پیش به سوی امپراطوری ایران خودرو؛ انحصار عظیم در خودروسازی کشور
ایران خودرو شرکای خارجی را درو کرد
فرصتی برای امتیازگیری یا انحصار؟
عسل داداشلو – فرصت امروز – پژو، رنو، بنز و فیات همگی شرکای بزرگ‌ترین خودروساز ایران برای تولید خودرو در داخل کشور خواهند بود؛ شرکایی که هر کدام از بزرگ‌ترین برندهای خودروسازی در جهان هستند. اما این تعدد زوجین پیکان انتقادات را به سمت ایران خودرو کج و این ابهام را ایجاد کرده که آیا تولید با همه این شرکا در مقیاس اقتصادی خواهد بود؟ روز گذشته خبرهایی مبنی بر نهایی شدن توافق اولیه میان آبی‌های جاده مخصوص کرج و فیات کرایسلر ایتالیا منتشر شد؛ توافقی که ساز آن از زمستان سال گذشته با نخستین حضور هیأت تجاری ایتالیا در ایران کوک شد و در نهایت مدیرعامل ایران خودرو، در اسفند ماه سال گذشته اعلام کرد که فیات شریک چهارم این شرکت خواهد بود.
البته میل به زندگی مشترک ایران خودرو با خودروسازان جهانی به همین جا ختم نشد و یک خودروساز ژاپنی هم شریک پنجم این شرکت خواهد شد. در این شرایط کارشناسان دو خطر را پیش‌بینی میکنند؛ نخست اینکه ایرانخودرو نتواند در قالب این مشارکت‌ها که به صورت میانگین بین 10 تا 15 محصول جدید را به بازار ارائه خواهد کرد، تولیدی در مقیاس اقتصادی که براساس معیارهای جهانی بیش از 100 هزار دستگاه است را داشته باشد و خطر دیگر اینکه با توجه به قرارداد ایران خودرو و فیات کرایسلر که گفته میشود به احتمال قوی بازه قیمتی 30 تا 60 میلیون تومان را پوشش خواهد داد، ایران خودرو به تنهایی به شرکتی بدون رقیب بدل شود که خود به نوعی انحصار به شمار می‌رود. اما این خطرات چقدر احتمال وقوع دارد؟
حسن کریمی‌سنجری، کارشناس صنعت خودرو، درباره خطر تولید نکردن در مقیاس اقتصادی به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «باوجود آنكه تنوع در تولید خودرو نوعی مشتری‌مداری و احترام به حقوق مشتری است اما میزان تنوع در تولیدات یك شركت خودروساز تابعی از میزان تولید و فروش سالانه آن است به‌نحوی كه معمولاً در خودروهای سبك، تولید كمتر از 200 هزار دستگاه اقتصادی نیست. البته تعداد تولید اقتصادی به عوامل دیگری از جمله تیپ خودرو و نیز سطح قیمتی آن نیز بستگی دارد.
اما به هر حال اگر شركت‌های خودروساز در ایران در مشاركت خود با شركت‌های مختلف به این نكته توجه کنند كه میزان تنوع در این مشاركت‌ها به عدد اقتصادی تولید صدمه نزند این موضوع نه‌تنها به‌عنوان یك آسیب مطرح نخواهد بود كه قطعاً می‌توان از آن به‌عنوان یك مزیت و یك استراتژی درست برای شركت‌های خودروساز یاد کرد، چراكه تعدد مشاركت‌ها می‌تواند به امتیازگیری و نیز نوعی رقابت مؤثر بین شركای طرف داخلی صنعت خودروسازی ایران منجر شود كه قطعاً در صورت بهره‌برداری درست از این مزیت می‌توان به كاهش هرچه بیشتر قیمت و افزایش كیفیت محصول امیدوار بود.»
او می‌افزاید: «اما نكته مهم در نحوه مشاركت صنعت خودروسازی ایران با طرف‌های خارجی حضور مؤثرتر شركت‌های خودروسازی دنیا در ایران است. این حضور مؤثر از دو طریق قابل دستیابی است؛ نخست آنكه تعداد شركای خارجی افزایش یابد و دوم آنكه این حضور با تمام قوا و امكانات و به عبارتی در تمام ابعاد صنعت خودروسازی ایران رخ دهد.مشاركت تك‌بعدی و آن‌هم صرفاً در تولید CKD نمی‌تواند یك حضور مؤثر در توسعه صنعت خودروسازی ایران باشد.
با این توضیح و برای رسیدن به پاسخ پرسش ابتدایی باید گفت كه اشكالی ندارد شركت ایرانخودرو با شركت‌های متعددی وارد مشاركت شود، بلكه نكته نگران‌كننده عدم حضور مؤثر این شركا در بازار خودروی ایران متناسب با تعریفی كه ارائه شد، است.» همچنین امیرضا مجد، کارشناس صنعت خودرو، در این زمینه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» مطرح می‌کند: «در این‌باره باید چند عامل را مدنظر داشت، هزینه ثابت، قیمت فروش و هزینه‌های متغیر. از سوی دیگر باید برنامه‌ریزی‌ها فروش و اقبال جامعه در مقابل یک محصول از عوامل مهم دیگری هستند که اقتصادی بودن تولید یک محصول را تعیین میکنند. اما به صورت کلان با توجه به شرایط فعلی بازار تولید یک خودرو کمتر از 40 هزار دستگاه در سال اقتصادی نیست.»
