سرگذشت افسانه ای تویوتا سوپرا

دلاور ژاپنی

ما در این مطلب قصد ارائه تاریخچه‌ای کوچک از مدل تویوتا سوپرا را داریم. خودرویی که از یک نسخه گراندتورر لوکس مدل سلیکا متولد شد و در نهایت به مدل اسپرت کسل‌کننده‌ای تبدیل شد که همه سوپرخودروها را خجالت‌زده کرد.

به نقل از پرشین خودرو، نام سوپرا اولین بار در آپریل 1978 و به عنوان نسخه‌ای طولانی‌تر، عریض‌تر و قدرتمندتر از نسل دوم سلیکا کوپه مطرح شد. مدل جدید با هدف رقابت در بازار گراندتورر ژاپن و آمریکای شمالی -بازاری که تا آن موقع تحت قدرت خودروهای داتسون Z بود- تولید شد. این مدل سلیکا سوپرا (سلیکا XX در ژاپن) نام داشت و به جای موتورهای 4 سیلندر همیشگی سلیکا، چندین موتور 6 سیلندر در طیف پیشرانه‌های آن دیده می‌شد. سوپرا ظاهری لوکس‌تر و جذاب‌تر از سلیکا نیز داشت.
تمرکز بر روی جنبه‌های اسپرت نسخه سوپرا بعد از عرضه داخلی مدل Mk2 Celica XX در جولای 1981 بسیار بیشتر شده بود. این مدل بر اساس شاسی نسل سه مدل سلیکا ساخته شده و در تمام بازارهای خارجی با نام سلیکا سوپرا فروخته می‌شد. کمی بعد و در اوت 1982، سلیکا سوپرا برای اولین بار در بازار اروپا عرضه شد. تنها صد دستگاه از این خودرو به صورت ماهانه در بریتانیا عرضه می‌شد و همین موضوع باعث افزایش ویژگی منحصر بودن خودرو شد.
سوپرا اگرچه در عقب خود بسیار شبیه به سلیکا کوپه بود اما افزایش طول خودرو در جلو و همچنین بیشتر شدن فاصله بین محوری آن، باعث شد که موتورهای جدیدی از جمله موتور جدید 2.8 لیتری 5MGE تویوتا برای سوپرا در دسترس باشند. دیگر ویژگی‌های مشابه سوپرا چراغ‌های جلوی خم‌شدنی آن و فنربندی عقب مستقل بودند.

رگه‌هایی از موفقیت
نسخه Mk2 بر خلاف سلیکا سوپرا Mk1 که تنها موفقیتش در مسابقات رانندگی، استفاده شدن به عنوان خودرو دوم در مسابقات گرند پریکس آمریکا 1979 بود، اوضاع بهتری در مسابقات داشت. وین پرسی راننده‌ای بود که پس از معرفی مدل‌های سلیکا و کوروکا در مسابقات قهرمانی خودروهای سالون (پیش‌درآمدی از مسابقات BTCC)، در سال 1983 سلیکا سوپرا را به عنوان خودرو خود انتخاب کرد و سپس در مسابقات 1984، برنده نهمین راند شد. درست یک سال پس از آن بود که پر اکلاند، صاحب یک سلیکا سوپرا، صدرنشین گروه A مسابقات رالی آلستر شد.

