تعمیر اساسی موتور چیست و چه زمانی انجام می‌پذیرد؟

به گزارش دنده 6 – اورهال به مجموعه‌ای از اقدامات لازم برای تعمیر خودرو اطلاق می‌شود و شامل بخش‌های مختلف از جمله بدنه، سیستم تعلیق، کابین، قوای محرکه و… است. البته معمولاً در کشور ما اورهال خودرو با تعمیر اساسی موتور شناخته می‌شود و ما نیز در این مقاله روی همین موضوع تمرکز خواهیم داشت. اورهال خودرو را می‌توان کابوس مالکان وسایل نقلیه دانست چراکه روندی زمان‌بر است و می‌تواند هزینه‌های سنگینی را نیز در بر داشته باشد؛ اما آیا از اورهال یا تعمیر اساسی موتور آگاهی دارید؟ چه عواملی باعث می‌شوند که اورهال امری ضروری باشد؟ اگر می‌خواهید پاسخ این سؤالات را بدانید با ما همراه باشید.

اورهال خودرو چیست؟
اورهال یا تعمیر اساسی موتور معمولاً زمانی صورت می‌پذیرد که بخش فنی و قوای محرکه وسیله نقلیه مشکلات جدی داشته باشد. به‌طورکلی خودروهای قدیمی با کارکرد بالا می‌بایست اورهال شوند تا به شرایط بهتر و اولیه بازگردند. در زمان اورهال خودرو مکانیک اکثر قطعات پیشرانه را باز کرده و سپس وضعیت قطعات داخلی را بررسی می‌کند تا ریشه مشکلات را یافته و آن‌ها را رفع نماید. قطعات داخلی همچون رینگ پیستون‌، بلبرینگ‌ها، واشر سر سیلندر، یاتاقان، میل بادامک و… شاید نیازمند تعویض در زمان تعمیر اساسی موتور باشند هرچند همان‌طور که گفته شد تعویض یا عدم تعویض این قطعات به شرایط آن‌ها و ریشه مشکل بستگی دارد.مکانیک همچنین سطوح مختلف پیشرانه و قطعات را پاک خواهد کرد تا هرگونه رسوب و جرم از روی آن‌ها پاک شود. نهایتاً یک مکانیک خبره به سطوح داخلی قطعات و به ویژه سیلندر نیز دقت می‌کند تا از آب‌بندی کامل رینگ پیستون‌ها با دیواره سیلندرها اطمینان حاصل نماید. برخی از مشکلاتی که ممکن است منجر به تعمیر اساسی موتور یا اورهال خودرو شوند به شرح زیر هستند:

کاهش شدید عملکرد پیشرانه
قطعات دارای شکستگی، نشتی یا معیوب در پیشرانه
کاهش قابل‌توجه میزان روغن‌موتور حتی زمانی که نشتی وجود ندارد
داغ کردن مکرر پیشرانه

انواع اورهال خودرو و تعمیر اساسی موتور
به‌طورکلی دو نوع تعمیر اساسی موتور وجود دارد که شامل اورهال بخش بالایی پیشرانه و اورهال کامل است.

اورهال بخش بالای پیشرانه
در حالت اول تنها نیمه بالایی پیشرانه بدون بیرون کشیدن کل مجموعه از فضای پیشرانه باز می‌شود. این فرایند معمولاً زمانی صورت می‌پذیرد که قطعات دارای مشکل در دسترس هستند و به راحتی می‌توان آن‌ها را تعویض کرد. از جمله قطعاتی که در زمان اورهال بخش بالای پیشرانه تعویض می‌شوند می‌توان به سر سیلندر، واشر سر سیلندر، سوپاپ‌، بخش‌های مختلف سیلندر و… اشاره کرد.

اورهال کامل
تعمیر اساسی موتور یا اورهال کامل زمانی صورت می‌گیرد که پیشرانه به‌طور کامل از خودرو باز شده و قطعات آن جدا شوند. در این فرایند معمولاً ریشه اصلی مشکل به سختی پیدا می‌شود و به همین خاطر باید کل پیشرانه از خودرو باز شود. اورهال کامل نیازمند زمان و هزینه بیشتر است. در تعمیر اساسی موتور بخش‌هایی که تعویض می‌شوند معمولاً شامل میل‌لنگ، رینگ پیستون‌، یاتاقان‌، بلوک پیشرانه، مجموعه تسمه تایم یا زنجیر تایم و دیگر قطعات ضروری هستند.

چه زمانی باید اورهال را انجام داد؟
اگرچه برخی مشکلات پیشرانه نیازی به اورهال ندارند اما گاهی اوقات مالک مجبور به تعمیر اساسی موتور خواهد بود. این فرایند معمولاً در خودروهای قدیمی به ویژه محصولاتی با سن بیش از ۱۰ سال و مدل‌هایی با کارکرد بسیار بالا صورت می‌پذیرد. درصورتی‌که مشکلات ذکر شده در ادامه را تجربه می‌کنید و یا چراغ‌های هشدار خودرو به‌صورت مکرر روشن می‌شود بهتر است به یک مکانیک باتجربه مراجعه نمایید تا با راهنمایی شما از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.

