125 سال با تاکسی، از درشکه تا تاکسی‌های خودران
در سال ۱۸۹۳ در شهری در شمال شرقی آلمان نخستین شرکت تاکسیرانی جهان تأسیس شد. دیگر به جای درشکه، بنز ویکتوریای چهارسرنشین مسافران را جابه‌جا می‌کرد. اینک “تاکسیرانی سنتی” پس از چندین دهه در حال دگرگونی‌های ژرفی است.
وقتی فریتس کُخ و فریدریش لوتسمان در ۱۷ سپتامبر ۱۸۹۳ در شهر “دِساو” آلمان نخستین شرکت تاکسیرانی مدرن جهان را تأسیس کردند، احتمالا انتظار نداشتند که چند دهه بعد یک راننده تاکسی سابق، وزیر امور خارجه کشورشان شود.
یوشکا فیشر، سیاستمدار آلمانی از حزب سبزها که در نخستین ادوار مذاکرات هسته‌ای با ایران با نمایندگان تهران به سرپرستی حسن روحانی سر میز مذاکره می‌نشست، سرشناس‌ترین راننده تاکسی آلمان برشمرده می‌شود. او که دیپلم نداشت، تصمیم گرفت به “دانشگاه زندگی” برود و از طریق رانندگی تاکسی هر چه بیشتر با مردم در تماس باشد.
گذشته از جنبه اجتماعی، تاکسی به عنوان یکی از ابزارهای رفت‌وآمد از بدو تولد متأثر از تغییرات تکنولوژیک هم بوده است. شرکت‌های تاکسیرانی برای بهبود خدمات خود همواره از فناوری کمک گرفته‌اند.
تأسیس نخستین شرکت تاکسیرانی مدرن جهان در سال ۱۸۹۳ خود گام بلندی در جهت اتوماسیون حمل‌ونقل بود. با آمدن خودرو به عنوان تاکسی، نه اسبی لازم بود برای کشیدن درشکه و نه خدمه‌ای برای حمل تخت روان. نیاز تنها به راننده‌ای بود که خودرو را هدایت کند.
این روند اتوماسیون همچنان ادامه دارد. تازه‌ترین نمونه آن کار بر روی روبوتاکسی‌ها یا تاکسی‌های خودران است.
از سوی دیگر، در سال‌های اخیر با تأسیس شرکت‌هایی مانند اوبر و نمونه‌های ایرانی آن، مدل “سنتی” تاکسیرانی به چالش کشیده شده است. طرح‌های اشتراک خودرو هم رفته‌رفته تغییرات شگرف دیگری در پدیده تاکسیرانی ایجاد خواهند کرد.
دست شرکت‌هایی مانند اوبر برای خدمات‌رسانی در همه کشورها باز نیست. در آلمان به عنوان نمونه قانون برای حمایت از شرکت‌های تاکسیرانی، راننده‌ها و البته مسافران به اوبر اجازه فعالیت نمی‌دهد. اوبر و دیگر شرکت‌های فعال در عرصه حمل‌ونقل به همین خاطر به دنبال طرح‌های دیگری هم رفته‌اند. اوبر مثلا با خودروسازی تویوتا در ژاپن برای طراحی و ساخت خودروهای خودران تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده است.
رقابت در این عرصه دیگر رقابت شرکت‌های تاکسیرانی بر سر تصاحب بازار محلی نیست، بلکه کشمکش غول‌ها بر سر ارائه کارآمدترین طرح‌های نوین حمل‌ونقل شهری است. گوگل و اپل و تسلا در حال کار روی خودروهای خودران هستند؛ دایملر و ب‌ام‌و برای تسلط بر بازار “حمل‌ونقل آینده”، شرکت‌های اشتراک خودروی خود را در هم ادغام کرده‌اند؛ شرکت اشتراک خودروی فولکس‌واگن آلمان خدمات‌دهی خود را سال آینده میلادی (۲۰۱۹) آغاز می‌کند و جنرال‌موتورز آمریکا هم قصد دارد در پایان همان سال سرویس روبوتاکسی خود را معرفی کند.
به اعتقاد کارشناسان، به اشتراک گذاشتن خودرو مدل خوش‌آتیه‌ای است. کارشناسان شرکت مشاوره‌ای PwC آلمان معتقدند که در سال ۲۰۳۰ بیش از یک‌سوم مسافت طی‌شده در خیابان‌ها و جاده‌های اروپا، با خودروهای اشتراکی خواهد بود. PwC همچنین پیش‌بینی می‌کند که تا آن زمان چهار کیلومتر از هر ۱۰ کیلومتر مسافت طی‌شده در اروپا را خودروهای خودران طی کنند.
