یکی از ترسناک‌ترین و بدترین سناریوهایی که می‌تواند برای مالک خودرو پیش آید گیرپاژ کردن موتور یا قفل شدن آن است؛ اما منظور از گیرپاژ کردن چیست؟ چه دلایلی برای قفل شدن موتور ماشین وجود دارد و راه‌حل‌های رفع آن کدام است؟ در این نوشته می‌خواهیم به چنین مواردی بپردازیم.

موتور خودرو از هزاران قطعه ثابت و متحرک تشکیل شده که هریک وظیفه به خصوصی دارند و درصورتی‌که اشکالی در عملکرد آن‌ها به وجود آید خودرو با مشکل مواجه شده و در بدترین شرایط نیز شاهد گیرپاژ کردن موتور یا قفل شدن آن خواهیم بود.

گیرپاژ چیست؟

اصطلاح گیرپاژ که گیرپاچ نیز خوانده می‌شود اصطلاحی رایج بین مکانیک‌هاست. قفل شدن موتور یا سوختن آن نیز معنی مشابهی با گیرپاژ کردن دارند. زمانی که دمای موتور خودرو از حد معینی که مهندسان برای آن تعیین کرده‌اند بالا رفته و سیستم خنک‌کننده نیز نتواند دما را پایین بیاورد دمای سیلندر بسیار بالا خواهد رفت و این امر منجر به انبساط پیستون می‌شود. در این حالت پیستون داخل سیلندر گیر کرده و حرکت نخواهد کرد که عواقب بسیار بدی برای قطعاتی همچون سیلندر، پیستون، شاتون، میل‌لنگ و… خواهد داشت. چنین حالتی منجر به قفل شدن موتور خواهد شد که از آن به عنوان گیرپاژ کردن نیز نام می‌برند و هزینه‌های سنگینی را به مالک خودرو تحمیل می‌کند.

علت قفل شدن موتور ماشین چیست؟

دلایل مختلفی برای گیرپاژ کردن موتور یا قفل کردن آن وجود خواهد داشت که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

استفاده از روغن‌موتور بی‌کیفیت: کارشناسان همواره بر استفاده از روغن‌موتور باکیفیت تأکید دارند. برای جلوگیری از گیرپاژ کردن موتور باید از روغن‌هایی استفاده کرد که سازنده خودرو توصیه می‌کند. درصورتی‌که از روغن بی‌کیفیت استفاده کنید مجموعه قطعات داخلی همچون پیستون، شاتون و میل‌لنگ آسیب خواهند دید و هزینه زیادی را به شما تحمیل خواهند کرد.

کاهش سطح روغن‌موتور: همواره سطح روغن‌موتور خودروی خود را بررسی کنید چراکه در صورت پایین بودن میزان روغن پیستون خشک کار می‌کند و در این حالت داغ شده و باعث گیر کردن شاتون در داخل رینگ پیستون می‌شود. در این حالت شاتون کج شده و به سیلندر برخورد می‌کند که نتیجه آن ایجاد آسیب شدید در سیلندر خواهد شد. واضح است که پس از اتفاقات رخ داده باید تمامی قطعات یاد شده را تعویض کرد که هزینه سنگینی خواهد داشت.

عدم روانکاری مناسب موتور: روغن‌موتور به عنوان یک روانکار بکار می‌رود ولی گاهی اوقات به دلیل عدم روان کاری مناسب موتور شاهد قفل شدن یا گیرپاژ کردن آن هستیم که هزینه‌های بیشتری را در پی دارد. کمبود روغن یا روان کاری نامطلوب باعث ایجاد اصطکاک بیش از حد بین قطعات از جمله یاتاقان‌ها و شاتون می‌شود. در نهایت به دلیل داغ شدن بیش از حد قطعات شاهد قفل شدن موتور خواهیم بود.

کمبود مایع سیستم خنک‌کننده: همان‌طور که گفته شد داغ شدن قطعات مختلف می‌تواند منجر به گیرپاژ کردن موتور شود. به همین خاطر باید همواره میزان آب درون رادیاتور را بررسی کنید تا کم نباشد. البته دلایل دیگری نیز وجود دارند که شاید در نگاه اول خیلی مهم نباشند اما نتیجه بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند موجب گیرپاژ کردن ماشین شوند. از جمله این موارد می‌توان به خرابی دینام، عدم وجود بنزین در باک، احتراق ناقص، تسمه‌های فرسوده و… اشاره کرد.

