چند ساعت با ب ام و سری هفت نسل اول 733i

 

ملاقات با افسر آلمانی

 

کمپانی ب ام و در دهه هفتاد میلادی سال های سرنوشت سازی را سپری میکرد.در آن سالها مدیران ب ام و توانستند به وسیله تعریف کلاس های جدید سه، پنج و هفت به جای اتاق های قدیمی که در سگمنت های مختلف تولید میشدند و به لطف فروش بسیار خوب سری نیو کلاس (شامل مدل جاودانی 2002) و موفقیت های فراوان در عرصه مسابقات اتومبیل رانی،شرایط مالی کمپانی را متحول سازند.در این میان کشور ما نیز با واردات شمار قابل توجهی از محصولات این کمپانی آلمانی،نقشی پر رنگ در سرعت گرفتن روند بهبود وضعیت مالی برند خوش نام ب ام و ایفا کرد. در دهه 70 تقریبا تمام محصولات ب ام و به ایران راه یافتند،هرچند اکثر مدل های وارداتی از قوای محرکه ضعیف و کمبود امکانات رنج میبردند اما شمار اندکی از نمایندگان اصیل کمپانی باواریایی مجهز به موتورهای 6 سیلندر و امکانات رفاهی کامل به صورت شخصی به کشورمان وارد شدند. پس از گذشت نزدیک به چهار دهه میتوان با کمی خوش شانسی نمونه های باقی مانده از چنین خودروهایی را یافت که هنوز هم حرف های زیادی برای گفتن دارند.ب ام و سری هفت نسل اول یکی از همین خودروهای های تاریخ ساز است که در این شماره به بررسی آن میپردازیم.

 

طراحی

ب ام و سری هفت برای اولین بار در سال 1977 میلادی برای رقابت با مرسدس S کلاس و سایر خودروهای لوکس اروپایی و آمریکایی به بازار عرضه شد،تا قبل از آن ، ب ام و خودروهای سایز بزرگی همچون 3.0s را در کلاس مرسدس S، تولید میکرد که از فروش قابل قبولی نیز در بازارهای هدف برخوردار بود اما عرضه سری هفت با طیف گسترده تری از امکانات و قوای محرکه مختلف، گام بلندی در راستای تثبیت جایگاه ب ام و به عنوان خودروسازی لوکس به شمار می آمد.طراحی کلی خودرو داری شباهت های متعددی به نسل اول ب ام و سری 5 (با کد اتاق E12) است،در نمای جلو مشخص ترین تفاوت، ارتفاع بیشتر سبیل معروف ب ام و نسبت به سری 5 است،کشیدگی بخش های چپ و راست جلوپنجره تا حد زیادی عرض زیاد خودرو را پنهان می کند،فرم درپوش موتور نیز که کاملا با سری 5 متفاوت است در کنار ابعاد محفظه صندوق عقب که به شکل قابل توجهی حجیم است، یکی از راه های تشخیص این دو خودرو از یکدیگر به حساب می آید،خطوط محکم و افقی متعدد در نمای جانبی، تاحدودی حس استحکامی که همواره در مرسدس S کلاس دیده میشود را به بیننده القا می کنند،اما چیدمان چراغ های عقب،محل قرار گیری پلاک و خروجی دوبل اگزوز بیش از هر چیز ویژگی های اسپرت سری 3 را در ذهن تداعی میکند و توانایی های حرکتی این افسره ورزیده آلمانی را به رخ بیننده میکشد.

