بیش از 20 سال پیش، یک مواجهه نظامی میان آمریکا و چین در شرق آسیا نزدیک بود به درگیری میان این دو کشور بیانجامد. حادثه ای که بیشتر آمریکایی ها از آن بی اطلاع هستند تاثیر ماندگاری بر روی چین و بویژه طراحان نظامی آن داشت. این واقعه که تاریخدانان از آن به عنوان سومین بحران تایوان یاد می کنند، اولین برخورد چینیها با قدرت و انعطاف پذیری ناوهای هواپیمابر بود.رویدادی که چینیها خاطره ناخوشایندی از آن در ذهنشان نقش بسته است.
بحران در سال 1995 آغاز شد. سال 1996 به عنوان اولین دوره انتخابات دموکراتیک برای ریاست جمهوری تایوان تعیین شد. رویداد مهمی که پکن با آن مخالف بود. رئیس جمهور وقت تایوان به نام لی تنگ هوی از حزب کومینتانگ به آمریکا دعوت شد تا در دانشگاه کورنل که مدرک دکترای خود را از آنجا گرفته بود، سخنرانی کند. به دلیل پشتیبانی لی از جنبش تایوانیزیشن که هدفش تاسیس یک تایوان با هویت مستقل و جدا از چین بود، دولت پکن با رئیس جمهور لی مشکل داشت. حالا از لی درخواست کرده بودند که در مورد دموکراتیزه کردن تایوان در دانشگاه کورنل سخنرانی کند و پکن از این موضوع بسیار خشمگین بود.
سال گذشته لی درخواست سخنرانی مشابه ای را در دانشگاه کورنل، رد کرده بود. دولت کلینتون با دادن ویزا به لی مخالف بود اما با پشتیبانی قریب به اتفاق اعضای کنگره، کاخ سفید تحت فشار قرار گرفت. با اعطای ویزا، لی ماه ژوئن در دانشگاه کورنل حاضر شد. آژانس خبرگزاری شینهوا اعلام کرد: مساله تایوان مانند بشکه باروتی در آستانه انفجار است. گرم کردن این بشکه کار بسیار خطرناکی است. مهم نیست که گرم کردن آن از طرف آمریکا انجام می شود یا لی تنگ هوی. نیشتر زدن به این زخم کهنه چین، به مردم چین کمک می کند که بهتر متوجه شوند آمریکا چگونه کشوری است.
در آگوست 1995 چین اعلام کرد که یک سری تمرین موشکی در دریای شرق چین انجام می دهد. اگرچه این تمرین غیر معمول نبود، اما اعلام آن از طرف چین بسیار غیر معمول بود. گمانه زنیها این بود که این تمرین آغاز کارزار ارعاب تایوان است. در حقیقت این عمل چین، هم تلافی دیدار لی از دانشگاه کورنل و هم ترساندن رای دهندگان تایوانی پیش از انتخابات سال آینده است. در این تمرین دومین سپاه توپخانه ارتش آزادیبخش خلق چین و جنگنده های اف 7 چینی در فاصله 250 مایلی تایوان شرکت داشتند. همچنین در حرکتی که خیلی شبیه سال 2017 است، 100 قایق ماهیگیری شهروندان چینی وارد محدوده آبهای جزیره ماتسو متعلق با تایوان شدند.
توسعه و تولید موشکهای بلند برد تا سال 1996 ادامه یافت و چین برای انجام عملیات نظامی آماده بود. چین طرحی را برای 30 روز حمله احتمالی موشکی به تایوان آماده کرده بود. در این نقشه قرار بود بعد از انتخابات مارس 1996 ریاست جمهوری تایوان، روزی یک موشک به سمت این کشور شلیک شود. این شلیکها انجام نشد، اما آماده سازی نیروهای چینی برای این حمله توسط سازمان اطلاعاتی آمریکا شناسایی شد.
در مارس 1996 چین چهارمین تمرین نظامی خود بعد از سخنرانی لی در کورنل را اعلام کرد. نیروی نظامی چین اعلام کرد که یک سری آزمایشهای موشکی را در سواحل این کشور انجام می دهد که جهت تقریبی این موشکها به سمت تایوان بود. در حقیقت چین 3 موشک پرتاب کرد که دو تا از آنها در 30 مایلی تایوان که پایتخت تایپه است و موشک دیگر در 35 مایل دورتر از کاوهسیونگ در دریا فرود آمدند. کنترل بیشترین ترافیک کشتیرانی تجاری کشور در این دوشهر انجام می شود. برای کشوری مانند تایوان که اقتصاد آن صادرات محور است، شلیک این موشکها در حقیقت، شلیک به تمام اقتصاد آن بود.
