اندر حکایت نوسازی تاکسی های فرسوده در طرح کلید به کلید

روزنامه شهروند به تاریخ 24 شهریور ماه 1395 در مصاحبه ای با مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور جزییاتی از پشت پرده و مشکلات حاشیه ای طرح جایگزینی تاکسی های فرسوده را منتشر کرد که نکات جالب توجهی را در دل خود داشت، با توجه به مصاحبه فوق، طی تماسی با آقای طبیبی، صحبت های ایشان مبنی بر وجود ایراد و اشکال سهوی در مصاحبه چاپ شده در روزنامه شهروند، به صورت زیر تصحیح می شود.

پگاه طوسی شهر تهران از اسفند ماه سال گذشته چشم به‌راه تاکسی‌های تازه نفس است.  بر اساس آخرین آمار تا تاریخ 15 شهریور ماه سال‌جاری 21 هزار و 666 متقاضی تاکسی‌های نو با تسهیلات بانکی و سه هزار 554 متقاضی نقدی مجموع افرادی‌ هستند که پرونده آنها برای گرفتن تاکسی نو کامل است و می‌توانند وجه خود را به حساب ایران خودرو واریز کنند. اما از میان این 25 هزار نفر، تا کنون کمتر از  14هزار و 600 نفر خودرو خود را تحویل گرفته‌اند و مابقی 11 هزار نفر همچنان در صف انتظار ایستاده‌اند.  در این میان معاون فروش و بازاریابی گروه صنعتی ایران خودرو قصور را از تاکسیرانی می‌داند و رییس سازمان تاکسیرانی ظرفیت پذیرش ایران خودرو را کمتر از حد تعهدات طرح می‌داند. جنجالی که پایان آن به عدم نوسازی تاکسی‌ها می انجامد.

ـ تاکسیرانی بر خلاف شایعات هیچ کارمزدی دریافت نمی‌کند

«درخواست پرداخت کارمزد از سوی ایران خودرو به اتحادیه تاکسیرانی» یکی از مواردی بود که معاون فروش و بازاریابی گروه صنعتی ایران خودرو درباره تاخیر در روند نوسازی به آن اشاره کرده است. در حالی که  مسعود طبیبی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور در گفت‌وگو با ما این ادعا را کذب دانست و گفت: «مطالبه کارمزد در این طرح، از همان ابتدای شروع طرح با توجه به ماهیت ملی طرح و اهمیت اجرای سریعتر ان از سوی سازمان برنامه و بودجه منتفی اعلام شد. اگرچه خدمات زیادی در طول طرح توسط دستگاه مجری صورت می پذیرد و کلیه عملیات اداری و تامین خواسته های متقاضیان (مثلا برای تغییر شعبه بانک، تغییر کد نمایندگی، پیگیری برای پذیرش ضامن متقاضیان در بانک ها و اماده سازی مشخصات نرم افزاری طرح) از طریق مجری صورت می پذیرد اما برای احترام گذاشتن به این خواسته، از همان ابتدای طرح، موضوع  درخواست کارمزد از خودروساز برای ارائه خدمات صرفنظر گردید. بنابراین دولت از ابتدای پروژه نوسازی به سازمان تاکسیرانی اجازه دریافت کارمزد برای طرح نوسازی را نداد و تاکسیرانی نیز چنین مطالبه‌ای را هیچگاه پیگیری نکرده است. بنابراین طرح چنین موضوعی در رسانه ها از سوی نماینده شرکت خودروساز بیشتر به فرار از مسئولیت های خود مربوط است. طبیبی اعلام می دارد که اتحادیه ها با شرکت ایران خودرو قراردادهای توسعه‌ ای نیز دارد که طی آن بر تعداد تاکسی‌ها افزوده می‌شود. در این قراردادها سازمان تاکسیرانی مبلغی بابت سازماندهی تمام فعالیت‌هایی اداری دریافت می‌کنند. در واقع این مبلغ، بخشی از  سهمی است که شرکت ایران خودرو به نمایندگان فروش خود بابت هزینه‌های خدمات اداری که به مشتریان دارد، می‌پردازد.» بنابراین، طرح موضوع “فرافکنی مجری طرح از سوی شرکت خودروساز در رسانه ها” از نگاه طبیبی، بیشتر به شوخی رسانه ای شبیه است که معمولا در روز طبیعت به مثابه توجه خوانندگان مطرح می شود اما سراسر دروغ است!