در فضای درون کابین بیش از هر چیز شاهد تلفیق طراحی خاص و حساب شده یک خودرو آلمانی با ویژگی های مورد پسند جامعه آمریکا در دهه 70 هستید، کلید ها ونشانگر ها همگی در نقاط قابل پیش بینی و با توجه به نیازهای راننده کار گذاشته شده اند اما طراحی داشبورد، عرض زیاد خودرو و نحوه قرار گرفتن سر نشینان بر روی صندلی های پهن پیکر ناخود آگاه احساسی نظیر نشستن درون یک کادیلاک دهه 70 را در ذهن سرنشینان تداعی میکند.نکته قابل توجه کیفیت فوق العاده مطلوب پوشش پلاستیکی داشبورد دکمه های مربوط به تنظیمات برقی صندلی ها، آینه های جانبی و کیفیت پوشش درونی درب ها بود که پس از گذشت نزدیک به 35 سال از عمر خودرو همچنان کیفیت و ظاهر اولیه خود را حفظ کرده بودند.این مسئله در مقایسه با خودروهای مدرن که در بهترین حالت پس از گذشت ده سال با افت واضح کیفی روبرو میشوند باعث میشد که مالک به داشتن چنین خودرویی افتخار کند.

مشخصات فنی

ب ام و سری هفت نسل اول که با کد اتاق E23 شناخته میشد تنها با خانواده پیشرانه های شش سیلندر خطی بلوک بزرگ موسوم به M30 در بازار های مختلف به فروش میرسید.از آنجا که اولین نسل سری هفت برای رقابت مستقیم با مرسدس بنز کلاس S دهه هفتاد (با کد اتاق W116) به میدان آمده بود پیشرانه های مورد استفاده در این خودرو نیز بر اساس مشخصات پیشرانه های مختلف مرسدس بنز تدارک دیده شده بودند. برای مثال ب ام و 728 با موتور شش سیلندر خطی 2.8 لیتری در برابر مرسدس بنز 280 S قرار میگرفت و 733i (مجهز به سیستم تزریق سوخت انژکتوری) در کنار 735i با حجم موتور 3.3 و 3.5 لیتر مرسدس 350 S را هدف قرار میدادند.

 

البته این مدل ها تنها بخش کوچکی از طیف گسترده تولیدات E23 بودند چرا که در حد فاصل سال های 1977 تا 1986 که این خودرو بر روی خط تولید قرار داشت انواع بسیار گوناگونی از سری پیشرانه های M30 با حجم 2.5 تا 3.5 لیتر قدرت بخش اولین نسل سری هفت بودند. در این میان پیشرانه 2.5 لیتری کاربراتوری 725 که تنها از سال 1977 تا 1979 به عنوان مدل ویژه نیروهای دولتی تولید میشد با قدرت 148 اسب بخار ضعیف ترین و محصول بازنگری شده بخش M POWER یعنی پیشرانه معروف M88 که بر اساس ورژن های مسابقه ای M30 تولید شده بود با 282 اسب بخار قدرت قوی ترین موتوری بود که در سال های پایانی تولید بر روی 745i  ساخت کشور آفریقای جنوبی نصب میشد.سایر مدل های 745i با پیشرانه 3.2 و 3.5 لیتر توربوشارژ M30 عرضه میشدند و قدرتی معادل 252 اسب بخار را در اختیار سرنشینان یکی از سریع ترین سدان های لوکس دنیا قرار میدادند.و مدل های 733i  و 732i نیز با قدرت 197 و 196 اسب بخار حدفاصل مدل 728i و 730 (هر دو 184 با قدرت اسب بخار) و 735i با 218 اسب قدرت قرار میگرفتند.البته مدل های سفارش کشورهای آمریکای شمالی به دلیل قوانین سخت گیرانه زیست محیطی و بهره منده از سامانه های مختلف کاهش آلایندگی ، اندکی از مدل های اروپایی ضعیف تر بودند.

 

 

 

 

 

تجهیزات رفاهی و ایمنی

 

ب ام و بالاترین سطح تجهیزات و تکنولوژی های ممکن را در اولین نسل سری هفت به کاربسته بود تا بتواند از تمامی جهات بالاتر از رقبا در بازار فروش ظاهر شود.در زمینه ایمنی همین بس که در کنار سیستم ترمز ABS مکانیکی ، سامانه کروز کنترل و حتی ایربگ راننده نیز در برخی از مدل ها وجود داشتند، سانروف برقی در دو ورژن معمولی و شیشه ای به صورت سفارشی نصب میشد اما سامانه تهویه مطبوع ، فرمان هیدرولیک، شیشه بالابر و آینه ها برقی و همینطور تنظیمات صندلی برقی تقریبا در تمامی مدل ها به شکل استاندارد وجود دارند.

