علت گیرپاژ یا قفل شدن موتور / چگونه از قفل کردن موتور جلوگیری کنیم؟
احتمالا این بدترین کابوس هر راننده است؛ فکر کنید عجله دارید که به سر کار برسید، ناگهان متوجه می‌شوید خودرو روشن نمی‌شود! شاید بتوان گفت رایج‌ترین و درعین‌حال گران‌ترین علت روشن نشدن موتور خودرو، گیرپاژ یا قفل شدن آن است. در این صورت، صداهای غیرعادی و بلندی می‌شنوید و با اینکه باتری خودرو نو و باک پُر است، اما خودرو همچنان روشن نمی‌شود. مهم‌ترین نشانه موتور قفل‌شده این است که ماشین روشن نمی‌شود و موتور اصلا شروع به کار نمی‌کند. اگر موتور خودروی شما روشن نمی‌شود، احتمالاً نیازمند تعمیر است و متأسفانه هزینه تعمیر آن هم کم نیست.
علت گیرپاژ یا قفل شدن موتور چیست؟
کمبود روغن
اگر موتور روغن کافی نداشته باشد، درنهایت مسدود می‌شود. روغن لایه‌ای نازک بین دیواره‌های سیلندر و پیستون ایجاد می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد بدون داغ شدن زیاد، حرکت کنند. اگر این لایه نباشد، فلزها به هم خراشیده می‌شوند و اصطکاک به‌وجود آمده باعث ایجاد گرمای زیادی می‌شود.
کافی نبودن روغن، منجر به آسیب به میل‌لنگ، انتهای میله یا درپوش‌های اصلی می‌شود و موتور خودرو نمی‌تواند بدون آنها کار کند. همچنین، ممکن است میله‌ها به میل‌لنگ برخورد کنند که می‌تواند باعث شود پیستون‌ها از کنار بلوک به بیرون پرتاب شوند. در این صورت، هم خطرناک است و هم هزینه تعمیر آن بالا خواهد بود. اگر به‌طور منظم روغن را تعویض کنید، می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کنید.
حرکت نکردن روغن در بین قطعات
وظیفه پمپاژ روغن از مخزن گاز به اجزای مختلف را برعهده دارد. اگر پمپ روغن از کار بیفتد، روغن نمی‌تواند در بین قطعات حرکت کند و درنتیجه ممکن است موتور مسدود شود. علائمی که نشان می‌دهد که پمپ روغن، خراب است، عبارتند از:افزایش دمای موتور؛ ناک زدن خودرو؛ روشن شدن چراع چک روغن.
وقتی متوجه این علائم شدید، پمپ روغن را در اسرع وقت تعویض کنید تا جلوی خسارت‌های بیشتر را بگیرید. و فیلتر روغن خودرو را هم عوض کنید. این فیلتر، از رسیدن خاک، گرد‌وغبار و ذرات فلزات ساییده‌شده به موتور جلوگیری می‌کند.
استفاده نکردن از خودرو به‌مدت طولانی
اگر موتور خودرو برای مدت طولانی بدون استفاده باشد، این امکان وجود دارد که در معرض خوردگی قرار گیرد. زنگ‌زدگی سیلندرها ممکن است باعث شود رینگ پیستون در جای خود گیر کند. حالا چگونه متوجه شویم که موتور به‌دلیل استفاده نکردن از خودرو به‌مدت طولانی، خراب شده است؟
اگر چراغ‌های داخلی کار می‌کنند و سوئیچ در جای خود قرار می‌گیرد اما نمی‌چرخد، ممکن است موتور قفل کرده باشد. و یا اگر هنگام چرخاندن سوئیچ، دود از قسمت‌های زیرین جلوی ماشین دیده شود، ممکن است موتور یا استارت خراب باشند.
موتور هیدرولاک شده
پیستون‌های موتور برای فشرده‌سازی ترکیبی از هوا و سوخت (نه آب) ساخته شده‌اند. بنابراین، اگر آب وارد سیلندر شود، ممکن است منجر به هیدرولاک شود و باعث توقف حرکت تمام قطعات شود. هرقدر سرعت خودرو بیشتر باشد، میزان آسیب بیشتر خواهد بود.
قفل موتور به‌دلیل وجود بخار
اگرچه قفل موتور به‌دلیل وجود بخار آب چندان رایج نیست، اما به‌هرحال احتمال دارد که اتفاق بیفتد. این نوع قفل شدن موتور، ناشی از مشکل سیستم سوخت رسانی خودرو است و به‌دلیل داغ شدن بیش‌ازحد مایع داخل آن اتفاق می‌افتد. همه این‌ها باعث می‌شود مایع به گاز تبدیل شود و درنتیجه موتور قفل کند.
گرم شدن بیش‌ازحد موتور
زمانی که موتور داغ می‌شود، قطعات آن منبسط می‌شوند. انبساط این قطعات، باعث اصطکاک بیش‌ازحدشان می‌شود و می‌تواند به خرابی موتور بینجامد.
یکی از راه‌های جلوگیری از این اتفاق، اطمینان از وجود مقدار مناسب مایع خنک‌کننده در موتور است. پیشنهاد می‌کنیم به‌طور منظم ماشین خود را به مراکز خدمات تعویض روغن ببرید تا مشکلات احتمالی را زودتر تشخیص دهند، خودرو را از نظر نشتی‌ها بررسی و در صورت نیاز، سطح مایعات خودرو را تنظیم کنند.
پاره شدن تسمه تایم یا زنجیر تایم
این علت هم چندان رایج نیست، اما به‌هرحال امکان بروز آن وجود دارد. تسمه تایم وظیفه باز و بسته کردن سوپاپ موتور در زمان مناسب را برعهده دارد تا فرایند احتراق انجام شود. برخی خودروها به‌جای تسمه تایم لاستیکی، از زنجیر تایم فلزی استفاده می‌کنند. ناگفته نماند که اگر تسمه یا زنجیر تایم از کار بیفتد، موتور گیر می‌کند.
برخی نشانه‌ها و علائم پارگی تسمه تایم یا زنجیر تایم عبارتند از: شنیدن صداهای تیک تیک؛ نشت روغن؛ سخت روشن شدن خودرو.
پیشگیری از گیرپاژ یا قفل شدن موتور
با تعمیر و نگهداری منظم و سرویس دوره‌ای خودرو می‌توانید از گیرپاژ موتور پیشگیری کنید. این نکات را هم به خاطر بسپارید:
مهم‌ترین توصیه ما برای جلوگیری از گیرپاژ موتور، این است که روغن موتور خودرو را به‌طور منظم تعویض و سطح آن را بررسی کنید. کمبود روغن شایع‌ترین علت قفل شدن موتور است.
از روی گودال‌های آب عبور نکنید، زیرا آب می‌تواند به موتور خودرو آسیب برساند. در صورت وقوع سیل سعی کنید موتور خودرو را قفل کنید تا آب وارد آن نشود.
خودرو را برای مدت طولانی زیر نور خورشید پارک نکنید.
سعی کنید تا جایی که ممکن است، با ماشین رانندگی کنید تا از تجمع زنگ‌زدگی‌ها در موتور جلوگیری شود.
همیشه مراقب صداهای عجیب‌وغریب یا دود ناشی از موتور باشید. به‌محض اینکه مشکلی مشاهده کردید، خودرو را نزد متخصص خودرو ببرید. تشخیص زودهنگام مشکل می‌تواند باعث صرفه‌جویی زیادی در هزینه‌هایتان شود.