جنگ تعرفه‌ای ترامپ و بازار جهانی خودرو: بازی ائتلاف‌ها و مقاومت
در سال ۲۰۲۵، جنگ تعرفه‌ای دونالد ترامپ با چین به یکی از مهم‌ترین موضوعات اقتصاد جهانی تبدیل شده و بازار خودرو را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. آمریکا با وضع تعرفه‌های سنگین، مانند ۱۴۵ درصد بر خودروها و قطعات چینی، تلاش می‌کند تا نفوذ اقتصادی چین را مهار کند و تولید داخلی خود را تقویت نماید. در این میان، کاخ سفید از رسانه‌ها و فشارهای دیپلماتیک بهره می‌برد تا کشورهای دیگر را به کاهش تجارت خودرویی با چین ترغیب کند و نوعی ائتلاف غیررسمی علیه این کشور شکل دهد. اما این استراتژی با مقاومت کشورهایی مانند ژاپن مواجه شده که به دلیل وابستگی اقتصادی به چین، از پیوستن به این ائتلاف خودداری می‌کند و ترجیح می‌دهد مسیر مذاکرات دوجانبه با آمریکا را دنبال کند. این تنش‌ها نه‌تنها بازار جهانی خودرو را به هم ریخته، بلکه نشان‌دهنده پیچیدگی‌های روابط تجاری در عصر رقابت‌های ژئوپلیتیک است.
بازار خودروی جهانی، که چین در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ با صادرات ۴.۸ میلیون دستگاه به‌عنوان پیشتاز آن شناخته شد، اکنون در میانه یک طوفان اقتصادی قرار دارد. تعرفه‌های آمریکا، که خودروهای الکتریکی و قطعات چینی را هدف قرار داده، قیمت‌ها را افزایش داده و زنجیره تأمین را مختل کرده است. چین، که با برندهایی مانند BYD و Geely در خودروهای الکتریکی پیشرو است، با تعرفه‌های تلافی‌جویانه ۱۲۵ درصدی بر کالاهای آمریکایی پاسخ داده و شرکت‌هایی مانند نیسان را که قصد صادرات خودروهای تولیدشده در چین به آمریکا را داشتند، با چالش مواجه کرده است. این جنگ تعرفه‌ای، شرکت‌های خودروسازی را وادار کرده تا تولید خود را به کشورهایی مانند ویتنام و هند منتقل کنند، اما این انتقال هزینه‌بر و زمان‌بر است.
آمریکا برای تقویت موضع خود، از بازی رسانه‌ای هوشمندانه‌ای استفاده می‌کند. گزارش‌های متعددی در رسانه‌های غربی بر خطرات امنیتی خودروهای هوشمند چینی تأکید دارند، با این ادعا که این خودروها ممکن است داده‌های کاربران را به دولت چین منتقل کنند. این تبلیغات بخشی از استراتژی گسترده‌تر برای فشار بر کشورهای دیگر است تا واردات خودروهای چینی را محدود کنند. برای مثال، آمریکا از سال ۲۰۲۷ فروش هرگونه سخت‌افزار یا نرم‌افزار خودروهای متصل چینی را در خاک خود ممنوع کرده و این تصمیم را با دلایل امنیتی توجیه کرده است. این حرکت نه‌تنها بازار چین را هدف قرار داده، بلکه پیامی به متحدان آمریکا، از جمله ژاپن، است که به این ائتلاف بپیوندند. اما این فشارها همیشه نتیجه دلخواه را به همراه نداشته‌اند.
ژاپن، یکی از غول‌های صنعت خودرو با شرکت‌هایی مانند تویوتا و هوندا، در این معادله موضعی محتاطانه اتخاذ کرده است. این کشور که یک‌سوم صادرات خودروی خود را به آمریکا می‌فرستد، از تعرفه‌های ۲۵ درصدی آمریکا بر خودروهای ژاپنی به شدت آسیب دیده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که این تعرفه‌ها می‌توانند تا ۱۷ میلیارد دلار به صادرات خودرویی ژاپن خسارت وارد کنند و رشد اقتصادی این کشور را تا ۰.۲ درصد کاهش دهند. با این حال، ژاپن به دلیل وابستگی به بازار چین، که مقصد مهمی برای صادرات خودرو و قطعات آن است، از پیوستن به ائتلاف ضدچین خودداری می‌کند. چین در سال‌های اخیر از ژاپن به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو پیشی گرفته و به‌ویژه در بخش خودروهای الکتریکی، بازار رو به رشدی را در اختیار دارد که ژاپن نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد.
به جای همراهی با استراتژی آمریکا، ژاپن بر مذاکرات دوجانبه با واشنگتن تمرکز کرده تا تأثیر تعرفه‌ها را کاهش دهد. این مذاکرات، که شامل موضوعات حساسی مانند خودرو و کشاورزی است، برای ژاپن حیاتی است، زیرا حفظ دسترسی به بازار آمریکا، بزرگ‌ترین مقصد صادرات خودروی این کشور، اولویت اصلی است. اما ژاپن همزمان تلاش می‌کند تا روابط تجاری خود با چین را حفظ کند، چرا که هرگونه قطع ارتباط با این بازار می‌تواند به صنعت خودروسازی‌اش ضربه بزند. این موقعیت دشوار، ژاپن را به یک بازیگر محتاط در این جنگ تجاری تبدیل کرده که به جای انتخاب یک طرف، در پی حفظ تعادل است.
این تنش‌ها بازار خودروی جهانی را به سمتی جدید سوق داده است. چین با تکیه بر برتری خود در تولید خودروهای الکتریکی، همچنان به گسترش نفوذ خود ادامه می‌دهد، در حالی که ژاپن و دیگر بازیگران سنتی با چالش‌هایی مانند افزایش هزینه‌ها و رقابت فزاینده مواجه‌اند. آمریکا نیز با فشار بر متحدان خود، امیدوار است که بتواند چین را در این بازار کلیدی منزوی کند، اما مقاومت کشورهایی مانند ژاپن نشان می‌دهد که این هدف به سادگی قابل دستیابی نیست. در نهایت، این جنگ تعرفه‌ای و بازی ائتلاف‌سازی، آینده صنعت خودرو را در جهانی پر از رقابت و عدم اطمینان شکل خواهد داد.