سیستم سنجش میزان مصرف سوخت نیز به صورت مکانیکی (عقربه ای) در پایین نشانگر دور سنج موتور تعبیه شده است. برای بازار آمریکا نمونه بسیار کاملی از 735i با کد L7 عرضه میشد که علاوه بر تجهیزات ذکر شده به ایربگ سمت شاگرد و پوشش مخصوص داشبورد (به جای تریم چوبی) مجهز بود.همچنین مدل های سفارش آمریکا همچون سایر تولیدات ب ام و در آن سال ها از سپر های بلندتر با قابلیت جذب ضربه برخوردار بودند که در کشور ما اصلاحا با نام سپر آمریکایی شناخته میشوند.آنطور که از شواهد پیداست ب ام و برای سازمان های دولتی ، نمونه های سفارشی از E23 را به صورت ضد گلوله نیز تولید کرده است، که این مدل ها علاوه بر وزن بیشتر (به دلیل اضافه شدن صفحات محافظ) به سیستم های ارتباطی سرنشین عقب با راننده یا آنتن مخصوص ارتباطات بیسیم نیز مجهز هستند.

 

 

آزمایش رانندگی

خودرو مورد آزمایش از نمونه های اولیه تولید سری 733i  در سال 1977 بود که با کارکرد نزدیک به 170 هزار کیلومتر در طول عمر 35 ساله خود از نمونه های کم کارکرد و ارزنده e23 در داخل کشور به حساب می آید اما متاسفانه سیستم سوخت رسانی انژکتوری اصلی خودرو به دلیل عدم شناخت کامل مکانیک ها از این چگونگی تعمیرات این سیستم به نمونه کاربراتوری تبدل شده بود . این مشکل برای شمار قابل توجهی از خودروهای انژکتوری نسل اول از جمله ب ام و ها ، مرسدس بنز ها و کادیلاک های انژکتوری شایع است که در واقع از ضعف دانش فنی بین مکانیک های تجربی کشور ناشی میشود که سال هاست با سیستم های کاربراتوری خو گرفته اند. پس از باز کردن درب سنگین و باوقار که یکبار دیگر بر اصالت آلمانی خودرو تاکید میکند تعداد زیاد کلید های قرار گرفته بر روی داشبود جلب توجه میکند،ب ام و در این خودرو از اولین نسل سیستم های عیب یاب کامپیوتری استفاده کرده است که شامل چراغ های متعدد عیب یابی در سمت چپ فرمان میشود، جالب است بدانید نرم افزار های مربوط به دیاگ این خودرو نیز همچنان در مراکز معتبر تعمیر و نگهداری محصولات ب ام و وجود دارد.

