پاسخ به سئوالات کاربران خبرآنلاین؛آیا کیفیت خودروها عامل تصادف است یا خودروساز گران می فروشد؟

متین دخت والی نژاد:

هفته گذشته درکافه خبر خبرآنلاین، میزگرد “بررسی مشکلات صنعت خودرو” برگزار شد و بخش اول آن سه شنبه منتشر شد.در این میزگرد که داود میرخانی رشتی نماینده انجمن خودروسازان و بهرام شهریاری فعال صنعت قطعه سازی حضور داشتند،علاوه بر پاسخ به سئوالات خبرآنلاین،به سئوالات کاربران خبرآنلاین هم پاسخ داده شد.بخش دوم این میزگرد که پاسخ های این دو فعال صنعت خودروسازی به سئوالات کاربران خبرآنلاین در بردارد، به شرح زیر است:

*********

* چرا شرکت های خودرو ساز هنوز خودرو های ۱۹۹۰ را تولید می کنند؟ چرا خودرو ساز ها بعد از این همه سال نتوانستند خودرو به روز و با کیفیت تولید کنند؟چه زمانی کشور ما خودرو نسبتا به روز باکیفیت و با استاندارد جهانی با سوخت پایین تولید می کند؟آیا اصلا آنها می توانند؟

شهریاری: وقتی که ساز و کار تغییر کرد، این اتفاق نیز رخ می دهد. تا وقتی که وضعیت این چنین است شرایط تغییر نمی کند. یعنی ممکن نیست تا زمانی که دولت به شیوه  دستوری با صنعت برخورد می کند،صنعت خودرسازی متحول شود. چند نکته یادمان باشد؛ بعضی وقت ها  شرایط مکان و زمان را فراموش می کنیم. اگر بپرسند چرا بعد از انقلاب ما پیکان تولید کردیم؟شرایط آن روز را باید در آن زمان بررسی کرد نه با شرایط امروز .

در آن مقطع زمانی امکان دیگری وجود نداشت.اصلا ارز یا شرایطی وجود نداشت که یک شرکت خارجی را دعوت کنیم و یک خط جدید تولید راه اندازی کنیم.اما بعد از اینکه این امکان به وجود آمد، اجازه این کار را ندادند و همین اتفاق ها افتاد.بنابراین اگر هرچیزی را در شرایط مکان و زمان مناسب خودش بررسی کنیم می توانیم به نتیجه برسیم.قطعه سازها و خودروساز ها به هم وصل هستند.قطعه ساز نمی تواند به خودی خود درست شود، چون به خریدارانشان نیز مربوط می شود.اگر شرایطی فراهم شود که (درحال فراهم شدن بود ولی  بهم خورد) مثل باز شدن بازار های خارجی به سمت قطعه ساز ها ،می توان امیدوار بود. آن موقع شاید قطعه سازها  مستقل از خودرو سازها بتوانند پیشرفت کنند. بنابراین اگر بخواهیم به داخل نگاه کنیم،نمی توان انتظار پیشرفت داشت.این صنعت مانند دانه های زنجیر است که بهم وصل شده اند و نهایتا به تصمیم گیری های دولتی و اساسا اقتصاد دولتی ما برمی گردد. اقتصاد دولتی باید تغییر وضعیت بدهد.

*چطور است که تکنولوژی ایران قادر است پهباد بسازد ولی پراید را نمی تواند ارتقا بدهد؟

میرخانی رشتی: این دو موضوع  را باید از هم جدا کنیم؛ پهباد تیراژ ندارد. پهباد را که نمی خواهید سالی ۴۰۰ هزار تا یک میلیون دستگاه تولید کنید.مساما باید مسئله  نظامی را کنار بگذاریم.چون در این صنعت هزینه معنا ندارد.

