چرا خودروهای مونتاژی در ایران گران در می آیند؟
مهندس فرهاد کاشانی-از مونتاژ تا واردات در شرایط ایران
سی بی یو، اس کی دی، و سی کی دی
CBU, SKD, & CKD
اینها مخفف جملات زیر هستند
CBU= Complete Built Unit
SKD= Semi Knock Down
CKD= Complete Knock Down
حالا اگر شما یک ماشین کامل را از خارج وارد کنید شما یک CBU وارد کرده اید یعنی یک واحد ساخته شده کامل که شامل حداکثر گمرک ممکن می شود. اگر این همین ماشین را بصورت بیست یا سی قطعه وارد کنید شما یک SKD یا واحد نیمه مجزا دارید که شامل بعضی تخفیفات گمرکی می شود مثلاً این می تواند پنج حلقه لاستیک، یک باتری، یک بدنه، چهار در، در کاپوت جلو و در صندوق عقب باشد و یا حتی صندلی هایی که جدا از بدنه باشند و موتوری که باز جدا بیاید. اگر همین ماشین را CKD یا قطعات کاملاًّ مجزا بیاورید خود موتور می تواند به گیربکس، رادیاتور، اگزوز، موتور و یا حتی شمع های مجزا تقسیم بشود و سیستم برق و کامپیوتر آن نیز جدا باشد.
CKD شامل حداکثر تخفیفات گمرکی می شود و شرط آن اینستکه بدنه باید در قطعات مجزا آمده و در ایران جوش داده بشود و بعد رنگ بشود. اگر بخواهید بصورت تئوری به آن نگاه کنید یک ماشین CKD شده می تواند هزاران قطعه داشته باشد و حتی هر پیستون و هر رینگ از بدنه موتور جدا باشد. در کامیون های رنوی مونتاژ شده توسط شرکت ما هر کامیون SKD در 6000 قطعه می آمد که 1500 شماره قطعه داشتند. بعنوان مثال شما اگر 6 رینگ و لاستیک یک سایز داشته باشید در واقع دو شماره قطعه Part Number دارید ولی در واقع 12 قطعه دارید. بنابراین کامیون رنوی ما 1500 شماره قطعه و 6000 قطعه بوده و تازه CKD هم نبوده شما می توانید سطح SKD یا CKD را با موافقت طرف مقابل تعریف نمایید.
اما چرا دولت های جهان سوم بابت SKD، CKD به شهروندان تخفیف می دهند. فکر می کنم شخص ساده ای در جهان سوم دهها سال پیش نشسته و فکر کرده که مثلاً اگر پول ساخت یک ماشین عدد 100 باشد لابد مثلاً 80 تای آن پول مواد اولیه بوده و 20 تا پول کارگر. و چون دستمزد کارگر در کشورهای اروپا و امریکا زیاد است اگر ما این جنس را بصورت قطعات به کشورمان بیاوریم بجای 100 واحد 80 واحد می دهیم سپس از کارگر خودمان برای مونتاژ استفاده می کنیم که بجای 20 واحد 5 واحد حقوق می گیرد. پس این کار چند حسن دارد:
1- ماشین بجای 100 برایمان 85 تمام می شود
2- برای کارگران کار ایجاد می کنیم
3- کارگر متخصص فنی بوجود می آوریم
در واقع بجز شماره یک دو فرضیه دیگر درست بود. برای کارگران کار ایجاد می شد و کار متخصص فنی بوجود می آمد ولی تئوری شماره یک غلط از آب درآمد زیرا هزینه بسته بندی تمام قطعات و حجم اشغال شده گاه از حجم خود ماشین متجاوز است و در نهایت ممکنست که این قطعه همان 100 واحد بصورت مجزا فروخته بشود و 20 تای اضافه صرف بسته بندی و حمل بشود.
پس ماشینی که CKD یا SKD وارد می شود ممکنست در واقع 110 تمام بشود زیرا شما باید مخارج کارخانه و ابزار خود را نیز علاوه بر کارگر حساب نمایید. از سوی دیگر دولت ها به شما تخفیفات مالیاتی می دهند که این ممکنست جبران 10 واحد ضرر اضافه را بنماید. یعنی در نهایت خرج ماشین برای شما همان 100 می شود ولی در مملکت کار بوجود آمده و کارگر متخصص نیز تربیت شده است.