طراحی و نحوه چیدمان اجزای درون کابین و پشت آمپر چشم نواز است و از آنجا که هر کلید تنها یک وظیفه بر عهده دارد،آشنا شدن با تمامی آنها کمتر از 5 دقیقه زمان میبرد،علیرغم اینکه اولین نسل سری هفت با گیربکس های دستی 4 و 5 سرعته نیز عرضه میشده است. اکثر مدل های راه یافته  به بازار ایران مجهز به گیربکس های 3 سرعته خودکار هستند ونمونه مورد آزمایش نیز از این قاعده مستثنی نبود. با قرار دادن دنده در حالت D حرکت را آغاز می نماییم،موتورهای 6 سیلندر خطی ب ام و به بالانس فوق العاده و نرمی خاص مشهور هستند اما گیربکس خودکار مانع بزرگی برای استفاده از تمام قدرت موتور و لذت بردن از شتاب گیری اولیه به حساب می آید،با فشردن پدال گاز خودرو سنگین وزن 2 تنی به نرمی و با شتابی پیوسته و قانع کننده سرعت میگرفت و نزدیک به 279 نیوتن متر گشتاور ، سرنشینان را در صندلی های لوکس و بزرگ چرمی به عقب میراند.ترمز های دیسکی (در چهارچرخ) نیز مجهز به اولین نسل سیستم های ABS،شاید قابل مقایسه با ترمزهای خارق العاده خودروهای امروزی نباشند اما در مجموع از عملکرد خوب وقدرتمندی برخوردارند. از آنجا که خودرو مورد آزمایش مجهز به رینگ های سایز بزرگ ب ام و های مدل بالاتر بود، هندلینگ خودرو اندکی با شرایط استاندارد فاصله داشت. اما با این وجود سیستم تعلیق به شکلی فوق العاده از پس جذب ضربات بر می آمد و نوسانات حاصل از سرعت گیرهای متعدد و غول پیکر خیابان را خنثی میکرد.در هنگام تغییر جهت های ناگهانی یا دور زدن با سرعت بالا، انتقال وزن زیاد خودرو و میزان حرکت بدنه در خلاف جهت پیچ (Body roll) محسوس بود،اما هیچ احساسی مبنی بر عدم چسبندگی چرخ ها یا تمایل خودرو به انحراف از مسیر حرکت به راننده منتقل نمیشد.نکته قابل توجه در مورد توانایی های پیشرانه ، شتاب گیری های بسیار مناسب خودرو سنگین وزن در سرعت های میانی بود که سبقت گرفتن از خودروهای جدید را برای این آلمانی خوش اندام تبدیل به عادتی همیشگی نموده بود.به گفته مالک خودرو توان 197 اسب بخاری خودرو (درصورت بهره مندی از سیستم تزریق سوخت انژکتوری) تجربه رانندگی با سرعت های فراتر از 200 کیلومتر در ساعت را بارها ممکن کرده بود که با توجه به سن و سال این پیرمرد کلاسیک و لوکس تحسین برانگیز است.

 

هزینه های نگهداری

لوازم فنی ب ام و e23 همچون سایر مدل های کلاسیک ب ام و همچنان در بازارهای داخلی وجود دارد.علت اصلی این امر اشتراکات فراوان بین اجزای فنی محصولات ب ام و است برای مثال موتور های خانواده m30 تا سال 1993 بر روی سومین نسل از سری پنج (e34) نصب میشدند و بنابراین حتی قطعات مربوط به سیستم های انژکتوری این خودروها در لوازم فروشی های ب ام و درون کشور و در کشورهای همسایه موجود است . اما به دلیل تعداد کم ورود خانواده e23 به کشور ، قطعات بدنه و به خصوص موارد تزیینی همچون مجموعه چراغ و راهنماهای جلو و عقب و مجموعه جلوپنجره بسیار کم یاب است. هرچند چنین اجزایی نیز اغلب بر روی مدل های سند اوراقی که در واقع تحت مالکیت ارگان های دولتی قرار داشتند یافت میشود اما به هرحال نمونه های نو این قطعات قیمت بسیار بالایی دارند.

مصرف سوخت خانواده e23 نیز به دلیل وزن بالای خودرو و تکنولوژی سوخت رسانی قدیمی چندان کم نیست و محدوده ای بین 12 تا 17 لیتر در یکصد کیلومتر را در برمیگیرد اما سواری ، نرمی قدرت موتور و به طور کلی قابلیت های حرکتی این خودرو چندان تفاوتی با نیسان ماکسیما ندارد در حالی که قیمت نمونه های سالم ب ام و های e23 در کشور ما در محدود بین 20 میلیون تا حدود 50 میلیون (برای نمونه های بسیار کم کارکرد 745i) قرار میگیرد.آخرین نکته آنکه ب ام و e23 تنها نسلی از سری هفت محسوب میشود که به شکل استیشن (تورینگ) نیز تولید شده است.در پایان از همکاری صمیمانه مالک خودرو جناب آقای آرمین نصیر بیگ تشکر میکنیم.

 

 

 

این مطلب در هفته نامه خودرو امروز به چاپ رسیده است.