دود سفید اگزوز
دود سفید اگزوز به این معنی است که روغن وارد سیلندر شده و به همراه مخلوط سوخت و هوا در زمان احتراق می‌سوزد. این امر می‌تواند حاکی از خرابی یا شکستگی رینگ پیستون‌ها باشد. البته دود سفید ناشی از این مشکل را نباید با بخارآب خارج شده از اگزوز در زمستان یا هوای بارانی اشتباه گرفت.

مصرف اضافی روغن‌موتور
یکی دیگر از نشانه‌های فرا رسیدن اورهال خودرو یا تعمیر اساسی موتور مصرف بیش از حد روغن‌موتور است. اگر مکرراً مجبور به اضافه کردن روغن به پیشرانه هستید یا چراغ هشدار فشار روغن روشن می‌شود احتمالاً در قوای محرکه نشتی وجود دارد یا اینکه رینگ پیستون‌ها آسیب دیده‌اند. رینگ پیستون‌های معیوب و خراب می‌توانند باعث نشتی روغن به محفظه احتراق شوند.

داغ کردن مکرر پیشرانه
داغ کردن پیشرانه می‌تواند به خاطر نشتی در رادیاتور رخ دهد اما دلیل دیگر آن‌هم واشر سر سیلندر خراب است که باعث می‌شود مایع خنک‌کننده وارد محفظه احتراق شود. داغ کردن پیشرانه جزو مشکلات بسیار جدی وسیله نقلیه است که می‌تواند به سایر بخش‌ها نیز آسیب جدی وارد کند. اگر چراغ هشدار دمای خودرو روشن می‌شود حتماً در سریع‌ترین زمان ممکن به یک مکانیک مراجعه کنید.

دود سیاه اگزوز
وجود دود سیاه در اگزوز یکی از نشانه‌های نیاز خودرو به اورهال یا تعمیر اساسی موتور است. دود سیاه به خاطر وجود کربن در پیستون‌ها و سوپاپ‌های ورودی ایجاد می‌شود. در حین احتراق و به ویژه زمانی که پدال گاز را فشار می‌دهید این کربن از اگزوز خارج خواهد شد. کربن همچنین باعث خفه شدن پیشرانه می‌شود چراکه فرایند احتراق به‌طور کامل رخ نمی‌دهد. این امر کاهش راندمان پیشرانه و افزایش مصرف سوخت را در پی خواهد داشت.

کاهش عملکرد و شتاب پیشرانه
اختلال در فرایند جرقه‌زنی و احتراق زمانی رخ می‌دهد که نسبت هوا به سوخت در سیلندر پیشرانه به‌طور مناسب رعایت نشده باشد و یا اینکه شمع خودرو وظیفه خود در اشتعال مخلوط سوخت و هوا را به خوبی انجام ندهد. این حالت می‌تواند باعث عملکرد ناهنجار پیشرانه در دورهای پایین یا هنگام شتاب گیری شود و حتی خاموش شدن خودرو را نیز در پی داشته باشد. اگر این مشکل به خاطر شمع‌های مستهلک رخ دهد تعویض شمع‌ها فرایندی راحت خواهد بود اما شاید پیستون‌های شکسته و رینگ‌ پیستون‌های معیوب علت مشکل باشند که در نهایت تعمیر اساسی موتور را به مالک تحمیل خواهند کرد

صداهای عجیب پیشرانه
صداهای ناک یا ضربه شاید نشان دهنده وجود فاصله زیاد بین میل‌لنگ و سایر قطعات باشد. همچنین در صورت خرابی رینگ پیستون‌ها یا دسته‌موتورها نیز صدای خاصی به گوش خواهد رسید. اگر از پیشرانه صداهای عجیبی به گوش می‌رسد حتماً به یک مکانیک مراجعه کنید.

آیا اورهال خودرو و تعمیر اساسی موتور ارزش دارد؟
قبل از سبک سنگین کردن این موضوع مطمئن شوید که با یک مکانیک باتجربه و خبره در این زمینه مشاوره کرده‌اید تا بهترین تصمیم را بگیرید. همچنین فاکتور مهم در زمان اورهال خودرو و تعمیر اساسی موتور قیمت قطعات و دستمزد مکانیک است که باید آن را در نظر داشته باشید. در برخی کشورها انجام چنین فرایندی توجیه اقتصادی چندانی ندارد و حتی برخی افراد خرید خودروی دیگر بجای تعمیر اساسی موتور خودروی قبلی را توصیه می‌کنند.

هزینه اورهال خودرو
هزینه اورهال و تعمیر اساسی موتور به عوامل مختلفی از جمله نوع پیشرانه، کلاس خودرو و تکنولوژی بکار رفته در آن بستگی دارد. در بخش هزینه تعمیرات خودرو مجله پدال می‌توانید اجرت و دستمزد تعمیر خودروهای مختلف را مشاهده بفرمایید. برای مثال تعمیر کامل موتور خودروی دنا بر اساس نرخ‌های اعلامی اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو تهران در سال قبل حدود ۵.۱ میلیون تومان بوده درحالی‌که این رقم برای خودروهای پژو پارس و کوییک به ترتیب ۳.۶ و ۳.۳ میلیون تومان اعلام شده است. البته این مبالغ توسط اتحادیه اعلام شده و شاید در زمان تعمیر اساسی موتور با هزینه‌ها و دستمزد بیشتری مواجه شوید.