معرفی جک های خودرو
در این مقاله آموزشی انواع مختلف جک های خودرو را به همراه مشخصات و طرز کار آن‌ها معرفی خواهیم کرد.
کار کردن روی خودروها نیازمند ابزارهای مختلفی است. از وسایل ساده و دم‌دستی همچون آچار و پیچ گوشی گرفته تا دستگاه دیاگ پیشرفته و…، کیت ابزار یک مکانیک شامل وسایل گوناگونی بوده و همیشه هم به تعداد آن افزوده می‌شود. برخی ابزارها همچون جک های خودرو شاید در نگاه اول خیلی به چشم نیایند اما در حقیقت جزو مهم‌ترین و اصلی‌ترین وسایلی هستند که یک مکانیک حرفه‌ای باید داشته باشد. احتمالاً شما با جک هایی که در مکانیکی‌ها و نمایندگی‌های مجاز خودروسازان استفاده می‌شوند آشنا هستید. همچنین در اکثر خودروهایی که تردد می‌کنند نیز جک هایی برای تعویض لاستیک و دیگر شرایط اضطراری وجود دارند؛ اما آیا می‌دانستید که جک های خودرو در انواع مختلفی تولید شده‌اند و هریک موارد کاربرد مخصوص به خود را دارند؟ در این مقاله می‌خواهیم مشهورترین و رایج‌ترین جک هایی را که برای خودروها بکار می‌روند خدمت شما معرفی کنیم.
انواع مختلف جک های خودرو
جک های روغنی یا بطری
این نوع جک ها به وفور یافت شده و توسط رانندگان و مکانیک‌ها استفاده می‌شوند. همان‌طور که از نام آن‌ها نیز مشخص است، جک های روغنی یا بطری ابعاد جمع‌وجور شکلی شبیه بطری آب بزرگ دارند. این نوع جک ها در ابعاد و ظرفیت‌های متنوعی تولید می‌شوند هرچند اکثر خودروسازان آن را به‌صورت فابریک در محصولات تولیدی خود قرار نمی‌دهند اما در برخی کامیون‌ها و خودروهای سنگین شاهد استفاده از آن هستیم. جک های روغنی یا بطری با فشار هیدرولیک، پیستون و مکانیسم پمپ کار می‌کنند. با به‌کارگیری جک توسط راننده، فشار هیدرولیکی ایجاد شده و پیستون به سمت بالا رفته و صفحه جک بالا می‌رود. این نوع جک ها دوام زیادی دارند و برای بلند کردن خودروهای سنگین‌تر طراحی شده‌اند. البته باید گفت این نوع ابزارها برای شرایط اضطراری و پیش بینی نشده مناسب هستند و به دلیل پایه نازک خود خیلی پایداری بالایی ندارند.
جک های قیچی یا آکاردئونی
یکی دیگر از رایج‌ترین انواع جک های خودرو که به‌صورت فابریک نیز روی اکثر خودروها وجود دارد جک های قیچی یا آکاردئونی است. البته برخلاف جک های روغنی، مدل‌های قیچی بیشتر مناسب خودروهای کوچک سواری هستند و علت آن به توانایی‌های پایین‌تر مربوط می‌شود. جک های قیچی به لطف وجود چهار بازوی ارتباطی و یک میله چرخش بلند کار می‌کنند. پایه جک روی زمین قرار گرفته و بخش بالایی نیز دارای صفحه بالابر است. با چرخاندن میله توسط راننده، بازوها بالاتر رفته و صفحه نیز خودرو را بالا می‌برد. البته این نوع جک ها نیز مناسب کارهای سنگین روی خودرو نیستند و بیشتر برای مواردی همچون تعویض لاستیک بکار می‌روند.
جک های سوسماری
جک های سوسماری بهترین گزینه برای بالا بردن خودروها هستند و تقریباً در تمامی مکانیکی‌ها دیده می‌شوند. جک های سوسماری در انواع مختلف با ابعاد و وزن‌های گوناگون تولید می‌شوند و به خاطر ظاهری طویل و کم‌عرض با این نام مشهور شده‌اند. صفحه بالابر آن نیز شبیه سوسماری است که دهان خود را باز می‌کند. این نوع جک ها با فشار هیدرولیک کار می‌کنند و اکثر آن‌ها دارای چرخ‌های مستحکم برای حرکت راحت‌تر هستند. بهترین گزینه برای بالا بردن خودرو و کار روی بخش‌های مختلف آن از جمله موتور همین نوع جک ها خواهند بود. به دلیل صفحه بالابر بزرگ و تحمل وزن زیاد، جک های سوسماری برای بلند کردن انواع خودروها بکار می‌روند.