زمان استقلال
تولید سلیکا سوپرا Mk2 در دسامبر 1985 به دلیل نزدیک بودن عرضه نسل جدید متوقف شد. از اینجا به بعد بود که سلیکا و سوپرا دو مدل متفاوت با شاسی‌های متفاوت شدند. سلیکا با تصمیم مدیران، دیفرانسیل جلو شد و سوپرا به دنبال گسترش و ارتقای خود در بازار گراندتوررهای دیفرانسیل عقب بود.
سوپرا جدید همه جا با نام Mk3 شناخته می‌شد و عبارت XX در بازار ژاپن حذف شد. این مدل در فوریه 1986 با یک شاسی کوپه که کوتاه‌تر از سلیکا سوپرا نسل فعلی بود، عرضه شد. بدنه شیک و جذاب نسل جدید با هدف کم کردن فاصله بین خودروهای اسپرت و مدل‌های راحت‌تر و وسیع‌تر معمولی طراحی شده بود. 
چهار موتور 6 سیلندر بین 2 تا 3 لیتر برای پیشرانه‌های خودرو انتخاب شد اگرچه همه آنها در همه بازارها در دسترس نبود. قدرتمندترین گزینه یک موتور 2954 سی‌سی توربوشارژ 7M-GTE بود و بعدا موتور توین‌کم 230 اسب بخاری هم به نسخه ژاپنی 3.0 GT توربو اضافه شد. از این موتور بعدا در نسخه محدود 3.0 GT Turbo A هم استفاده شد که البته قدرت خروجی آن به 270 اسب بخار افزایش یافته بود. این نسخه مخصوص نه تنها سریعترین‌ خودرو ژاپنی در آن زمان بود بلکه باعث پذیرفته شدن سوپرا در مسابقات ژاپنی گروه A، مسابقات قهرمانی خودروهای تورینگ اروپا و مسابقات رالی گروه A شد. این مدل تا معرفی مدل چهار چرخ متحرک سلیکا GT-Four در سال 1988، توانست به مدت کوتاهی از مسابقات WRC هم لذت ببرد.

فروش نسل جدید از جولای 1986 در اروپا آغاز شد. این مدل با وجود هزینه‌های سنگین واردات، قیمت نسبتا خوبی داشت و توانست خود را به رقبای اصلیش برساند. بال عقب به عنوان تجهیزات استاندارد در نسخه‌های اروپایی موجود بود و تنها گزینه‌های اضافی رنگ متالیک، تودوزی چرمی و جعبه‌دنده اتوماتیک بودند.
اما این ارتقای چشمگیر و قابل‌توجه خودرو بود که باعث موفقیت آن شد. اولین تست‌کننده‌های خودرو، آن را «بدون رقیب در مسافت‌های طولانی» توصیف کردند و گفتند که خودرو در همه شرایط، عملکرد و ‌فرمان‌پذیری دقیق و قابل‌اطمینانی دارد. هر سه مدل سلیکا، MR2 و سوپرا موفق به بردن یکی از جوایز مجله خودرویی What Car? در سال 1987 شدند. 
اگرچه نسخه‌های توربوشارژ هم در آمریکا و هم در ژاپن موجود بود، اما انگلستان از نسخه توربو محروم مانده بود تا اینکه در اوت 1989 اواسط عمر سوپرا، یک مدل فیس‌لیفت مجهز به توربو معرفی شد و عرضه آن در انگلستان نیز شروع شد. این مدل مجهز به همان موتور نسخه ژاپنی 3.0 GT Turbo مجهز بود اما 15 درصد قدرت بیشتر و 35 درصد گشتاور بیشتر داشت. حداکثر سرعت خودرو 246 کیلومتر در ساعت بود و صفر تا صد آن 6.1 ثانیه (یعنی 1.9 ثانیه کمتر از مدل اصلی) طول می‌کشید. 

دوران انتظار
اواخر دهه هشتاد و اوایل دهه نود دوران خارق‌العاده‌ای برای صنعت خودرو ژاپن بود. رقبای تویوتا مدل‌هایی مانند نیسان سریZ32، مزدا RX-7، هوندا NSX و مزدا MX-5 را تولید و عرضه می‌کردند و در حال رشد و توسعه بسیاری بودند.
همگان انتظار عرضه مدل جدید سوپرا را داشتند اما تویوتا تا مدت زیادی این انتظار را نادیده گرفت. تولید Mk3 تا سال 1992 ادامه داشت و دلیل تویوتا برای این تاخیر چیزی نبود جز یافتن زمانی مناسب برای معرفی مدل جدید که بتواند ازهمه رقبایش سبقت بگیرد. در بازار داخلی چین، یک نسخه جدید 2.5 لیتری توین‌توربو به عنوان جانشینی موقت برای نسخه 7M-GTE عرضه شد. این مدل بر اساس سری JZ ساخته شده بود. این سری در آینده نقشی مهم و کلیدی در سری سوپرا داشت و در واقع قلب نمادین و پایه و اساس نسل بعد سوپرا بود.