ـ چرا تاکسی های نو فاقد GPS هستند؟

با نصب GPS بر روی تاکسی ها، مزایای فراوانی برای بهبود عملکرد تاکسی ها ایجاد خواهد شد. به همین دلیل در نوسازی تاکسی‌ها یکی از اهداف اولیه نصب GPS و تاکسیمتر بود تا سازمان تاکسیرانی بتواند پایش بهتری بر تاکسی‌ها داشته باشد. طبیبی در واکنش به اظهارات معاون فروش و بازاریابی گروه صنعتی ایران خودرو بر «عدم تایید جی‌پی‌اس طراحی شده و تاخیر در تاییدیه تجهیزات اختصاصی تاکسی (۴۰۵ و سمند) توسط سازمان تاکسیرانی» اظهار کرد: «در ابتدای طرح با حضور نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان تاکسیرانی و نماینده ستاد حمل و نقل و سوخت لاشه تاکسی 500 هزار تومان قیمت گذاری شد. ضمن آن که قرار شد این قیمت برای تمام تاکسی‌ها ثابت بماند و تغییر نکرده و از همین محل نصب GPS و تاکسیمتر صورت بگیرد. در واقع پیش بینی این نرخ 500 هزار تومان مازاد بر ارزش 5 میلیون تومانی گواهی اسقاط، از نگاه طبیبی، بواسطه تلاش مجری طرح و همکاری نهادهایی چون سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، وزارت صنعت-معدن و تجارت و همچنین ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت ویژگی بارز طرح نوسازی 90 هزار دستگاه تاکسی (در مقایسه با طرح های مشابه دیگر) بود که با پیش بینی 500 هزار تومان ارزش لاشه خودرو اسقاطی به حساب متقاضی، امکان تجهیز تاکسی ها به سامانه های GPS و تاکسیمتر بدون تحمیل هزینه اضافی به متقاضی را مهیا می ساخت. اما از نگاه طبیبی، نتایج جلسات فنی که با حضور ذینفعان مختلف و از جمله اعضایی از سندیکای شرکت های تامین کننده GPS و یا شرکت های فناوری اطلاعات وابسته به بانک ها ایجاد شد مشخص ساخت که ایران خودرو نه تنها سیستمی (مرکب از GPS و تاکسیمتر) با مشخصات مناسب (که از سوی اتحادیه و وزارت صنعت-معدن و تجارت رسما به ایشان ابلاغ شده است) و قیمت معادل 5 میلیون ریال ندارد بلکه تمایلی نیز به همکاری با بخش خصوصی فعال کشور در این زمینه ندارد. این عدم همکاری تا حدی بوده است که همواره ایران خودرو بر بهم خوردن گارانتی خودروهای تاکسی در صورت تجهیز ان توسط بخش خصوصی تاکید کرده و از ارائه نقشه برق و سایر ملزومات (مستندات فنی) به مجری طرح احتراز نموده است. نتیجه چنین رویکردی، حذف امکان استفاده از مشارکت بخش خصوصی در تجهیز تاکسی های طرح بوده است. طبیبی با توجه به اهمیت این سامانه ها، کماکان، امادگی مجری طرح را برای تجهیز خودروها به این سامانه ها اعلام داشته و تاکید می نماید حذف این امکان، حذف یکی از اهداف کلیدی طرح بوده و مطمئنا فرصت ارزشمندی را از عرصه تاکسیرانی کشور در پایش و استفاده بهتر از عملکرد ناوگان تاکسیرانیو شهروندان در افزایش مطلوبیت استفاده از تاکسی های نو سلب می نماید.

بدین ترتیب، در نهایت نصب GPS منتفی و مصوب شد تا 500 هزار تومان ارزش لاشه به عنوان آورده متقاضی در نظر گرفته شود، تا به راننده در تامین هزینه های واگذاری تاکسی نو کمک شده باشد هم اکنون 500 هزار تومان به عنوان آورده تاکسیران محاسبه می‌شود اما GPS و تاکسیمتر نصب نشده است.»

