انتخابی متفاوت در بازار دست دوم

سپهر زنگنه – در آخرین سال های دهه 70 شمسی،زمانی که ایران خودرو تبلیغات همه جانبه خود را برای تولید X7 یا همان سمند به عنوان اولین خودرو ملی ایران آغاز کرده بود،شرکتی کوچک در جزیره کیش بی سر و صدا خودرویی به نام سیناد را با تکنولوژی فنی رنو و بدنه ای مبتکرانه از جنس فایبرگلاس معرفی کرد.ماشینی که با همکاری شرکت های اروپایی توسعه یافته بود اما مختص بازار ایران عرضه می شد و به عقیده بسیاری می توانست به عنوان اولین خودرو ملی ایران مطرح باشد.سیناد اولیه یکی دو سال بعد با نمونه بهبود یافته تحت عنوان سیناد 2 جایگزین شد و کیش خودرو در حال تکمیل پروژه های جالبی نظیر ساخت نمونه های وانت، SUV پنج درب و حتی نمونه کوپه بر اساس پلت فرم سیناد بود که ناگهان دچار مشکلات مدیریتی و فروپاشی شد.بدین ترتیب عمر یکی از خلاق ترین شرکت های صنعتی ایران حتی به یک دهه هم قد نداد و حالا آن چه از این شرکت باقی مانده از یک خودروساز پیش رو به وارد کننده کالاهای بازرگانی، قطعات و خودروهای چینی نظیر وانت BAW نزول کرده است.نزدیک به 10 سال از تولید آخرین نمونه های سیناد می گذرد و حالا این خودرو در بازار دست و دوم حال و روز عجیبی دارد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

طراحی سیناد آنقدر عجیب است که نمی توان آن را در دسته مشخصی جای داد، از یک سو در کلاس هاچ بک های سه درب و شاید از منظری دیگر در کلاس SAV جای بگیرد.کلاسی که البته به تازگی تعریف شده است و در واقع بیشتر به SUV های اسپرت نامناسب برای تررد خارج شهری نظیر ب ام و X6 اطلاق می شود.به هرحال سیناد 1 و 2 از منظر طراحی چیزی شبیه نمونه شهری شده نیسان پاترول سه درب است.خودرو دیفرانسیل جلویی با طراحی چهار شانه که با ارتفاع کمش از سطح زمین، قطعا قابلیت های خارج جاده ای مطلوبی ندارد و در عوض به لطف شاسی نردبانی (نظیر آنچه در SUV های کلاسیک و بسیاری خودروهای آمریکایی قدیمی می بینیم) از مرکز ثقل پایین و رانندگی لذت بخشی برخوردار است.سیناد از مجموعه موتور گیربکس مخصوص نسل اول رنو مگان بهره می برد که برادر زاده پیشرانه مورد استفاده در رنو لوگان یا همان L90 است که این روزها در تیراژ بالا تولید می شود.مهمترین تفاوت بین پیشرانه های این دو خودرو، تقاوت در سرسیلندر و تعداد سوپاپ هاست که برای سیناد به صورت ساده تک میل سوپاپ (هشت سوپاپ) و در مورد L90 از گونه دو میل سوپاپ (16 سوپاپ) است و همین مسئله تفاوت قدرت 92 اسب بخاری سیناد را در مقایسه با توانایی 106 اسب بخاری L90 توضیح می دهد.البته ECU سیناد نیز مختص موتور هشت سوپاپ (با کد فنی K7M) بوده و با ECU تندر 90 با موتور (K4M) تفاوت دارد.از این رو جایگزینی سرسیلندر 16 سوپاپ به جای نمونه 8 سوپاپ استاندارد آنقدر ها هم که فکر می کنید ساده نیست و حتی شاید تعویض کامل پیشرانه کم دردسر تر باشد.سیناد در زمان عرضه برچسب قیمتی در حدود 9 میلیون تومان داشت و در بازه قیمتی محصولات ایران خودرو قرار می گرفت.از این رو عجیب نیست که برای کاهش هزینه های تولید این محصول کم تیراژ استفاده از قطعات سایر خودروها در دستور کار قرار گرفته بود.بسیاری اجزای فنی همچون مجموعه دیسک و صفحه کلاچ، فیلترهای مصرفی پیشرانه، لنت ترمز و…با رنو 21 مشترک است.پنل کولر ، رادیاتور بخاری و تیغه های برف پاک کن از پراید به عاریت گرفته شده اند.مجموعه ترمز دستی متعلق به پژو 405 است و طراحی داشبورد در کمال تعجب بسیار شبیه داشبورد سمند به نظر می رسد،عجیب از آن جهت که سیناد در سال 79 معرفی شد و سمند در سال 81 به بازار آمد،از قطعات ظاهری بدنه، تنها آینه های جانبی با دوو سیلو مشترک است و در سیناد 2 حتی چراغ های جلو و عقب نیز منحصر به فرد طراحی شده و دست بر قضا همین مسئله برای مالکینی که این روزها با کمبود قطعات یدکی این خودرو مواجه اند، تبدیل به معضل شده است.از این رو عجیب نیست که بسیاری از مالکین سیناد تصمیم به تعویض این چراغ های مستطیل شکل و نه چندان زیبا با نمونه های متداول سایر خودروها گرفته اند و این روزها دیدن سیناد با چراغ های پژو پارس، سمند، دوو ریسر یا حتی کامیونت های سبک اصلا عجیب نیست.