نشانه‌های گیرپاژ کردن موتور چیست؟

قفل شدن یا سوختن موتور نشانه‌های مهمی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

روشن شدن چراغ چک: همان‌طور که گفته شد دلایل مختلفی می‌توانند منجر به گیرپاژ کردن موتور شوند و طبیعی است با وجود اشکال در هر بخشی از موتور چراغ چک روشن خواهد شد. مالک حتماً می‌بایست به این هشدار توجه کرده و سریعاً به مکانیک باتجربه مراجعه کند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

خروج دود از اگزوز: درصورتی‌که روغن در مرحله احتراق سوزانده شود به‌صورت دود سفید مایه به آبی از اگزوز خارج خواهد شد. روغن‌سوزی موتور اگر رفع نشود در ادامه باعث کاهش شدید روغن شده و نهایتاً گیرپاژ کردن را به دنبال خواهد داشت.

یاتاقان زدن: در این حالت قطعات مانع اصطکاک از بین می‌روند و موتور آسیب زیادی می‌بیند. به این ترتیب دمای محفظه سیلندر به شدت بالا می‌رود و پیستون و شاتون قفل می‌کنند. به‌طورکلی عوامی همچون رانندگی سنگین با دور بالا، عدم تعویض روغن‌موتور در موعد مقرر، کمبود روغن در موتور، نشتی سیستم خنک‌کننده و… زمینه‌ساز قفل کردن موتور هستند.

اگر در حین رانندگی موتور قفل کرد چه‌کار کنیم؟

در این حالت باید خونسردی خود را حفظ کنید. با توجه به اینکه در زمان قفل شدن موتور برخی سیستم‌های کمکی همچون فرمان هیدرولیک و ترمز ضعیف شده یا کلاً از مدار خارج می‌شوند بنابراین باید با توجه به ترافیک جاده و خیابان به گونه‌ای ایمن در حاشیه جاده توقف نموده و با یک مکانیک خبره تماس بگیرید. توصیه می‌شود در قدم اول مواردی همچون سطح روغن و مایع خنک‌کننده موتور را بررسی کنید تا از مشکلات احتمالی آگاه شوید. دقت کنید که در زمان داغ بودن موتور درب رادیاتور را باز نکنید.

هزینه قفل شدن موتور ماشین

آن‌گونه که ذکر شد با گیرپاژ کردن موتور ماشین قطعات زیادی آسیب می‌بینند و می‌بایست آن‌ها را تعویض کرد. در حال حاضر با توجه به تورم بالا، هزینه تعویض قطعاتی همچون پیستون، شاتون، رینگ‌ها و یاتاقان‌ها به چند میلیون و حتی چند ده میلیون تومان خواهد رسید.

هزینه قفل شدن موتور پراید

اگرچه پراید زمانی خودروی ارزان‌قیمتی محسوب می‌شد اما هم‌اکنون قیمتی در حدود ۳۰۰ میلیون تومان دارد و به دنبال آن قیمت قطعات یدکی این خودرو نیز افزایش شدیدی داشته است. اگرچه اجرت تعمیرکاران موتور پراید در مناطق مختلف تفاوت‌های زیادی دارد اما می‌توان قیمت برخی قطعات را به‌صورت حدودی به دست آورد. در حال حاضر پیستون پراید قیمتی حدود ۱.۳ میلیون تومان داشته درحالی‌که برای شاتون آن باید حدود ۳۰۰ هزار تومان هزینه کرد. یاتاقان پراید نیز حدود ۸۰۰ هزار تومان قیمت دارد. به این لیست باید هزینه‌های دیگری همچون تراشکاری و… را نیز اضافه کرد که هزینه تعمیر موتور پراید را به بالای ۱۰ میلیون تومان نیز می‌رساند. توصیه می‌شود در نگهداری خودروی خود و انجام های سرویس‌های دوره‌ای نهایت دقت را به عمل آورید تا درگیر هزینه‌های تعمیر آن نشوید.