خودروی روبروی شما یک تویوتا است
نسل چهارم سوپرا در نمایشگاه شیکاگو 1993 و بعد از چهار سال تحقیق و توسعه تیم مهندسی با مدیریت ایسائو تسوزوکی معرفی شد. تسوزوکی بر روی اولین سلیکا و هر دو نسل MR2 کار کرده بود. ابعاد و طراحی روان سوپرا جدید، بیشتر از اینکه شبیه به مدل‌های پیشین خود باشد، شبیه به خودروهای 2000GT دهه شصت و خودرو صرفا با هدف ارائه سرعت بیشتر طراحی شده بود.
نسل چهارم سوپرا، طول و ارتفاع کم‌تر و عرضی بیشتر از نسل قبلی خود داشت و به خاطر استفاده افراطی از مواد و سازه‌های سبک، وزن کلی خودرو نزدیک به 100 کیلوگرم کمتر شده بود. تنها دو گزینه 3 لیتری توین‌توربوشارژ JZ و موتور شش سیلندر معمولی برای رنج پیشرانه‌های خودرو در نظر گرفته شد و با توجه به نسخه انتخابی هر یک از این موتورها، قدرت خروجی خودرو بین 220 تا 326 اسب بخار بود. قدرتمندترین نسخه توربو سوپرا جدید، اولین مدل تویوتا با جعبه‌دنده شش سرعت بود که می‌شد واقعا نام «سوپرخودرو» را بر آن گذاشت.

یک شکارچی جهانی
نسل جدید در ژوئن 1993 به بازار آمریکا عرضه شد و تنها پس از گذشت زمانی بسیار کوتاه، به شدت محبوب شد. مدل جدید سوپرا موفق شد که در برنامه تلویزیونی «تاپ گان» تمام رقبایش را به طرز فاحشی شکست دهد. حتی پورشه 911 توربو 3.6 لیتری هم نتوانست آن را شکست دهد! یک مجله استرالیایی نیز این مدل را به طرز ناعادلانه‌ای با آستون‌مارتینDB7 مقایسه کرده بود که البته در این مقایسه هم برنده نسل جدید سوپرا بود!
البته تویوتا از تمام پتاسیل‌های موتور استفاده نکرده بود. همانطور که احتمالا می‌دانید، سوپرا تا مدت‌ها یکی از محبوب‌ترین خودروهای تیونرها محسوب می‌شد . قدرت بعضی از این مدل‌های دستکاری‌شده حتی به 2041 اسب بخار هم می‌رسید!

از عرش به فرش
مدل Mk4 یکی از موفق‌ترین‌های صنعت خودرو بود. این خودرو مسابقات Swiss Mountain Races را برد، به مدت دو سال در مسابقات له‌مانس شرکت کرد، در مسابقات آمریکایی SCCA حضور داشت و از سال 1995 تا 2003، قهرمان بلامنازع مسابقات ژاپنی JGTC بود. اما با وجود همه این موفقیت‌ها، دوران گذار رسیده بود و پس از تغییر گرایش‌های صنعت خودرو، مردم کم‌کم در حال دور شدن از مدل‌های اسپرتی مانند سوپرا بودند.
وقتی که تولید سوپرا در 1996 در انگلستان متوقف شد، فروش خودرو به تنها 600 دستگاه رسیده بود و این در حالی است که فروش همه نسل‌های سوپرا، 16 هزار دستگاه بود. عمر سوپرا در آمریکا هم تا پایان سال 1998 تمام شد و تنها جایی که خودرو هنوز در آن تولید می‌شد، بازار داخلی ژاپن بود و حتی آنجا هم، میزان تولید خودرو سال به سال کاهش پیدا می‌کرد تا اینکه تولید آن در جولای 2002 متوقف شد. 
میزان تولید دو مدل سلیکا سوپرا و تمام نسل‌های مستقل سوپرا از آپریل 1978 تا جولای 2002 به عدد 593337 دستگاه می‌رسد. باید منتظر باشیم و بینیم که این عدد در آینده افزایش خواهد یافت یا خیر!؟