شهریاری: دقیقا نکته همین است؛ وقتی ما می توانیم در تکنولوژی های پیشرفت، توسعه پیدا کنیم چرا در سایر صنایع توسعه ایجاد نمی شود.چون در آن بخش هزینه و زمان و تیراژ مفهوم ندارد.در این صنعت هزینه می کنند، تحقیق می کنند تا به یک سری محصولاتی برسند. آما در خودروسازی دغدغه تولید انبوه است؟

میرخانی : وقتی می خواهید پهباد بسازید؛ ۵ نفر یا حتی ۵۰ نفر کنار هم نشستند و  همدلی می کنند تا یک محصول مشخصی را بسازند.در خودرو سازی شما با هزار قطعه ساز روبه رو هستید.همان طور که در درس های دانشگاه گفته شده ،شما وقتی با یک نفر در ارتباط هستید یک رابطه دوطرفه دارید.وقتی ۳ نفر می شوند این رابطه ۹ می شود. یعنی ضریب تصاعدی پیدا می کند.در صنعت خودرو سازی با دو هزار قطعه ساز و با دوهزار خدمات پس از فروش در ارتباط هستید که هیچ کدام از آنها تحت کنترل خودروساز نیستند.ولی برای ساختن پهباد  ۱۰۰ نفر هستند زیر یک سقف یک کار واحد انجام می دهند.یعنی در آن جا مشخص است محصولی برای آمریکا را انتخاب کرده نید و می خواهند از این محصول کپی کنید و بسازند. مشخص است که نمی خواهند ۳ هزار دستگاه خودرو بسازند. یعنی می خواهندمثلا یک دستگاه بسازند، اگر خوب شد دومی را بسازید. نه زمان برایشان مطرح است و نه پول . تمام کارکنان نیز با اشتیاق کار می کنند.

* به اقای میرخانی بگویید نوع برخورد شما و تهدید هایتان اصلا به مذاق مردم خوش نمی آید. من به نمایندگی از مردم نسبت به خودرو های داخلی می گویم مردم به خودرو های داخلی بی اعتماد اند، چون فقط دارند گران فروشی می کنند. تا کی باید خودرو بی کیفیت گران بخریم؟

میرخانی رشتی : اگر چنین برداشت شده، من معذرت می خواهم. از همه مردم شریف معذرت می خواهم. بنده قصد جسارت نداشتم عرض می کنم انتظاری که در مردم ایجاد شده، با واقعیت های تلخی که ما به سر می بریم همخوانی ندارد.یعنی نمی توانیم جواب انتظارات را دهیم. انتظارات درست است. غلط نیست و برحق است.ماشین ارزان تر می خواهیم ماشین با کیفیت می خواهیم ماشین مدل روز می خواهیم. این ها همه حق شما مردم است که بخواهید. منتها این ساز و کاری که ما در آن کار می کنیم اجازه پاسخ به این انتظارات را نمی دهد.ما باید این ساز و کار ها را عوض کنیم.

شهریاری: در این گلایه ها را خیلی اوقات در کامنت ها می بینم که می گویند وقتی خودروساز امکان پیشرفت ندارد،  پس بهتر از تعطیل کند و داشتن این صنعتی به نفع کشور نیست.چند وقت پیش دیدم که نوشته بودند، صنعت لوازم خانگی همین شرایط را داشت مردم تعطیلش کردند و حالا مردم دارند جنس با کیفیت استفاده می کنند. اما واقعا این اتفاق افتاد؟ در حالی که حالا تمام این بازار را به خارج از کشور واگذار کرده ایم. درآمد سرانه کاهش پیدا کرد و اشتغال از و توسعه از این صنعت رفت. یعنی باید همین نفت را بفروشیم و  لوازم خانگی وارد کنیم.آیا باید خودرو را هم از این طریق وارد کنیم؟ آیا فکر کردید یک روز که قیمت نفت سقوط کند تکلیف چه می شود؟

میرخانی رشتی: سئوال من هم از کاربران این است، نرخ بیکاری و دزدی چقدر است؟اگر این صنعت تعطیل شود نرخ بیکاری بالا می رود، آن وقت شما امنیت دارید شب از کوچه تان رد شوید؟ شما ظاهر لوکس خودروهای چینی را می بینید، ولی وقتی مثلا گردنبند دخترتان به دلیل فشار فقر و بیکاری از گردن او کشیده می شود را چرا نمی بینید!

شهریاری: کافی است سری به دادگاه ویژه قتل بزنید،آیا این  افراد ذاتا قاتل اند؟نباید صورت مسئله را پاک کرد،بلکه باید مسئله را حل کرد.

