باشد که هیبریددار شویم!
مهندس جواد علی پور صدری – «مجله ماشین» – تولید خودروهای کم مصرف از سالها قبل به دو دلیل مهم کاهش آلایندگی هوا به منظورحفظ محیطزیست وکاستن از مصرف سوخت گرانقیمت در جهت رشد اقتصاد و درآمد ملی مورد توجه خودروسازان پیشرو در جهان قرار گرفته است. با این وجود متاسفانه چنین مواردی در خودروسازی ما چندان مورد توجه نبوده و نیست و هنوز اتومبیلهایی با مصرف میانگین 8 لیتر در صدکیلومتر برای موتورهای بین 1500 تا 2000 سیسی را کم مصرف میدانند! از آنجایی که چندی است بحث واردات خودروهای هیبریدی، شکلی جدی به خود گرفته است بر آن شدیم تا نگاهی اجمالی و نقدی کوتاه بر این روند مثبت داشته باشیم.
شهریور ماه 1391- مدیر صنایع خودرو سازمان گسترش و نوسازی: مشکل جدیدر تولید سواری هیبرید وجود ندارد و طبق برنامه، نیمه اول سال آینده (۱۳۹۲) به تولید خواهدرسید و با سرمایهگذاری توسعهای، تولید آزمایشی آن به تولید انبوه تبدیل میشود. همچنین بهدلیل افزایش و نوسان نرخ ارز، قرار شده معاونت فنآوری ریاست جمهوری و سازمان گسترش، افزایش هزینههای ارزی پروژه تولید سواری هیبرید را جبران کنند. ضمناً به علت بالاتر بودن قیمت سواری هیبرید نسبت به نمونه معمولی، این خودروها بیشتر برای استفاده در سیستم حمل و نقل عمومی کلان شهرها و مناطق دچار مشکل آلودگی هوا مناسب هستند.
اردیبهشت ماه 1393- رئیس سازمان توسعه و تجارت: تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبریدی در سال جاری صفر خواهد بود تا برای اولین بار و بابت پیشگیری از آلودگی هوا و همچنین انتقال تکنولوژی روز دنیا به کشور، این کار صورت گیرد. پس از آن نیز رئیس جمهور در مراسم روز صنعت و معدن با انتقاد از ضعف کیفی خودروسازان داخلی، از لزوم واردات خودروهای کم مصرف خبر داد.
تیرماه 1393- مدیرکل دفتر مقررات واردات و صادرات وزارت صنعت: این وزارت طی مذاکره با وارد کنندگان برندهای مطرح از آنها خواسته، نسبت به ورود خودروهای کم مصرف و هیبریدی اقدام کنند. در پی این مذاکرات و بر اساس آمارها، برخی وارد کنندگان اقدام به واردات خودروهای کم مصرف بدون تعرفه کردهاند، این خودروها معاف از پرداخت سود بازرگانی واردات هستند ولی چهار درصد حقوق ورودی از خودروهای هیبریدی و کم مصرف دریافت میشود.
اکنون- در یک جمله باید گفت هیچ کدام از موارد بالا عملی نشدهاند و مانند همیشه، هنوز اندر خم یک کوچهایم! به واقع صنعت خودروسازی کشور که همچنان در پیچ و خم اتومبیل ساز شدن و مونتاژ خودروهای روزآمد (البته از دید خود) تاب میخورد، کجا و تولید سواری هیبرید کجا؟ اگر چه از شواهد سفرهای خودروسازان پیداست که چینیها در این زمینه نیز آمادهاند تا همکاری تنگاتنگی در رشد و گسترش این فنآوری پیشرفته در ایران داشته باشند!
نکته بعدی این که سوای 4 درصد حقوق گمرکی، 8 درصد مالیات بر ارزش افزوده برای این خودروها همچنان به قوت خود باقی است تا در مجموع با عوارض 12درصدی روبهرو باشند نه صفر درصدی و این موضوع با جهت گیریها و سیاستهای واردات این اتومبیلها مطابقت ندارد زیرا گویا دولت قصد دارد با حذف تعرفه واردات، علاوه بر پوشش ضعف خودروسازان داخلی در تولید و عرضه چنین اتومبیلهایی، آنها را برای تولید محصولات کم مصرف و هیبرید نیز زیر فشار تعرفهای قرار دهد. ارائه امتیازات ویژه به واردکنندگان خودروهای کم مصرف و هیبرید و ترغیب مردم به خرید این خودروها از دیگر راهکارهای احتمالی خواهد بود.
