قطب سوم خودروسازی اجرایی یا غیر ممکن؟

در حالی که تجربه‌های شکست‌خورده گذشته در احداث قطب سوم خودروسازی، اجرای این پروژه در چابهار را با اما و اگرهایی همراه کرده بود، معاون اقتصاد و سرمایه‌گذاری شورای مناطق آزاد می گوید: «به‌زودی کار جانمایی کارخانه خودروسازی در چابهار اجرا و فعالیت ساخت آن آغاز خواهد شد.»

محمد معزالدین در ادامه با اشاره به «برگزاری جلسات مختلف برای اخذ زمین و جذب سرمایه‌گذاران در منطقه» تاکید کرده که «منطقه آزاد چابهار زمینه اجرایی شدن پروژه قطب سوم خودروسازی را دارد.»
گفته های وی در شرایطی است که اوایل تابستان جاری اکبر ترکان، مشاور عالی رئیس‌جمهور از احداث قطب سوم خودروسازی در کشور خبر داد و تاکید کرد که این «قطب» در منطقه آزاد چابهار احداث خواهد شد.
حالا پروژه قطب سوم خودروسازی در چابهار در حالی کلید خورده است که پیش از این اصفهان به عنوان گزینه‌ای برای این «پروژه»، هرگز شاهد اجرایی شدن آن نبود. این بار اما به‌نظر می‌رسد پروژه قطب سوم خودروسازی بر خلاف گذشته سرانجامی خوش داشته باشد، چه آنکه ظاهرا عزم مسوولان برای اجرای آن، جزم‌تر از قبل است اما تعیین زمین برای ساخت سومین خودروسازی بزرگ کشور در حالی از سوی مسوولان منطقه آزاد چابهار در دست پیگیری است که ترکان پیش از این شریک احتمالی قطب سوم را نیسان ژاپن اعلام کرده و از جذب سرمایه‌های بخش خصوصی برای راه‌اندازی این قطب خبر داده بود.
هدف دولت از تشکیل قطب سوم خودروسازی، رقابت‌پذیر کردن خودروسازان فعلی کشور و همچنین رشد صادرات خودرو است، چه آنکه قرار است خودروهایی با قدرت رقابت در بازارهای خارجی از خطوط تولید این «قطب» بیرون بیایند.

زمزمه‌ منتفی شدن احداث قطب سوم خودروسازی در ایران!

: اگرچه اکبر ترکان، معاون رئیس جمهور از راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی ایران در چابهار خبرداده و رایزنی با برخی خارجی‌ها برای احداث آن را نیز آغاز کرده است، اما وزیر صنعت، معدن و تجارت به سرانجام رسیدن این پروژه را تقریبا منتفی شده می‌خواند و می‌گوید که راه‌اندازی آن شدنی نیست، چراکه زمان زیادی می‌طلبد و باید هزینه بسیاری برای آن داد؛ بنابراین به نظر می رسد که همچنان قرار است دو غول خودروسازی ایران یعنی ایران خودرو و سایپا، بدون هیچ رقیبی به کار خود ادامه دهند.

به نقل از مهر، بعد از رفت و آمدهای قطری‌ها به ایران بود که در کنار توافقاتی که در راستای توسعه تجارت ایران با سایر کشورها صورت گرفت، خبری هم از سوی اکبر ترکان، معاون رئیس جمهور و رئیس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد در رسانه ها منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است قطب سوم خودروسازی ایران در چابهار راه اندازی شود.

البته آن روزها و حتی بعد از آن نیز، هیچ گاه جزئیاتی از اینکه این قطب سوم خودروسازی قرار است چگونه شکل گیرد و چه دستاوردهایی برای کشور و به خصوص مصرف کنندگان ایرانی که این روزها چالش های زیادی با موضوع کیفیت خودرو دارند، داشته باشد، منتشر نشد و هنوز هم مشخص نیست که این قطب سوم خودروسازی که قرار بود با مشارکت خارجی ها در ایران راه اندازی شود، در چه مرحله ای است و آیا از کشورهای خودروساز دنیا، سیگنال هایی برای مشارکت با ایران نشان داده شده است یا خیر.