در ایران برای ورود یک ماشین CBU جدید ابتدا شخص باید نمایندگی رسمی آنرا بگیرد. سپس باید مدارک یورو 5 آن ماشین را ارائه دهد و پنج تعمیرگاه برای سرویس دادن در نقاط مختلف ایران بزنید. پس از تصویب ماشین توسط ادارات مختلف این ماشین بصورت CBU اجازه ورود می یابد و نه تنها وارد کننده اصلی بلکه هر احدی می تواند ماشین را وارد کند و اغلب زحمت را نمایندگی ها می کشند و سود را ماشین فروش ها و وارد کنندگان انفرادی می کنند. قانون عجیبی است که هدف این بوده که رقابت آزاد بوجود بیاورد ولی در عمل باعث ضرر نمایندگان و سود دلالان وارد کننده می شود.
حالا اگر نمایندگی اقدام به ورود SKD بنماید بلافاصله می تواند جلوی دلالان را بگیرد زیرا دیگر اجازه ورود CBU به کسی داده نخواهد شد و هدف حمایت از تولید کننده است. حمایت از تولید کننده نیز خوبست ولی فراموش نکنیم که هدف نهایی حمایت از مصرف کننده است و مصرف کننده ایرانی نزدیک به پنجاه سال است که بخاطر حمایت از تولید کننده مزه سوار شدن به ماشین خوب و ارزان را فراموش کرده است.
farhadkashani.com
اصل قضيه اينه كه خودرو قيمتش جدا از حق پول خودش پرداخت ميشه. اينطور كه منه كارخونه يا كسي كه اين پول نياز داره ميگيره ميگه فقط اين ماشين كه من ميگم بخريد با اين قيمت كه من مشكل پولي دارم حل بشه .و قرار نيست با اين قيمت ماشين بياد از بيرون كشور .چون نميخريد وقتي ببينيد گرانه حمايت پولي نميشم.تنها دليل نگه داشتن اين ماشينا با اين قيمت همينه. و مجبوري بخري چون نياز داري چون پولت اينقدره چون ماشين ديگه اي نيست با اين قيمت نزاشتنم باشه. اين خواب راحته سياسته هميشه پول هست تو كشور اونم نه به اندازه بلكه زياد
مقاله خوبی بود . البته در بخش نظرات تاپیک فروش محصولات سایپا ، دو کاربر بحثهای خیلی خوبی در این مورد نوشتند که بد ندیدم در اینجا هم بهش اشاره بشه . چون مرتبط بود ، عین مطلب را در اینجا قرار میدم.
Verbatim که خودش وارد کننده هست نوشته :
دوستان اصلا و ابدا فکر نکنید که قطعات CKD بیاد از CBU ارزانتر میشه !
درست تعرفه CBU برابر 40 درصد هست . ولی ماشین کامل که هزینه کارخانه و کارگرش را خود چین داده ، دست مردم میرسه !
در صورتی که CKD با فرض تعرفه 25 درصد فقط برای قطعات هست . کارخانه که سوئیچ بزنه کلی هزینه سربار داره و در ضمن دستمزد کارگر ایرانی برای مونتاژ و هزینه های برق و آب و رنگ و … برمبنای ایران را هم ، در محاسبات لحاظ باید کرد ! اونهم سایپا و یا ایران خودرو که کلی پرسنل دارند و باید تامینشون کنه ! این هزینه ها را حساب کنید CKD حتی از 40 درصد CBU هم یشتر هزینه بر میداره !برای همین هست که مثلا S300 وارداتی 69 میلیون هست و مونتاژی 76 میلیون !!!
صالحی هم در تایید ایشون نوشته :
بدون شک CKD از CBU ارزانتر نمیشه . تحلیل خیلی درستی داشتید . خصوصا اینکه اگر قرار به مونتاژ داخلی باشه به سالهای بعد موکول میشه و به صورت خودکار تورم اون سالها روی افزایش قیمت اثر گذار خواهد بود.
این هم لینکش :
http://dande6.com/16876/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%BE%D8%A7-%D8%A7%D8%B3-300%D8%8C-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%BE%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%8C-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%BE%D8%A7-cs3.html
با تشکر از استاد عزیز جناب مهندس کاشانی.در اینجا 3 عامل ثاثیر گزار اصلی وجود داره که مونتاژ نسبت به وارات کامل هزینه بیشتری در بر داشته باشه.1-بهره وری صنعت خودروسازی در ایران و 2-میزان حمایت دولت از تولید و یا مونتاژ نسبت به واردات کامل.3-شمارگان تولید
متاسفانه همانگونه که همه میدونیم و سالهاست مدرسین علم بهره وری میگویند وضعیت بهره وری که خود حاصل جمع اثربخشی+ کارائیست در ایران وخیم و در حد صفر است .به طور خلاصه و ناقص بهروی نسبت چیزیست که بدست میاوریم به نیروی کار+سرمایه+زمان و… در نظر بگیریم وضعیت صنعت و حتی کارهای خدماتی ما مانند ظرف اسیدیست که هر آنچه در آن میریزم خورده و از بین میرود.جالبه که از نظر بهره وری آمریکا در بالاترین سطح و متاسفانه ما در پائینترین سطح هستیم.