جک های گیربکس
این نوع ابزارها نسبت به سایر جک های یاد شده کاربرد محدودتری داشته و البته مکانیک‌های حرفه‌ای و افرادی که متخصص تعمیر گیربکس‌ها هستند از آن‌ها استفاده می‌کنند. همان‌طور که نام جک نشان می‌دهد، انواع جک های گیربکس برای کمک به نصب یا باز کردن گیربکس خودروها بکار می‌روند. اکثر جک های گیربکس از نظر ظاهری و عملکردی مشابه نمونه‌های سوسماری هستند. البته تفاوت‌هایی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به توانایی‌های دو جک در بالا بردن خودروها و قطعات آن‌ها اشاره کرد. برخی از جک های گیربکس برای پایین آوردن یا بالا بردن گیربکس سنگین خودروهای تجاری طراحی شده‌اند. همچنین این نوع جک ها دارای صفحات نگه‌دارنده بزرگ‌تر و زنجیرهای فابریک برای اطمینان از قرار گرفتن گیربکس در محل خود هستند.
جک های فارم
این نوع جک ها که گاهی اوقات با نام جک های آفرود نیز شناخته می‌شوند خیلی کمتر از انواع دیگر این ابزارها بکار گرفته شده‌اند. البته این نوع جک ها در شرایط ویژه از جمله عبور از بیراهه‌ها بکار می‌آیند. احتمالاً انواع جک های فارم را در پشت خودروهای آفرود از جمله جیپ‌ها دیده‌اید. ظاهر جک های فارم شبیه میله‌های فلزی بلند با یک سری حفره در روی آن‌هاست. در پایه چنین جک هایی یک صفحه تخت قرار داشته و یک اهرم ضخیم نیز وظیفه بالا بردن خودرو را بر عهده دارد. چنین ابزارهایی می‌توانند تا چندین تن وزن را تحمل کنند و به همین خاطر استانداردهای بالاتری نسبت به سایر جک های موردبحث را خواهند داشت. جک های فارم در مواردی همچون گیر کردن خودرو در حین عبور از صخره‌ها و همچنین مزارع کشاورزی بکار می‌روند.
جک های بادی
چنین جک هایی با نام جک پنوماتیک یا ایربگ نیز شناخته می‌شوند اما کاربردهای گسترده‌ای ندارند. در واقع به ندرت می‌توان این نوع جک ها را در مکانیکی‌ها مشاهده کرد. این نوع ابزارها بسیار شبیه فنرهای بکار رفته در سیستم تعلیق تطبیقی خودروها هستند و با استفاده از یک ساختار بادی کار می‌کنند. زمانی که هوای فشرده شده را وارد این ساختار بسته کنید هر چیزی که بالا جک قرار داشته باشد بالاتر خواهد رفت. چنین جک هایی معمولاً در گاراژ تعمیرات خودروهای سنگین و نظامی، سایت‌های ساخت‌وساز و معادن دیده می‌شوند. اصلی‌ترین علت به‌کارگیری این جک ها توانایی بالا بردن وسایل بسیار سنگین‌وزن است. در برخی موارد جک های بادی می‌توانند تا ۷۰ تن را بلند کنند.
استند یا پایه
ما به انواع جک های خودرو اشاره کردیم اما هر وقت صحبت از چنین ابزارهایی باشد بهتر است به استند یا پایه هم اشاره کنیم که وسایلی ایمن برای ثابت نگه داشتن خودروها در ارتفاع بالاتر است. استند یا پایه دارای صفحه پهن و بازوهایی است که هم در انواع ثابت و هم انواع متحرک تولید می‌شوند. هدف اصلی از به‌کارگیری این وسیله، اطمینان از پایین نیفتادن خودرو در زمان خرابی جک اصلی است. بیشتر مکانیک‌های حرفه‌ای پس از بلند کردن خودرو با جک، زیر آن چند پایه یا استند قرار می‌دهند.