مشکل اما اینجاست که زیرساختهای کنونی، پاسخگوی نیازمندیهای ورود چنین خودروهایی به کشور نبوده و بعید است استقبال چندانی از خودروهای مورد نظر شود. اگرچه هیبریدها بهدلیل نوع فنآوری و شارژ باتری با کمک موتور درون سوز خود در مقایسه با برقیها به شارژ باتری و ایستگاههای شارژ، نیاز ندارند و قابلیت بهکارگیری آنها در کشور بیشتر است، ولی مسلماً از نظر خدمات پس از فروش و همچنین تعمیر و نگهداری این دست خودروها نیز نمیتوان امید چندانی به اقبال همگانی خرید آنها داشت.
از طرفی قیمت هیبریدها با وجود تعرفه 12درصدی موجود، باز هم بالا خواهد بود تا کاهش سود شرکتهای وارد کننده، تمایلی برای واردات و این بهای گزاف، اشتیاقی به خرید ایجاد نکند. باید توجه داشت فروش خودروهای هیبرید و برقی در کشورهای پیشرفته نیز زمانی 3 تا 5 برابر خودروهای بنزینی میبرد و سازندگان یا وارد کنندگان خودرو بدون پیشنهادهای تشویقی، نمیتوانند اقدام به فروش آنها کنند.
بر اساس آنچه گفته شد، تصویب قوانینی جامع و همه جانبه در این راستا از جمله مواردی است که قبل از هر دستوری باید مورد توجه دولت قرار گیرد. برای مثال دولتهای اروپا و شمال آمریکا از سالیان گذشته، هر سال خودروسازان را مجبور به افزایش درصدی محصولات هیبریدی یا الکتریکی کرده و با گسترش زیرساختها تلاش میکنند تا بهرهمندی از این خودروها نیز بهینه و اقتصادی باشد.
امروز یکی از بخش‌های رقابت جهانی خودرو، ساخت ابزارها و سامانههای شارژ و افزایش پیمایش خودروهای برقی و هیبرید است و نمیتوان انتظارداشت، بدون فراهم کردن زیرساختها، کمکها و تشویقهای مالیاتی و قانونگذاری هدفمند، فروش و خرید آنها در کشور افزایش یافته و آلودگی هوای کلان شهرها کاهش یابد.
درحالحاضر تنها خودروی هیبرید در ایران، لکسوس CT200h حدود ٢٠٠ میلیون تومان فروش میرود و کاهش تعرفه نیز خللی در این قیمت وارد نکرده است. تویوتا کمری هیبرید هم در صورت ورود (با تعرفه کنونی) باید قیمتی حدود ١3٠تا 140میلیون تومان داشته باشد که در مقابل بهای 160میلیون تومانی نوع معمولی، نمیتوان انتظار خاصی از خریداران داشت. دلیل این امر بالاتر بودن قیمت پایه خودروهای هیبرید در مقایسه با مدل بنزینی آنهاست و حذف تعرفه واردات، چندان از قیمت فروش آنها نمیکاهد.
حال که حرف تویوتا شد جا دارد مسئولان امر تنها نگاهی به این آمار و ارقام بیاندازند: تویوتا از سال 1997 تا کنون نزدیک 5/6 میلیون دستگاه انواع اتومبیل هیبرید فروخته است که کاهش 42میلیون تنی گازهای گلخانهای را موجب شده و 15میلیارد لیتر صرفه جویی در مصرف بنزین به ارمغان آوردهاند. فقط بدانید این حجم سوخت با احتساب لیتری 1000 تومان برابر 15هزار میلیارد تومان میشود ولی ما هنوز ماندهایم که خط شروع کجاست!