نکات فنی

آیا قطعات فنی سیناد در بازار وجود دارد؟ پاسخ مثبت است،تقریبا همه قطعات پیشرانه به غیر از قسمت های الکترونیکی و برقی (نظیر ECU) با رنو 21 و تندر 90 مشترک هستند، اما با این حال باید گفت که در مورد قطعات مصرفی مانند تسمه تایم و واشر سرسیلندر محدودیت هایی وجود دارد، چرا که با تندر 90 متفاوت هستند و از این رو در هر قطعه فروشی ای پیدا نمی شوند.مجموعه گیربکس و دیفرانسیل همچون گیربکس تندر 90 کمی حساس است و تعمیرش نسبتا گران قیمت تمام می شود.باتری استاندارد سیناد نیز تنها جریان 45 آمپر ساعت را پشتیبانی می کند که طبیعتا برای خودروهایی که به سیستم صوتی مجهز می شوند،نا کافیست. از این رو بسیاری مالکین ناچار به اضافه کردن باتری دوم در فضای صندوق بار می شوند.چرا که محل استاندارد نصب باتری در فضای پیشرانه بسیار باریک طراحی شده و عملا فضای لازم برای استفاده از باتری های بزرگتر را ندارد.کولر عملکرد نسبتا خوبی دارد،اما بر اساس تجربه اکثر مالکین توان بخاری در شرایط آب و هوای زمستان ناکافیست،به خصوص که وزش جریان باد از درز های بدنه نیز امری رایج است و حتی برخی مالکین در جهت رفع سر و صدای درب ها و کاهش جریان هوای نفوذی به کابین از نوار درزگیر درب و پنجره ساختمانی استفاده می کنند.فنر بندی چرخ های جلو از نوع رایج مک فرسون و برای محور عقب از گونه میله پیچشی انتخاب شده است که هندلینگ خوب در کنار سواری نسبتا اسپرتی را برای سیناد به ارمغان می آورد.ترمز های دیسکی محور جلو و کاسه ای محور عقب مجهز به سوپاپ تقسیم فشار روغن موسوم به LAV هستند و در مقایسه با توان پیشرانه و وزن کلی خودرو، عملکرد مناسبی را ارائه می دهند.شایعاتی وجود دارد که تست تصادف سیناد توسط کمپانی MIRA انگلستان با موفقیت انجام شده است، اما شواهدی بر این مدعا وجود ندارد.با این حال می توان گفت که با توجه به شاسی مستحکم و نیمه فضایی فلزی و بدنه فایبرگلاس، ایمنی این خودرو در مقایسه با اسطوره هایی نظیر پراید و دوو سیلو مناسب تر به نظر می رسد.یکی از جالب ترین نکات سیناد،همین بدنه فایبرگلاسی است که در مقابل تصادف های جزئی استحکام بالایی را از خود نشان می دهد و در عین حال ترمیم و رنگ آمیزی آن نیز ساده تر و کم هزینه تر از صافکاری و نقاشیِ بدنه های فلزی و پیچیده سایر خودروهاست. با چنین بدنه ای،دست مالکین در اعمال تغییرات ظاهری بر روی خودرو بازتر است و از همین روست که استفاده از چراغ جلو های غیر فابریک بر روی بدنه سیناد بسیار متداول شده است.

