۸۰۰۰ سال پیش، انسان‌ها به اعماق غار تاریک فرانسوی رفتند؛ اما چگونه؟
جهان ما مملو از نقاط جذاب، خطرناک و زیبا در اعماق آرام پوسته زمین است؛ کاوش در یک غار به معنای مواجهه با هیبت در دنیایی آرام و تقریباً بیگانه، به دور از هیاهو و شلوغی دنیای بالای زمین است.
به گزارش دنده6 : یکی از دیدنی‌ترین غارهای شناخته شده در جهان، غار «سنت مارسل» در فرانسه است. محوطه ورودی برای هزاران سال توسط انسان‌ها اشغال شده است که قدمت آن به دوران پارینه سنگی میانه باز می‌گردد. این غار حداقل ۶۴ کیلومتر امتداد دارد، یک حفره پیچ خورده و پیچیده که از پوسته زمین حفر شده است
به دلیل تاریخ طولانی سکونت در آن، این منطقه مورد توجه مردم شناسان است. اکنون دانشمندان به رهبری ژان ژاک دلانوی ژئومورفولوژیست از مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS) به یک کشف بزرگ از این غار دست پیدا کردند.
آنها در اعماق غار، در مسیری خطرناک از جمله گودال‌های عمیق، استالاگمیت‌های شکسته‌ای را در بیش از ۱.۵ کیلومتر گذشته از ورودی پیدا کرده‌اند که حاکی از حضور انسان در حدود ۸۰۰۰ سال پیش است.
حتی با استانداردهای امروزی، که شامل تجهیزات ایمنی پیچیده و روشنایی است، گودال‌های موجود در مسیر، خطرناک تلقی می‌شوند و این سؤال را ایجاد می‌کند: چگونه انسان‌های باستانی به این سایت دسترسی پیدا کردند و دوباره از آن خارج شدند؟
ژان ژاک دلانوی در این خصوص به هفته‌نامه علمی مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا می‌گوید:«این کشف و این واقعیت که سازه‌ها حدود 8000 سال قدمت دارند استثنایی است. “این مسئله دانش غارنشینان در دوره ماقبل تاریخ، توانایی آنها در کاوش و عبور از شفت‌ها و تسلط آنها در نورپردازی را مطرح می‌کند.”»
بخشی از کف غار با دسته‌ای از صخره‌های شکسته به نام اسپلئوتم‌ها پر شده‌است. اینها نهشته‌های معدنی هستند که توسط آب‌های زیرزمینی در غارها، مانند استالاگمیت‌ها و استالاکتیت‌ها تشکیل شده‌اند.
غیر معمول نیست که غارهای شناخته شده دارای صخره‌های شکسته باشند. در اواخر قرن نوزدهم برای کاوشگران و گردشگران غار، این کار انجام شده بود که تکه‌هایی از سنگ را به عنوان سوغاتی بشکنند یا آثاری را بر روی دیواره‌های غار به یادگار بگذارند. فرض بر این بود که غارهای شکسته در سنت مارسل کار چنین گردشگرانی بوده است.
اما دلانوی و همکارانش آثار باستانی حضور انسان را در غارهای دیگر نیز پیدا کرده‌اند که این پرسش‌ها را در مورد اینکه دقیقاً چه زمانی صخره‌های سنت مارسل محل سکونت قرار گرفته‌اند را ایجاد کرده است.
خوشبختانه، با سنگ‌ها، راه‌هایی وجود دارد که می‌توانیم به آن پی ببریم، و این همان کاری است که محققان تصمیم گرفتند انجام دهند. اسپلئوتم ها از یک تعامل طولانی و مداوم با آب تشکیل می شوند. شما می توانید یک استالاگمیت را از ریشه جدا کنید، اما اگر آب به جریان و رسوب مواد معدنی ادامه دهد، آن استالاگمیت دوباره رشد می‌کند.
محققان رشد مجدد روی سازندهای شکسته را بررسی کردند، اما این همه ماجرا نیست. آنها همچنین نسبت‌های اورانیوم و توریم را در غارها تجزیه و تحلیل کردند، تکنیکی که به نام تاریخ‌گذاری اورانیوم-توریم شناخته می‌شود. این کار به این دلیل انجام می‌شود که اورانیوم محلول در آب است، اما یکی از محصولات تجزیه آن، توریم، محصول فروپاشی اورانیوم پس از رسوب ماده معدنی است.
از آنجایی که سرعت تجزیه اورانیوم به توریم ثابت و شناخته شده است، دانشمندان می‌توانند مقدار هر یک از آنها را در نمونه بررسی کنند تا مشخص کنند چه مدت از زمان تشکیل ماده معدنی گذشته است. با استفاده از این تکنیک‌ها، محققان دریافتند که غارنوردها بیشتر بین 125000 تا 70000 سال پیش شکل گرفته‌اند.
این تیم دریافتند که اولین تکه شکسته برای حدود 10000 سال پیش بوده است. آخرین مورد مربوط به حدود 3000 سال پیش است. اما سرنخ دیگری وجود داشت. به نظر می رسد تعداد زیادی از قطعات شکسته عمدا قرار داده شده اند و ساختاری را در محفظه ایجاد کرده اند. محققان دریافتند این ساختار حدود 8000 سال پیش ایجاد شده است.
محققان نتیجه می‌گیرند که در این مورد شکی نیست که انسان‌ها اینجا بودند، خیلی قبل از اینکه فکر کنیم می‌توانستند باشند، به نحوی در گذرگاه تاریک و خطرناک حرکت می‌کردند و برای ساختن چیزی، صخره‌ها را شکستند. نحوه انجام آنها برای کارهای آینده است. رسوبات دوده بر روی دیوارهای اتاقک نیز می‌تواند یک سرنخ باشد، اگر آنها همزمان با ساخت و ساز قرار می‌گرفتند.