طبیبی با تاکید بر این که ایران خودرو بهتر است فضای کسب و کار لازم را برای بنگاه های با ابعاد کوچک و متوسط فراهم آورد و بگونه ای عمل نکند که عموم تامین کنندگان تجهیزات جنبی تاکسی ها از این فضا بهره مند نشوند عنوان کرد: « اتحادیه تاکسیرانی در خصوص نحوه تامین تجهیزات جانبی درخواست دارد ایران خودرو از ظرفیت شرکت های داخلی بهره کافی ببرد و از وارد کردن تجهیزات اینچینی از خارج از کشور بپرهیزد. زیرا به اعتقاد وی، زمانی که کپسول‌های اطفاء حریق با کیفیت بالا در ایران تولید می‌شود، دلیلی برای استفاده از کپسول‌های اتش نشانی خارجی که قیمت بالاتری دارند (و احیانا کیفیت چندان بهتری نیز نسبت به تولیدات داخلی ندارند) وجود ندارد. طبیبی افزود، درست در نقطه مقابل ایران خودرو، در  همکاری با گروه سایپا در قرارداد طرح‌‌های نوسازی و توسعه به این توافق رسیده ایم که امکان استفاده از خدمات بخش خصوصی توانمند، بنا به تشخیص اتحادیه- در تامین تجهیزات جانبی تاکسی ها فراهم آید. مثلا در مورد نصب GPS، در پیش نویس توافقنامه با سایپا بمنظور حفظ گارانتی خودروها، مقرر شده نقشه برق خودرو برای نصب GPS در دسترس گروه‌های همکار قرار گیرد، و پس از تامین و نصب این تجهیزات توسط بخش خصوصی در محیط کارخانه،  GPS نصب شده توسط کارکنان فنی سایپا و اتحادیه  مورد بازبینی قرار گرفته و در صورت تایید مشخصات فنی، و نصب GPS انجام شود. بدین ترتیب ضمن حفظ گارانتی خودرو تاکسی، موضوع تجهیز نیز چنان که باید و شاید انجام خواهد پذیرفت.»

ـ پرداخت اولین قسط تاکسی های نو بعد از یک ماه بیکاری رانندگان

متقاضان تاکسی در چند ماه گذشته، به طور متوسط 31 روزه (از زمان واریز وجه توسط شعبه بانک به حساب ایران خودرو) خودرو خود را تحویل می‌گرفته اند. این بدان معنی است که از لحظه تحویل خودرو به مراکز اسقاط تا تحویل تاکسی جدید متقاضی، رانندگان تاکسی  بدون خودرو و درآمد بوده اند. به گفته طبیبی تاکسیرانان باید بعد از یکماه، اولین قسط بانکی خود را بپردازند. در حالی که مبلغ واریز شده از سوی تاکسیران به مدت 31 روز در حساب ایران خودرو خوابیده است. بر این اساس، با نامه نگاری به مقامات عالی کشوری، اتحادیه از این روند فعالیت ایران خودرو گلایه کرد و درخواست نمود بازپرداخت تسهیلات وام متقاضیان تا زمانی که تاکسی جدید انها توسط ایران خودرو تحویل نشده باشد، از سوی ایران خودرو به شعب بانک بازپرداخت شود ( و نه متقاضی!).با طرح این موضوع و با توجه به عدم وجود ظرفیت کافی تحویل خودرو توسط شرکت ایران خودرو (بر اساس آمار ماهیانه تقاضای اعلام شده و خودرو تاکسی تحویل شده)، ایران خودرو موضوع صدور پیش فاکتور را متوقف ساخت تا این کمبود ظرفیت عملیاتی نمود پیدا نکند! و ایندفعه، بهانه ای که برای عدم اجرای تعهدات شرکت خودروساز عنوان گردید روی اوری این شرکت به طرح “کلید به کلید” بوده است؛ باین معنی که تاکسی قدیمی توسط متقاضی به مرکز اسقاط (یا نمایندگی فروش) تحویل شده و همان لحظه (یا با تاخیر بسیار اندکی مثلا کمتر از 3 تا 4 روز) تاکسی جدید تحویل شود. از دیدگاه طبیبی، طرح این شعار از سوی شرکت ایران خودرو سبب شد تا بهانه جدیدی از سوی این شرکت برای عدم تحویل بموقع خودروهای تاکسی و اجرای طرح کلید به کلید مطرح گردد و ان، عدم صدور بموقع نامه های تغییر پلاک از سوی سازمان های تاکسیرانی بوده است. مجری طرح نوسازی تاکید می نماید، با بررسی آماری انجام شده در هفته گذشته مشخص شد که این ادعا نیز مصداق عملی ندارد و عملا صدور نامه ها از سوی تاکسیرانی ها بموقع صورت گرفته و تنها در مورد 7 درصد متقاضیان، نامه های تغییر پلاک در زمانی بیش از 4 روز ادر و برای راهور ناجا در شهرستان ها ارسال شده است.