آبی‌ها بی‌رقیب می‌شوند؟
تأخیر در امضای قرارداد سایپا با شرکای خارجی‌اش به‌عنوان رقیب جدی ایران خودرو از یک سو و شنیده شدن اخباری مبنی بر تمایل ایران خودرو برای ورود به تولید خودروهای ارزان قیمت رنو و فیات از سوی دیگر برخی را بر آن داشته که خطر انحصار یک جانبه ایران خودرو را محتمل بدانند، اتفاقی که به اعتقاد کارشناسان، بیش از آنکه خطر باشد فرصتی برای امتیازگیری از شرکای خارجی است. کریمی‌سنجری در این‌باره معتقد است: «تأخیر در انعقاد قرارداد مشاركت توسط شركت سایپا و سایر شركت‌های خودروسازی در ایران را می‌توان به‌عنوان یك آنبالانسی در شروع توسعه برای صنعت خودروسازی تلقی کرد.
من به این موضوع به شکل یك انحصار در بازار خودرو نگاه نمی‌كنم، چراكه تفاوتی در ساختار مدیریتی این دو شركت از منظر دولتی بودن وجود ندارد بلكه به این موضوع به‌عنوان نوعی عدم توازن در توسعه فراگیر صنعت خودروی داخلی می‌توان توجه کرده چرا كه بخش مهمی از زیرساخت‌های صنعت خودروسازی ایران در گروه سایپا متمركز است و تأخیر در انعقاد قراردادهای مؤثر توسط این شركت می‌تواند منجر به تأخیر در به‌كارگیری بخش مهمی از زیرساخت‌های صنعت خودروسازی ایران در مسیر توسعه این صنعت شود.»
همچنین مجد در این‌باره بیان می‌کند: «این موضوع را نمی‌توان پیش‌بینی کرد زیرا معادلات بسیار پیچیده‌تر از آن است که قابلیت پیش‌بینی داشته باشد. اما یک نکته را به صورت کلی باید در حوزه خودرو بپذیریم و آن اینکه اصولاً همه شرکت‌های حاضر در بازار با یکدیگر به توافق می‌رسند که وارد سگمنت یکدیگر نشوند، اتفاقی که هم‌اکنون اگر از چینی‌ها فاکتور بگیریم امروز شاهد آن هستیم. حتی اگر ایران خودرو بخواهد به سگمنت قیمتی سایپا ورود کند، باز این نوع محصول در بازار است که تعیین‌کننده خواهد بود.»
پس از اجرای برجام، ایران خودرو تنها شرکت خودروسازی بوده که همه گزینه‌های بالقوه‌اش را بالفعل کرده و همچنان می‌خواهد این مسیر را ادامه دهد. این شرکت می‌خواهد سایت‌های نیمه فعالش را با حضور شرکای خارجی فعال کند و سهم خود را در بازار افزایش دهد. حالا باید دید آیا به همان اندازه که برای به نتیجه رسیدن مذاکراتش با خودروسازان خارجی برنامه‌ریزی کرده، برای آینده بازار خود نیز برنامه دارد؟
بزودي:
فيات 500 چهار درب!
بنز c كلاس دوگانه سوز شركتي!
فولكس بيتل وانت!
تاكسي رنو فلوئنس!
سيتروئن c4 دنده اي!!!!
به امید نابودی مونتاژکاران داخلی
@tahrim_khodro_meli
آمین یا رب العالمین
فعلا که ایران خودرو میخواد دانگ فنگ H30 کراس رو عرضه کنه.پس فعلا به جای بنز و فیات و پژو باید به فکر دنگ و فنگ جدید ایران خودرو بود!!!
اگر قراردادها JOINT Venture باشد و مدیریت خارجی اثربخش عمل کند، سبب بهبود فرهنگ کاری و صنعت می شود و اگر تنها تولید محصولات آن شرکتها به صورت CKD مطرح باشد، هیچ کمکی به صنعت کشور نخواهد کرد. ایران خودرو و سایپا فقط باید سایت های تولیدی خود را به شرط ایجاد سایت منطقه ای و استفاده از نیروی کار داخلی و ایجاد واحد طراحی و توسعه و تولید قطعه به شرکت های بین المللی واگذار کنند و خود هم نظاره گر فعالیت آنها در کیفیت تولید قطعه، توسعه محصول جدید مشترک و استفاده نیروهای داخلی با انتقال فرهنگ کاری و آموزش مستمر باشند. بهترنی شرکا هم آلمانی ها و ژاپنی ها و حتی کره ای ها هستند که فرهنگ کاری صنعتی مناسبی دارند. اما کو گوش شنوا! دولتیها فقط فکر حقوق سر ماهشان هستند!
