اگر تسمه تایم پاره شود…

نریمان اصغریان – برخی افراد معمولا به خاطر صرفه جویی در هزینه ها برخی سرویس های دوره ای خودرو را نادیده می گیرند ‏یا به تاخیر می اندازند. این قبیل افراد از عواقب سنگین کار خود بی اطلاع هستند و نمی دانند که ‏خودروهایی که سرویس های آنها نادیده گرفته شده پس از مدتی خرابی های زیادی به صاحب خود تحمیل ‏می کنند. حتی اگر خوش شانس باشید و آسیب جدی به خودروی شما وارد نشود حداقل ضرری که متحمل ‏خواهید شد این است که عمر خودروهای بسیار کمتر از حد نرمال خواهد بود و زودتر مجبور به عوض کردن ‏آن خواهید شد.‏

قیمت روز تمامی خودروهای موجود در بازار ( کلیک کنید)

اکثر خودروهای امروزی از تسمه تایم لاستیکی برای به گردش در آوردن میل سوپاپ (ها) و واتر پمپ ‏استفاده می کنند. در گذشته خودروها به جای تسمه از زنجیر استفاده می کردند که جز در مواقعی که آسیب ‏جدی به موتور وارد نشده بود نیازی به سرویس نداشتند ولی تسمه تایم در فواصل زمانی معینی نیاز به ‏تعویض دارد. البته هنوز در بعضی خودروها مانند مزدا 3 و ماکسیما زنجیر تایم به جای تسمه استفاده می ‏شود. بنابراین در صورتی که تسمه تایم پاره شود دو حالت پیش می آید: ‏

1 – اگر موتور خودرو از نوع ‏Interference ‎‏ (تداخلی) باشد پس از بریدن تسمه پیستون به سوپاپ ‏برخورد کرده و آسیب جدی به موتور وارد می کند.‏

‏2 – اگر موتور خودرو از نوع ‏Non-Inteference‏ (غیر-تداخلی) باشد پس از بریدن تسمه پیستون به ‏سوپاپ برخورد نمی کند زیرا این نوع موتورها طوری طراحی شده اند که پیستون وارد قلمرو باز شدن سوپاپ ‏ها نمی شود.‏

اکثر موتورها از نوعاول هستند زیرا در نوع دوم دست طراح برای بالا بردن نسبت تراکم موتور بسته است.‏

در حالت کلی اکثر خودروسازان زمان تعویض تسمه تایم را هر 160 هزار کیلومتر اعلام کرده اند ولی نکته ‏مهمی که اغلب به آن توجه نمی شود این است که رانندگی در شرایط سخت این زمان را به نصف کاهش ‏می دهد. به عنوان مثال اگر استفاده شما از خودرو به نحوی است که با دور موتور بالا زیاد رانندگی می کنید ‏یا معکوس های پیاپی و سنگین به موتور تحمیل می کنید یا در ترافیک سنگین رفت و آمد دارید باید زمان ‏اعلام شده برای تعویض تسمه را کاهش دهید در غیر اینصورت در صورت بریدن تسمه هزینه گزاف تعمیر ‏موتور بر عهده شماست.‏

بنابراین پیشگیری بهتر از درمان است. برای اینکه از وضعیت تسمه تایم و سلامت آن مطمئن باشید قبل از ‏هر چیز لازم است که هنگام تعویض تسمه حتما کیلومتر کارکرد خودرو و تاریخ تعویض تسمه را یادداشت ‏کنید تا در صورت لزوم در اطلاع باشید که چند کیلومتر یا چند سال از زمان تعویض گذشته است. در صورتی ‏که این کار را نکرده اید ولی احساس می کنید زمان خیلی زیادی از تعویض نگذشته است بهتر است خودرو ‏خود را پیش افراد اهل فن ببرید تا وضعیت تسمه را برای شما بررسی کنند. علائم شایع خرابی تسمه ‏پوسیدگی، ترک خوردگی، ساییدگی و از بین رفتن دندانه ها هستند. ‏

علاوه بر علائم ظاهری برخی علائم دیگر نیز ممکن است اتفاق بیفتد که نشانه خراب بودن تسمه تایم یا ‏تنظیم نبودن تایم خودرو است. علائمی از قبیل بد استارت خوردن موتور، لرزش بیش از اندازه موتور هنگام ‏کارکرد در دور آرام، سر و صدای اضافی از قسمت نزدیک قاب تسمه تایم، افزایش مصرف سوخت و کاهش ‏محسوس شتاب و قدرت موتور. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در اسرع وقت تسمه را عوض ‏کنید یا حداقل مطمئن شوید که ایرادهای فوق مربوط به تسمه تایم یا تایمینگ موتور نیست؛ شاید هزینه ‏تعویض تسمه مقداری گران باشد ولی بسیار کمتر از هزینه تعمیر موتور خواهد بود! ‏

در صورتی که خودروی شما نیاز به تعویض تسمه تایم پیدا کرد برای انجام این کار فقط نزد افراد با تجربه و ‏مطمئن بروید زیرا هنگام تعویض تسمه، تایم موتور باید مجددا از نو تنظیم شود و تسمه باید در جهت مناسب ‏روی پولی میل سوپاپ قرار گیرد و سفتی تسمه باید در حد استاندارد (مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو) ‏باشد تا میزان کشش تسمه از حد مجاز بیشتر و کمتر نشود. در صورت رعایت نکردن هر کدام از موارد فوق ‏توسط افراد آماتور خطر بزرگی موتور خودروی شما را تهدید خواهد کرد.‏

بهتر است هر بار که تسمه تعویض می شود وضعیت واتر پمپ نیز بررسی شود زیرا واتر پمپ توسط تسمه ‏چرخانده می شود و در صورتی که خراب باشد ریسک بریدن تسمه وجود دارد. همچنین تمام قسمتهایی که ‏توسط تسمه به حرکت در می آیند یا تسمه آنها را به حرکت در می آورد در هر بار تعویض تسمه نیازمند ‏بررسی دقیق هستند. قسمتهایی مانند هرزگردها، تسمه سفت کن، میل سوپاپ، پولی میل سوپاپ و پولی میل ‏لنگ.‏

در تصاویر دو مورد اسیب جدی به موتور که در اثر بریدن تسمه تایم رخ داده اند را مشاهده می کنید (کج ‏شدن سوپاپ ها و خورد شدن پیستون ها).‏