طبیبی ادامه می دهد: با شفاف سازی حقایق ار سوی مجری طرح و با همکاری و حمایت های صورت گرفته از سوی نماینده ویژه معاونت محترم اجرایی رییس جمهوری، در حال حاضر روند صدور پیش فاکتور و کد رهگیری توسط شرکت ایران خودرو مجددا چند روزی است اغاز شده است تا جایی که تا تاریخ 15 شهریور ماه حدود 21 هزار کد رهگیری برای متقاضیان صادر شده است. طبیبی،تاکید می نماید که عدم وجود تعداد کافی مراکز اسقاط طرف قرارداد ایران خودرو یکی از مشکلان جدی این طرح در حال حاضر است. این در حالی است که بیش از 2 ماه است ایران خودرو قول داده است موضوع تحویل تاکسی های فرسوده در نمایندگی های فروش (بعنوان مکمل مراکز اسقاط) شکل گیرد حال انکه هنوز این وعده محقق نشده است. طبیبی ادامه می دهد بمنظور تسریع در واگذاری پلاک های جدید، از ریاست محترم راهور ناجا درخواست نموده است موافقت فرمایند معرفی مجموعه متقاضیان جدید از سوی مجری طرح به نیابت از کلیه سازمان های تاکسیرانی و حمل و نقل همگانی انجام شود. مجری طرح اعتقاد دارد: “اگرچه، موضوع تغییر شماره پلاک تاکسی ها برای ما موضوع مشکل سازی می تواند باشد و این تغییر شماره پلاک برای تاکسی ها در موضوع تامین اجتماعی و سایر ملاحظات اداری تغییرات زیادی را نیاز داردف اما با توجه به مشکلات حاد مشاهده شده در طرح از سوی خودروساز، مجری طرح با این موضوع موافقت دارد و حداکثر تلاش خود را برای اجرای سریعتر طرح نوسازی تاکسی های فرسوده صورت خواهد داد.

ـ تنها 16 مرکز اسقاط از 120 مرکز طرف قرارداد ایران خودرو هستند

«با بررسی اسناد موجود متوجه خواهید شد که ایران‌خودرو از اجرای صحیح مسئولیت‌های خود طفره میرود.» این پاسخ طبیبی به اتهام معاون فروش و بازاریابی گروه صنعتی ایران خودرو بود که پیش از این رفتار سازمان تاکسیرانی را فرافکنی خوانده بود. طبیبی درمورد محدود بودن مراکز اسقاط معرفی شده در طرح گفت: « در شرایطی که نهادی مانند ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت مجوز فعالیت به بیش از 120 مرکز اسقاط را داده است با اینحال ایران خودرو صرفا با تعداد محدودی از مراکز (تنها 16 مرکز) قرارداد منعقد کرده و بدین ترتیب از سرعت واقعی اجرای طرح بشدت کاسته است. “محدود سازی فعالیت مراکز اسقاط به تعداد محدودی از مراکز” در واقع یکی از گلوگاه های اصلی پیشبرد منطقی طرح نوسازی تاکسی های فرسوده بوده است که دلایل چنین محدودیتی قابل تامل و پایش خواهد بود. طبیبی اشاره می نماید: ایران خودرو در جلسات اولیه اماده سازی شروع طرح اعلام کرد که در اکثر مراکز اسقاط، قطعات خودروهای اسقاطی باز شده و دوباره به بازار بر‌می‌گردد و کنترلی در این زمینه وجود ندارد. این گفته ایران خودرو هم‌زمان با دوره‌ای بود که مدیرعامل ستاد حمل و نقل و سوخت مشخص نشده و عملا این ستاد در موضع ضعف قرار داشت. در نتیجه در ماده سوم دستورالعمل ابلاغی به تمام ارکان طرح، اعلام شد «علاوه بر دستگاه‌های قانونی ذی‌ربط وزارت صنعت، معدن و تجارت وظیفه نظارت بر حسن انجام اسقاط را بر عهده دارد.» در زمان امضای تفاهم نامه ، عنوان «با توافق ایران خودرو» را نیز نمایندگان ایران خودرو اضافه کردند و نتیجه چنین امری،  همین است که به جای آن‌که 125 مرکز مجاز اسقاط در سرتاسر کشور بتوانند در این طرح شرکت کنند، ابتدا یک مرکز (مرکز 1731 تهران) و سپس 16 مرکز در اجرای طرح مجاز شمرده شدند.»