آنگونه که ترکان می‌گوید قرار نیست دولت در راه اندازی این قطب سوم مشارکتی داشته باشد، بلکه قرار است بخش خصوصی خود وارد مذاکره شده و کار را پیش برد، این در حالی است که او می‌گوید که البته از خودروسازان داخلی قرار نیست استفاده شود و بلکه قرار است خارجی ها بیشترین سهم را در راه اندازی این قطب سوم داشته باشند، تا تولیدات رقابتی وارد بازار شده و همین قطب سوم، بتواند شرایط کیفی خودروهای داخلی را نیز بهبود بخشد.

این گفته های ترکان در حالی ابراز می شود که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت به تازگی اعلام کرده است که دولت مصوبه ای برای راه اندازی قطب سوم نداشته و بیشترین بحثی که در این میان مطرح شده، اظهارنظرهای شخصی بوده است، در حالیکه پیش از این ترکان اعلام کرده بود که رئیس جمهور موافق با راه اندازی قطب سوم خودروسازی است و بنابراین وی مامور شده تا شرایط راه اندازی این قطب خودروسازی را در یکی از مناطق آزاد فراهم کند.

نعمت زاده در گفتگویی که به تازگی داشته است، اعلام کرده که دولت راجع به راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی صحبت نکرده و البته تصمیمی هم نگرفته است. بلکه مسئولان مختلف، صحبت‌هایی کرده‌اند و علاقمندند امکاناتی ایجاد کنند که در کشور این برنامه‌ها تحقق پیدا کند.

به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، تهران یکی از مراکز تولید خودرو کشور است. طی این چند سال سعی شد بخشی از آن به خصوص قطعه‌سازی‌ها را به شهرستان‌ها منتقل کنیم، ولی ببینید چند سال طول کشیده است و تازه کار به اینجا رسیده است. این موضوع چیزی نیست که ما با یک سخنرانی، یا با یک پروتکل شروع به اجرا کنیم که مثلاً فلان منطقه آزاد قطب سوم خودروسازی شود.

وی گفته است در یکی از دوره‌ هایی که وزیر بودم در روزنامه‌ای خواندم که یک خودروسازی بزرگ دارد در کشور به وجود می‌آید. من گفتم این چه خودروسازی بزرگی است که ما بی‌اطلاع هستیم. خلاصه رسیدگی کردیم، دیدیم بله، یک گروهی رفته‌اند با یک بانک تفاهم کرده‌اند که خودروسازی راه بیندازند. بالاخره اطلاعات را آوردند. ما همان زمان فهمیدیم که این پروژه موفق نخواهد بود. خب چند سالی هم تلاش کردند و خودرویی به نام سیناد به بازار دادند. پول بانک را از بین بردند. پول سرمایه‌گذار هم از بین رفت و آخر هم پروژه موفق نشد.

این عضو کابینه یازدهم می گوید ما آرزو داریم قطب سوم و پنجمی هم به وجود بیاید ولی به این سادگی‌ها به نظرم شدنی نیست. ما باید طبق همان سیاست‌هایی که از سال‌های قبل هم  در زمینه خودرو برنامه‌ریزی شده، پیش برویم. اخیراً در شورای سیاستگذاری خودرو، بعد از مطالعات شاید یک‌ساله، تصویب کردیم که  در سال 1404 به مرز تولید سه میلیون خودرو در سال برسیم.

به این ترتیب به نظر می رسد برنامه راه اندازی قطب سوم خودروسازی در کشور منتفی است و دولت برنامه خاصی ندارد که در آن، همه بخش های مرتبط به نوعی دست در دست هم داده و خودروسازی در ایران را از وضعیت فعلی خارج کنند، بلکه این تنها یک ایده یا یک آرزو است که شاید هم عملیاتی شود.