میرخانی: سالانه

یک و نیم  دستگاه خودرو وارد کنید، ضرب در ده هزار کنی،می شود ۱۵ هزار میلیارد دلار.این رقم را باید ارز بدهید تا یک و نیم میلیون خودرو وارد شود.آیا این مقدار پول را کشور دارد که واردات انجام بدهد؟ قیمت  نفت از ۱۰۰ دلار به ۴۰ دلار کاهش پیدا کرده است.دولت حقوق کارمندان خودش را ندارد که بدهد. کلی به بانک ها بدهکار است. برای اینکه بتواند  یارانه ها را پرداخت کند،از بانک مرکزی استقراض کرده.حالا به فرض که صنعت خودرو تعطیل شد و ۸۰۰ هزار نفربیکار شدند.این تعداد بیکار را دولت چگونه باید ساماندهی کند؟

*مردم انتظار دارند که دولت تعرفه را بردارد.

شهریاری:تعرفه برداشته شود به هر حال باز هم دولت نیاز دارد ۱۵ میلیارد دلار پول برای واردات داشته باشد؟ باید به زبان خود مردم صحبت کنیم.وقتی که می گویند تعطیلش کن چه اتفاق هایی می افتد؟ خیلی عریان بگویم، تمام این قتل ها و جنایت ها حاصل بیکاری و فقر است.ما چیزی به نام خفت گیری نداشتیم،اما  در چندسال اخیر بوجود آمده شده است.

*چرا با وجود افزایش دستمزد کارمندان و تقریبا افزایش همه عوامل موثر در قیمت خودرو، امسال شاهد هیچ افزایشی در قیمت خودرو نبودیم ؟

میرخانی : چون خودروساز با ضرر می فروشد. سایپا مرتب دارد ضرر می دهد.

شهریاری : این قضیه در هر خودروساز شرایط متفاوتی دارد؛ضرر انباشته شده ایجاد شده است.اگر ما ۱۰ تا ۱۵ سال پیش یک قطعه ساز داشتیم که تولید می کرد، بدهی بانکی نداشت ولی در حال حاضر دارد. بدهی بانکی اضافه می شود و روز به روز در حال بدهکار تر شدن است.صنعت خودرو برعکس آن چیزی که دارند می گویند از حمایت برخودار نیست.شما ببینید به پتروشیمی چقدر تسهیلات دادند و در مقابل به صنعت خودرو چه کمکی شده است.صنعت خودرو با حمایت مردم و  با پیش فروشی که انجام داد، خودش را سر پا نگه داشته ایت.منتها رشد مشکلات را باید در دولت جستجو کرد. ریشه در تفکرات دولتی است. ریشه در دخالت های دولت در بخش های اقتصادی است.

* دولت می گوید،فقط  ۲۰ درصد سهام خودروسازان را در اختیار دارد.چگونه است که این صنعت در اختیار دولت است؟

شهریاری: 20 درصد سهام دارند ولی 100 درصد در مدیریت دخالت دارند.مهم نگاه دولتی است.سهام برای سازمان تامین اجتماعی و سازمان بازنشستگی نیز دولتی است.

* با سلام و خسته نباشید.آیا روی خودرو های ساخت داخل اصلا نظارتی از نظر استاندارد صورت می گیرد؟مثلا بگویند این خودرو به دلیل این موضوع تولید نمی شود؟ من یک اشتباهی کردم بنا به دلیلی یک تیبا صفر خریدم.موقع رانندگی چون ستون چپ بیش از حد جلو قرار گرفته اصلا دید به اطراف ندارم واقعا قبل از تولید انبوه یکی نشسته پشت رل و ببیند رانندگی با این خودرو چقدر سخت است ؟ از وقتی که این خودرو را خریدم سنسور اکسیژن آن مشکل داشت و دور موتور از ۳ بالا نمی رفت . مصرفش سوختش وحشتناک است. الان ۶ ماه است که رفتم نمایندگی در خواست دادم هنوز قطعه از تهران نرسیده است.دیسک و کلاژ هم همان همان روز اول، نمایندگی گفت مرخص است و تعویضش کن.چون جز گارانتی خودرو نیست.آیا ۲۴ میلیون تومان پول کمی است که من دادم؟