وی در ادامه عنوان کرد: « در جلسه اول که تنها مرکز 1731 مجاز به اسقاط شمرده شد و صورت جلسه که توسط مدیرعامل ایران‌خودرو و معاون فروش و بازاریابی گروه صنعتی ایران خودرو امضا کردند، به آنها اعلام کردیم که شما سایر مراکز را مجاز نمی دانید و همین موضوع موجب سخت شدن اسقاط برای تاکسیرانان می‌شود. بنابراین مسئولیت تحویل‌ گیری تاکسی‌های فرسوده در شهرها را به شما می‌سپاریم.  در هر شهر، مرکزی برای تحویل دادن خودرو مشخص کنید و از آن‌جا خودتان به مرکز اسقاط مورد نظر حمل کنید. پس از آن مقرر شد تا تاکسی‌های فرسوده در نمایندگی های فروش ایران خودرو در سراسر کشور تحویل داده شود و ایران خودرو به هزینه خود، تاکسی های فرسودهرا به مراکز اسقاط طرف قرارداد خود حمل کند. متاسفانه ایران خودرو دو بار (یک بار طی صورتجلسه مورخ 21 بهمن 94 و بار دیگر در صورتجلسه مورخ 8 تیرماه 95 در محل سازمان برنامه و بودجه) به مدت بیش از 5 ماه از مسئولیت خود سرباز زد اما علی‌رغم مصوبات مذکور هیچگاه تعهدی به انجام آن نداشته و حتی در شرایط حاضر نیز تحویل تاکسی های فرسوده در نمایندگی ها صورت نمی گیرد و عملا هیچ ضمانت اجرایی برای تعهدات ایران خودرو وجود ندارد! طبیبی تاکید دارد  تا کنون هیچ کدام از نمایندگی‌های فروش ایران خودرو، تاکسی فرسوده تحویل نگرفته‌اند و محدودیت مراکز اسقاط در سطح کشور یکی از عوامل ناراضی کننده تاکسیداران در این طرح است، حال انکه رفاه حال تاکسیرانان در ابتدای طرح بعنوان یکی از اهداف کلیدی اجرای طرح نام برده شده بود. »

ـ صدور نامه شماره گذاری بدون وقفه

براساس ضوابط پلیس راهنمایی و رانندگی برای شماره‌گذاری تاکسی‌ها باید به ازای هر خودرو یک نامه به صورت دستی از سازمان تاکسیرانی هر شهر صادر و به راهور ناجا تحویل شود. معاون فروش و بازاریابی گروه صنعتی ایران خودرو در صحبت‌های اخیر خود گفته بود: « این کار از وظایف اصلی اتحادیه تاکسیرانی به عنوان مجری طرح است که متاسفانه علیرغم پیگیری‌های مکرر این فرایند با تاخیر بسیار زیاد صورت می‌گیرد و به طور معمول همیشه بیش از ۱۳۰۰ خودروی فاکتور شده معطل دریافت نامه برای تحویل است.» طبیبی پاسخ می دهد زمان لازم برای صدور معرفی نامه مذکور، زیاد نبوده و تاکید بر ان بعنوان عامل بروز تاخیر در تحویل تاکسی های نو قدری اغراق امیز است.

