از عرش تا فرش دوگانه‌سوزها

خودروهای دوگانه‌سوز که روزگاری قرار بود جاده‌ها و خیابان‌های کشور را پر کنند، مدت‌هاست روندی نزولی را در تولید به خود گرفته و دیگر مانند یک دهه پیش، مورد استقبال مشتریان قرار نمی‌گیرند.بنابر آمار منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، طی سال گذشته تنها ۱۰۲ هزار و ۵۳۳ دستگاه خودرو دوگانه‌سوز در کشور به تولید رسیده که در مقایسه با سال ۹۵، از کاهش ۲۱ درصدی تیراژ این محصولات حکایت دارد.

دوگانه‌سوزها در یک دهه پیش

اگر به یک دهه پیش برگردیم و آمار تولید خودروسازان داخلی را مرور کنیم، متوجه خواهیم شد در آن دوران، دوگانه‌سوزها بخش قابل‌توجهی از تولید را به خود اختصاص داده بودند. شرایط به شکلی بود که به جز برخی خودروهای تحت لیسانس، خودروسازان به‌نوعی مجبور بودند سایر محصولاتشان را به‌صورت دوگانه‌سوز تولید کنند و این جبر از وزارت صنایع و معادن بر آنها مستولی شده بود. سهمیه‌بندی بنزین در تابستان ۸۶، وزارت صنایع و معادن را به فکر انداخت تا با حرکتی انقلابی، تمام خودروهای داخلی به‌صورت دوگانه‌سوز تولید شوند. توجیه مسوولان وزارت صنایع این بود که چون کشور دارای ذخایر عظیم گازی است، پس گاز می‌تواند به‌عنوان سوخت کمکی در خودروها به‌کار گرفته شده و از این راه، در مصرف بنزین صرفه‌جویی شود.

مشتریان شوک‌زده

در نهایت با دستور مستقیم وزارت صنایع، خودروسازان بخش اعظم تولیدات خود را به دوگانه‌سوزها اختصاص دادند و اتفاقا مشتریان شوک‌زده از سهمیه‌بندی بنزین نیز استقبال زیادی از آنها به عمل آوردند. این در حالی بود که رفته‌رفته مشکلات زیرساختی و فنی نمایان شد و خودروهای دوگانه‌سوز در مسیر سقوط قرار گرفتند. یکی از اصلی‌ترین مشکلات و چالش‌های مربوط به دوگانه‌سوزها، کمبود جایگاه‌های سوختگیری بود؛ به‌نحوی‌که صف‌های طویل جایگاه‌های سی‌ان‌جی، به تصویری تکراری برای مردم تبدیل شده بود. در واقع کمبود جایگاه‌های سوخت گاز (سی‌ان‌جی) به حدی بود که مردم مجبور بودند مدت زمانی طولانی را برای سوخت‌گیری صرف کنند و این موضوع مشکلات خاص خود را به‌دنبال داشت.

مشکلات فنی دوگانه‌سوزها

جدای از این مساله، بروز مشکلات فنی در دوگانه‌سوزها (به‌خصوص خودروهایی که به‌صورت کارگاهی از پایه بنزین به دوگانه‌سوز تغییر وضعیت داده بودند)، دیگر چالش بزرگ این خودروها بود که دردسرهای زیادی را نصیب مشتریان کرد. از خاموش کردن خودرو در سربالایی گرفته تا خرابی سیلندرها، همه‌و‌همه ‌سبب شدند تصویری ناخوشایند از دوگانه‌سوزها در ذهن مشتریان نقش ببندد.بروز این مشکلات در کنار ضعف زیرساختی و همچنین رفع تدریجی فشار دولت بر خودروسازان، سبب شد از تیراژ دوگانه‌سوزها کاسته شود. شرایط به شکلی پیش رفت که خودروهای دوگانه‌سوز از دوران اوج خود فاصله گرفته و از عرش به فرش رسیدند. حالا نیز طبق آخرین آمار منتشره، تیراژ دوگانه‌سوزها طی سال ۹۶ و در مقایسه با ۹۵، حدود ۲۱ درصد کاهش پیدا کرده و حتی تولید برخی مدل‌ها نیز تقریبا متوقف شده است.

توقف تولید پراید دوگانه‌سوز

طبق آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، پراید دوگانه‌سوز تنها ۵۰‌دستگاه تیراژ طی سال گذشته داشته و این نشان می‌دهد سایپایی‌ها عملا قید این محصول را زده‌اند. در بین دیگر خودروهای دوگانه‌سوز، پژو ۴۰۵ تنها ۳۴ هزار و ۳۵۷ دستگاه تیراژ داشته که نشان می‌دهد نسبت به سال ۹۵ حدود ۴۳ درصد کاهش تولید را تجربه کرده است. تولید پژو ۴۰۵ دوگانه‌سوز در سایت تهران ایران‌خودرو متوقف شده و این محصول تنها در سایت خراسان به تولید می‌رسد.

کاهش تولید پژو ۴۰۵ دوگانه‌سوز در حالی است که مدل دوگانه‌سوز پژوپارس حدود یک درصد افزایش تیراژ داشته است. بنابر آمار اعلامی، طی سال ۹۶ در مجموع ۱۱ هزار و ۹۸۵ دستگاه پژو پارس تولید شده که سایت‌های مرکزی و سمنان ایران‌خودرو میزبان آنها بوده‌اند. دیگر محصول دوگانه‌سوز ایران‌خودرو یعنی سمند نیز ۴۲ هزار و ۵۱۵ دستگاه تیراژ طی سال ۹۶ داشته که نشان می‌دهد در مقایسه با سال ۹۵، بیش از ۱۶ درصد افزایش تولید داشته است.

سمند دوگانه‌سوز در حال‌حاضر تنها در سایت تبریز ایران‌خودرو به تولید می‌رسد.اما نگاهی هم به آمار تولید تیبای دوگانه‌سوز بیندازیم. این محصول که در سایت کاشان سایپا به تولید می‌رسد، ۱۳ هزار و ۶۲۶ دستگاه تیراژ طی سال ۹۶ داشته است که این آمار از رشد ۷۴ درصدی تیبای دوگانه‌‌‌سوز نسبت به سال ۹۵ حکایت دارد. گفته می‌شود قرار است تیبا جای خالی پراید را در آینده پر کند، از همین رو تیراژ تیباهای دوگانه‌سوز نیز طی سال گذشته افزایش چشمگیری را تجربه کرده است.