حالم از خودرو سازی ایران بهم می خوره لعنت به همشون اگه این بی شرف ها نبودن الان مردم بهترین ماشین ها رو سوار می شدن
لیاقت این مردم همینه چون خودشون می خوان
من و امثال من هم به آتیش این مردم می سوزیم
دلم خونه ادامه ندم بهتره
حرفت لایک داشت ….درکت میکنم….حاضرم پیاده بین دو شهر برم اما قوطی های ایرانخودرو و سایپا رو نخرم
تقریبا یکسال و نیم از تاریخ نگارش این مقاله میگذرد و روز به روز کیفیت خودرو های داخلی کمتر و به مراتب با قیمت های گزاف فروخته میشود ! انجام قرار داد با شرکت رنو فرانسه و مونتاژ خودرویی با تکنولوژی 15 سال پیش به نام رنو ساندرو تا تولید تندر 90 پلاس و دنا پلاس با کیفیت های به مراتب کمتر و بدتر !
همین خودرو فیات سیه نا که یک خودرو وارداتی میباشد از کیفیتی به مراتب بالاتر از خودرو های صفر داخلی برخوردار است و خودرو های سوزوکی که اشاره کردید ایران خودرو وارد میکرد، فقط دو مدل ویتارا و کیزاشی بود که به دلیل استقبال بیشتر از ویتارا تنها این مدل مونتاژ شد که به محض ورود به خط مونتاژ ایران خودرو دچار افت کیفیت شدید شد در حالی که مدل های قدیمی تر ویتارا و خودرو فوق العاده با کیفیت کیزاشی که یک خودرو سدان هست از کیفیت های بالاتری برخوردار است.
حال سوال اینجاست چرا خودروساز هایی که چند مدل انگشت شمار خودرو را به مدت بیست سال یا بیشتر تولید کرده اند و باعث دردسر های فراوان برای خریداران و حتی مرگ آن ها شده اند، هنوز در بازار خودرو کشور حضور دارند و اقدام به تولید و فروش میکنند در حالی که حتی برخی خودرو های چینی از کیفیت های بالاتری برخوردار اند!!!؟؟؟
کشور کره خودروسازی خود را همزمان با تاسیس شرکت سایپا شروع کرد و اکنون خودرو هایی تولید می کند که در بازار ما قیمت هایی بیش از 200 میلیون دارند !
چرا گمرک کشور برای واردات خودرو تعرفه های عجیب و قریب !!! ثبت می کند تا خودرو ای مثل هیوندای وای اف که قیمت واردات آن با احتساب هزینه حمل و نقل و قیمت دلار بیش از 60 میلیون نمی شود با قیمت 140 میلیون و یا بیشتر خرید و فروش شود؟ در حالی که خودرو رنو ساندرو با تکنولوژی 15 سال پیش با همین قیمت فروخته می شود که از لحاظ کیفیت غیر قابل مقایسه با سوناتا وای اف هست !!!؟؟؟
و یک سوال اساسی تر چرا مردم میخرند ؟ خوب جواب این سوال بسیار ساده است، چون زمانی که انحصار طلبی وجود داشته باشد عملا تعداد معدودی خودرو تولید میشود و در واقع چشم مردم فقط همان خودرو ها را میبیند اما بعد از واردات های چند سال پیش که به موجب آن قیمت خودرو به شکل سرسام آوری بالا رفت کمی تنوع محصول ایجاد شد و مردم کشور دریافتند که از پژو پارس بهتر هم هست ! که البته همین بالا رفتن ناگهانی قیمت هم برای نجات خودروسازی از ورشکستگی صورت گرفت که موجب شد پراید 8 میلیونی صفر 20 میلیون شود ! حتی سمندی که بنده صفر خریده بودم 15 میلیون شد 30 میلیون !!!! که چنین اتفاقی در دنیا بی سابقه است ! علی الخصوص وقتی کاسه سر قشر ضعیف جامعه شکسته شود !
نباید انتظار داشت مردم خودرو خوب و در شان خود و خانواده شان سوار شوند و باید تا زمانی که معلوم نیست کی، این محصولات بی کیفیت را خریداری کنند تا به اسم حمایت از تولید ملی سوء استفاده ها ادامه یابد ! و اگر به همین منوال پیش رود روزی خواهد رسید که خودرویی مثل تیبا با قیمتی بیش از 80 میلیون فروخته خواهد شد !!!
اما این گره فقط با یک دست باز میشود و آن هم خرید نکردن مردم است ! چون عملا این خودروساز ها توسط دولت کنترل می شوند پس اساسا دولت هم کاری در این زمینه انجام نخواهد داد و تنها راه از بین بردن این انحصار طلبی خرید نکردن این خودرو هاست حتی اگر به قیمت ورشکستگی خودروساز تمام شود !