طبیبی در انتها اضافه کرد: « به نظر می‌ر‌سد ظرفیت پذیرش ایران خودرو، در حد تعهدات طرح نبوده و عدم شناخت کافی از ظرفیت واقعی تحویل خودرو توسط خودروساز طرح و همچنین فرصت های اضافی و یا انحصارهای ایجاد شده برای ایران خودرو در کنار مسئولیت های واقعی یک خودروساز را از عوامل اصلی بروز تاخیر در تحویل تاکسی های نو می داند» از جمله این فرصت ها می توان به فراهم آوری امکان کار با تعداد محدودی از مراکز اسقاط (بجای همه مراکز مجاز) برای خودروساز، عدم نظارت کافی بر تامین اقلام اضافی تاکسی ها (نوار شطرنجی و کپسول اطفاء حریق) و هزینه انها، عدم وجود محاسبات قیمتگذاری بر لاشه اسقاطی خودروها و … و از همه مهمتر، حذف مخزن گاز CNG با پیمایش 300 کیلومتری اشاره کرد. عدم تامین هر یک از این عوامل، طبعا با اعتراضات مجری طرح در هر گام مواجه شده و بهمین دلیل، نماینده محترم خودروساز همواره در رسانه و جلسات مدیریتی طرح بر آن شده است تا بجای تقویت توان خود و همراهی و همکاری با مجری طرح، در صدد فرافکنی نقش مجری طرح باشد!

با اینحال و علیرغم ناملایمات مشاهده شده در جریان طرح نوسازی تاکسی های فرسوده، طبیبی می گوید اگرچه وام برای حدود 90 هزار متقاضی دیده شده (و از این بین حداکثر 60 هزار نفر در پایان این طرح قادر به نوسازی تاکسی های خود خواهند شد) با اینحال حتی با ثبت 30 هزار خودرو تاکسی نو در پایان این طرح نیز می توان این خبر خوش را داشت که در ظرف کمتر از یکسال حدود 20 درصد کل ناوگان فرسوده تاکسیرانی کشور در این طرح نو خواهند شد. این نوسازی ناوگان، بدون تردید چه از حیث کاهش آلودگی هوا (ناشی از منابع آلایندگی خودرویی) و چه فراهم اوری ناوگان تاکسیرانی بهتر برای شهروندان خبر خوشی خواهد بود که جای تشکراز دولتمردانی دارد که صادقانه در اجرای بهتراین طرح کمک نمودند.  با توجه به تعریف عمر 10 ساله برای تاکسی ها، نوسازی 20 درصد تاکسی ها نشان از اهمیت دادن به ناوگان تاکسیرانی شهری دارد. طبیبی قول می دهد با نوسازی ناوگان تاکسیرانی و با تعریف شرایط تاکسیرانی حرفه ای در عرصه هایی چون سرویس مدارس، گردشگری، سرویس دهی مراکز درمانی و … بتوان درآمد بیشتری را برای تاکسیرانان در ماه های اتی رقم زده و در بازپرداخت تسهیلات طرح توسط تاکسیداران، به انها کمک لازم را داشت. طبیبی در پایان از حمایت های همه جانبه سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور در طرح نوسازی 90 هزار دستگاه تاکسی فرسوده تشکر و قدردانی نموده و اذعان می دارد بدون این حمایت های دلگرم کننده و سرسختانه، عبور از ناملایمات طرح بهیچوجه ممکن نبود. طبیبی عرضه بیش از 14600 تاکسی نو تا روز 15 شهریور ماه به متقاضیان طرح را به دارندگان این تاکسی ها و خانواده محترم انها تبریک گفته و به سایر متقاضیان نیز این اطمینان را می دهد که بزودی خودرو تاکسی نو خود را تحویل خواهند گرفت.

 

توضیحات ایران خودرو در مورد طرح تعویض تاکسی فرسوده در قالب طرح کلید به کلید را می توانید از اینجا مطالعه فرمایید.