*یک خودرو ۲۰۶ تیپ پنج در اسفند ۹۳ تحویل گرفتم. از روز اول دارای ایرات زیادیست. چندبار به نمایندگی مراجعه کردم گفتن ماشین کار کند بعد بیارش. ماشین ۵ هزارتا کار کرده و من به نمایندگی مراجعه کردم با توجه به اینکه من مشکلاتم را گفتم هیچ کدام برطرف نشد در حال حاضر باید چکار کنم؟

*چرا در این خودروسازها را تخته چرا نمی کنند؟

شهریاری

:ما خودمان هم بر این باور هستیم که کیفیت بسیار پایین آمده است. علت پایین امدن کیفیت به دلیل واردات قطعات بی کیفیت است. من معتقدم این کار خیانت است.درست است من به عنوان قطعه ساز دیگر نمی توانم از این بازارببرم.ما از چین هم بدترین محصولات وارد می شود. در این واردات از چین هم متاسفانه رانت فراوان وجود دارد.این رانت هم حاصل مدیریت دولت قبل است که باقی مانده است.صنعت قطعه سازی در دوران آقای غروی درست هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی رشد کرده بودیم.منتها ما را از این قطار پیاده کردند. نذاشتند قطعه ساز پیشرفت کند. مدیران دهه 80 مدیران جسوری بودند. آقایان غروی و ابراهیمی در ایران خودرو ، ویسه  و احمد رفعت در سایپا عالی کار کردند.آنها کاریزمای مناسبی داشتند.به نظر من آن زمان خودروسازی ما برنامه داشت.در همان زمان سمند طراحی شد که در مراحل بعدی می توانست تکامل پیدا کند و می توانست روبه جلو برود.منتها متاسفانه اصلا تغییر کرد. چون دگرگون شد.

*جناب آقای میرخانی روز قیامت چطور می خواهید جواب جان و مال خانواده ها را که به واسطه  اینکه از تولید خودرو بی کیفیت  دفاع کردید،بدهید چرا جان ۸۰ میلیون نفر باید فدای چند نفر شود؟

* میر خانی رشتی مدیر عامل اسبق ایران خودرو در برنامه زنده مناظره در شبکه اول صدا و سیما گفته: تا زمانی که ۴۰ در صد قیمت خودرو مالیات است نباید انتظار کیفیت خودرو و ارزان شدن داشته باشند. آقای میرخانی سوال من از شما این است که آیا ۴۰ درصد را راست گفته اید یا کمتر .چرا هیچ اقدامی در جهت اموزش کمی سازی خودرو با وجود دانشکده خودرو سازی در عمل انجام نمی شود؟

میرخانی : وقتی ساختار غلط است شما می توانید ایراد بگیرید .ما با مشکلات اساسی روبرو هستیم. دو موضوع اینجا اشتباه شده است؛ شما قیمت خودرو را،یعنی قیمت ماشینی که در خیابان راه می رود را حساب می کنید.قیمت خودرو خارجی را قیمت خودرو به دست مصرف کننده نرسیده حساب می کنید.این دوتا باهم متفاوت است.شما در این جا ۱۰ درصد ارزش افزوده می پردازید، پول برای شماره گذاری می دهید .پول بیمه می دهید. این ها هیچ کدام  قیمت خودرو نیست.اما وقتی می گویید پراید ۲۰ میلیون تومان است این ها را شامل می شود.۲تا ۳ میلیون تومان فقط این موارد هستند.بنابراین اگر بخواهید به طور مثال قیمت کارخانه ماشین a را با پراید بسنجید باید توجه کنید قیمت کارخانه ای پراید چند است.قیمت پراید و سمند حداقل ۳ تا ۵ میلیون تومان ارزان تر از قیمتی است که مردم می پردازند.بنابراین مشکل باید کیفیت  باشد. تکنولوژی خودروهای تولیدی برای ۲۰ سال پیش است و ساختارما خودروسازی ما اشکال دارد. مدیران تحمیلی در این صنعت داریم.

برخلاف آن آماری که خیلی ها می گویند که خودروهای تولید داخل به دلیل کیفیت پایین عامل تصادف هستند،اصلا علت اصلی تصادفات  و مرگ و میر ناشی از تصادفات  تقصیر خودرو نیست. از  ۱۶ تا ۱۷ هزار نفر کشته در هر سال، تنها 4 درصد کشته ها مربوط به خودروهای سواری است. پارسال حدود ۴ هزار نفر عابرپیاده کشته شدند که این موضوع اصلا ربطی به خودرو ندارد.  علت عدم رعایت قوانین ترافیکی و راهنمایی رانندگی است. حدود ۴ هزار نفر موتور سیکلت سوار کشته شدند. جمعا حدود ۷۷ درصد کسانی هستند که یا به خاطر نداشتن کلاه ایمنی یا نبستن کمربند ایمنی دچار ضربه مغزی یا شستگی های متعدد شدند.در حال حاضر بزرگترین مشکل نبستن کمربند ایمنی است. یعنی به محضی که اتوبوس تصادف می کند طرف پرتاب می شود.شکستگی های متعدد و ضربه مغزی تنها به دلیل نبستن کمربند است.این ها را باید پلیس کنترل کند. یعنی پلیس باید  به صورت مستمر اعمال مقررات کند نه دو هفته موتور سیکلت ها را بگیرند و سوار کامیون کنند و بعد رها کنند.برنامه های ضربتی پلیس باید به برنامه اعمال مستمر قانون تبدیل شود.وقتی ۷۰ درصد به دلیل ضربه مغزی یا شکستگی که ناشی از نبستن کمبرند ایمنی است. این انتقاد بی ربطی است که می گویند خودروسازان ۱۷ هزار نفر آدم می کشند.در آزمون های ایمنی در دنیا ، سرعت تصادف ماشین  ۴۵ تا ۵۲ کیلومتر است.یعنی یک ماشین با سرعت ۴۵ تا ۵۲ کیلومتر به یک مانع برخورد می کند و ماشین خورد می شود. ماشین را برای این سرعت ایمنی را تست می کند.درحالی که برای سرعت ۱۲۰ کیلومتر تصادف خودرو را نساختند.

شما وقتی با سرعت ۱۲۰ کیلومتر تصادف می کنید، حتما کشته در آن دارید. مخصوصا کمربند نبسته باشید.متاسفانه پلیس در گزارشات که  فرم ها را تیک می زند به علت کمبود  نیروی انسانی و به علت عجله ای که دارد چک نمی کند که کشته شده در تصادف آیا کمربند را بسته بوده یا خیر. یا آیا کیسه هوای خودرو روشن بودیا نه. به طور مثال علی دایی ماشین خارجی داشت.چندی قبل که تصادف کرد از تویوتا شکایت کرد.اما وقتی بررسی کردند دیدند که کیسه هوای خودرو را آف کرده بود که سرش شکست.وقتی شما در این جامعه زندگی می کنید که فرهنگ رانندگی این است که فیلتر هوا  ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان را به جای اینکه عوض کند یک شلنگ باد می گیردو  یک پیش گوشتی هم می گیرد ۳تا ۴  سوراخ  می زند که هوا بکشد و عوض نکند ،شما می خواهید سویچ ایربگ که ۷۰۰ هزار تومان است روشن باشد؟ می دانید علت چیست؟چون  اگر یک تصادف کوچک داشته باشد ایر بگ باز می شود و باید ۷۰۰ هزار تومان از جیب بدهد که دوباره آن را به جای خود برگردانید.

خودرو ساز را مجبور کرده اند که کاتالیز کانورسور بگذارد. ۲ میلیون تومان هزینه کند. از خریدار هم پولش را گرفته اند. این کاتالیز کانورتور را باز می کند و می گذارد کنار.چون اگر پر شود باید ۲ میلیون تومان پول دهد.شما دارید در این فرهنگ رانندگی کار می کنید.من در تلویزیون به سرهنگ رستمی گفتم، من ادعا می کنم شما تمام ماشین های آلمان را به ایران بیاورید، اما پلیس جاده های  ما همان سیستم گذشته باشد. جاده هم جاده ما باشد. راننده ها هم راننده های ایرانی. فکر کنید چه مقدار تصادفات کاهش پیدا می کند؟۲ تا ۳ هزار نفر یا ۲۰ تا ۳۰ درصد؟ حالا برعکس کنیم شما پلیس آلمان را با تمام تجهیزات منتقل کنید با همین ماشین های آشغال با همین فرهنگ رانندگی بد با همین جاده های خراب .آیا ۷۰ درصد تصادفات کم می شود؟ می دانید،چرا این اتفاق نمی افتد؟ چون پلیس بالا سر مردم ایستاده است و  اجازه نمی دهد که ۱۲۰ تا سرعت بروند که تصادف کند.اصلا نمی گذارد تصادفی اتفاق بیافتد که مرگ و میر بالا برود.یعنی اعمال مقررات سختگیرانه توسط پلیس بزرگ ترین عامل پیشگیری از تصادفات است که ما این را نداریم.

