزینی و گازسوز | ۸ | ۴ |
| خودروی عمومی پایه گازسوز | ۱۰ | ۴ |
| خودرو عمومی برقی یا تاکسی با کیفیت | ۱۴ | ۴ |
| وانت پایه گازسوز | ۱۴ | ۴ |
| وانت بنزینی دوگانه‌سوز و دیزلی | ۱۳ | ۴ |
| سواری دولتی | ۱۳ | ۳ |
گواهی اسقاط چیست؟
گواهی اسقاط، یک تاییدیه رسمی و قانونی از سمت مراجع مربوطه برای اسقاط یا از رده خارج کردن خودروهای فرسوده از لیست خودروهای ثبت‌شده است. این گواهی نشان می‌دهد که خودروی فرسوده در مراکز مجاز و طبق شرایط قانونی اسقاط شده است. با دریافت گواهی اسقاط، سند خودرو باطل می‌شود.
نحوه دریافت گواهی اسقاط خودرو
طبق ماده ۸ اصلاحی قانون و آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، برای دریافت گواهی اسقاط باید ۳ مرحله طی شود:
مراجعه مالک خودروی فرسوده به همراه خودرو و ارائه مدارک مربوط به مرکز اسقاط
کنترل و بررسی صحت و اصالت مدارک و تطابق آنها با خودرو
دریافت مجوز اسقاط از پایگاه اطلاعاتی مربوطه
معرفی سایت صدور گواهی اسقاط خودرو
پیش از آنکه برای اسقاط به مراکز مربوطه مراجعه و گواهی اسقاط را دریافت کنید، باید در پایگاه اطلاع‌رسانی و پیش‌ثبت‌نام خودروهای فرسوده به نشانی nosazi.org یا khodrofarsoodeh.com مراجعه کرده و ثبت‌نام کنید. این کار برای انجام درست فرایند اسقاط خودرو با رعایت قوانین الزامی است.
مراحل ثبت‌نام در این سایت‌ها به صورت زیر است:
ورود به صفحه اصلی و انتخاب گزینه ثبت‌نام خودروهای فرسوده
پر کردن مشخصات مربوطه در فرم نمایش داده شده و کلیک روی گزینه ثبت‌نام
هماهنگی با مراکز مجاز اسقاط برای تحویل خودرو
لزوم ارائه گواهی اسقاط برای کشنده وارداتی
به گفته رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده:
شرکت‌های واردکننده کشنده‌ها باید برای شماره‌گذاری این خودروها گواهی اسقاط ارائه کنند.
تعداد گواهی اسقاط لازم برای واردات کشنده‌ها نصف شده است.
رانندگان کامیون، کامیونت و کشنده تریلر دارای کارت هوشمند خودمالک و شرکت‌های حمل و نقل عمومی صرفاً برای یکبار و یک دستگاه برای مدت ۱۰ سال می‌توانند در صورت عدم وجود گواهی اسقاط به اندازه کافی، ۵ درصد ارزش گمرکی خودروهای وارداتی مذکور را به صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته جهت دریافت مجوز تعویض پلاک خودرو پرداخت کنند.
مبلغ هر گواهی اسقاط این دسته از خودروها حداکثر ۵۵ میلیون تومان است.
طرح نقدی اسقاط خودرو فرسوده
در این طرح، پس از ثبت‌نام مالک در سامانه اسقاط خودروهای فرسوده، خودرو تحویل یکی از مراکز اسقاط می‌شود و پس از بررسی مبلغی به صاحب خودرو پرداخت می‌شود.
| نوع خودرو | بازه زمانی |
| خودرو سواری | ۱۳۶۲ تا ۱۳۸۵ |
| وانت | ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۵ |
| ون | ۱۳۴۰ تا ۱۳۷۷ |
| کامیونت، مینی‌بوس، اتوبوس، خاور | ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰ |
| موتورسیکلت | ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰ |