دلیل عقب‌ماندن توسعه فیبر نوری در ایران کیست؟
پروژه فیبر نوری در ایران با شروع زودهنگام در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰، نتوانست هم‌پای کشورهای جهان و منطقه پیش برود. تولیدکنندگان تجهیزات پسیو مخابرات، تقصیر را به گردن شرکت مخابرات می‌اندازند و شرکت مخابرات از مشکلات عدیده‌ای می‌گوید که با وجود آن‌ها بازهم توانسته است تا ۹۰ درصد سهم بازار در پروژه فیبر نوری را به خود اختصاص دهد.
فیبر نوری، فناوری تعیین‌کننده‌ای برای جایگاه ایران در حوزه اینترنت در منطقه و کشورهای سراسر جهان است. استقرار پوشش فیبر نوری در چندین کشور خاورمیانه ازجمله بحرین، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، منجر به افزایش سرعت اینترنت ثابت و ارتقای قابل‌توجه جایگاه آن‌ها در رتبه‌بندی جهانی شده است؛ حمایت دولت در تسریع عرضه فیبر نوری برای همگام شدن با تقاضا در ارائه خدمات داده و تضمین دسترسی جهانی به اینترنت پرسرعت، اصلی‌ترین عامل رشد این کشورها بوده است.
به گزارش دنده6 : در کشور ما اما باوجود شروع زودهنگام پروژه فیبر نوری، این روند نتوانست ادامه پیدا کند و روزبه‌روز سرعت پیشروی آن کم‌تر شد. در اوایل دهۀ شصت بود که پژوهش‌هایی درزمینۀ فیبر نوری صورت گرفت. مجتمع فیبر نوری ایران در منطقۀ پونک تهران راه‌اندازی شد. پس‌ازآن در سال ۶۷ کارخانۀ تولید فیبر نوری در یزد شروع به کار کرد. در سال ۷۳ تولید فیبر نوری با ظرفیت ۵۰۰ هزار کیلومتر شروع شد.
شبکه زیرساخت کشور با سرمایه‌گذاری دولت، بیش از ۷۰ هزار کیلومتر فیبر را برای اتصال شهرهای مختلف به یکدیگر فراهم کرده، اما در داخل شهرها هنوز شبکه دسترسی یا آخرین لایه اتصال به ساختمان‌های مسکونی و تجاری کشور را تجهیزات قدیمی تشکیل می‌دهد که به شبکه مسی مشهور است؛ این شبکه به‌رغم گستردگی زیاد، توانایی کمی برای سازگاری با فناوری‌های جدید و استفاده از خدمات پهن باند دارد.
گفتنی است که بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی تا سال ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب‌وکارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه به پهن باند ثابت دسترسی داشته باشند و دسترسی ۲۰ میلیون خانوار و پنج میلیون کسب‌وکار تا سال ۱۴۰۴ به اینترنت پهن باند ثابت باید بر بستر فیبر نوری شکل گیرد.
نقدینگی شرکت مخابرات برای اجرای پروژه فیبر نوری پایین است
مجید دستفرد، مدیر بخش مهندسی و تحقیق و توسعه یکی از شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پسیو مخابراتی، در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفت:« بعضی از شرکت‌های زیرمجموعه مخابرات شروع به کار اجرا و نصب و سرویس‌دهی خدمات فیبر نوری کرده‌اند، چراکه شرکت مخابرات نقدینگی پایین‌تری دارد و معمولاً فعالیت اقتصادی انجام نمی‌دهد.»
او در ادامه گفت:« امسال یکی از بهترین سال‌های فیبر نوری است، ما سفارش‌های زیادی دریافت کردیم و در دو نوبت مشغول به کار هستیم؛ حتی برخی از اپراتورهای همراه نیز در حال جایگزین کردن فیبر نوری با تجهیزات مسی هستند.»
مشکلات اقتصادی گریبان گیر تمام صنایع کشور بوده است
یاسر باقری، مدیرکل بررسی‌های اقتصادی و توسعه کسب‌وکار شرکت مخابرات ایران، در گفت‌وگو با خبرآنلاین، در واکنش به صحبت‌هایی که مبنی بر عدم سرمایه‌گذاری شرکت مخابرات در توسعه فیبر نوری، می‌شود، گفت:« باید سازوکارهای اقتصادی صنعت درست چیده شود و سیاست‌گذاری‌ها به‌درستی اتفاق بیافتد. این صنعت مانند سایر صنایع زیرساختی کشور، نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و اگر سیاست‌گذاری به شکل درستی باشد، سرمایه‌گذاران نیز به این صنعت ورود می‌کنند. این صنعت باید جذابیت اقتصادی ایجاد کند و با سرازیر شدن سرمایه، شرکت‌ها می‌توانند تأثیر آن را در وضعیت خود در بازار سرمایه ببینند.»
باقری در ادامه گفت:« با مشکلات اقتصادی که مجموعه صنایع کشور و به شکل خاص صنعت ارتباطات کشور درگیر آن هستند، به‌خصوص اینکه صنعت ارتباطات کشور یک صنعت زیرساختی است، شرکت مخابرات سالانه سرمایه‌گذاری خود را داشته است و اگر نداشت، بالای ۹۰ درصد سهم بازار در حوزه فیبر نوری را در اختیار نداشت.»
شرکت مخابرات باید شبکه سنتی را نیز حفظ کند
او در ادامه افزود:« تجهیزات و فناوری زمانی تغییر شکل می‌دهند که فناوری قدیمی دیگر ازلحاظ اقتصادی صرفه ندارد و بااین‌وجود، مخابرات شبکه تلفن ثابت سنتی را نیز باید حفظ کند که به لحاظ اقتصادی ارزش نگهداری ندارد.»
این حجم از کار در شأن کشور نیست
مدیرکل بررسی‌های اقتصادی و توسعه کسب‌وکار شرکت مخابرات ایران در ادامه گفت:« این حجم از کار در شأن کشور ایران نیست و ما باید خیلی بیشتر به جلو برویم. همان‌طور که شرکت مخابرات زمانی تلاش کرد و کشور را در رتبه هشت تلفن ثابت قرارداد، در حال حاضر نیز در حوزه فیبر نوری، این کار شدنی است اما نیاز است که دست و پای صنعت را بازکنیم. مشکل اصلی عدم سرمایه‌گذاری شرکت مخابرات در این حوزه نیست، بلکه گردش مالی در این صنعت مشکل دارد؛ امیدواریم سیاست‌گذاران برای این مشکل برنامه‌ریزی کنند. تحریم‌ها نیز واردات قطعات را مشکل کرده‌اند که این مسئله نیز درصورتی‌که چرخ صنعت بچرخد، قابل‌حل است.»
کار با دستور دادن پیش نمی‌رود
او در ادامه با اشاره به اینکه شرکت مخابرات ایران نباید تنها مقصر کند بودن روند ارائه خدمات در حوزه فیبر نوری شناخته شود؛ گفت:« دریکی و دو سال گذشته جهشی در وزارت صمت و وزارت ICT اتفاق افتاده است اما چشمه باید خودش بجوشد و خودجوشی چشمه به این است که زمینه‌های اقتصادی رشد فراهم شود. شما نمی‌توانید به یک گل دستور بدهید که از نقطه A به نقطه B برسد، بلکه باید زمینه‌های رشد آن گل را فراهم کرد که همان زمینه‌های اقتصادی است.»
باقری در ادامه گفت:« ما باید بتوانیم سرمایه‌های انسانی خود را راضی کنیم تا در این صنعت بمانند و کار کنند و باید سرمایه‌دارها را راضی کنیم که در این صنعت سرمایه‌گذاری کنند، این کار به شکل دستوری جلو نمی‌رود. باید فضای کار را بازکنیم تا کسب‌وکارهای کوچک نیز بتوانند در ذیل چتر بزرگ اپراتورهایی مانند مخابرات کار کنند. در اینجا نیازمند مقررات‌زدایی هستیم. همه کشورهای دنیا به نقطه‌ای رسیده‌اند که نیاز به مقررات‌زدایی را احساس کردند تا بتوانند فعالیت اقتصادی کنند.»
باید انقلابی عمل کرد، حرکت گام‌به‌گام جوابگو نیست
مدیرکل بررسی‌های اقتصادی و توسعه کسب‌وکار شرکت مخابرات ایران در ادامه افزود:« بهبود و تسهیل فضای کار، بهبود روند سیاست‌گذاری، حفظ سرمایه انسانی و عمل انقلابی در انقلاب صنعتی چهارم نیاز است. همه جای دنیا در این روند انقلابی کارکردند تا متحول شدند و با گام‌به‌گام پیش رفتن جواب لازم را نمی‌گیریم.»
کشورهای منطقه پول دارند و جمعیت و اقلیم ما را ندارند
وی در آخر گفت:« شرکت مخابرات ایران با تمام آنچه گفته شد، توانسته است تا به امروز ۹۰ درصد سهم بازار از پروژه فیبر نوری را در اختیار داشته باشد و تعداد مشترکان خود را به ۳۰۰ هزار رسانده است؛ کشورهای منطقه نیز پول برای سرمایه‌گذاری دارند و شبکه سنتی را ندارند و تازه شروع به سرمایه‌گذاری با فناوری نوین کردند. به‌طورکلی نیز نیاز به حجم سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارند، چراکه ایران کشوری با جمعیت بسیار بالاتر و با اقلیمی متنوع و کوهستانی است.»