مورد دوم که میزان حمایت دولت از تولید نسبت به واردات که با یک عدد سنجیده میشه و اون تقسیم تعرفه واردات بصورت cbu بر تعرفه واردات بصورت ckd که هر چه این عدد بزرگتر باشه نشان دهنده حمایت اون دولت از تولید داخلیست.و یکی از عوامل گرانتر تمام شدن مونتاژ نسبت به واردات در ایران پائین بودن همین عدد است که با توجه به تعرفه 40 برای واردات و تعرفه 26 برای قطعات منفصله عدد 1.53 بدست میاد که جزء پائینترینها در دنیاست. این عدد برای هند عدد2 و برای تایلند 2.66 و برای روسیه 5 و برای چین 2.5 و برای برزیل 2 و برای ترکیه 1.61
مورد سوم که تیراژ تولید هست و باز همه میدونیم که در تولید یک نقطه سر به سر داریم یعنی تعداد تولیدی که سودش برابر با هزینه های انجام شده باشد و برای سود در یک تولید حتی فروش یک قنادی باید از نقطه سر به سر عبور کرده باشد و هر چه بشتر فاصله مثبت بگیرد سود بیشتر و در نتیجه قیمت تمام شده کمتر و هر چه منفیتر ضرر و قیمت تمام شده بالاتر خواهد بود.
چون اشاره دوستمون amg به تایپیکی است که در باره واردات سایپا بوده حال در نظر بگیرید واردات همزمان زوتای و برلیانس و ایدو و cs35 که اتوماتیک وار شمارگان تولید هر کدام را پائین میاورد با کدام منطق قابل توجیه است ماشینهائی که نام بردم 2 به 2 تا 90 درصد از دید خریدار مشابه هستند و ایجاد خطوط تولید مجزا برای چند هزار دستگاه از هر کدام نمیدونم چه واژ ه ای برای این کار به کار ببرم.
در پایان با این جمله موافقم که سود مصرف کننده باید لحاظ شود ولی تصور کنید مصرف کنند در یک جامعه با درصد بالای بیکاری ماشین را به قیمت مناسبی بخرد اگر دزدیده نشه دست کم خط خطی خواهد شد این را هم باید لحاظ کرد.
آقا کاوه خوب گفتید. حقوق مصرف کننده چی هست کجا هست ؟ اصلا چیزی برای خط خطی کردن مونده ؟
ولی خیلی با نظر این دوستمون verbatim حال کردم ِ. سایپا و ایران خودرو کلی پرسنل دارند . و هزینه فوق بالای این افراد یه جوری باید که تامین بشه !
بالاخره تیمهای فوتبال بدون تماشاگر سایپا و پیکان با بازیکنان میلیاردی از کجا باید تامین بشند ؟
صادقانه بگم توی تاپیکی که amg معرفی کردند از چانگان cs35 خیلی خیلی خوشم اومد .
ولی این دو تا بختک خودروسازی ایران مگر میذارند مردم با قیمت درست ماشین بخرند.
اگر این دو شرکت نبودند میشد این ماشین را حداکثر 65 میلیون خرید .
البته هیچکی حاضر نیست به حقش قانع باشه.الان که به سلامتی هیوندا و کیا هم قیمتها را بردند بالا. اینا که پرسنلشون یک پنجم سایپا و ایران خودرو هم نیست ! ظاهرا میخوان کم نیارن.
داشتم فکر میکردم که بیخود نیست تو ورزشهای تیمی زیاد حرفی برای گفتن نداریم و بیشتر تو انفرادی ها موفقیم.
انشالله که به کسب برنخوره. ولی ظاهرا مشکل ژنتیکی داریم و منفعت طلبی فردی را به جمع ترجیح میدیم.
اگر نظر دوستان رو جمع بندی کنیم به نتیجه ای خیلی ساده می رسیم، در ایران چیزی به نام یهره وری وجود ندارد به همین دلیل تولید زیان ده خواهد بود مخصوصا از نوع دولتی که باشه