پشت فرمان

درب سیناد به سبک خودروهای کوپه طویل و نسبتا سنگین وزن است و از آنجا که ستون های میانی (B) کمی عقب تر از صندلی های ردیف جلو قرار گرفته اند، پروسه بستن کمربند ایمنی که بر روی این ستون ها نصب شده است،می تواند به عنوان نرمشی برای افزایش انعطاف پذیری مطرح باشد.داشبورد از نظر طراحی تفاوت محسوسی با سمند ندارد، اما مجموعه پشت آمپر می تواند روح اسپرت رنو را در بیننده زنده کند.در عوض،کیفیت قطعات پلاستیکی و به خصوص دریچه های مربوط به سیستم تهویه مطبوع، واقعا افتضاح است و دسته کمی از کیفیت اسباب بازی های پلاستیکی ارزان قیمت ندارد.فضای سرنشینان هر دو ردیف جلو و عقب مناسب و نسبتا وسیع احساس می شود، ارگونومی فضای راننده هم تا جایی که به فرمان و موقعیت قرار گیری دست دنده مربوط می شود، مناسب است اما وقتی نوبت به گرفتن کلاچ می رسد.متوجه خواهید شد که هر سه پدال گاز، ترمز و کلاچ در سمت راست کابین فشرده شده اند و از این رو موقعیت جالبی ندارند.البته این موضوع به سرعت عادی می شود و بعید است که در هنگام رانندگی دچار اشتباه شوید.پیشرانه 92 اسب بخار توان دارد که در مقایسه با پراید، سیلو، 206 تیپ 2 و تیبا رقم مناسبی است اما گشتاور 137 نیوتن متری چندان نمی تواند پاسخ گوی وزن 1190 کیلوگرمی بدنه باشد و درست به همین دلیل است که در ترافیک شهری به دفعات ناچار خواهید بود که معکوس های 2 به 1 را در جهت جلوگیری از قرار گرفتن پیشرانه در وضعیت دنده مرده انجام دهید.البته روند شتاب گیری خودرو قابل قبول است و احساس چندانی از کندی حرکت به سرنشینان منتقل نمی شود، اما در شتاب گیری باید به پیشرانه فرصت داد تا دور بردارد و این درست یکی از نقاط ضعف این پیشرانه هشت سوپاپ در مقایسه با پیشرانه 16 سوپاپ تندر 90 است.بر خلاف تصور برخی، وزن کلی سیناد چندان تفاوتی با سایر خودروهای هم رده ندارد، اما با وجود بدنه پلاستیکی و شاسی فلزی نردبانی،مرکز ثقل تا حد ممکنه پایین آمده است و این نکته در هنگام وارد شدن به پیچ های جاده، احساس خوبی از پایداری و هندلینگ را به راننده منتقل می کند.این درحالیست که اثری از حرکات گهواره ای بدنه نیز دیده نمی شود.بنابراین رانندگی با سیناد می تواند لذت بخش تر از بسیاری دیگر خودروهای موجود در بازار باشد و این درست نکته ایست که مورد توجه سیناد سواران قرار دارد.به خصوص که ترمزها نیز عملکرد خوبی دارند و از این رو رانندگی هیجانی با سیناد در پیچ و خم جاده می تواند تجربه ای شیرین باشد.البته باید گفت که در رانندگی شهری علیرغم طراحی جعبه ای شکل خودرو، تسلط راننده به درب موتور چندان مطلوب نیست و همینطور مشکلاتی در میدان دید جانبی نیز وجود دارد.همچنین برخی مالکین معتقدند که فنربندی نسبتا اسپرت سیناد بر روی آسفالت ضعیف و زبر، عملکرد خشکی را از خود به نمایش می گذارد.

سیناد می تواند انتخاب خوبی باشد؟

سیناد خودرویی لذت بخش،متفاوت و جوان پسند است که در عین حال کم مصرف و نسبتا اقتصادی ظاهر می شود و برای مسافرت های چهار یا پنج نفره هم فضای کافی دارد.حتی در هنگام حمل اشیاء سبک وزن به لطف درب بزرگ عقب و قابلیت خوابانیدن ردیف پشتی صندلی ها، به خودرویی به درد بخور مبدل می شود.کیفیت خوب فنی،توانایی های نسبتا مناسب پیشرانه،در کنار ایمنی قابل توجه از دیگر نکات مثبت سیناد است، اما در مقابل بازار فروش ضعیف،کمبود قطعات یدکی و معضلی به نام ناشناخته بودن،از جمله مسائلی هستند که ممکن است هر فردی را از خرید سیناد بترسانند.با این اوصاف باید گفت که این خودرو تنها می تواند مناسب افرادی باشد که حوصله و وقت کافی برای غلبه بر مشکلات ریز و درشت بدنه را دارند و چندان نگران افت قیمت در هنگام فروش یا مواجه با معضل کمبود قطعات نیستند.خرید نمونه های کم کارکرد و تمیز این خودرو می تواند توجیح پذیر باشد و نمونه های سالم و نسبتا کم کارکرد سیناد این روزها با قیمت هایی بین 13 الی 16 میلیون تومان معامله می شوند.شکی نیست که در چنین کلاس قیمتی، مزایای فنی سیناد به پراید کم کیفیت و ملال آور می چربد،اما یادتان باشد که با چنین بودجه ای انتخاب دیگری به نام دوو سیلو هم وجود دارد که با کیفیت ساخت بالا و فراوانی نسبی قطعات یدکی، گزینه منطقی تری نسبت به سیناد پر حاشیه به نظر می رسد.سیناد هیجان انگیز و دوست داشتنی است،اما حیف که اوضاع اقتصادی این روزها مجالی نمی دهد تا ریسک چنین انتخاب متفاوتی برای عموم افراد پذیرفتنی باشد.

این مقاله با همکاری “ماهنامه صفر تا صد” تهیه شده است.