طبق گزارش پلیس 1.3 دهم درصد تصادفات عاملش نقص ایران خودرو است. ما خودرو فرسوده داریم. ۳ میلیون خودرو فرسوده سواری داریم.۴۰۰ هزار تا کامیون و تریلی از رده خارج داریم که ترمز ندارد.به آن ها اجازه رانندگی می دهند و یک جوان ۲۰ ساله هم پشت فرمان می نشیند و شاخ به شاخ می شود. شما نباید بگذارید یک کامیون غیر استاندارد و از رده خارج در جاده ها رانندگی کند.۷۴ درصد تصادفات وانت ها، راننده ها مقصر است.علت هم عدم توجه به جلو، سرعت زیاد، انحراف به چپ و خستگی و خواب آلودگی است.فقط می گویند خودروهای ایرانی عامل تصادف هستند، ولی همه داستان را تعریف نمی کنند.من اصلا نمی گویم کیفیت خوب است.من می گویم قیمت نسبت به شرایطی که برای ما تحمیل می شود، گران نیست.وقتی  ۳۰ درصد بهره پول می دهید،مقایسه کنید این شرایط تولید را  با شرکت تویوتا که صفر درصد بهره پول می دهد. مسلما تفاوت قیمت بوجود می آید.کارگر آن شرکت  در سال ۳۷ خودرو تولید می کند. کارگر ما ۸ دستگاه تولید می کند. فاصله ما با دنیا ۳۰ سال است.

  * خودرو ها را گران می فروشند اگر قیمت هارا پایین بیاورند مردم می خرند.  

میرخانی رشتی: قیمتی که خودروسازبا آن خودرو عرضه می کند، باید در تراز نامه ها ثبت شود.خودروساز اگر گران می فروشد، باید سود هم بدهد.درحالی که دارد ضرر می دهد. خودرو تنها صنعتی است که حساب کتابش مشخص است. حسابرس وزارت دارایی می آید  و بررسی می کند و عضو بورس هم است. می توانید از این شرکت به آن شرکت منتقل کنید اما نمی توانیدحساب و کتاب این صنعت را پنهان کنید. خودرو سازها چندسال است که مجبورند اعلام ورشکستگی نکنند در نتیجه زیانشان را به شرکت های جانبی خود می فرستند.

*اگر می خواهید خودروسازی پیشرفت کند بهتر نیست انقدر از آن حمایت نکنید و بگذارید در رقابت بی افتد.

میرخانی رشتی: ما هم  پیشنهاد می کنیم محیط رقابتی شود.

شهریاری

: محیط باید برای رقابت فراهم باشد. نمی شود که با بهره بانکی قطعه وارد شود و بعدبگویند با نمونه خارجی رقابت کن  مفهوم این کار رقابت نیست.

میرخانی رشتی: تا زمانی که محیط کسب و کار رقابتی نشود، نه کیفیت بالا می رود نه قیمت پایین می آید.هیچ اتفاقی نمی افتاد.تمام حرف ما این است که محیط را رقابتی کنیم.من خودروساز اجازه داشته باشم ۱۰ هزارتا کارگر اخراج کنم.الان ده سال به خودروساز  گفته اند که یک نفر هم بیرون نکن.هر دفعه افراد زیادی را اضافه می کنند.

* ظاهرا مبالغی از قیمت خودرو به برخی نهادها یا به شهرداری داده می شود؟

میرخانی رشتی: اصلا اینطور نیست. یک ریال از پول خودرو به هیچ نهادی پرداخت نمی شود و اینها همه شایعه است.

کانال خبری دنده 6 بر روی تلگرام