نیروهای آمریکایی در منطقه در حال انجام عملیات بودند. ناو هواپیمابر بانکر هیل و ناو تیکاندروگا که دارای سامانه رادارفازی اسپای وان است در جنوب تایوان برای رصد کردن آزمایشات موشکی تایوان مستقر شده بودند. کشتی یو اس اس ایندیپندنس به همراه ناوشکن های هویت و اوبرین و ناوچه مک کالسکی در قسمت شرقی جزیره مستقر شده بودند.
ناو هواپیمابر نیمیتز آمریکا، بعد از آزمایشهای موشکی منطقه خلیج فارس را ترک کرد و به غرب اقیانوس آرام بازگشت. این ناوگان بسیار قدرتمند تشکیل شده بود از ناو هواپیمابر یو اس اس نیمیتز، ناوموشک انداز پورت رویال با موشکهای هدایت شونده، ناوشکن های اولدندورف و کالاهان با موشکهای هدایت شونده که قرار بود بعدن به تایوان تحویل داده شوند، ناوچه یو اس اس فورد با موشکهای هدایت شونده و زیردریایی حمله ای هسته ای یو اس اس پورتموث. یو اس اس نیمیتز و اسکورتش در پایگاهی در دریای فیلیپین مستقر شدند و آماده بودند تا تایوان را در راه آزادی و استقلال یاری کنند. برخلاف باور عمومی، هیچ ناوهواپیمابری وارد تنگه تایوان نشد.
ارتش آزادیخش خلق چین که نمی توانست هیچ کاری در مورد ناوهواپمابر انجام دهد به شدت تحقیر شد. چین که به تازگی نمایش دستاوردهای رشد سریع خود را آغاز کرده بود، نمی توانست حرکت خارق العاده ای در مورد کشتیهای آمریکایی در نزدیکی سواحل خود انجام دهد.
درحالیکه ما از صحبتهای مقامات چینی در این مورد اطلاعی نداریم، در مورد اتفاقاتی که افتاد با خبر هستیم. دوسال بعد از این حادثه، یک بازرگان چینی، یک ناو هواپیمابر ناتمام روسی به نام ریگا را خریداری کرد واعلام کرد که قصد دارد آن را تبدیل به کازینو و محل تفریحی کند. بعد از 15 سال بازسازی حالا ما می دانیم که این اولین ناو هواپیمابر چینی به نام لیائونینگ است و به نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق تحویل داده شده است و دست کم یک ناو هواپیمابر دیگر نیز درحال ساخت است و ممکن است هدف نهایی، ساخت 5 ناو هواپیمابر باشد.
در همین زمان دومین سپاه توپخانه، متخصصان خود را وادار ساخت تا موشکهای بالستیک ضد کشتی بلند برد DF-21D را بسازند. این موشکها، به وضوح کاربردشان در برابر کشتیهای بزرگ از قبیل ناوهای هواپیمابر است و در بحرانهای آینده می تواند آمریکا را وادار سازد تا 800 تا 900 مایل دور از تایوان و جایی که اولین جزیره چین نامیده می شود عملیات انجام دهند.
سومین بحران تایوان درس بی رحمانه ای برای چین بود که زمانهای زیادی خودش را برای جنگ در محدوه مرزهای خودش آماده کرده بود. هنوز نیروی دریایی ارتش آزادیبخش برای درسهایی که از این رویداد فراگرفت لیاقت تحسین شدن را دارد و حالا 23 سال بعد از آن حادثه احتمال زیادی دارد که چین بتواند آسیب جدی به ناوهای هواپیمابر آمریکایی وارد کند و یا حتی آنها را غرق کند. برخلاف آمریکا، چین در وضعیت یگانه ای قرار دارد. همزمان با ساخت ناوگان ناوهای هواپیمابر، منابع و زمان زیادی را نیز بر روی چگونه غرق کردن ناوهای هواپیمابر دشمن صرف می کند. وضعیتی که ممکن است آمریکا به زودی خودش را در آن شرایط ببیند.
